INTERVIEW
Jagernath Lachmon: "Politiek is niet alles voor mij”

Ranu Abhelakh

Zijn helderwitte overhemd staat in schril contrast met de vrij donkere en sobere voorzitterskamer van de Nationale Assemblee in Paramaribo, waar mr. Jagernath Lachmon een groot deel van zijn tijd doorbrengt. Elk woord dat hij uitspreekt, klinkt zorgvuldig en weloverwogen. Zijn uitnodigende stem en vredige blik in de ogen tonen gastvrijheid en doen elke rimpel van ouderdom verdwijnen. Meer dan een halve eeuw geleden maakte Suriname voor het eerst kennis met deze standvastige volksvertegenwoordiger, eerst als advocaat en daarna als politicus voor achtergestelden. Anno 2001 is zijn gezaghebbende persoon niet meer weg te denken uit de politiek. Op 21 september werd hij 85 jaar en zit hij zijn partij, de VHP (eerst Verenigde Hindostaanse Partij, toen Vatan Hitkari Partij en sedert 1973 Vooruitstrevende Hervormings Partij) al bijna 50 jaar voor. Hij is de langst zittende parlementariër en hanteert de voorzittershamer momenteel voor de vijfde maal. En toch is politiek niet alles voor hem.

Lachmon en zijn echtgenote Fouwziya

Lachmon is elke ochtend al om 5.00 uur wakker en ‘dingen’ aan het doen, terwijl de eerste zonnestralen nog bezig zijn hun weg te banen richting Suriname. Hij zit vol met spirituele en filosofische inzichten, houdt van denken en begint daar de dag ook mee. Hij evalueert de vorige dag, gaat na wat er al of niet fout is gegaan, neemt zijn dagprogramma door en bekijkt bovenal alles vanuit de wet der natuur (“Ik begin elke redevoering met een voorbeeld uit de natuur.”). Hij somt zijn bezigheden verder op: zeer nauwkeurig het nieuws volgen, besprekingen voeren op zijn advocatenkantoor, vergaderingen leiden of bijwonen. Mede vanwege zijn drukke programma kent Lachmon geen vast eetpatroon. Zijn favoriete hobby, hengelen, gaf hij recentelijk op nadat zijn beste vriend S.D. Tewarie kwam te overlijden. Op jonge leeftijd speelde hij wel eens cricket en zwom hij. Als charmeur was ook het nachtelijk leven hem niet onbekend. Zijn eerste huwelijk eindigde in een scheiding en na het overlijden van zijn tweede vrouw huwde hij Fouwziya Alima Lilian Sovan. “Ze heeft het soms best wel moeilijk. Ik hou er namelijk van om alleen te zijn en in alle stilte na te denken.”

Lachmon vertelt lachend dat hij als kleine jongen, afkomstig uit het rijstdistrict Nickerie, ervan droomde ooit rijk, erg knap (in verstandelijke zin – red.) en een leider te zijn. “Ik heb altijd een speciaal verlangen gehad om iets goeds te doen en een goede redenaar te zijn. Ja, … ik wilde wel een leider zijn.” Maar u bent toch een leider? Nog harder lachend zegt Lachmon op bescheiden toon dat anderen daar maar over moeten oordelen en hij wijst naar zijn rechterhand – letterlijk en figuurlijk – Ram Sardjoe, die het gesprek met de nodige feiten aanvult. Lachmon gaat veel op zijn gevoel af: “Ik handel meestal gevoelsmatig. In de regel is het goed, maar als ik iets fout doe en mij ervan bewust ben, corrigeer ik dat.”

“Ik voelde dat het land alleen door samen te werken te redden was.”

