Interview met kunstenares Fezila William

“Ik zie goud en diamant als symbool voor het menselijke karakter en de waarde die daaraan wordt gegeven.”

Fezila William staat op de MASTERS EXPO die van 18 tot en met 22 november 2021 in de Amsterdamse RAI wordt gehouden. Deze beurs is een vervolg op de succesvolle beurzen Masters of LXRY en de Miljonair Fair. Op MASTERS EXPO komt het meest bijzondere aanbod op het gebied van luxury en business samen. “Het was even spannend of de beurs met de aanscherping van de coronomaatregelen zou doorgaan, maar het mag. Ik kwam elk jaar als gast op de beurs. Nu mag ik er mijn eigen kunst tentoonstellen.” Fezila is er terecht trots op dat ze deze kans heeft gekregen. Zij werkt er ook hard voor. “Het is een aparte wereld. Je moet mensen kennen en mensen moeten je wat gunnen. Het is ook veel meer een eliteclub dan ik dacht. Je hoort vaak over het doorbreken van glazen plafonds. Als Surinaamse Hindostaan voel ik me echt een pionier. Terwijl wij uit een Indiaas/Perzische cultuur komen waar prachtige kunst is voortgebracht, ook schitterende gebouwen en kleding, is dat in Suriname niet gecultiveerd. Niet dat er geen talent was, maar het werd niet gestimuleerd. In Nederland kun je als niet-blanke wel in de sport, entertainment en literatuur doorbreken, maar de andere branches zijn nog een behoorlijk gesloten bolwerk.”

In het buitenland is Fezila geen onbekende. Haar werk is onder andere te bezichtigen in galeries in Zwitserland, Frankrijk, Engeland, Israël en Mallorca. Binnenkort neemt ze deel aan de Art Basel, een van de grootste en meest prestigieuze kunstevenementen ter wereld die sedert 1969 jaarlijks afwisselend in Basel, Hong Kong en Miami wordt gehouden. Van 4 tot en met 8 december zal een geselecteerde groep kunstenaars die naast fysieke kunstwerken ook cryptokunst aanbieden in South Beach, Miami hun werk tonen. Haar werk zal onder meer te zien zijn op een mega groot billIboard in South Beach en door de stad heen op digitale billboards.

Popart met goud en diamant
De kunststroming waarbinnen Fezila werkt is popart, een kleurrijke stroming in de moderne kunst die in de jaren zestig van de vorige eeuw grote bekendheid verwierf. Van alledaagse dingen begon men kunst te maken. Bekend zijn de voorbeelden van soepblik­ken, spaghetti­verpakking­en, cola­fles­sen en andere super­markt­producten. Maar ook bekende personen als Elvis Presley en Marilyn Monroe werden als kunstwerk uitgebeeld. “Ik heb daar een eigen draai aan gegeven door met luxer materiaal te werken, zoals diamantslijpsel, kleine (geplette) diamantjes en bladgoud. In mijn schilderijen zie je daarom heel vaak goud en glitter op de verf.” Het werken met diamant en goud heeft voor Fezila ook een diepere betekenis, naast gewoon glitter and glamour. “Ik zie goud en diamant als natuurproducten die na bewerking steeds mooier worden en in waarde stijgen. Dat is ook een proces dat je als mens doormaakt. Je maakt heel veel mee tijdens je leven en de keuzes die je maakt, vormen je als mens. Wat wil je van jezelf laten zien, hoe wil je in de maatschappij staan, hoe wil je dat anderen naar je kijken? Ik zie goud en diamant dan ook als symbool voor het menselijke karakter en de waarde die daaraan wordt gegeven.”

The Social Game

Met haar kunstwerken geeft Fezila ook graag een boodschap af. Een van haar eerste werken, The Social Game, draagt uit: ‘We leven in een digitale wereld, waar het sociale spel zonder enige genade wordt gespeeld. Likes worden verward met liefde. Dingen worden interessanter als we aardig gevonden worden en minder waardevol als we niet aardig gevonden worden. De nieuwe levensstandaard, kan je goud maken of je in tranen doen uitbarsten.’ Dit kunstwerk was te zien in een galerie in Tel Aviv en is door een Amerikaan gekocht. De boodschap achter de Chanelbag sculptuur is: ‘Het is niet het uiterlijk, het is de essentie. Het is niet het geld, het is de opleiding. Het zijn niet de kleren, het is de stijl.’

