Sinds 1 oktober 2019 is Martin Sitalsing politiechef van de eenheid Midden-Nederland. Deze regionale eenheid bestaat uit vijf districten: Gooi en Vechtstreek (Hilversum en omgeving), Flevoland (Almere, Lelystad), Oost Utrecht (Amersfoort, Veenendaal, Zeist en omgeving), Utrecht Stad (D) en West Utrecht (Stichtse Vecht, Nieuwegein / Vianen / Houten en omgeving). Vanwege het corona-virus vond dit interview niet persoonlijk plaats, maar telefonisch. Martin Sitalsing (neef van de bekende columniste Sheila Sitalsing van de Volkskrant en Buitenhof) is geboren te Paramaribo op 11 januari 1962. Hij groeide op aan de Mahonielaan in Paramaribo en bezocht daar de Julianaschool. Zijn vader was werkzaam bij het Planbureau en zijn moeder leerkracht op een lagere school. Toen zijn oudste broer voor verdere studie in 1970 naar Nederland vertrok, besloot het gezin Sitalsing met hem mee te gaan. Vader Sitalsing ging aan de slag als gemeenteambtenaar in Zaandam. Vanwege de politieke ontwikkelingen in de jaren zeventig (de perikelen rond de onafhankelijkheid) zag het gezin echter af van een retourmigratie naar Suriname na afronding van de studie van de oudste zoon. Martin bracht zijn jeugd door in Zaandam. Van zijn ouders kreeg hij het devies: ‘goed meedoen, goed aansluiten’. Tijdens de strenge winter van 1970 besloot hij: ‘ik zorg dat ik kan schaatsen en goed ook’. Na het atheneum ging hij economie studeren in Amsterdam, een studie die hij combineerde met een baan als assistent-accountant op een accountantskantoor.

Ik heb altijd een politiehart gehad

Zijn hart voor het politievak kwam omdat hij sportvrienden had die al bij de politie zaten. Zijn ouders waren erop tegen dat hij politieman zou worden. Geneeskunde, rechten en economie waren studies met toekomstperspectief, hielden zij hem voor. Het bracht hem aan het twijfelen want zoals hij zei: ‘Aan wiens verwachtingen moet ik eigenlijk voldoen?’Hij besloot zijn eigen pad uit te stippelen en daarmee de regie in eigen hand te houden. Nadat hij zijn economiestudie had afgerond ging Sitalsing in 1985 in Amsterdam alsnog als agent werken bij de politie. Enkele jaren later begon hij de opleiding bij de Nederlandse Politieacademie die hij in 1988 afrondde waarna hij als inspecteur in Amsterdam terugkwam. Binnen de Amsterdamse politie was hij onder andere projectleider grootschalig optreden en waarnemend teamleider openbare orde. Rond 1996 werd hij teamchef Vreemdelingenpolitie en vanaf 1998 wijkteamchef van De Pijp. In de jaren 1995-1999 studeerde hij naast zijn politiebaan bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Op 1 september 2000 stapte hij over naar de politieregio Groningen waar hij districtschef werd van de regio Groningen en Haren. In opdracht van het Nederlandse Ministerie van Binnenlandse Zaken werkte hij in 2004 enkele maanden in Suriname bij het Surinaamse politiekorps. Tijdens deze tijdelijke stationering maakte hij van de gelegenheid gebruik om onderzoek te doen naar de legitimiteit van de politie in de Surinaamse samenleving in het kader van zijn studie bestuurskunde. Na Groningen was hij van 2005 tot 2009 plaatsvervangend politiechef van de politieregio Friesland en vervolgens van 2009-2012 politiechef van de politieregio Twente. Daarmee was hij in Nederland de eerste ‘allochtone’ politiechef, zoals de media toen schreven. Sitalsing heeft zelf heel veel moeite met deze aanduiding. Het impliceert in zijn optiek dat het feitelijk niet normaal wordt gevonden dat iemand van kleur op die positie is terechtgekomen. Het zegt blijkbaar ook iets over de gevoeligheid in de Nederlandse samenleving, dat het bijzonder is dat een dergelijke functie door iemand met een kleur wordt bekleed, terwijl hij sinds zijn geboorte de Nederlandse nationaliteit heeft en al vanaf 1970 in Nederland woonachtig is, aldus Sitalsing.

Teleurstelling

In 2012 volgde een reorganisatie van het politiekorps. De dan zesentwintig politiekorpsen gingen op in één, het Nationale Politiekorps, verdeeld in tien regionale eenheden met een eigen politiechef. Sitalsing kreeg te horen dat hij niet in aanmerking kwam voor een topfunctie bij de nieuwe Nationale Politie; hij zou niet in het profiel passen. Volgens hem had de korpsleiding echter geen behoefte aan mensen die buiten de lijntjes kleurden of out of the box dachten. Zijn bedenkingen om alles op nationaal niveau te organiseren stak hij niet onder stoelen of banken. Daarnaast was hij het ook niet op alle punten eens met de reorganisatie. Hoewel hij in een andere functie dan politiechef binnen het politiekorps kon blijven had hij daar weinig zin in. Hij zou in zijn optiek een positie gaan bekleden waarbij hij te weinig invloed zou hebben op het beleid. Zijn teleurstelling was dan ook heel groot. Het was een periode waarin CDA en VVD een minderheidsregering vormden met gedoogsteun van de PVV. Voor dit kabinet had diversiteit geen prioriteit. Teleurgesteld vertrok hij in 2012 na zevenentwintig jaar bij de politie. Na zijn vertrek haalde hij in interviews scherp uit naar de politie; de organisatie was een puinhoop, hij hekelde het gebrek aan aandacht voor diversiteit en de politie was te veel naar binnen gericht. Sitalsing kwam hij terecht in de jeugdzorg. In januari 2012 werd hij directeur-bestuurder van het Bureau Jeugdzorg in Groningen. In maart 2016 maakt hij de overstap naar ggz-instelling Lentis en het forensisch psychiatrisch centrum (Mesdagkliniek) in Groningen waar hij bestuursvoorzitter werd.

