Column Kanta Adhin:

Immigratie

5 juni is de dag van de Hindostaanse immigratie, de dag dat in 1873 de eerste Hindostanen vanuit het toenmalige Brits-Indië in Suriname arriveerden. Daar werden ze als contractarbeiders te werk gesteld op de plantages die na de afschaffing van de slavernij arbeidskrachten nodig hadden. Deze dag wordt traditioneel in Suriname feestelijk herdacht. In het gedenkboek van 1973 in verband met een eeuw immigratie dat onder redactie van Jnan Adhin tot stand kwam, wordt gesproken van het honderdjarig jubileum. Het bejubelen van de start van de immigratie markeert een groot verschil met de slavernij. De beleving van de Hindostaanse immigratie is dan ook een andere. Ook al was er sprake van uitbuiting en grove misstanden, toch kunnen de omstandigheden waaronder de contractarbeiders werkten niet op een lijn met slavernij worden gesteld.

De viering in Suriname op 5 juni houdt verband met de nieuwe toekomst die vele in Brits-Indië kansarme mensen hebben aangegrepen om in Suriname een nieuw bestaan op te bouwen en een volwaardige bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het land. Het is een eerbetoon aan hen.  Maar het is natuurlijk goed dat in de loop der tijd ook aandacht is besteed aan de zwarte kanten van de periode van de contractarbeid, zoals uitbuiting en onderdrukking van de arbeiders door de plantage-eigenaren en het gewelddadig neerslaan van opstanden.

Naarmate de maatschappelijke positie van Hindostanen in Suriname belangrijker werd, werden zij door de gevestigde Creoolse bevolkingsgroep als een bedreiging ervaren en werd de Hindostaanse cultuur als inferieur aangemerkt. In zijn bekroonde essay Eenheid in verscheidenheid (1957) etaleerde Jnan Adhin zijn op de Vedantische filosofie gebaseerde visie op de multiculturele samenleving, waarin verschillende bevolkingsgroepen met behoud van hun eigen culturele waarden en tradities zij aan zij konden participeren. Hij stelde: “Laat geen enkele groep zich minderwaardig of meerderwaardig gevoelen, doch gelijkwaardig, hoewel anderswaardig. Laat elke groep op de haar karakteristieke wijze, in actieve coöperatie en harmonie met andere groepen het hare bijdragen tot de culturele en sociale opbouw van Suriname.” Begin jaren ’70 was dit besef van eenheid in verscheidenheid echter onvoldoende doorgedrongen om te kunnen voorkomen dat met de naderende onafhankelijkheid van Suriname de etnische spanningen oplaaiden.

Terwijl in 1973 een eeuw Hindostaanse immigratie werd herdacht, begon een ander migratietijdperk, en wel dat van de trek uit Suriname naar Nederland. Er is geen exact moment waarop kan worden gesproken van immigratie in Nederland, maar als we zo een beetje uitgaan van 1974-75 waarin de grote stroom op gang kwam, dan kunnen we dit jaar stil staan bij circa 45 jaar Hindostaanse immigratie in Nederland. Maar ook in Nederland blijven we 5 juni 1873 gedenken, de dag waarop het schip Lalla Rookh de Surinaamse wateren kwam binnenzeilen met aan boord onze voorouders en grootouders die zich uit moeilijke omstandigheden hebben opgewerkt en kansen voor zichzelf en latere generaties hebben gecreëerd.

Het is niet verwonderlijk dat de website Hindorama op 5 juni wordt gelanceerd. Toen Hindorama nog als tijdschrift verscheen, werden twee speciale edities uitgegeven ter gelegenheid van 120 en 125 jaar immigratie. In deze edities van 1993 en 1998 werd de positie die Hindostanen inmiddels in Nederland hadden verworven belicht, de “nieuwe immigranten” die 20 respectievelijk 25 jaar geleden met de KLM op Nederlands grondgebied arriveerden. Hierbij ging het vooral om het perspectief van de opkomende nieuwe generatie en de veranderende belevingswereld in Nederland waarin behoud van culturele tradities niet vanzelfsprekend is.

Terwijl we nog altijd worstelen met het concept van de multiculturele samenleving in Nederland, is inmiddels sprake van een totaal andere migratie: die naar de wereld van internet en sociale media, waar Hindostanen ook volop in participeren. Deze ontwikkeling biedt ongekende mogelijkheden voor persoonlijke ontplooiing door informatievergaring, het uiten van meningen, het onderhouden van contacten. Echter, je kunt ook worden bedolven of je laten meeslepen. Ook hier is het van belang je staande te kunnen houden zonder jezelf te verliezen. In dit verband kan aan het gedachtegoed van Jnan Adhin het volgende worden ontleend: Volg nooit klakkeloos een ander, denk zelf goed na. Nobele elementen van anderen kun je overnemen, maar verlies niet je eigen individualiteit en verword niet tot een mechanisch handelende persoon.

TOP