Tijdens de MASTERS EXPO in RAI zijn enkele van haar nieuwere werken te zien, zoals Lollipop life. “Dit is een schilderij in 3 D met diamantslijpsel. En LIFE magazine logo is een veelgebruikt onderdeel in popart, maar hier gebruik ik het als knipoog: het leven is zo voorbij, wees er zuinig op,” zo legt Fezila uit. Verder zijn te zien: What happened in Vegas,een schilderij met Marilyn Monroe, Audrey Hepburn en Brigitte Bardot vervaardigd met diamantsnippers en edelstenen zoals topaas en geslepen emerald, en Heart of Haring. “Dit is een wandsculptuur geïnspireerd door popartist Keith Haring maar dan met mijn lippen en woorden erbij.”

Lollipop life (b)
What happened in Vegas (o)

IJzererts, make-up en kleding
Fezila was anderhalf toen zij met haar ouders en broer in 1975 vanuit Suriname naar Nederland verhuisde. “Het was de tijd van de grote trek vanuit Suriname vanwege de aankomende onafhankelijkheid. We werden door familie opgevangen en daarna verhuisden we naar Voorhout (Bollenstreek).” Fezila is altijd in die omgeving blijven wonen. Na haar middelbare school deed zij grafische vormgeving en de Kunstacademie. Zij had altijd een drang om creatief bezig te zijn, maar na de Kunstacademie had ze nog geen goed beeld wat ze echt kon doen. En zoals vaker speelde een rol dat met kunst geen geld te verdienen is. Ze besloot daarom via een uitzendbureau te gaan werken en kwam als assistent salesmanager terecht bij een Braziliaans bedrijf dat ijzererts verkoopt. Zij bleek daar goede resultaten te boeken (‘You can even sell a fridge to a penguin,’ aldus haar leidinggevende) en werd gepromoveerd tot salesmanager en quality controller. “Met ijzererts had ik niets, maar het was een interessante baan waar ik veel voor heb gereisd en op internationale beurzen kon ik veel contacten leggen.”

Gedurende die periode bleef ze zich creatief ontplooien in make-up, kleding en werd veel gevraagd voor het opmaken van bruiden. Zelfs door families in Dubai en Hong Kong die bij haar terechtkwamen via connecties van de internationale beurzen. Voor het twee­maandelijkse tijdschrift Hindorama dat van 2000-2004 uitkwam, deed zij de rubriek Khubsurat over mode, gezondheid en uitstraling en op verzoek liet ze vrouwen door geheel andere kleding, make-up en haardracht een metamorfose ondergaan.Zij bekwaamde zich ook in binnenhuisarchitectuur en studeerde filosofie van de menselijke natuur. In 2017 besloot zij de stap te wagen en zich volledig op kunst toe te leggen. “Mensen die ik sprak zeiden dat ik in Nederland met mijn creaties op de zogenoemde miljonairs fair moet staan. Door de coronapandemie gingen de galeries in het buitenland dicht en eigenlijk ben ik toen pas begonnen mij in Nederland te oriënteren. Mijn buitenlandse ervaring was daarbij wel belangrijk. In Nederland is het wereldje erg klein en kom je er niet makkelijk bij.”

Op tafel Chanelbag sculptuur

Kunst op maat
Volgens Fezila is Nederland niet echt een land waar de doorsnee burger kunst een must vindt in het interieur. Er wordt zelden werk van een kunstenaar betrokken. “Het is mij opgevallen dat in andere landen bij de inrichting van het huis naast een mooie keuken, een mooi bankstel ook direct naar een mooi kunstwerk wordt gekeken. De laatste tijd lijkt hier wel verandering in te komen, ook onder Surinaamse Nederlanders. Ik maak ook op bestelling kunstwerken. Er zijn stellen van wie de man, bijvoorbeeld, van de stijl van Picasso houdt en de vrouw van Dali. Ik kan dan een mix maken. Voordat ik mijn werk aflever kijk ik met de klanten via een rendering, dat is een digitale afbeelding van hun interieur, of het stuk goed past. Passen de kleuren goed, of zijn ze misschien te fel? Zo kan ik werk op maat leveren.”

