De OneLove-campagne in het voetbal is bedoeld om alle vormen van discriminatie en intolerantie tegen te gaan. Een terecht streven gezien de vele uitingen van racisme tegenover zwarte spelers, antisemitisme, homofobie en wat dies meer zij. Dit speelt zich niet op het veld af, maar op de tribune. Is het dan aan de aanvoerders van clubs om al dan niet vrijwillig de functie van rolmodel te vervullen door een OneLove band te dragen? Ik plaats daar vraagtekens bij. Vernietigende kritieken aan het adres van de aanvoerders van Feyenoord en Excelsior die besloten de band niet te dragen in het kader van de LGBT Coming out dag, vind ik misplaatst. En voor zover die dan ook nog gepaard gingen met hatelijke opmerkingen schieten ze totaal het doel van de campagne voorbij. Vanwege de ontstane commotie heeft de KNVB de voor november geplande herhaling van de OneLove-actie geschrapt. Ik ben geen ingewijde in de voetbalwereld, maar als leek denk ik dat de actie wellicht zou kunnen doorgaan, alleen op een andere manier. Nu lijkt er een te grote nadruk op LGBT-solidariteit te liggen, terwijl de campagne bestrijding van alle vormen van discriminatie omvat.
Foto: onsvoetbalisvaniedereen.nl
De OneLove-campagne ging in 2020 van start met de gedachte dat de liefde voor het voetbal van zowel spelers als voetballiefhebbers als verbindende kracht moet worden gebruikt om zodoende verschillen tussen mensen naar de achtergrond te laten verdwijnen. De kleuren rood / zwart / groen van het OneLove-logo symboliseren ras en afkomst en roze/geel/blauw alle genderidentiteiten en seksuele geaardheden. Aanvoerders in het betaald en amateur voetbal spelen dan met de OneLove-band om omdat de aanvoerder een rolmodel is. Nu had Feyenoord-aanvoerder Kökçü er geen behoefte aan de band om te doen ter gelegenheid van de Coming Out dag op 11 oktober, de dag waarop LGBT-personen worden gestimuleerd uit de kast te komen. Hij wilde daar geen ‘uithangbord’ voor zijn omdat dit tegen zijn diepste geloof ingaat. Aanvoerder El Yaakoubi van Excelsior wilde de boodschap krachtiger en allesomvattend maken. Hij droeg in plaats van de OneLove-band een band met driemaal het woord ‘respect’.
Niemand kan worden gedwongen om als rolmodel te fungeren om een bepaalde zaak te promoten. En voetballers moeten vooral doen waar ze goed in zijn – voetballen – en daarbij laten zien dat zij een hecht team zijn waar geen plaats is voor discriminatoir of intolerant gedrag. Maken zij zich daar wel schuldig aan, dan mag ik aannemen dat clubs daar zware consequenties aan verbinden. Respectvol gedrag is belangrijker dan het dragen van een band als uiting van een sociaal wenselijke boodschap, niet per se van een innerlijke overtuiging. Dat de kleuren veel overeenkomst vertonen met de LGBT-regenboogkleuren maakt dat snel het misverstand ontstaat dat OneLove alleen voor LGBT-solidariteit staat. Vanwege de nauwe band met de LGBT-lobby lijkt het accent ook daarop te liggen, maar de campagne omvat de bestrijding van alle vormen van discriminatie.
Bij mij rijst de vraag wanneer van aanvoerders wordt verwacht de band om te doen. Naast de LGBT-dagen zijn er andere dagen die in het teken van de bestrijding van discriminatie en intolerantie staan. Ik noem bijvoorbeeld: 27 januari – herdenking van de holocaust slachtoffers; 15 maart – internationale dag ter bestrijding van islamofobie; 21 maart- internationale dag voor de uitbanning van rassendiscriminatie; 22 augustus – internationale dag ter herdenking van slachtoffers van geweld vanwege hun godsdienst of overtuiging. En dan zijn er nog andere solidariteitscampagnes, zoals Black Lives Matter. Selectieve aandacht voor een bepaald thema is niet bevorderlijk voor het draagvlak van de campagne.
Daarom zou het beter zijn de actie anders in te richten door de bredere boodschap uitdrukkelijker en voortdurend uit te dragen. Het gebeurt al dat spelers speldjes op hebben, zoals bij de Olympische spelen. Maar hier zou de actie eigenlijk moeten worden verplaatst naar de plek waar het probleem zich op grove wijze manifesteert, de tribune. In dat verband vraag ik me af of het niet mogelijk zou zijn om OneLove-polsbandjes te gebruiken als bewijs van toegang tot de wedstrijd en, net als bij festivals, de toeschouwers te vragen het bandje om te doen. Zo een actie heeft wellicht meer impact dan een aanvoerder op door de KNVB en clubs uitgekozen momenten op te zadelen met de functie van rolmodel voor sociaal wenselijk gedrag.