Farisha Abdoelrahman Miss India Holland 2019: Trots op mijn roots en cultuur
Afgelopen 5 juni werd in Den Haag herdacht dat het 147 jaar geleden is dat de eerste Hindostaanse contractarbeiders uit het toenmalige Brits-Indië (thans India) voet aan wal zetten in Suriname. Op deze speciale dag heb ik samen met de wethouders Kavita Parbhudayal en Bert van Alphen van de gemeente Den Haag een bloemenkrans neergelegd bij het Immigratiemonument in Den Haag. Bij deze plechtigheid was ook aanwezig oud-wethouder Rabin Baldewsingh die een toespraak hield en in het verleden een van de initiatiefnemers was bij de totstandkoming van dit herdenkingsmonument. Opvallend was wel dat ik een van de weinige jongeren was die aanwezig waren bij deze herdenking. Ik sluit niet uit dat heel veel jongeren dit ook niet weten of er niet bij stil staan. Voor mij was het ook nieuw. Ik was vanuit de organisatie van Miss India Holland gevraagd om hierbij aanwezig te zijn. Het was een heel aparte en indrukwekkende bijeenkomst.
Farisha Abdoelrahman en wethouders Kavita Parbhudayal en Bert van Alphen bij de kranslegging Immigratiemonument (Den Haag, 5 juni 2020)
Mijn voorouders zijn vanuit Brits-Indië naar Suriname gekomen met de boot Lena II. Dit schip vertrok op 4 januari 1902 uit Calcutta en arriveerde op 8 maart 1902 in Paramaribo. Mijn náni (maternale grootmoeder) heeft als contractarbeidster gewerkt op de plantage Catharina Sophia in het district Saramacca. Mijn overgrootouders hebben elkaar in Suriname ontmoet waar ze ook getrouwd zijn en kinderen gekregen. Zij hebben daar op afbetaling een stuk grond gekocht en hun huis gebouwd waar mijn náni geboren is.
Als jongere vind ik dat wij onze geschiedenis moeten kennen. Het boekje Hindostaanse migratiegeschiedenis uitgegeven door Sampreshan i.s.m. Hindorama vond ik zeer lezenswaardig en raad jongeren dan ook aan het te lezen. Ik vind het ook belangrijk dat organisaties jongeren actief betrekken bij hun activiteiten. Het gebeurt jammer genoeg nog te weinig. Ik draag dan ook met trots mijn titel Miss India Holland. Ik ben trots op mijn roots en ik weet dat veel jongeren met mij dat ook zijn. Dit geldt vooral ook voor de meiden die meegedaan hebben aan de Miss India Holland-verkiezing. Miss India Holland heeft mij bewust gemaakt van mijn roots en cultuur.
- Published in BIBLIOTHEEK, CULTUUR, Khubsurat, Korte berichten, LIFESTYLE, Migratiegeschiedenis, NIEUWS, Traditie
Mahatma Gandhi een racist? – Hans Ramsoedh
Op de golven van de wereldwijde protesten tegen racisme en discriminatie raast er een beeldenstorm. Standbeelden van personen die symbool staan voor racisme en discriminatie worden omver gehaald (ontsokkeling) of beklad. Een standbeeld dat het inmiddels ook moet ontgelden is dat van Mahatma Gandhi. In een aantal Afrikaanse landen wordt al enkele jaren geprotesteerd tegen de aanwezigheid van standbeelden van Gandhi vanwege zijn racistische uitspraken over zwarten. Ook in Engeland zijn er thans activisten die pleiten voor verwijdering van zijn standbeelden. In Nederland is vorige week het standbeeld van Gandhi in Amsterdam-Zuid (Churchill-laan) met rode verf beklad. Op de sokkel is ‘racist’ geschreven en de cijfers 1312. Deze cijfers staan voor de letters A-C-A-B, all cops are bastards. Dat Gandhi met deze cijfers in verband wordt gebracht is hoogst merkwaardig aangezien hij nimmer geweld heeft gebruikt.
Bekladding standbeeld Mahatma Gandhi in Amsterdam-Zuid
Gandhi als racist
Mahatma Gandhi (2 oktober 1869–30 januari 1948) geldt internationaal als een icoon van geweldloos verzet tegen racisme, discriminatie en kolonialisme. Veel strijders voor mensenrechten vonden en vinden hun inspiratie in Gandhi en zijn levensmissie zoals Martin Luther King Jr. en Nelson Mandela. Wat is het racistische verwijt aan het adres van Gandhi? Gandhi beschouwde de zwarten in Zuid-Afrika als ongeciviliseerd, vies en levend als dieren. Hij kon het niet hebben dat hij als Indiër eenzelfde behandeling kreeg als een zwarte. Gandhi beschouwde, in navolging van de Europese kolonialen, Indiërs als superieur ten opzichte van de zwarte Zuid-Afrikanen en hij adviseerde Indiërs om contact met zwarte Zuid-Afrikanen te vermijden. Gandhi deed deze uitspraken tijdens zijn verblijf in Natal in Zuid-Afrika tussen 1893 en 1915.
De racistische uitspraken van Gandhi werden bekend toen een biografie over hem verscheen van de hand van Joseph Lelyveld, gewezen hoofdredacteur van The New York Times en bewonderaar van Gandhi: Great Soul: Mahatma Gandhi and His Struggle with India (2011). Daar waar Gandhi in India bijna de status heeft van een heilige, betekende Lelyvelds biografie een ontheiliging of demythificatie van de Grote Ziel. Lelyvelds biografie bevat veel terzijdes waarin hij hem onder meer afschildert als een biseksueel, racist, ijdeltuit, zuurpruim en een manipulator. De recensies die vervolgens in Britse kranten verschenen hebben vooral deze ‘terzijdes’ uitvergroot dit tot groot ongenoegen van de auteur blijkens interviews met hem, omdat Gandhi zich jaren later distantieerde van zijn racistische uitspraken. Niet verrassend is dat in India met grote schok werd gereageerd op de recensies in Britse kranten over de Gandhi’s biografie. In de ogen van Indiërs hield deze biografie namelijk een ontheiliging in van iemand die inmiddels de status heeft van een heilige in India.
Vijf jaar later verscheen eveneens een andere publicatie waarin het racisme van Gandhi aan de orde kwam, maar die kreeg echter niet de brede aandacht in de pers als die van Joseph Lelyveld in 2011. Twee Indo-Zuid-Afrikaanse wetenschappers Ashwin Desai en Goolam Vahed publiceerden in 2016 hun The South African Gandhi: Stretcher-Bearer of Empire. Ook zij beschrijven het racisme van Gandhi tijdens zijn Zuid-Afrikaanse jaren.
Ik sluit niet uit dat Gandhi in zijn twintiger jaren met zijn uitspraken over zwarte Zuid-Afrikanen tijdens zijn verblijf in Natal het narratief van de racistische blanken over de inferioriteit van het zwarte ras heeft overgenomen. Dit impliceert van mijn kant geenszins een vergoelijking van zijn uitspraken.
De geest van Taliban binnen de anti-racismebeweging
Ik ontkom niet aan de indruk dat bepaalde (extremistische) activisten thans overmand worden door blinde woede en dat bij hen gezond verstand en nuance ver te zoeken zijn. Het zou betekenen dat we versneld bezig zijn een ieder aan wie een racistische zweem kleeft naar de schroothoop van de geschiedenis te verwijzen. Historische persoonlijkheden zijn geen heiligen en hun erfenis is altijd inconsistent. Dit geldt ook voor instituties als de kerk.