Barock lips wandsculptuur (b)
blahblah-Wallinstallation (o)

Lippen als handelsmerk
Fezila heeft haar lippen tot haar handelsmerk gemaakt. “Als kind ben ik gepest met mijn grote lippen. Binnen de Hindostaanse gemeenschap werd ik vaker uitgemaakt voor “kafarni” (Afro-Surinaamse). Ook in Nederland en andere westerse landen werden grote lippen niet als schoonheidsideaal gezien en vaak juist belachelijk gemaakt. Daar is gaandeweg verandering in gekomen. Angelina Jolie is een ideaal voorbeeld waar veel vrouwen op willen lijken. Met Kim Kardashian worden de laatste tien jaar kunstmatig grote lippen erg gepromoot en zijn daardoor voor iedereen bereikbaar.” Fezila heeft 3D scans van haar eigen lippen gemaakt en gebruikt die regelmatig als basis voor haar kunst. “Voor mij is het nu een grote gok om op de MASTERS EXPO te gaan staan, maar de kans deed zich voor en die heb ik gepakt. Ik merk wel dat het veel inspanning vereist. Ik ben blij dat mijn ouders mij hebben bijgebracht dat je nooit moet opgeven. Zij zijn nu ook trots op mij.”

Tot slot vroegen we Fezila ter karakterisering nog het volgende.

Wat is je lievelingseten? 
Surinaams-Javaans eten. Ik ben dol op saoto soep en pisang goreng.

Wat is je favoriete vakantiebestemming? 
Japan. Ik ben er ongeveer 10 jaar geleden voor het eerst geweest voor projecten en behalve dat ik het een bijzonder mooi land vind, vind ik het indrukwekkend hoe modern en (extreem) traditioneel zonder probleem naast elkaar bestaan. Niets lijkt elkaar te bijten.

Wat is je favoriete activiteit om te ontspannen? 
Languit op de bank liggen en naar een film kijken of in bad met chocolade en muziek.

Welk boek ligt op je nachtkastje? 
Contagious – Why things catch on? van Jonah Berger, waarin principes worden uitgelegd die ideeën of producten aanstekelijk maken. Waarom krijgen sommige producten meer mond-op-mondreclame dan andere? Waarom gaat sommige online content viraal?

We is jouw inspiratiebron? 
Mijn ouders. Zij hebben mij geleerd nooit op te geven; met de middelen die je hebt het beste ervan te maken; doorbijten, voortgaan, niet achteromkijken.

Wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen? 
Dat zijn er twee. Van mijn moeder: ‘Het maakt niet uit wat er gebeurt, wat mensen zeggen, hou je rug recht!’ En van mijn Nani (oma van moederskant) die nu 92 is: ‘Als je ergens in gelooft en het lukt niet, betekent het niet dat je volledig hebt gefaald. Leer ervan, maar laat je leven niet door mislukkingen beheersen; er zijn ook altijd goede dingen.’

House of Art – House of Art (byfez.com)

Instagram House of Art by Fez https://instagram.com/house.of.art.by.fez

 REACTIE

Read more
No Comments

Astrologie: geschikt hulpmiddel voor matchmaking?

“Mensen zijn niet alleen horoscopen. Niet de ene horoscoop trouwt met de andere. Het gaat om twee levende wezens die met elkaar trouwen. Astrologie is geen hulpmiddel voor matching maar wel voor een goede invulling van het huwelijk.” (Pawan Kumar Mishra)

Vedische astrologie

Indiase samenleving doordrongen van astrologie
Astrologie speelt een belangrijke rol in diverse aspecten van het leven van Indiërs. Ging het vroeger vooral om een toepassing van een goddelijke wetenschap, tegenwoordig werken veel astrologen op commerciële basis. Er zijn echter nog steeds astrologen die vanuit hun hart werken met het doel de mensheid te dienen, die niets in rekening brengen voor hun consulten en accepteren wat er in de vorm van een offer tot hen komt. In India is er geen gebrek aan goede astrologen, maar men moet ze wel proberen te vinden. Vandaag de dag zijn er astrologen die gespecialiseerd zijn in een bepaald gebied en zich alleen bezighouden met bepaalde soorten gevallen. Net als artsen die specialist of superspecialist zijn in een bepaald gebied van de geneeskunde. Correspondent Rajiv Malik sprak met een aantal Indiërs over dit onderwerp.