Verbroederingspolitiek, een ideologie gericht op onderlinge acceptatie, politiek samengaan en het kweken van een besef van nationale eenheid en gezamenlijke lotsbestemming, is Lachmon’s stokpaardje. “Mijn gevoel heeft ertoe geleid dat ik de verbroederingspolitiek ben gaan voeren. Jopie (Johan Adolf Pengel, voormalig leider van de creoolse partij, NPS – red.) en ik voelden dat het land slechts door samenwerking te redden was.” Lachmon refereert aan de onjuiste wijze waarop mensen werden behandeld, zoals Jopie, een volksjongen, en hijzelf. Men beschouwde hem niet als een redenaar, maar als een polderjongen. “We besloten samen op te trekken en dat was het begin van het samengaan van volksjongen en polderjongen. Ik heb altijd onthouden wat mijn moeder tegen mij zei: ‘Als je leeft als een krokodil, moet je weten dat het ene dier het andere in het water kan overwinnen. Je moet leren samenwerken. Ondanks felle kritiek vanuit eigen elederen en van buitenaf bleef de VHP-voorman vasthouden aan zijn leologie. Hij was ervan overtuigd dat alleen op deze manier naar nationale eenheid kon worden gewerkt. Dat hij enkel en alleen voor Hindostanen zou hebben gewerkt, berust in zijn ogen niet op waarheid. “Zonder de NPS hadden wij geen polders en zonder de VHP waren er geen volkshuizen. Het is maar vanuit welke optiek je het wilt bekijken. Door voor Hindostanen op te komen, hebben we juist het streven aar nationale eenheid bewerkstelgd. Het gaat mij niet zozeer om opheffing van ongelijkheden, maar om het hebben van gelijke rechten.”

Wat is de mooiste en grootste verworvenheid- in zijn politieke carrière? Zonder ook maar één seconde na te denken zegt Lachmon vol trots “de instelling van het Algemeen Kiesrecht voor zowel mannen als vrouwen in 1948”. In tegenstelling tot zijn directe, enthousiaste reactie over zijn ‘mooie fnoment’ weet hij niet zo snel of hij het teiders zou doen als hij weer 30 jaar zou zijn. “Alles komt met de tijd …” zegt hij diep nadenkend. Zelfverzekerd onthult Lachmon zijn geheim hoe het hem is gelukt de langst zittende parlementariër te zijn. “Nooit onwaarheden aan kiezers zeggen. Bewust met een felheid handelen en nooit iets vertellen wat niet goed lijkt en eerder kwaad kan veroorzaken.” De nog immer bruisende politicus kijkt met een tevreden blik terug op zijn leven dat hij naar eigen zeggen nuttig heeft besteed. Hij heeft de roeping gehad zich verdienstelijk te maken voor de gemeenschap. “Politiek is niet alles voor mij. Politiek is een deel van mij. Veel mensen weten dat niet”, zegt hij. De nestor van de Surinaamse politiek is van 1949 tot 1980 onafgebroken lid geweest van de Surinaamse volkstvertegenwoordiging, eerst Staten van Suriname en na de onafhankelijkheid, het Parlement van Suriname. Tweemaal was hij voorzitter van de Staten (1964-1967 en 1969-1973). Na het einde van het militaire regime keerde hij eind 1987 weer terug, nu als lid van Hp Nationale Assemblee, welk college u voor de derde maal voorzit.

Als Lachmon de keus had om op de met iemand te poseren, dan zou met zijn guru Mahatma Gandhi “Ik heb altijd zijn voeten willen aanraken, maar voordat ik het geld bij elkaar kon schrapen om de reis naar India te bekostigen, werd hij doodgeschoten. Ik heb daar veel spijt van. Maar als ik met grote problemen zit, wend ik mij tot hem en kijk naar zijn foto die in mijn kantoor hangt.” En met wie zou hij op een eiland of in een gesloten kamer, afgesloten van de buitenwereld, willen zitten? Dat kan, wat hem betreft, elke willekeurige persoon zijn “zolang ik maar met die persoon kan praten. Betrokkene moet filosofisch zijn ingesteld, niet materialistisch denken, politiek weldenkend zijn en genoeg daadkracht bezitten”, aldus een energieke Lachmon. Realistisch erkent hij dat hij er op een dag niet meer zal zijn. De ideale persoon om de VHP-voorzittersrol van hem over te nemen, moet in zijn ogen acceptabel zijn voor alle burgers en in het belang van Suriname kunnen werken. Aan jongeren die nog geen politieke keus hebben gemaakt, geeft de VHP-gigant het volgende mee: “Doe met alles mee, met behoud van je normen en waarden; doe niet aan cultuurvernietiging en kijk waar je denkt je thuis te voelen.” Dit gevoel is voor Lachmon heel belangrijk. In tegenstelling tot andere politici draagt hij geen kleding in partijkleuren, maar gaat altijd gekleed in een.wit overhemd met korte mouwen en een donkere pantalon. En indien nodig een donkerblauwe stropdas en colbert erbij. “Ik hoef ’s morgens dan niet te kiezen wat ik ga dragen of welke combinatie ik zal aantrekken. Hierin voel ik me lekker en comfortabel.”

Foto’s: Hindorama – Ranu Abhelakh

Eerder verschenen in tijdschrift Hindorama, september/oktober 2001

TOP