Deze inconsistentie licht ik hieronder toe met een aantal voorbeelden. Verlichtingsfilosofen uit de achttiende eeuw zoals Voltaire en Montesquieu staan symbool voor alles waar de Verlichting voor stond met zijn pleidooien voor vrijheid van religie, scheiding van kerk en staat en de gelijkheid van de mens. De universele mensenrechten zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op de ideeën van deze verlichtingsfilosofen. Aan Montesquieu hebben we de politieke inrichting van democratische staten te danken gebaseerd op zijn theorie over de scheiding der machten, de Trias Politica. Voltaire en Montesquieu huldigden echter racistische en antisemitische opvattingen. Dit geldt ook voor veel andere verlichtingsfilosofen zoals Immanuel Kant en David Hume. Deze filosofen namen later afstand van hun racistische denkbeelden. Betekent het dat wij anno 2020 ondanks de ommekeer in hun denken hun gehele intellectuele erfenis dan maar in de ban moeten doen? Deze filosofen verkondigden opvattingen die vandaag de dag totaal onaanvaardbaar zijn, maar zij leefden in een andere tijd en hadden in sommige opzichten andere visies van goed en kwaad.
Hoe zit het met het christendom, christelijke instituties en symbolen? Moeten kerken worden beklad en christelijke symbolen uit het openbare leven worden verwijderd omdat het christendom het tot slaaf maken van Afrikanen heeft gelegitimeerd door te verwijzen naar ‘de vloek van Cham’? [Cham was een van de zonen van Noach, die door zijn vader was vervloekt]. Binnen het christendom werden Afrikanen via allerlei twijfelachtige redenaties gezien als nakomelingen van Cham. Pas in de negentiende eeuw zou het Vaticaan zich uitspreken tegen slavernij. Net zoals de islam geen achterlijke religie is vanwege het extremistisch islamitisch fundamentalisme, zo is de christelijke kerk vanwege de vele gevallen van kindermisbruik geen pedofiele beweging. Dergelijke opvattingen zouden van kortzichtigheid getuigen.
Malcolm X
Om bij de huidige tijd te blijven, Malcolm X (1925-1965) geldt ook nu nog steeds als een icoon van het zwarte protest in de Verenigde Staten. Hij was echter in een bepaalde fase in zijn leven ook een racist (blanken zijn witte duivels, interraciale huwelijken tasten de zuiverheid van het zwarte ras aan), een antisemiet (Joden zijn bloedzuigers en zijn de ergsten van de witte duivels), een homofoob en een seksist (vrouwen zijn ondergeschikt aan mannen). Malcom X gaf later toe dat hij met zijn uitspraken over blanken en joden fout zat. Moeten we hem desondanks blijven beschouwen als een racist en antisemiet? Ik ben mij bewust van bovenvermelde uitspraken van Malcolm X, maar hij blijft niettemin voor mij vooral iemand die Afro-Amerikanen waardigheid en een cultureel zelfbewustzijn verschafte. Moeten we ook pleiten voor een verbod op de muziek van Michael Jackson op radio en televisie vanwege zijn kindermisbruik? Geenszins, hij blijft voor mij de King of pop maar ik besef tegelijkertijd dat de keerzijde van zijn grote bijdrage aan entertainment ook het misbruik van kinderen is geweest.
Wat ik met deze voorbeelden duidelijk wil maken is dat we niet de extreme positie of faux pas in het verleden van personen en een institutie als de kerk als een overtrekhoes moeten gebruiken voor hun gehele (geestelijke, intellectuele, artistieke et cetera) erfenis. We moeten oog hebben voor de inconsistenties van personen en instituties en ons afvragen hoe deze zich verhouden tot hun morele boodschap. Mensen en situaties zijn complex en met één aspect aan de haal gaan leidt juist tot stereotypering en frases zoals alle blanken zijn racisten en alle zwarten zijn lui. Met een dergelijke attitude raken we in een spiraal van radicalisme in plaats van dat we een constructieve dialoog aangaan. Wie we ook bij de enkels vastpakken en met het hoofd omlaag houden, er zullen altijd zaken uit de broekzak komen rollen die het daglicht niet kunnen verdragen. Gandhi vormt voor mij in dat opzicht geen uitzondering. De verlichtingsfilosofen, Gandhi, Malcolm X en met hen vele anderen zijn niet perfect. Niemand is dat. In blinde woede ontsokkelen en standbeelden bekladden zijn uitingen van een talibanachtige geestesgesteldheid en beschouw ik als het kapen van een legitieme beweging door extremisten. We moeten bij de belangrijke kwestie die nu speelt niet de verkeerde mensen de maat nemen, maar ons vooral focussen op bestrijding van het racisme en discriminatie in het hier en nu!
- Published in CULTUUR, Korte berichten, NIEUWS, Traditie
Standbeeld van Gandhi in Amsterdam beklad met rode verf
In Amsterdam is het beeld van de Indiase onafhankelijkheidsstrijder Mahatma Gandhi besmeurd met rode verf. Op de sokkel is ‘racist’ geschreven en ook de cijfers 1312. Die staan voor de letters A-C-A-B, all cops are bastards.
De gemeentelijke beheerder van de wijk waar het beeld staat gaat aangifte doen wegens vernieling, meldt AT5. Het beeld wordt zo snel mogelijk schoongemaakt.
Mahatma Gandhi streed met geweldloze middelen tegen de koloniale overheersing van zijn land door de Britten. Toch is Gandhi niet onomstreden. Hij woonde en werkte 20 jaar in Zuid-Afrika, waar hij zich inzette voor de burgerrechten van Indiase migranten. Volgens critici liet hij zich destijds minachtend uit over Afrikanen, die hij betitelde als ‘wilden’ en ‘mensen zonder beschaving’.
In Ghana protesteerden studenten in 2016 tegen de plaatsing van een beeld van Gandhi op een universiteitscampus. De studenten vonden dat de Indiër onterecht een standbeeld voor zijn verdiensten kreeg.
Standbeelden
De afgelopen tijd zijn op verschillende plaatsen in Nederland beelden en panden beklad die verwijzen naar het koloniale verleden van Nederland, zoals het beeld van Piet Hein in Rotterdam.
Ook in andere landen zijn beelden en vernoemingen van mensen die verdiend hebben aan koloniën en slavenhandel beklad en verwijderd. Zo werd in Brussel een beeld van koning Leopold II weggehaald en gooiden betogers in Bristol het beeld van slavenhandelaar Edward Colston in het water bij een antiracismeprotest.
Het is nog onduidelijk of de bekladding van het standbeeld van Gandhi te maken heeft met eerdere vernielingen, schrijft NH Nieuws. Ook is niet bekend wanneer het beeld beklad is.
- Published in CULTUUR, Korte berichten, NIEUWS, Traditie
Black Lives Matter en de antiracisme-golf – Hans Ramsoedh
De politiemoord op de 46-jarige Afro-Amerikaan George Floyd in Minneapolis in de VS op 25 mei j.l. heeft wereldwijd geleid tot een golf van anti-racismeprotesten. Behalve in veel Amerikaanse steden gingen ook in andere steden buiten de VS demonstranten de straat op om te protesteren tegen racisme en discriminatie. Sociale media spelen een belangrijke rol bij deze mondiale protesten. Op filmbeelden die viraal gingen is te zien hoe een blanke agent acht minuten en 46 seconden lang zijn knie in de nek van Floyd drukte, dit ondanks dat het geboeide slachtoffer riep I can’t breathe en omstanders tevergeefs vloekend en scheldend de agent tot de orde probeerden te roepen. Deze moord op Floyd staat niet op zichzelf, maar past in patroon van structureel racistisch politiegeweld in de VS jegens Afro-Amerikanen. Terwijl ik dit schrijf (zondagavond 14 juni) wordt op het journaal melding gemaakt van het doodschieten van een ongewapende 27-jarige Afro-Amerikaan door een blanke agent in Atlanta, de zoveelste in een rij. Nee, het houdt niet op in de VS!