Karwa Chauth

Krishna Srivastava, bedrijfsleider en een liefhebber van astrologie verklaart de belangrijke rol van astrologie als volgt: “Bijna alle klassen van de Indiase samenleving zijn bewust of onbewust verbonden met astrologie. Dat komt omdat al onze festivals zijn verbonden met de stand van de planeten. En om deze kosmische wetenschap aan de mensen over te brengen, hebben oudere generaties er mooie verhaaltjes omheen geweven. Het was natuurlijk nooit gemakkelijk om gewone mensen de ingewikkelde astronomische berekeningen te doen begrijpen. Ik kan het festival Karva Chauth als voorbeeld noemen. Tijdens dit festival vasten getrouwde vrouwen van zonsopgang tot maansopgang voor de veiligheid en gezondheid van hun echtgenoten. Er wordt gezegd dat op die dag de stand van de zon en de stralen een gunstig effect hebben op de baarmoeder van de getrouwde vrouw. Ongetrouwde vrouwen hoeven niet te vasten. Een ook mannen niet, want zij hebben geen baarmoeder. Maar als zij dit wel doen, is dat een gunstige emotionele uiting naar hun vrouw toe. Alle geledingen van de Indiase samenleving zijn bewust of onbewust doordrongen van astrologie. Degenen die meer middelen hebben zoals zakenlui, politici, spelers, acteurs en producenten gaan voor meer, diepere en geavanceerde inzichten.”

Krishnamurthy, gepensioneerd bedrijfsadviseur, ama­teur-astroloog en expert in beurs-gerelateerde astro­logie ziet dat astrologen forse bedragen vragen wanneer zij worden geraadpleegd. “Volgens onze geschriften en tradities mag een astroloog als zodanig geen consultatiegeld vragen. Hij moet gracieus aanvaarden wat hem als dakshana (gift) wordt toegekend door degenen die hem raadplegen en tevreden zijn over zijn diensten. Maar tegenwoordig maken astrologen commercieel gebruik van hun kennis en vaardigheden. Politici, filmsterren, beroemdheden en andere rijke mensen betalen hun enorme honoraria. Zij laten zich ook graag fotograferen met rijke en beroemde mensen en adverteren daarmee om nieuwe cliënten aan te trekken. Bij het doen van verkiezingsvoorspellingen moeten astrologen heel diplomatiek te werk gaan. Zij kunnen bijvoorbeeld niet openlijk vertellen dat iemand de verkiezingen zal verliezen als dat uit diens horoscoop zou blijken. In zo een geval zal de astroloog zeggen dat het een zware strijd zal worden en dat de cliënt heel hard moet werken. Hij kan ook suggereren om enkele puja’s te laten doen om de zegeningen van de goddelijke krachten te krijgen. Met zulke adviezen wordt door sommige astrologen veel geld verdiend. Soms trekt de astroloog de stoute schoenen aan en voorspelt dat iemand de verkiezingen zal verliezen. In zo een geval is het niet vreemd dat aanhangers van die politicus de astroloog bedreigen en zelfs in elkaar slaan. Voorzichtigheid is dus geboden.” Krishnamurty vindt het ook niet juist dat mensen tegenwoordig astrologen raadplegen wanneer het hun uitkomt, bijvoorbeeld in de avond na het werk. “Als de raadpleging op het verkeerde moment gebeurt, zal de kwaliteit van de voorspelling niet goed zijn. Astrologische consulten zouden het best vroeg in de ochtend moeten plaatsvinden.”

Mukesh Seth en echtgenote

Zakenman Mukesh Seth die als kind zijn moeder verge­zel­de naar de tempel zag hoe zijn moeder de tem­pelpriester raad­pleegde voor cruciale zaken, zoals de huwe­lijks­relatie van zijn oudere broer, zijn zussen en van hemzelf en voor vele andere zaken die met hun huwelijk te maken hadden. “Met de zegeningen van God en de goede begeleiding van de tempelpriesters die ons in huwelijkszaken begeleidden, waren alle huwelijken in onze familie een succes en alle kinderen zijn gelukkig gesetteld met hun echtgenoten. Toen ik opgroeide en de betekenis van astrologie begreep, begon ik een professionele astroloog te raadplegen en dat bleek zeer gunstig voor de groei van mijn bedrijf en de oplossing van veel van gezondheids- en huwelijksgerelateerde problemen waarmee mijn familie werd geconfronteerd. Mijn bedrijf heeft enorm geprofiteerd van astrologische adviezen. Zelfs voor het onderwijs en de carrières van mijn kinderen heb ik de astrologen geraadpleegd en ik ben erg blij met de resultaten die ik door die raadpleging en begeleiding heb gekregen.”

