Stagiair Wereldmuseum tijdens de viering van Hanuman Jayanti op 13 april 2025.
In het Wereldmuseum Leiden is er momenteel een tentoonstelling te zien over de hindoegod Hanuman. Deze populaire godheid wordt in zijn verschillende vormen afgebeeld: aap, koning, God en held (Hanuman reist de wereld over).
Beeld van Hanuman bij Weg naar Zee, Suriname
In het hindoeïsme is Hanuman een van de machtigste en tegelijkertijd een van de meest nobele figuren. Heel populair is hij om zijn toewijding en trouw aan Ram in het epos Ramayan waarin hij vele moedige daden verricht. Hierom wordt hij door hindoes wereldwijd, ook in Suriname en Nederland, vereerd. De lange bamboestokken met rode vlaggen (jhandi) bij hindoehuizen in Suriname getuigen van de vele erediensten voor Hanuman. In het bedevaartsoord Weg naar Zee ziet men een groot beeld van deze als godheid vereerde held, die onder meer ook als beschermheer van de worstelaars wordt beschouwd.
Shivan Bhoendie voorzitter Hindoeraad Nederland
In Nederland bevindt zich een grote groep uit Suriname afkomstige hindoes voor wie ook hier Hanuman symbool staat voor trouw, kracht en edele moed. De makers van de tentoonstelling hebben ernaar gestreefd hem in zijn verschillende vormen neer te zetten. Daarbij wordt ook gewag gemaakt van de ‘militante’ Hanuman die vooral onder hindoenationalisten populair zou zijn. Dit is tegen het zere been van de Hindoeraad Nederland die van mening is dat de kwaliteiten van Hanuman niet als militant kunnen worden omschreven. Dit woord heeft namelijk een negatieve lading die niet strookt met de godheid zoals die wereldwijd wordt gezien. Een dergelijke omschrijving is dus verre van representatief, meent voorzitter Shivan Bhoendie. Het zou beter zijn geweest als het museum vooraf consultaties had gehouden binnen de gemeenschap en niet achteraf het gesprek aangaat over gevoelige thema’s.
Maheswari Autar van DesiYup en tentoonstellingsmaker Anne Marie van Woerlee van het Wereldmuseum
In het op 13 april door Cultuurplatform DesiYup verzorgde programma in het museum ter gelegenheid van Hanuman Jayanti kwam het liefdevolle beeld naar voren. De Indiase Kathak-danseres Saumya Shukla beeldde de kwaliteiten van kracht, toewijding, onbaatzuchtigheid en moed uit. De uit Suriname afkomstige Prewien & Ensemble bezongen de heldhaftige daden van Hanuman en brachten de devotionele hymne Hanuman Chalisa ten gehore. Volgens de traditie kan men door de Chalisa oprecht te lezen en te reciteren grote spirituele verdiensten verwerven.
Saumya Shukla danst op fragmenten uit de Hanuman Ashtak. Prewien Pandohi Mishre (zang en harmonium), Krish Malhoe (gitaar) en Shailendra Harinarain (dholak)
En je kunt er maar niet vroeg genoeg mee beginnen, meent Aruna. Haar tweejarig dochtertje Arya kan niet in slaap vallen zonder de Hanuman Chalisa te hebben gehoord. “Toen ik in verwachting was en via mijn telefoon naar de Chalisa luisterde, legde ik mijn telefoon regelmatig op mijn buik.” De wat grotere kinderen konden meedoen aan een quiz over Hanuman en onder andere een Hanuman-knuffel winnen. DesiYup en sponsors stonden wel voor een uitdaging toen er vijf kinderen de hoogste score behaalden en vijf de op een na hoogste score. Er werd verwoed gekeken naar passende cadeaus voor allen. De knuffel was gewild, want met een druk op de buik werd de Hanuman Chalisa gereciteerd.
(l) Aruna met de tweejarige Hanuman-fan Arya en (r) Een van de winnaars van de quiz Vishesh aka Frosty met een Hanuman-knuffel
Met zo een programma is Hanuman als een ‘militante god’ moeilijk voor te stellen. Zoals Anne Marie van Woerlee van het Wereldmuseum benadrukte, wil het museum een zo breed mogelijk beeld verschaffen. Ze verwees voor nadere vragen over dit aspect naar conservator Priya Swamy. De tentoonstelling loopt anderhalf jaar (tot augustus 2026). Tijd genoeg voor het Wereldmuseum om ook andere programma’s te organiseren. Hierbij kan men onder meer denken aan een debat in samenwerking met de Hindoeraad Nederland over de bredere kwestie van het kapen door bepaalde (extremistische) groeperingen van hindoegoden voor politieke doeleinden. Hanuman is zeker niet de enige.
Foto’s: Radjin Thakoerdin – Hindorama
Locatie:
Wereldmuseum
Steenstraat 1, Leiden