George Floyd
Anti-racismeprotesten en beeldenstorm in de VS
Deze moord leidde behalve tot massale protesten in veel Amerikaanse steden ook tot een beeldstorm in dit land. Veel standbeelden van leiders en generaals tijdens de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865) van de zuidelijke staten werden neergehaald die symbool staan voor de slavernij in de VS. Die woede bij deze beeldenstorm in de VS is begrijpelijk aangezien het idee van blanke suprematie in de zuidelijke staten van de VS met de beëindiging van de burgeroorlog niet is verdwenen. Hier domineren standbeelden van zuidelijke legerleiders (zoals Robert E. Lee) en op veel overheidsgebouwen wappert nog steeds de confederatievlag (vlag van de zuidelijke staten tijdens de burgeroorlog). De strijd tussen blank en zwart is nooit opgehouden en de blanke suprematie is nog steeds springlevend. Tot midden jaren zestig golden in veel staten in de VS wetten (Jim Crow-wetten) die rassenscheiding oplegden. Ondanks de afschaffing van deze wetten is het institutioneel racisme (rassendiscriminatie door overheden, bedrijven, onderwijsinstellingen en andere grote organisaties) in de VS springlevend gebleven en met name in het optreden van de politie jegens Afro-Amerikanen. Jonge Afro-Amerikanen krijgen van huis uit het advies in een omgeving waar de politie aanwezig is niet te gaan rennen omdat de kans groot is dat zij door een politiekogel worden getroffen.
Als reactie op het racistische politiegeweld in de VS richtten Afro-Amerikaanse activisten Black Lives matter op in 2013 om daarmee het politieoptreden aan de kaak te stellen.
Ik kan mij heel goed voorstellen dat na de moord op George Floyd de aandacht zich nu ook richt op symbolen van blanke suprematie en racisme in de Amerikaanse samenleving. De aandacht richt zich daarbij nu ook op het Capitool in Washington D.C. waarin zowel de Senaat als het Congres is gevestigd. In het Capitool is ook de National Statuary Hall te vinden waarbij alle Amerikaanse staten twee beelden hebben geleverd voor de zuilengalerij. In deze galerij domineren voor de zuidelijke staten beelden van personen die voorstanders waren van handhaving van de slavernij. Een bezoek aan deze zuilengalerij is dan ook een confrontatie met blanke suprematie in de VS.
Anti-racismegolf
Het politieoptreden in de VS gaf ook een boost aan de anti-racisme-beweging in West-Europa. Ook hier gingen in veel steden demonstranten de straat op om te protesteren tegen racisme en discriminatie. Op Tweede Pinksterdag (1 juni) vond in Amsterdam een grote manifestatie plaats die gevolgd werd door protestmanifestaties in andere steden in Nederland. Leiders van deze manifestaties zijn actief binnen de Anti-Zwarte Piet-Beweging. Zij zien Zwarte Piet als een uiting van racisme en pleiten al jaren voor uitbanning van dit racistische verschijnsel. Het debat over Zwarte Piet heeft geleid tot een polarisatie in de Nederlandse samenleving. Met de tragische dood van George Floyd kreeg de Anti-Zwarte Piet-beweging in Nederland de wind in de rug mee, want waar het eerder niet lukte om duizenden op straat te krijgen om te demonstreren tegen racisme en discriminatie, lukte het nu wel. Ook in de media ontstond brede aandacht voor racisme en discriminatie in de Nederlandse samenleving. Het nieuws, de actualiteitenrubrieken op radio en tv en de kranten hebben inmiddels volop aandacht voor dit thema.
Ook premier Rutte begint langzamerhand tot inkeer te komen. Daar waar hij aanvankelijk over Zwarte Piet zei dat deze nu eenmaal zwart is en daar niets aan kan doen, verklaarde hij kortgeleden tijdens een debat in de Tweede kamer naar aanleiding van de anti-racismedemonstraties in Nederland inmiddels nu meer begrip te hebben voor mensen die zich gediscrimineerd voelen door de geschminkte hulp van Sinterklaas. Volgens hem is Zwarte Piet echter geen staatsaangelegenheid. Hij is er wel van overtuigd dat over een aantal jaren er bijna geen Pieten meer zwart zullen zijn. Ruttes onverwachte ontboezeming wordt beschouwd als historisch. Dat was het ook toen Rutte erkende dat niet alleen in de VS sprake is van racisme en discriminatie, maar dat ook in Nederland mensen aan den lijve ervaren dat zij niet worden beoordeeld op hun toekomst maar op hun verleden, niet als individu worden aangesproken maar op de groep waar ze uit voortkomen, niet op hun gedrag maar op hun geloof. Alleen had Rutte het niet over institutioneel racisme, maar over systemische problemen in de Nederlandse samenleving. What’s in a name zou ik zeggen, als we maar hetzelfde bedoelen.
Anti-racismedemonstratie op de Dam in Amsterdam
Omgaan met een schaamtevolle herinnering
Naast de vele protestdemonstraties werden ook in West-Europa (Engeland, Frankrijk, België) beelden neergehaald of beklad van personen die worden geassocieerd met slavenhandel en racisme. Ook in Nederland moesten standbeelden het ontgelden, onder andere Jan Pieterszoon Coen (1587-1629), Piet Hein (1577-1629) en generaal Van Heutz (1851-1924). Deze standbeelden zijn al enige tijd omstreden omdat ze in links activistische kringen worden beschouwd als symbolen van een besmette koloniale erfenis.
Hoewel ik begrip heb voor beeldenstorm in het zuiden van de Verenigde Staten aangezien het daar gaat om symbolen van blanke suprematie, onderdrukking en rassenhaat, ben ik geen voorstander van een beeldenstorm in Nederland. Nederland is namelijk geen Verenigde Staten en kent geen grootse traditie van monumenten en standbeelden als symbolen van blanke suprematie. Veel standbeelden zijn in de negentiende eeuw en in de eerste helft van de twintigste eeuw neergezet met als doel een nationaal besef en zelfbeeld te creëren.
Demonstratie tegen racisme en discriminatie
Met een beeldenstorm herschrijven we de geschiedenis niet. Bovendien worden in de euforie iedere discussie en nuance overboord gegooid. Zijn in de Verenigde Staten deze standbeelden symbool van nog steeds bestaande rassenhaat, Nederlandse standbeelden zoals van J.P. Coen en generaal Van Heutz staan voor mij symbool voor een schaamteloos Nederlands koloniaal verleden. Met de verwijdering van hun standbeelden verdwijnt daarmee niet ook de donkere bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. Door het weghalen van deze standbeelden uit de openbare ruimte zijn we (onbewust) bezig de minder florissante aspecten uit de Nederlandse geschiedenis uit het collectieve bewustzijn weg te poetsen, alsof we daarmee verlost worden van de pijnlijke kanten van de Nederlandse koloniale geschiedenis. Iconoclasme (verwijdering of vernietiging van beelden) roept bij mij associaties met blinde woede, niet voor rede vatbaar en fundamentalisme, zoals de vernietiging van de boeddhabeelden in Bamyan in Afghanistan door de Taliban in 2008 of de vernietiging van archeologisch cultureel erfgoed door Islamitische fundamentalisten in Irak en Syrië. Fundamentalisme is per definitie onverdraagzaam, wijst dialoog af en daarmee eindigt ook elke dialoog. Ik geef de voorkeur aan historische disclaimers bij standbeelden die het hele verhaal vertellen: een plaquette met tekst toevoegen bij bijvoorbeeld het standbeeld van generaal Van Heutz waarop zijn verantwoordelijkheid voor zijn koelbloedig optreden in Atjeh waarbij duizenden doden vielen wordt vermeld of dat J.P. Coen behalve de stichter is van Batavia (het huidige Jakarta) op de Banda-eilanden meer dan duizenden mensen liet vermoorden.