Astrologie en huwelijksmatching niet gebaseerd op de traditie
Bij het aangaan van een huwelijk werd vroeger veel belang gehecht aan de horoscoop en de familie­achtergrond. Tegenwoordig gaan jonge mensen meer voor een liefdeshuwelijk. Ouders voelen zich soms hulpeloos wanneer hun kinderen verliefd worden en geen aandacht hebben voor de horoscoop en de familieachtergrond. Er vinden ook huwelijken plaats terwijl de horoscopen niet overeenstemmen. Vroeger hadden (groot)ouders veel inspraak in de keuze van de huwelijkspartner van hun (klein)kinderen. Tegenwoordig is het niet vreemd dat huwelijken slechts zes maanden tot een paar jaar duren.

Pawan Kumar Mishra

Het gebeurt nog steeds dat astrologen worden ingeschakeld voor het lezen van horoscopen van beoogde huwelijks­partners en sommigen vragen daar enorm veel geld voor. Pawan Kumar Mishra (zie hier voor een uitgebreid interview met hem) houdt zich hier niet mee bezig. “Ik help niet met het matchen via horoscopen en soms zijn mensen beledigd. Ze gaan dan naar andere astrologen, maar dat vind ik niet erg. Waar in onze traditie, geschiedenis en geschriften zien we dat een koning of een prins trouwde met een prinses op basis van overeenstemmende horoscopen? Neem alleen al het voorbeeld van het huwelijk van Shri Ram en Sita-ji. In hun geval werden geschikte huwelijkskandidaten uitgenodigd en het meisje maakte haar keuze. Swayamvar (openbare keuze door de bruid) was de manier waarop Vedische huwelijken plaatvonden. De aanstaande bruid ging van de ene persoon naar de andere, keek in de ogen van de gegadigden, besliste met wie ze wilde trouwen en omhing die persoon met een málá (bloemenkrans). Deze meisjes waren ongeveer zestien jaar oud toen zij hun levenspartner kozen. Het hart en de intuïtie van een vrouw moeten beslissen met wie zij wil samenleven. Als de aanstaande bruid eenmaal haar keuze heeft gemaakt, begint in feite de rol van een astroloog. Die bestudeert de stand van de planeten volgens de horoscopen en stelt de beste tijd om te trouwen voor. De traditie gaat uit van groot respect voor vrouwen. Een man zou nooit nee zeggen tegen een vrouw. Maar een vrouw had het recht om een man af te wijzen als ze dat wilde. Als beide partners van elkaar houden, is dat een ideale situatie. Het is wel zo dat mannen niet de capaciteit en de diepte hebben waarmee een vrouw kan liefhebben. Liefde zelf is iets vrouwelijks en daarom is het vermogen van de vrouw om lief te hebben veel meer.”

Voorbeeld van gedecoreerde huwelijkspaviljoen (mandap).

Als huwelijkspartners bij Mishra komen voor horo­scoop­vergelijkingen stelt hij voor dat zij een gedetailleerd huwelijksplan of een gedetailleerd huwelijkssacrament moeten laten opstellen. Dat plan moet dan gebaseerd zijn op hun horoscopen. Maar daarin is men over het algemeen niet geïnteresseerd, terwijl astrologie wel kan helpen bij beslissingen als waar het huwelijk moet plaatsvinden, wat het decor moet zijn, welke kleuren moeten worden gebruikt en zelfs welke kleur bloemen moeten worden gebruikt in de decoratie. Astrologie helpt ook bij het bepalen van de bestemming van de huwelijksreis of de woonplaats na het huwelijk. “Mensen zijn niet alleen horoscopen, zij zijn levende wezens. Het is niet zo dat de ene horoscoop met de andere horoscoop trouwt. Het gaat om twee levende wezens die met elkaar trouwen. We kunnen bestuderen en uitvinden hoe de verschillende planeten voor hen staan. Welke dingen zullen ze samen leuk vinden, en wat juist niet? Wat zijn hun sterke en zwakke punten? Waar moeten ze op letten? In welke situatie kunnen ze zo sterk van mening verschillen dat dit zelfs tot een breuk zou kunnen leiden? Als men eenmaal een levenspartner heeft gekozen, wat moet men dan doen om een gelukkig, vreugdevol, doelgericht en vervullend leven te hebben? Het is op dit gebied dat de astrologie kan werken als een raadgever, als een spiegel en als een hulpmiddel om elkaar te begrijpen, dichter bij elkaar te komen en een koppel te worden. Koppel is een enkelvoudig woord. Ze zijn niet langer twee mensen, ze zijn één als een koppel. Astrologie helpt ook bij de keuze van edelstenen. Edelstenen zijn niet zomaar stukjes steen. Het zijn kristallen. Of het nu smaragd, robijn, saffier of diamant is. Ze hebben hun eigen vibraties. Soms wordt geadviseerd om een diamant niet te dragen. In sommige gevallen is het paar echter al gescheiden tegen de tijd dat ze hun diamanten ring afdoen.”

