Kanta Adhin
Al tijden zijn de ogen gericht op de aankomende Amerikaanse presidentsverkiezingen in november van dit jaar. Dat de strijd ging tussen twee (hoog)bejaarde witte heren vond ik een mismoedige vertoning, allesbehalve een teken van een dynamische democratie. Daar is nu verandering in gekomen, nadat Joe Biden zijn kandidatuur voor de Democratische partij terugtrok. Met vicepresident Kamala Devi Harris – vrouw, 59 jaar, van Jamaicaans-Indiase afkomst – nu in de race is alles in een andere context komen te staan. En wie had gedacht dat wijze woorden van haar overleden moeder, Shyamala Gopalan, zo belangrijk zouden worden in haar campagne. ‘You think you just fell out of a coconut tree?’ hebben heel wat los gemaakt. Ze zijn nu echter behoorlijk uit hun context gehaald en leiden als ‘coconut meme’ een eigen leven.
Kamala Harris met moeder Shyamala Gopalan. Foto Kamala Harris/Facebook
Harris haalde de woorden van haar moeder aan tijdens een toespraak in mei 2023 in het kader van een initiatief van het Witte Huis om onderwijs- en economische kansen voor Latino’s te vergroten. Daarbij ging ze in op manieren om Latino studenten te ondersteunen en hoe deze ondersteuning zich zou kunnen uitstrekken tot hun families en gemeenschappen “omdat niemand van ons in een silo leeft”. “Alles heeft een context”, zei Harris en toen vertelde ze wat haar overleden moeder haar en haar jongere zus voorhield: ‘Ik weet niet wat er mis is met jullie jonge mensen. Denken jullie dat jullie net uit een kokosnootboom zijn gevallen? Je bestaat in de context van alles waarin je leeft en wat er voor je kwam.’
Videoclips van de toespraak werden via sociale media verspreid, maar in februari van dit jaar werd het citaat van de kokosnootboom eruit gelicht en door de Republikeinen geridiculiseerd. Terwijl Trump Kamala Harris graag als “lunatic”, “insane” en “crazy” omschrijft, is de kokosnoot meme inmiddels uitgegroeid tot een viraal symbool van steun aan haar (“KHive”). Media in de VS melden dat de meme wordt verspreid door beroemdheden, contentmakers en Democraten in berichten op sociale media die miljoenen keren zijn bekeken. Zo staat in een steunbetuiging op X van Senator Brian Schatz: “Mevrouw de vicepresident, we zijn klaar om te helpen” met een foto waarop hij in een kokospalm klimt. De post is ongeveer vier miljoen keer bekeken. Een video op TikTok van Alexandria Ocasio-Cortez, lid van het Huis van Afgevaardigden, met de woorden “Het kan me niet schelen of je uit een kokosnootboom bent gevallen. God zegene je” is al ruim 1,5 miljoen keer bekeken. Zangers als Kesha en Charli XCX hebben de meme verder gepopulariseerd op TikTok en X. Verder zie je vrolijke berichten van contentmakers als “Het is kokosnoottijd baby, Joe Biden is afgehaakt.” “Denk je dat zijn terugtreding uit een kokosnootboom is gevallen?”
Voor Harris is het natuurlijk geweldig dat de kokosnoot meme zo positief uitpakt voor haar campagne. Volgens Michael Franklin, een communicatiestrateeg uit Washington DC en oprichter van Words Normalize Behavior, is het voordeel van de meme in het bijzonder de zonnige uitstraling die nu eenmaal uitgaat van een palmboom en een kokosnoot. Dat maakt het moeilijk er een negatieve wending aan te geven. Hij denkt dan ook dat “Project Coconut Tree” zeker helpt om jonge kiezers aan te trekken, vooral degenen die normaal niet geïnteresseerd zijn in politiek. Daarnaast gaat er ook iets menselijks van uit, namelijk een herinnering van Harris aan haar moeder.
Memes zijn een belangrijke manier waarop de jongere generatie communiceert. Het is aan de ene kant dan ook begrijpelijk dat daarop wordt ingespeeld. Een beetje plezier, vooral niet te serieus. Aan de andere kant is het jammer dat er geen aandacht is voor de diepere boodschap achter de woorden van Harris’ moeder, die uit Tamil Nadu afkomstig was. Ik denk dat zij met haar woorden de hindoeïstische boodschap van Vasudhaiv Kutumbakam heeft willen overbrengen: de eenheid en onderlinge verbondenheid van al het bestaande. Alles maakt deel uit van één realiteit. We moeten ons er dus van bewust zijn dat wat we doen altijd wel impact heeft op iemand of iets anders. Het zou mooi zijn als de kiezers in de VS, maar ook anderen, iets meer van deze spirituele boodschap meekrijgen en er niet alleen op sun en fun wordt gefocust.