Bekladding standbeeld Piet Hein in Rotterdam
Nederlands somatisch normbeeld
Zoals Gloria Wekker schrijft (Witte onschuld 2017) beschouwde Nederland zich lange tijd in velerlei opzichten als een gidsland voor andere volken en naties: een ethische natie, kleurenblind en vrij van racisme. Racisme kwam voor in Zuid-Afrika tijdens het blanke apartheidsregime en in de VS, niet hier. Dit is het Nederlandse zelfbeeld of de Nederlandse zelfrepresentatie. De praktijk is echter een andere: allochtone kinderen krijgen op de basisschool in vergelijking met autochtone kinderen structureel een lager doorstroomadvies, allochtone studenten kunnen geen stageplek vinden, er is discriminatie bij sollicitaties en op de arbeidsmarkt, politie en belastingdienst doen aan etnisch profileren. Dit is institutioneel of verticaal racisme. Ook alledaags of horizontaal racisme is voor veel allochtonen een realiteit. In dit verband wil ik wijzen op het Nederlands somatisch normbeeld met betrekking tot het Nederlander-zijn (dit concept ontleen ik aan de Utrechtse sociologie hoogleraar Harrie Hoetink die het gebruikte in zijn analyse van de Curaçaose samenleving). Somatisch normbeeld verwijst naar het beeld dat door leden van een groep als norm en ideaal wordt beschouwd. Het blank-zijn is de maatstaf voor mooi en de sleutel tot sociale waardering. Het functioneert in het sociaal verkeer voorts als een sorteermachine en fungeert als criterium voor in- en uitsluiting. De bekende autochtone Nederlandse vraag aan mensen met een kleur ‘waar kom je vandaan’ vaak gevolgd door ‘waar kom je echt vandaan’ hangt in mijn optiek samen met het somatisch normbeeld van autochtone Nederlanders: een Nederlander is BLANK (en BLOND en heeft BLAUWE OGEN). Een ieder die niet aan dit beeld voldoet is dus per definitie geen gevestigde maar een buitenstaander. Ook de derde en vierde generatie Nederlander die niet blank is zal voortdurend met de vraag geconfronteerd worden: ‘Waar kom je echt vandaan?’ Het betekent dat als we racisme en discriminatie willen bestrijden het belangrijk is dat we erkennen dat er inmiddels Nederlanders zijn in allerlei ‘geuren en kleuren’.
Erkenning in plaats van ontkenning
Hoopgevend bij alle protestdemonstraties is het gezamenlijk protest van blank en gekleurd. Deze demonstraties betekenen een kantelpunt met betrekking tot het verschijnsel racisme en discriminatie in de Nederlandse samenleving. Ik sluit niet uit dat het gezamenlijke en massale protest bij premier Rutte geleid heeft tot zijn ommekeer: eindelijk erkenning door de premier dat we ook in Nederland te maken met alledaags en systemisch (institutioneel) racisme. Ik ben dan ook voorzichtig optimistisch over de aanpak van racisme en discriminatie in Nederland. Zolang we racisme en discriminatie beschouwen als ‘rotte appels en verder is er niets aan de hand’ komen we geen stap verder. Een structurele aanpak begint echter met erkenning en herkenning van het probleem in plaats van ontkenning zoals tot voor kort het geval is geweest. Met een erkenning kan ook het gesprek beginnen en gezamenlijk worden gezocht naar oplossingen. De afgelopen massale protestdemonstraties beschouw ik dan ook als een klaroenstoot.
- Published in BIBLIOTHEEK, Korte berichten, Nederland, NIEUWS
Suriname en Guyana: Politieke leiders en hun ondemocratische inborst – Hans Ramsoedh
Zowel in Suriname als in het buurland Guyana zijn kortgeleden verkiezingen gehouden. In beide landen weigeren de zittende presidenten zich echter neer te leggen bij hun verkiezingsnederlaag. Bij de afgelopen verkiezingen op 25 mei in Suriname leed Bouterses Nationale Democratische Partij (NDP) een grote nederlaag (van 26 naar 16 zetels). Hij wenst een hertelling van de stemmen in Paramaribo. David Granger is sinds 2015 president van Guyana. Bij de verkiezingen op 2 maart verklaarde de zittende regering dat zij, nog voordat de officiële verkiezingsresultaten bekend waren, de verkiezingen met één zetel verschil gewonnen te hebben. Oppositie en internationale waarnemers spraken van een frauduleuze verkiezingsuitslag. Onder grote internationale druk besloot de Guyanese regering tot een algehele hertelling van de stemmen. De Guyanese Kiescommissie maakte op maandag 8 juni bekend dat de oppositie met 33 zetels de verkiezingen had gewonnen, terwijl de partij van president Granger 31 zetels had behaald. Granger legde zich echter niet neer bij de verkiezingsuitslag en sprak van fraude bij de hertelling.
Ontmoeting president Bouterse en president Granger in juli 2018 in Jamaica
Hoe verliep het proces in Suriname na de verkiezingen? De uitspraak van het Surinaamse volk was ondubbelzinnig: exit Bouterse en de NDP. De bevolking had meer dan genoeg van het desastreuze sociaaleconomisch beleid, de endemische corruptie, de uitverkoop van de natuurlijke hulpbronnen, de torenhoge staatsschuld en de zelfverrijking door een kleine groep rond de president. In een democratisch bestel is het gebruikelijk dat verliezers zich neerleggen bij de verkiezingsuitslag en de winnaars feliciteren met hun verkiezingsoverwinning. Het betekent voor de verliezende partij dat zij plaats neemt in de oppositiebanken en zich onderwerpt aan een reflectie op de oorzaak van de verkiezingsnederlaag. Tot op heden heeft de NDP-leiding zich echter nog steeds niet officieel neergelegd bij de verkiezingsuitslag. Vóór de verkiezing verklaarde Bouterse nog: ‘Het volk is de baas is en wij moeten het hoofd daarvoor buigen’. Reeds een dag na de verkiezingen was hij zijn uitspraak allang vergeten, want toen hem duidelijk werd dat zijn NDP de grote verliezer was, eiste Bouterse een algehele hertelling in het hele land in aanwezigheid van camera’s. Enkele dagen later werd in plaats van algehele hertelling een hertelling van de stemmen in Paramaribo geëist. Volgens de NDP zouden er onregelmatigheden geweest kunnen zijn op de dag van de stemming. Door deze partij werden echter geen concrete voorvallen aangegeven met betrekking tot mogelijke onregelmatigheden. Hertelling is bovendien geen zinvolle exercitie aangezien alle stembureaus onder supervisie stonden van NDP’ers. De organisatie van de verkiezingen verliep behoorlijk chaotisch, maar van fraude was volgens de voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB), Jennifer van Dijk-Silos, geen sprake. Zij verklaarde dat zij in haar twintigjarige carrière bij het OKB nog nooit zoveel chaos had gezien en dat het Ministerie van Binnenlandse zaken blijk gaf van ‘incompetentie’ en ‘een enorm brevet van ongeschiktheid wat betreft de organisatie van de verkiezingen’. De organisatie van de verkiezingen was op z’n paars: verkeerde stembiljetten die afgeleverd werden bij de stembureaus, kiezers die op sommige stembureaus al gestemd hadden werden opgeroepen om opnieuw hun stem uit te brengen en er ontbraken in Paramaribo nogal wat processen-verbaal van een aantal stembureaus et cetera. Met name de officiële afhandeling van de stemmen in Paramaribo leverde veel commotie op. In de optiek van oppositie werden door de NDP-regering pogingen ondernomen om te interveniëren in het democratisch proces van het tellen. Waarnemers van diverse politieke partijen hebben een week lang nachten doorgebracht in de Anthony Nesty Sporthal (ANS) waar de administratieve afhandeling van de stembiljetten van het kiesdistrict Paramaribo plaatsvond. Dit om te voorkomen dat er gefraudeerd zou worden. Al met al duurde het tien dagen voordat de officieuze uitslag van Paramaribo bekend werd gemaakt. Het vermoeden bestond dat van regeringswege sprake was van een vertragingstactiek om te kunnen frauderen.