Overeenkomende horoscopen geen garantie voor succesvol huwelijk
Volgens Anuradha Sethi, huwelijksconsulente in Delhi, speelt astrologie heden ten dage een belangrijke rol in de matchmaking. Ongeveer zeventig procent van haar cliënten dringt aan op het matchen van horoscopen. “Het is heel gebruikelijk om de horoscopen te laten matchen. Zelfs hindoes in het buitenland geloven in het matchen van horoscopen alvorens een huwelijk af te sluiten. Wij laten het raadplegen van een astroloog echter over aan de ouders, zodat zij zichzelf persoonlijk tevreden kunnen stellen. Soms wordt gebruikgemaakt van een softwareprogramma. Wij als matchmakers hebben er begrip voor dat elke ouder graag de beste beslissing wil als het gaat om de keuze van een levenspartner voor hun kinderen. Dit is namelijk een cruciaal moment in hun leven. De ouders willen graag vanuit alle invalshoeken tevreden zijn alvorens een definitief besluit wordt genomen over het huwelijk.”

Anuradha Sethi

Persoonlijk denkt Sethi dat opvoe­ding, oplei­ding en carrière van de toekomstige part­ner belang­rijker zijn dan de horo­scoop. Wanneer het meisje en de jongen elkaar in professionele kring leren kennen en beslissen om te trouwen, speelt het matchen van de horoscoop een minder belangrijke rol. Er zijn echter families die ook in zulke gevallen aandringen op goede afstemming van horoscopen. “Vanuit onze rol werken wij met de ouders samen die per se een match willen en dat geldt voor de meerderheid. Soms heb ik het gevoel dat goede huwelijken niet tot stand komen omdat de horoscopen niet matchen. We voelen ons erg gefrustreerd wanneer we dit zien gebeuren. Ik moet zeggen dat, hoewel langzaam, er wel verandering gaande is. Je ziet dat mensen meer belang hechten aan opleiding, familieachtergrond en opvoeding in plaats van zich volledig op de horoscoop te concentreren.”

Sethi merkt ook op dat astrologen verschillende stijlen hebben om horoscopen te bestuderen waardoor ouders die meerdere astrologen raadplegen verschillende adviezen kunnen krijgen. Sommige astrologen adviseren hoe bepaalde punten die zij in de horoscopen zien kunnen worden aangepakt om toch tot een match te komen. Een probleem doet zich voor wanneer uit de horoscoop blijkt dat een van de partners manglik is (sterk onder invloed van de planeet Mars). In India is er een sterk bijgeloof dat een huwelijk tussen een manglik en een niet-manglik desastreus zal verlopen. “Voor degenen die manglik zijn moeten we partners zoeken die dat ook zijn. Het is wel interessant te zien dat er genoeg mensen zijn die zich zelfs hier niet meer druk over maken en trouwen met partners zonder dat hun horoscopen overeenkomen. Ik ken echter ook jongens en meisjes die al jaren wachten op de juiste match op basis van hun horoscoop en nog steeds niet getrouwd zijn.” Sethi ziet huwelijken die zeer succesvol zijn, terwijl de horoscopen van de partners niet overeenkwamen. Aan de andere kant heeft ze huwelijken zien mislukken waar de horoscopen zeer goed overeenkwamen. Tegelijk zijn er ook succesvolle huwelijken bij overeenkomende horoscopen. “Het is een controversieel onderwerp. Persoonlijk houd ik mij afzijdig van deze vorm van matchmaking en adviseer ik geen astrologen aan mijn cliënten.”

REACTIE

Read more
No Comments

Astrology: An integral part of Indian culture – Interview with Pawan Kumar Mishra – Rajiv Malik

“Astrology is big and booming business in India because the lives of millions of Indians are influenced by it. Every family has easy access to the temple priest who also acts as an astrologer for them.”