Verrijkt terug bij de politie

Zeven jaar later (oktober 2019) kreeg hij alsnog de baan die hij in 2012 misliep. Hij werd politiechef van de eenheid Midden-Nederland. Hij vertelt dat hij zijn terugkeer te danken heeft aan Erik Akerboom, de korpschef van de Nationale Politie en Liesbeth Huyzer, lid van de korpsleiding. Zij hebben hem persoonlijk gevraagd om terug te komen. Onder beiden veranderde de cultuur binnen het politiekorps: ruimte voor de verschillende regio’s en meer aandacht voor diversiteit. De jaren in de gezondheidszorg zijn heel waardevol geweest voor hem. Hij kwam verrijkt en met veel kennis van andere organisaties terug bij de politie. Hij hoopt met de ervaring die hij buiten de politie heeft opgedaan bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van de politie. Zo heeft Sitalsing binnen de GGZ geleerd niet eendimensionaal naar problemen te kijken maar vanuit meerdere perspectieven. Netwerken en samenwerken zijn volgens hem de enige manier om Nederland veiliger te maken. Veiligheid en zorg liggen bovendien heel dicht bij elkaar. Door vroegtijdig in te grijpen en goede zorg te verlenen kun je veel criminaliteit voorkomen, aldus Sitalsing.

Verbinding

Tijdens het interview noemt hij diverse keren het woord verbinding. Het politiewerk draait om in verbinding staan met de samenleving en samen de criminaliteit aanpakken. De politie is er om de samenleving te dienen en het betekent dat zij afhankelijk is van dezelfde samenleving. Goed in verbinding staan met alle lagen van de samenleving is een ‘must’ voor het korps. Het is daarbij ook belangrijk dat de politie een afspiegeling is van de samenleving. Diversiteit in het witte bolwerk van de politieleiding vindt Sitalsing belangrijk, maar bij hem draait alles om de verbinding. Anders krijg je Amerikaanse toestanden waarbij bepaalde groepen in de Amerikaanse samenleving (Afro-Amerikanen) de politie beschouwen als ‘the enemy’. Die kant moeten we niet op, aldus Sitalsing. Al jaren wordt er door allochtone agenten geklaagd over discriminatie binnen het politiekorps. Dit heeft niet alleen zijn speciale belangstelling, maar ook van de huidige korpsleiding. In de optiek van Sitalsing staat de politie in de frontlinie van de samenleving en heeft daarbij een voorbeeldfunctie. De politie hoort van iedereen te zijn en moet altijd uitstralen dat ze objectief is. Daarbij treden we op als mensen de wet overtreden, maar zonder aanzien des persoons, aldus Sitalsing. In dat verband wordt er actief op de ROC’s, universiteiten en HBO’s onder migranten geworven voor de politie. Zijn benoeming als politiechef ziet hij ook als een signaal van de nationale korpsleiding om serieus invulling te geven aan diversiteit. Op de vraag welke Surinaamse eigenschappen een extra dimensie toevoegen aan of een meerwaarde betekenen in zijn functie als politiechef zegt Sitalsing: ‘goed aanpassingsvermogen bij veranderende omstandigheden, groot relativeringsvermogen, niet primair denken in problemen maar in oplossingen en een ongeremde ambitie’.

Ambities

Zijn ambities als huidige politiechef? ‘Veiligheid voor iedereen, de politie is er voor de samenleving, in verbinding blijven staan met de samenleving, de samenleving moet op de politie kunnen vertrouwen en kwetsbare jongeren perspectief bieden’. Daarbij zijn voor hem leidend de kernbegrippen: naleving van artikel 1 van de grondwet, integriteit, moed in het politiewerk en betrouwbaarheid.

Tot slot legden we Sitalsing ter karakterisering de volgende keuzes voor:
Roti/nasi of stamppot?Roti/nasi
Bollywood of Hollywood? Beide
Kaseko of klassiek? Kaseko
Strandvakantie of stedentrip? Stedentrip (New York en Barcelona)
Ideale vakantiebestemming? Naar zijn vakantiehuisje in Frankrijk
Naar een feest gaan of wandelen in de natuur? Naar een feest
Welk boek op nachtkastje? Laat je niet gijzelen van de Amerikaanse klinische en organisatiepsycholoog George Kohlrieser. Dit boek handelt over leiderschap, verbinding, dialoog en werkelijke verandering. Mensen zijn bang voor verandering, ze zijn bang voor de pijn van verandering.
Joggen of schaatsen? Schaatsen met vrienden in de omgeving van Zaandam