Ondanks het grote verlies tracht de NDP nog op allerlei manieren aan de macht te blijven. De oppositionele partijen VHP, NPS ABOP en PL verklaarden een dag na de verkiezingen een nieuwe regering te zullen vormen met Chan Santokhi als presidentskandidaat. Ondanks dat Brunswijk vóór de verkiezingen had verklaard samenwerking met de NDP uit te sluiten en zich inmiddels had gecommitteerd aan een coalitie met VHP, NPS en PL is niettemin van NDP-zijde getracht Ronnie Brunswijk van de ABOP over te halen om met de NDP in zee te gaan. Volgens de mofokranti [mondeling verspreiden van nieuws of geruchten] zou de NDP aan Brunswijk zelfs het presidentschap hebben aangeboden. Blijkbaar tracht de NDP op allerlei manieren aan te sturen op een langer aanblijven in het machtscentrum ondanks de uitkomst van de vox populi op 25 mei. De vertragingstactiek van de NDP kan worden beschouwd als de laatste stuiptrekkingen van een crimineel regime.
Het buurland Guyana kent een lang verleden van etnische en politieke spanningen. Verkiezingen in dit land gaan altijd gepaard etnisch geweld. In dit land wordt de politiek gedomineerd door de Indo-Guyanese (Hindostaanse) People’s Progressive Partij(PPP) met in het verleden als charismatische leider Cheddi Jagan (1918- 1997) en de Afro-Guyanese People’s Nationale Congress (PNC) in de jaren zestig, zeventig en de eerste helft van de jaren tachtig onder leiding van de dictatoriale Forbes Burnham (1923-1985).
De dominantie van de PNC van de Guyanese politiek tussen 1964 en 1992 betekende feitelijk de vestiging van een Creoolse dictatuur waarbij Hindostanen de positie hadden van tweederangsburgers. Niet verwonderlijk is dat tijdens het bewind van Burnham enkele tienduizenden Hindostanen een veilig heenkomen zochten in landen als de VS en Canada. De PNC kon dankzij grootschalige verkiezingsfraude aan de macht blijven. Onder grote internationale druk en dankzij de aanwezigheid van een team van honderd buitenlandse waarnemers in 1992 werden voor het eerst na ruim drie decennia verkiezingen gehouden die vrij waren van manipulatie en fraude. Zij maakten een eind aan 28 jaar politieke alleenheerschappij van de PNC en mondden uit in een overwinning voor Jagans PPP. Deze partij bleef tot 2015 aan de macht. In dat jaar werd David Granger gekozen als president.
Granger was officier en nationale veiligheidsadviseur van president Burnham. In 1979 werd hij benoemd als commandant van het Guyanese leger. Hij ging in 1992 met pensioen. In 2012 werd hij gekozen als leider van de PNC. Door samenwerking met een aantal kleinere partijen (waaronder een afsplitsing van de PPP) werd de naam PNC veranderd in A Partnership for National Unity (APNU)/Alliance for Change (AFC), maar binnen deze coalitie is de PNC de dominante partij. In 2012 was Granger de presidentskandidaat voor APNU/AFC. De PPP-kandidaat Donald Ramotar werd in 2012 toen als president gekozen.
In 2015 won de APNU/AFC-coalitie de verkiezingen met slechts een verschil van één zetel. Nadat een parlementslid van APNU/AFC zich eind 2019 had aangesloten bij de oppositie restte president Granger niets anders dan nieuwe verkiezingen uit te schrijven op 2 maart 2020.
De APNU/AFC-coalitie claimde de verkiezingswinst op 2 maart. De PPP-oppositie verwierp deze claim en sprak van grootscheepse fraude. Ook internationale waarnemers van de VS, Canada, Engeland, de Europese Unie, Caricom en de OAS twijfelden aan de geloofwaardigheid van de verkiezingsuitslag en eisten hertelling in hun aanwezigheid. De VS dreigden met het blokkeren van buitenlandse geldtegoeden van Guyana en, evenals Canada en Engeland, met het niet-erkennen van de legitimiteit van een nieuwe regering onder president Granger. De Caricom dreigde zelfs haar hoofdkwartier in Georgetown (de hoofdstad van Guyana) te verplaatsen naar een ander Caraíbisch land als Granger een hertelling bleef afwijzen. Als gevolg van de strijd tussen regering en oppositie over de uitslag van de verkiezingen namen de etnische spanningen in het land toe. Bij rellen tussen Indo- en Afro-Guyanezen in de maanden maart en april vielen enkele gewonden en een dode.
V.l.n.r. Bharrat Jagdeo (oud-president van Guyana en secretaris-generaal van de PPP), presidentskandidaat Irfaan Ali en kandidaat minister-president Mark Phillips
Na ruim een maand gesteggel over de verkiezingsuitslag en onder grote internationale druk ging de Guyanese regering uiteindelijk akkoord met een hertelling. President Granger en Bharrat Jagdeo (ex-president en secretaris-generaal van de PPP) spraken af zich neer te leggen bij de uitkomst van de hertelling die onder internationaal toezicht zou plaatsvinden. De hertelling van de 465.000 stemmen en 2.339 stembussen nam ruim 33 dagen in beslag. Toen het vervolgens zittend president Granger echter duidelijk werd dat de oppositionele PPP op voorsprong stond, wees hij, ondanks zijn eerdere toezegging, de uitslag van de hertelling af door te spreken van fraude bij de stemming. Tijdens de hertelling werd duidelijk dat door Grangers partij gefraudeerd was bij de eerdere telling. Het afgelopen verkiezingsverloop in Guyana roept reminiscenties op aan de regeerperiode Burnham die dankzij grootscheepse fraude ruim drie decennia aan de macht kon blijven. In de officieuze uitslag die op maandag 8 juni bekend werd gemaakt door de Guyanese Kiescommissie behaalde de PPP 33 zetels en de APNU/AFC van president Granger 31 zetels. Met deze uitslag wordt de veertigjarige Irfaan Ali (1980) namens de PPP de nieuwe president van Guyana. Hij was eerder parlementslid en minister in de PPP-regering. Met Grangers afwijzing van de verkiezingsuitslag moeten nieuwe gewelddadige botsingen tussen Indo- en Afro-Guyanezen in Guyana niet worden uitgesloten.
Grangers opstelling vertoont overeenkomsten met die van Bouterse: beiden wensen zich niet neer te leggen bij de verkiezingsuitslag. Zowel Bouterse als Granger propageert vrije en eerlijke verkiezingen, maar hun handelen bewijst echter het tegendeel. In Caraïbische politieke kringen wordt president Granger omschreven als een ‘sanctimonious gangster’ [schijnheilige gangster – quote van John Beale, oud-ambassadeur van Barbados in de VS en bij de OAS, geciteerd in Inewsguyana.com, 6 Juni, 2020: ‘Opinion: Zero Tolerance for any violation of democracy in Guyana’]. Evenals David Granger is Desi Bouterse van hetzelfde laken een pak. De opstelling van beiden betekent een ondermijning van het democratisch proces in hun land en geeft blijk van hun ondemocratische inborst.