For Hindorama, I interviewed several people about the role of astrology in the lives of Indians. This article reproduces the extensive interview with Pawan Kumar Mishra, world-renowned astrologer, Vaastu consultant, mentor and author of the book Living Hanuman – A journey from a selfie to the Self through Shri Hanuman Chalisa (2019). Astrology is booming business and Mishra is consulted for all sorts of things: study choice, career planning, company name, medical surgery, legal proceedings and so on. He is not in the business of marriage match making. This will be discussed in more detail in a separate article.

“I am so happy to be interviewed by Hindorama,” says Pawan Kumar Mishra. “After all, I have a very close relationship with the people in the Netherlands. In fact, Holland is like a second home to me. I spend a lot of time there when I travel. A very large number of PhDs in subjects related to Hindi literature are done by people from the Netherlands. It is also worth mentioning that the Sadhak Gram Village of my guru Swami Veda Bharti in Rishikesh was designed by Manish Dixit, a Netherlands-based town planner.”

Intimate connection with the Ramayan
Mishra began to take an interest in astrology at the age of eleven. As a child of seven or eight, he saw that saints and sadhus visiting his village in Madhubani, Bihar, sometimes looked at people’s hands. “When I saw it like that, I realised that there is something in people’s hands that tells you about their future and if the hand was read correctly, the prediction could come true.” For Mishra, his life has an intimate connection with the Ramayan. “Madhubani is the place associated with goddess Sita-ji. She is also known as daughter of Madhubani. Sita-ji’s father was known as Mithilesh and from that comes the word Maithili, my mother tongue. The region to which I belong is known as Mithila. In fact, Mithila comes from the word Mithun which means love.”

Pawan putra (son of Pawan, the Wind) is one of the names of Hanuman, the monkey leader in Ramayan, who is revered for his courage, devotion and loyalty. “I grew up with my mother reciting the Shri Hanuman Chalisa every morning, calling my name – sumirau pavana kumara. I am grateful to her for planting these verses like seeds deep in my psyche, almost like my first initiation. I am grateful to my parents for giving me a name that I share with Lord Hanuman. For a child to discover that his name was in a divine hymn sung every morning was something very big. I always stood up when my name was sung by my mother. My relationship with Lord Hanuman started as soon as I opened my eyes in this world.”

The first prediction
The first prediction Mishra made was after seeing the palm of a classmate’s hand. They lived in the same area because their fathers worked for the same company. One morning, he noticed that his classmate was not wearing the usual school clothes and when he asked him why, he told him that he was moving because his father had been informed that he was being transferred. “Before he continued, I took his hand in mine, looked into his palm and told him that it was impossible for him to leave. After that, I had already forgotten that I had said this to him. A few days later, I saw him again at school and he told me that his plans had changed and he was not going to move. His parents came to our house and told my father what I had told their son. They had already packed their things when the transfer was cancelled at the last minute. The parents wanted to meet me. They were stunned that a little boy had predicted this in advance.”

After this incident, Mishra became a sort of star. He took the whole thing very seriously and his interest in palmistry and astrology increased greatly. “I was a very religious boy. From an early age I did my prayers very seriously. The word spread and more and more people came to my house. They sat outside to show me their hand, but my grandfather did not want to cause me any inconvenience and would not allow my peace to be disturbed.”

Self-taught
Mishra: “I think the knowledge of astrology is something I inherited from my past lives through the blessings of the rishis and great spiritual personalities from both my father’s and mother’s side. When I was young, I never had any formal training in the field of palmistry or astrology. This knowledge was in my soul and began to manifest as I grew up. The fact that I made predictions that came true had made me aware of my own inner strengths and had boosted my self-confidence. I have this knowledge from my previous life, but at the same time I have been constantly self-educating.”

Although Mishra’s interest in astrology remained, he pursued an art course and started serving the corporate sector. However, a serious road accident changed his life. Due to back injury, he was bedridden for a long time. He lost his job. An astrologer friend of his advised him to pursue his passion – palmistry and astrology – more vigorously. Lying on his bed, he started reading people’s palms and at the same time studied many books. “As I progressed, I realised that palmistry is very intuitive and subjective. Initially, I saw palmistry and astrology as one. Later, as I developed, I stopped doing palmistry and started studying and practising Vedic Astrology. Then I started to study people’s horoscopes. Now I practise Vedic Astrology and Vaastu Science and both are self thaught.”

