Binnenkort gaan we weer naar de stembus. Voor velen is het nog geen uitgemaakte zaak welke partij of welke naam zij in het stemhokje zullen aankruisen. Het wordt inderdaad steeds lastiger om een keuze te maken omdat de meningen en verlangens van mensen al lang niet meer langs geijkte tegenstellingen lopen. Kiezers zijn niet zonder meer in het hokje links of rechts, of progressief of conservatief te plaatsen. Met de emancipatie van alle geledingen van de samenleving is ook de strikte loyaliteit aan een bepaalde partij verdwenen. Burgers kijken rond en zijn kritisch. Ze zijn niet meer zo snel tevreden. Onderdelen van programma’s spreken hun aan, maar niet het hele pakket en/of de verpakking.
Op zich is dat helemaal niet zo vreemd. Je kunt mensen nou eenmaal niet met een bepaald label in een bepaald hokje plaatsen. Zo is iemand, bijvoorbeeld, Nederlander, behorend tot een minderheidsgroep (met Surinaamse en, meer in het bijzonder, Hindostaanse, Creoolse of Javaanse achtergrond); is erg voor individuele ontplooiing, maar vindt gemeenschapszin ook erg belangrijk; is voor integratie maar niet voor verlies van de (culturele) identiteit, enzovoort. Maar omdat de representatieve democratie nu eenmaal is ingericht met de politieke partijen als vehikel, moeten we een keuze maken en ons met een partij identificeren.
Wat belangrijk is, is dat we uiteindelijk verantwoordelijke mensen kiezen die up to the job zijn. En die job is niet alleen om onze (kleine) deelbelangen te dienen, maar vooral ook het algemeen belang. Voor mij is dat werken aan een stabiele samenleving waar alle mensen in hun waardigheid worden erkend en gestimuleerd worden een bijdrage aan de samenleving te leveren. Personen die zich verkiesbaar stellen nemen een verantwoordelijke taak op zich en zij moeten dus ook zelf goed inschatten of zij geschikt zijn. Bezien vanuit het Vedische varna stelsel (maatschappelijke indeling in vier klassen: bráhmans, kshatriyas, vaishyas en shúdras) zouden politici vooral tot de klasse van de kshatriyas behoren, namelijk degenen die zich van nature tot macht en recht en maatschappelijk organisatorische activiteiten aangetrokken voelen. Dit stelsel gaat ervan uit dat tot welke klasse mensen ook behoren, als zij de hun gegeven talenten inzetten om de daarbij behorende activiteiten gewetensvol en met overgave te verrichten, zij de wet van hun wezen vervullen en spirituele wasdom bereiken.
Ook al kunnen hokjes nodig zijn om een bepaalde ordening aan te brengen, ze mogen nooit zo rigide zijn dat een breder perspectief wordt onderdrukt. Het gaat dus niet per se om óf óf, maar zeer zeker ook om én én. Met het hele spectrum aan genderidentiteiten dat ingang heeft gevonden, kun je tegenwoordig zelfs én man én vrouw zijn (of geen van beide). Helaas kunnen we in het stemhokje niet voor meer dan een partij kiezen. Het is of de een of de ander, en dat is jammer. Hoe mooi zou het zijn als we ook zouden kunnen aangeven welke combinatie van partijen volgens ons het beste resultaat voor de samenleving zou opleveren. Of welke personen uit verschillende partijen het meest geschikt worden geacht om leiding te geven. Dat zouden dan niet per se de lijsttrekkers hoeven te zijn. Ik geef toe dat ik hier erg aan het idealiseren ben. In zo een model is er geen plaats voor politici met grote ego’s. En ook van kiezers wordt misschien te veel gevraagd.
Alhoewel…? Kiezers zijn gaandeweg steeds mondiger geworden. Zij zouden dus ook meer verantwoordelijkheid moeten willen dragen. Daar lijkt het echter niet op als je hoort dat met de campagnevoering via sociale media – voor velen tegenwoordig het enige medium – ontvangers van berichten slechts geïnteresseerd zijn in foto’s. Het liefst foto’s met een privétintje zonder enige tekst waar de betrokken persoon voor staat. Zelfs de oneliners waar een gedegen uitleg van standpunten al voor had moeten wijken, zijn nu te veel gevraagd.
In ieder geval zal ik in het stemhokje uitkijken naar een politicus met genuanceerde stellingnames die verbinding van (groepen) mensen nastreeft en van wie ik het ego binnen proporties vind. Voor de media saaiheid ten top! Voor mij stabiliteit met een vleugje spiritualiteit.