- Published in BIBLIOTHEEK, Korte berichten, NIEUWS, Nieuws uit Suriname, Suriname
Prof. dr. Chan E.S. Choenni Ridder in de Orde van Oranje-Nassau
Op 24 april 2020 is prof. Chan Choenni door Koning Willem-Alexander gehonoreerd met een Ridderschap in de Orde van Oranje-Nassau. De coronamaatregelen verhinderden een officiële opspelding van de versierselen. Hij ontving een telefoontje van de burgemeester van Haarlem die hem het nieuws mededeelde.
De toegekende eer is een teken van waardering voor zijn grote ijver en bevlogenheid om beter inzicht te verschaffen in de diversiteit van de Nederlandse samenleving. Hierbij heeft hij zich in het bijzonder toegelegd op het verspreiden van kennis over de migratiegeschiedenis van de Surinaams-Hindostaanse gemeenschap en uitdagingen voor deze gemeenschap in Nederland door middel van lezingen en diverse publicaties. Hij schroomde daarbij niet gevoelige thema’s, zoals partnerkeuze en zelfdoding, aan de orde te stellen. Als bijzonder hoogleraar van de diaspora leerstoel Lalla Rookh (2010-2015) heeft hij de Hindostaanse immigratiegeschiedenis kunnen vastleggen in vijf publicaties. Nog steeds zet hij zich in om de migratiegeschiedenis op toegankelijke wijze beschikbaar te maken, onder andere via een serie artikelen die in de periode april-juni 2020 op de website Hindorama.com, waarvan hij ook adviseur is, zullen worden geplaatst.
Chan Choenni heeft zich ook ingezet in het kader van het Jnan Adhin Instituut dat zich ten doel stelt bekendheid te geven aan alles wat verband houdt met de Hindostaanse cultuur teneinde mede bij te dragen aan een evenwichtige integratie van Hindostanen in Nederland. Vermeldenswaard is het onderzoek dat hij in dit verband heeft verricht naar de achtergronden, behoeften en het welbevinden van Hindostaanse ouderen in Nederland, aangezien ouderen vaak cultuurdragers zijn en daarmee ook een belangrijke rol spelen in het proces van integratie. Momenteel is hij nog bezig met een studie van de honderdjarige geschiedenis van Afro-Surinamers (1863-1963), namelijk de periode na de afschaffing van de slavernij tot en met 1963.
- Published in Korte berichten, NIEUWS
Unieke boekpresentatie India and The Netherlands
Wist u dat de eerste Indiër naar Nederland kwam in 1667? En dat de beroemde schilder Rembrandt van Rijn maar liefst 9 tekeningen gemaakt heeft van Moghuls, geïnspireerd door de Indiase miniatuurschilderijen? Of dat de Nederlandse VOC voor het eerst in India aankwam in 1602 en dat India daarmee een bijdrage heeft geleverd aan de Gouden Eeuw? Al deze wetenswaardigheden zijn nu bijeengebracht in een bijzonder mooi en fraai uitgegeven boek van de Indiase ambassadeur in Nederland. Venu Rajamony is nu ruim twee jaar ambassadeur van India in Nederland maar nu al zeer verknocht aan de bijzondere economische en vooral culturele band tussen deze beide landen.
In aanwezigheid van ruim honderd mensen van zowel Surinaams-Hindustaanse als Indiase afkomst werd onlangs het zeer lezenswaardige boek India and The Netherlands – Past, Present and Future – van de Indiase ambassadeur Venu Rajamony gepresenteerd. Deze bijzondere boekpresentatie was georganiseerd door Uitgeverij Surinen, in samenwerking met de Dienst Openbare Bibliotheek van de gemeente Den Haag en de Indiase ambassade. De activiteit vond plaats in de debatruimte van de openbare bibliotheek aan het Spui in Den Haag. Tijdens een zeer geanimeerde bijeenkomst hield de ambassadeur een inleiding over de totstandkoming van het boek. Vervolgens was er een vraaggesprek tussen de ambassadeur en oud-wethouder Rabin Baldewsingh over de inhoud van het boek. Daarna mochten de aanwezigen ook vragen stellen. Vervolgens werd er een exemplaar aangeboden aan zowel de Haagse openbare bibliotheek als aan Rabin Baldewsingh. Het geheel werd opgeluisterd met muziek door Lex Bholasing.
Venu Rajamony’s India and The Netherlands – Past, Present and Future – is een encyclopedisch boek over de 400 jaar durende relatie tussen India en Nederland en het interculturele erfgoed dat met deze band is ontstaan. Het boek belicht de belangrijke plaats die India inneemt in het Nederlandse wereldbeeld en de relatie tussen de twee landen die wordt gewaarborgd door sterke economische banden en levendige uitwisselingen op het gebied van cultuur, sport en yoga. Het boek geeft levendige momentopnamen van de relaties tussen de twee naties door de eeuwen heen. Het brengt persoonlijkheden tot leven die met hun bijdragen het Indo-Nederlandse discours hebben gevormd, soms zelfs ook met informatie die niet eerder bekend was. Het herinnert eraan dat India en Nederland vooral een culturele en intellectuele veerkracht delen, die de uitdagingen van de tijd hebben overleefd. Het boek benadrukt ook de bilaterale kracht tussen de landen en het wederzijdse potentieel voor de toekomst van zowel India als Nederland.
Vlak voor zijn recente staatsbezoek aan India werd het boek ook al aangeboden aan koning Willem-Alexander. De koning zei het volgende over het boek: “India is een zeer belangrijk land voor Nederland. Het schrijven van dit boek is een geweldige klus van de Indiase ambassadeur in Den Haag. Ik ben hem dankbaar dat hij veel te weten is gekomen over de geschiedenis van onze twee landen.”
Eerder is door Hindorama het monumentale boek van ambassadeur Rajamony ook besproken in een uitgebreid interview dat Chan Choenni en Radjin Thakoerdin onlangs met hem hadden. Zie het artikel elders op deze website. India and The Netherlands – Past, Present and Future – is zeer aan te bevelen. Het boek bevat een schat aan informatie over het cultureel erfgoed van India en Nederland en geeft ook veel inzichten in de politieke en economische verhoudingen tussen beide landen. Een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in India.
Het encyclopedisch boek kost € 39,99 en kan worden besteld bij www.bombayink.nl
Foto: Ranjan Akloe
- Published in Korte berichten, NIEUWS
Grote Suriname – Tentoonstelling in De Nieuwe Kerk – H. Ramsoedh
Bij binnenkomst in De Nieuwe Kerk in Amsterdam, waan je je in Suriname. In de hal is een (marron)korjaal tentoongesteld en je wordt verwelkomd en begeleid door het geroep van de Grietjebie (op een band).
De Grote Suriname-tentoonstelling in De Nieuwe Kerk is een visuele biografie, het levensverhaal van Suriname en zijn bevolking, zoals vermeld in het voorwoord bij de catalogus bij deze tentoonstelling. De visuele biografie wordt verteld aan de hand van ruim driehonderd objecten: archeologische vondsten, historische foto’s en documenten, kledingstukken, hedendaagse kunst, film- en muziekfragmenten, sieraden en toegepaste kunst. Samen met audiovisuele voorstellingen vormen zij een kleurrijk, veelzijdig geheel. Bekende historische momenten worden afgewisseld met persoonlijke verhalen. De bewoners laten letterlijk hun stem horen: in interviews en audiovisuals. Aanleiding voor de tentoonstelling is de geringe aandacht voor Suriname in Nederland. In Nederlandse geschiedenisboekjes wordt summier aandacht besteed aan de geschiedenis van Suriname, terwijl beide landen een geschiedenis van maar liefst vier eeuwen delen. Er is te veel Suriname in Nederland en te veel Nederland in Suriname om elkaar als willekeurig buitenland te beschouwen.
