Een nieuw jaar betekent voor veel mensen een fris begin en een moment om met goede voornemens van start te gaan. Of die voornemens altijd realistisch zijn, is wat anders. Met de feestdagen eten we over het algemeen te veel. Allerlei lekkere gerechten worden gemaakt uit een verscheidenheid aan keukens, zoals bij ons, bijvoorbeeld, kreeftensoep, Franse uiensoep, roti, bami, nasi, pom, pastei, pizza, stokbrood met Franse kaasjes en diverse snacks. Uiteraard verdeeld over verschillende dagen, maar er wordt toch snel meer dan normaal gegeten. Voornemens als afvallen, minder (ongezond) eten of meer bewegen liggen dan ook voor de hand en lijken ook haalbaar. Gaandeweg merken we dat het niet automatisch gaat en dat er wilskracht voor nodig is. Ik wens daarom iedereen een gezonde dosis wilskracht toe voor 2022.
Diversiteit in het eetpatroon is allang een feit. Ook Nederlanders eten allang niet meer alleen maar aardappelen met spruitjes en een stukje vlees. Naast de mogelijkheid van buiten eten of afhalen, staan ook de supermarkten vol met gerechten en kruiden uit andere keukens. Echter, diversiteit in organisaties als afspiegeling van de samenleving is nog steeds iets waar hard aan moet worden gewerkt. De afgelopen jaren is het diversiteit vóór en diversiteit ná. En met de toevoeging van inclusiviteit of inclusie is Diversiteit&Inclusie (D&I) het buzzwoord geworden voor elke organisatie. D&I vormt het geheim voor een organisatie om beter te presteren. Alle managers moeten ermee aan de slag en ze kunnen daarvoor trainingen volgen. Of premier Rutte ook zo een training heeft gevolgd, weet ik niet. Maar niet eerder had hij zo een divers kabinet als nu met Rutte IV. Of er ook sprake is van inclusie zal nog moeten blijken.
Diversiteit zegt namelijk alleen iets over verschillen tussen mensen. Zo kan het gaan om een verzameling van mensen die van elkaar verschillen voor wat betreft geslacht, leeftijd, afkomst, cultuur, competenties, opleiding, vakkennis enzovoort. Maar diversiteit zegt nog niets over de onderlinge samenhang en verbondenheid tussen de betreffende personen. Daar staat het begrip inclusie dan weer voor. De succesformule werkt alleen als er ook sprake is van een goed samenwerkend team, waarin niemand zich buitengesloten voelt. Diversiteit heeft dus weinig meerwaarde als het alleen om ‘window dressing’ gaat, alleen maar om te laten zien dat er mensen met verschillende achtergronden zijn. Die verschillende achtergronden moeten ook echt worden ingezet om gestelde doelen op de meest evenwichtige manier te bereiken.
D&I vergt een mentaliteitsomslag bij mensen, zij vormen uiteindelijk de organisaties. Met trainingen kunnen mensen bewuster worden van de aspecten waar zij op moeten letten en van hun gedrag ten opzichte van anderen. Uiteindelijk moet het wel in je DNA zitten om je eigen ego of gevoelens van, bijvoorbeeld, superioriteit, bevooroordeeldheid of jaloezie te laten varen om de aanwezige kennis en kunde in het team optimaal te benutten. Gedwongen of gekunsteld gedrag van mensen om aan D&I te voldoen, levert geen stabiliteit op.
We moeten de D&I–toets zeker niet alleen op ‘witte’ organisaties loslaten. Als ik naar Hindostaanse organisaties kijk, is daar vaak ook nog heel wat D&I-werk te doen. Zo zijn deze organisaties nog vaak niet alleen een mannenbolwerk, maar ook een old boys netwerk. Anderen worden er soms voor de vorm bij gehaald, maar die voelen zich dan onvoldoende betrokken. Een klein clubje ‘bekonkelt’ en beslist en vervolgens wordt de rest voor een voldongen feit geplaatst. De buitengeslotenen voelen zich miskend. Vaak genoeg krijg je dan negatieve verhalen te horen, bijvoorbeeld, over zelfverrijking van het kleine clubje. Of deze verhalen kloppen, is wat anders. Mensen kunnen verschillende redenen hebben om anderen in een kwaad daglicht te stellen. Maar gevoelens van miskenning – en de daarmee samenhangende achterdocht – kunnen worden voorkomen als de informatievoorziening en het besluitvormingsproces transparant verlopen.
Het vinden van de juiste mix van mensen die vervolgens als een hecht team kunnen en ook willen werken, is een kunst. Net als het bereiden van een diversiteit aan gerechten die goed op elkaar zijn afgestemd om te voorkomen dat je na het eten met maagpijn of diarree te kampen krijgt.