De opzet van de tentoonstelling is thematisch en bestaat uit negen onderdelen. Bij het eerste thema staan de oorspronkelijke bewoners, de Inheemsen, centraal. Een belangrijk object van dit eerste thema, tevens het topstuk van de tentoonstelling, is een stenen pre-Columbiaans masker dat enig is in zijn soort in het noordelijk deel van Zuid-Amerika. Dit masker kan worden beschouwd als het oudste gezicht van Suriname. In de ruimte daarna (2) komt het thema wingewest Suriname aan bod met daarbij aandacht voor het koloniaal bestuur, de plantage-economie, de Joodse bevolkingsgroep, slavernij en contractarbeid. Met betrekking tot contractarbeid zien we een registratiekaart van een Javaanse contractarbeider waarop staat aangekruist of deze voor veld- of fabrieksarbeid geschikt was bevonden. In deze ruimte vindt ook de audiovisuele presentatie plaats waarbij bekende en onbekende Surinamers en Nederlanders historische gebeurtenissen en persoonlijke verhalen toelichten. In de kapel bij deze ruimte wordt verteld over de twee maanden durende zeereis die de tot slaaf gemaakte Afrikanen maakten.
In ruimte 3, 4 en 5 is er aandacht voor respectievelijk de entomologe Maria Sibilla Merian (1647-1717) met haar kleurrijke prenten over flora en fauna van Suriname, de handel en de Marrons. In ruimte 6 tonen vijf hedendaagse kunstenaars hun werken. De (marron)kunstenaar Marcel Pinas, die al enige tijd nationaal en internationaal aan de weg timmert, vraagt met zijn offertafel Moiwana 86 Taffa aandacht voor een van de grootste tragedies in de Surinaamse geschiedenis: de massamoord op 86 bewoners van het marrondorp Moiwana in 1986 door het leger van Desi Bouterse. We zien hier de offertafel met erop 38 borden en eromheen 38 stoelen. De lege stoelen rond de gedekte tafel staan symbool voor de slachtoffers. De stoelen zijn bedekt met zwart-witte kleden zoals bij een rouwplechtigheid. Op de borden staan krantenfoto’s van soldaten en lijken. Op de lepels staat in het Afaka-schrift ‘Bescherm ons’ geschreven.
Pinas’ installatie is enerzijds een oproep om de gebeurtenis niet te vergeten en anderzijds een eerbetoon aan de slachtoffers. In de kapel bij deze ruimte is het kunstwerk van Razia Barsatie tentoongesteld. Toen haar overgrootvader vanuit Calcutta in Suriname aankwam, veranderde hij zijn achternaam van Ilahibaks naar Barsatie. Volgens de kunstenares deed haar overgrootvader dat omdat misschien de vochtigheid en de warmte van Suriname hem deden denken aan het Hindiwoord barsaat (regenachtig). In haar gepresenteerde kunstwerk in de vorm van een in kerrie geschreven Hinditekst (in Latijns schrift) Barsatie tracht zij een ‘Hindostaanse’ atmosfeer te creëren waarin haar persoonlijke interpretatie van regen centraal staat: ‘Hoe ik het voel en ruik en hoe ik ernaar kan verlangen’.
Barsati
Een schip arriveerde in de regentijd
Met ‘kantraki’ in het land Suriname
Een hart vol van verwachting en hoop,
bracht ik mee
De omstandigheden eisten een verandering van mijn uiterlijk
Zelfs mijn naam heb ik veranderd; ik heette vanaf toen ‘Barsatie’
Maar ik had ook bedacht dat ik overal vreugde zou verspreiden, net als hoe de lente
deze met zich meebrengt
Daadkrachtig besloot ik, dat mijn leven er prachtig uit zou zien
En gevuld met liefde zou verlopen
Met het weer veranderde ook het karakter van mensen
Maar de geur van mijn regendruppels op het zand veranderde niet
Hoewel mijn bestaan onveranderd bleef, veranderde mijn vriendenkring wel degelijk
Soms hield ik mijn gevoelens, terwijl ik soms in tranen uitbarstte
Ik ben een vrouw, de oorsprong van het universum
Ik beloof dat ik Zijn schoonheid altijd zal waarborgen
Met elke regendruppel die ik op de aarde laat vallen
Zal ik mijn nakomelingen verzorgen en voorzien van al hetgeen zij behoeven
Ik ben een vrouw, een moeder, een zus en een echtgenote
De regen die leidt tot een goede opbrengst
Ik was –en zal altijd oprecht blijven
Ik zal geen enkel bedrog verdragen
Je kunt altijd op mij vertrouwen
Ik ben niet wispelturig zoals het weer
Moge degene die mij probeert tegen te houden, wel weten
Dat ik ook als een gewelddadige storm kan teisteren.
In ruimte 7 is het thema de bodemschatten van Suriname met aandacht voor de bauxietindustrie tijdens de oorlogsjaren (’40-’45) en de huidige goudsector. De veelkleurigheid van Suriname in de vorm van verschillende kledij bij de verschillende bevolkingsgroepen en familieverhalen met foto’s komen we in ruimte 8 tegen. In een vitrine in deze ruimte is de groene jurk tentoongesteld die prinses Beatrix droeg tijdens de onafhankelijkheidsceremonie in Paramaribo in 1975.
In de laatste ruimte (9) is er aandacht voor Paramaribo en de Surinaamse keuken. Naast de expositie zijn er op verschillende data in de avonduren (19.30-20.30 uur) acht Suriname monologen waarbij bekende personen uit de Surinaamse geschiedenis (De Kom, Sophie Redmond, Ferrier, Pengel/Arron/Lachmon, Bouterse) zijn te zien en te horen. Het gaat om theatrale opvoeringen. Bekende acteurs kruipen in de huid van deze kopstukken. Op maandag 25 en dinsdag 26 november zijn de monologen Lachmon, Arron en Pengel geprogrammeerd met Prem Radhakishun in de rol van Lachmon. Onder een boom in het hiernamaals drinken Arron, Pengel en Lachmon een Parbo (Surinaamse bier) en blikken terug op 44 jaar onafhankelijkheid. Op de website van De Nieuwe Kerk (nieuwekerk.nl/tentoonstelling/de-grote-suriname-tentoonstelling/) vindt de belangstellende lezer verdere info over de monologen.
Een omissie in deze tentoonstelling is aandacht voor meertaligheid en multireligiositeit in Suriname. In de landelijke kwaliteitskranten (de Volkskrant 4 oktober, Trouw 5 oktober, het Parool 5 oktober en NRC 3 oktober) en in de media (onder andere De Wereld draait door-DWDD) is uitvoerig aandacht besteed aan deze tentoonstelling. Die aandacht was nogal Afro-centrisch waarbij vooral eenzijdig de focus lag op Afro-Suriname: slavernij, de marrons en hun cultuur. In tegenstelling tot deze eenzijdige aandacht doet de opzet van de tentoonstelling recht aan de multiculturaliteit van Suriname en de geschiedenis van de verschillende bevolkingsgroepen. Niet zozeer de bevolkingsgroepen maar de thema’s worden apart getoond, waarbij de verschillende etnische groepen tot hun recht komen. Deze Grote Suriname-tentoonstelling toont de verwevenheid van de Nederlandse en Surinaamse geschiedenis en presenteert een meerstemmige autobiografie van Suriname.
Bij deze tentoonstelling hoort een catalogus: Het Grote Suriname Magazine. Prijs € 19,95.
Grote Suriname Tentoonstelling in De Nieuwe Kerk – Dam-Amsterdam
5 oktober 2019 t/m 1 maart 2020 • Openingstijden: ma t/m zo: 10.00 – 17.00 uur • Toegangsprijs: € 18,-
Lees ook Surinaams/Hindostaanse folk music verdient ook een plaats in De Nieuwe Kerk in Amsterdam
- Published in Korte berichten, NIEUWS
Modi-mania – A. Bakas
Modi-mania in India
Niet Rahul Gandhi, maar Narendra Modi wordt weer premier van India, het moederland van de 180.000 Surinaams-Nederlandse Hindostanen. Modi is in de Indiase diaspora, dus ook in Nederland, immens populair, ook al loste zijn partij, de BJP, veel van de gedane verkiezingsbeloften de afgelopen jaren niet in. Maar de BJP deed meer voor India’s kenmerkende vooruitgangsoptimisme dan de Congrespartij van de Gandhi’s.
Geen Gandhi’s
Dit blijkt ook uit het verlies van de parlementszetel in Amethi, die al decennia vrijwel onafgebroken door een telg uit de Nehru-Gandhi-dynastie werd ingenomen. Zus Priyanka Gandhi, gelanceerd als de nieuwe Indira Gandhi (‘ze heeft dezelfde neus als haar oma’, schreven fans) stelde de Congrespartij teleur in het volkrijke Uttar Pradesh, de deelstaat waar de meeste Surinaamse Hindostanen vandaan komen. De Gandhi’s worden in het moderne India gezien als verwende rijkeluiskinderen, die geen antenne hebben voor wat er echt leeft in het hedendaagse India.
Meritocratie
De BJP heeft India omgevormd tot een moderne meritocratie, waar je merits (talenten en prestaties) belangrijker zijn dan je familie, sociale klasse of kaste. India heeft een jaloersmakend demografisch dividend van honderden miljoenen jonge mensen, die steeds beter opgeleid zijn (IT-savvy) en vaker internationaal georiënteerd, ambitieus werken aan hun carrière. De sleets geworden socialistische maatschappijvisie van de Gandhi-Dynastieke Congrespartij staat ver van de ambities van jonge Indiërs.
Zelfislamisering
De Congrespartij was voortdurend bezig met de appeasement (verzoeningspolitiek)van radicale moslims, die gefinancierd worden vanuit Saoedi-Arabië en de Arabische Golfstaten, soms zelfs door Pakistan. In India zie je nu ook veel meer boerka’s en andere streng islamitische kledij in het straatbeeld. Dit is een grote irritatiefactor voor liberale Indiase moslims die de Saoedisering van de Indiase islam afkeuren. Liberale Indiase moslims stemden daarom in grote getale op de BJP in plaats van de aan zelfislamisering en Saoedisering lijdende Congrespartij.
Ook Hindostaanse moslims in Nederland zijn de afgelopen jaren geradicaliseerd: hun ‘hoofddoekisering’ exporteren ze nu ook naar Suriname, waar voor het eerst radicale uit Nederland geremigreerde Hindostaanse moslims zijn gearresteerd voor het plannen van een IS-aanslag. De oprukkende radicale islam onder Indiërs in India en de Indiase diaspora heeft het Hindoe-nationalisme van de BJP vleugels gegeven.
Hindoe-heritage verloochend
De bekende Canadees-Pakistaanse activist Tarek Fatah, die erg populair is onder Indiase moslims, ijverde voor de herverkiezing van Modi. Fatah, die vaak in Nederland bij zijn zus op bezoek komt, hekelt de zelfislamisering van westerse politici en vindt dat India zich moet focussen op zijn Hindoe-identiteit, met insluitingvan moslims, christenen en andere minderheden. Volgens Fatah heeft de Congrespartij de Hindoe-heritagevan India verloochend. Hoewel moslim en Pakistani, rekent hij zichzelf tot Bharat, het land en cultuur van zijn voorouders. In India vinden veel mensen dat Modi-fan Fatah het Indiase staatsburgerschap zou moeten krijgen.
Politieke popsterren
‘Politiek als platenmaatschappij’ is een theorie van futuroloog professor Wim de Ridder, die stelt dat in de 21eeeuw politieke partijen louter platenmaatschappijen zijn voor politieke popsterren: Trump in Amerika, Bolsonaro in Brazilië en Modi in India. Modi is inderdaad een popster Bollywood+, de Indiase Trump. De BJP presenteert hem multimediaal, met een sterke focus op jongeren. Het straatbeeld en Indiase sociale media zijn 24/7 vergeven van Modi-beeltenissen. Maar Modi kan zijn glans verliezen als hij de ambities van de veelal jonge Indiërs, niet realiseert. Dan ruilen ze hem zonder pardon in voor een volgende politieke popster. Er zijn genoeg Bollywoodsterren die met succes de politiek ingingen en in de toekomst dat ook zullen doen. Modi propageert hartstochtelijk yoga als panacee voor het moderne leven. Dat past in een tijd waarin in India en daarbuiten mensen opnieuw zoeken naar zingeving, bezieling en spiritualiteit.
Tempo opvoeren
De 21eeeuw lijkt nu de Chinese Eeuw te gaan worden. Maar rond 2050 gaat het demografisch dividend van India zich uitbetalen, weet Modi’s BJP. Veel Chinezen zijn dood voor ze rijk zijn: van het werk naar de zerk. China heeft dan India met zijn grote jongerenreservoir (de Indiërs blijven vlijtig doorfokken) als partner nodig: Chindia heeft daarmee de toekomst. Maar dan moet het kabinet Modi II wel gaan leveren wat nodig is. Indiase jongeren spiegelen hun toekomstverwachtingen steeds meer naar de Xinomie (de economie van president Xi) van grote buur China.
Als critici Modi verwijten dat zijn hervormingen te traag verlopen, beroept hij zich op het Indiase Divyavadana uit de 2eeeuw: ‘Geen onzer daden gaat in de eeuwigheid verloren, want alles rijpt op de eigen tijd, wordt vrucht in ’t eigen uur’. Dat klinkt mooi, maar daar kun je tegenover stellen: ‘Terwijl het gras groeit, sterft het paard’. Modi II moet dus tempo maken.
Adjiedj Bakas is auteur van het boek ‘The New Renaissance’. www.bakas.nl
- Published in Korte berichten, NIEUWS
Why Hindostani and not Hindustani? – Hindorama
The descendants of the British-Indian indentured labourers in Suriname are called Hindostanis (not Hindus or Hindustanis). They are not considerd a culturally-religious group, but an ethnic group consisting of Hindus, Muslims and Christians. Since 1947, this group in Suriname has been officially referred to as Hindostanis. Before that, the indentured labourers/immigrants and their descendants were called British-Indians or coolies.
At the time, the developments in India in connection with the country’s imminent independence prompted a discussion in Suriname. British-Indians would no longer be a suitable name and the group did not identify themselves as Indian. After all, they were already the second generation, born in Suriname. Obviously, coolie was not an option. Indeed, the Afro-Surinamese population was not referred to as “slaves”!
The choice for Hindostanis was a conscious one. Firstly, because this correctly relates to the original Hindi word Hindostan (name for India), which through linguistic developments later became Hindustan. Secondly, the developments in India on the eve of independence caused great concern. The contrast between Hindus and Muslims had taken on very unsavoury forms and a distinction was also made in ethnic terms: Hindus were Hindustani and Muslims were Pakistani. In Suriname, the descendants of the indentured labourers, who had always shown great solidarity with each other, did not feel like introducing this distinction by using the word Hindu or Hindustani.
- Published in BIBLIOTHEEK, Korte berichten, NIEUWS, Varia