Mishra conducts programmes on astrology for companies. He does a very special programme for therapists where he teaches them how to use astrology to get better results from their therapeutic treatments. “Astrology can be used in psychotherapy to get answers to many questions, even without asking them. Sometimes the answers given to questions do not even contain the full information about what is happening at the level of their conscious and subconscious. Insights provided by astrology can lead to a better understanding. For all types of healing therapies, therapists and physicians can use astrology as a tool to better understand their patients.”

Planets do not determine your fate!
Astrology is about studying the position of the planets and constellations and interpreting them. Mishra emphasises that these planets and constellations do not determine your future or your fate. There is no causal relationship between the planets and one’s destiny. “This is the first thing I would like to clarify because astrologers around the world usually see the opposite. The perception that the planets determine one’s fate is not correct. Planets do not determine your fate! Your fate is determined by your own actions and choices. Some choices together lead to some of the consequences that are about to happen. Whether choices made in this life or in previous lives, cumulatively they will have consequences that are also defined as destiny. You can see all this clearly in the cosmic mirror. When a radiologist studies an X-ray or an ultra-sonogram, he can tell his observations from what he can see. What he reports is his interpretation of what is visible to him. In the same way, astrology also becomes an instrument through which you can see things. Once you can see things clearly, you can use the findings in many ways. Astrology is an integral part of the Vedic heritage in India. It is part of the Vedas, it is one of the upa vedas that is part of Atharva Veda. Astrology is the science of jyotish or science of light. So astrology is a part of our spiritual and cultural tradition.”

Mishra notes that many people today are attracted to this science. However, he questions the quality of the sources of knowledge being tapped. Not everyone is suited to study astrology. Astrology is a very complex science that is linked to astronomy and mathematics. It also requires an understanding of the human mind. There are many prestigious universities that teach astrology. The most important ones are Benares Hindu University, Chennai University, Mithila University and Lal Bahadur Shastri University. If he were to study astrology today, he would choose Benares Hindu University, the most prestigious and one of the oldest institutions where astrology is taught.

In India, many people consult the temple priest as an astrologer. Mishra says: “Despite not being qualified or trained in astrology, their religious devotion enables them to develop intuitive powers that help them act as astrologers and assist those who approach them for this purpose. Just by being in the sacred place and worshipping gods and goddesses, they are connected to the divine and have access to higher levels of consciousness.”

Different applications of astrology
Astrology can help diagnose, predict and treat many illnesses, including psychosomatic illnesses. Many illnesses are related to planets. For example, in psychosomatic illnesses, the Moon is important. Problems with the thyroid gland and the kidneys can be treated better with the help of astrology. Different planets can have a different influence on different organs of the human body and also on the mind. “Based on the position of the planets in a person’s horoscope, we can indicate to a person what he or she should be careful of in life or what activities one should not engage in. For example, if someone’s horoscope says that he or she could undergo an operation according to the configuration of the planets, I would advise that person to be careful with, for example, lifting heavy objects or to pay attention to his or her posture. I once suggested to a woman who wanted to learn kathak (classical Indian dance) on the basis of what her horoscope showed, that she should rather pursue her interests in music and painting. With her bone structure, dancing would not be good for her. With astrology, one can also determine which yoga exercises one should do.”

Mishra further explains that with the help of astrology, one can avoid wasting effort by focusing on profitable things. Astrology, for instance, is used to understand and predict the movements of stocks. “I don’t do this, it’s not my area of expertise. I am not an academic astrologer and I have no interest in stocks. Astrology is a divine science. The role of astrology is how to understand the chain of karma so that you can free yourself from this chain of karma and elevate yourself to a higher level of existence.” However, it is very much in vogue these days to predict the stock market with the help of astrology. For Mishra, this is like using astrology as a kind of supercomputer for playing video games. He believes that it is possible to successfully predict the movements of stocks, metals, commodities and so on by using astrology. Predicting daily or hourly movements of shares is possible. Even from the name of companies, one can make predictions. Astrology is thus a tool or a weapon that can be used by different astrologers for different purposes. The stock market is mainly ruled by one planet, Mercury, a fast moving planet. If one follows the movements of the planet Mercury, one can make this kind of prediction. Mishra stresses that this is not his field. “If you see my business card, you will see that the job title I have chosen for myself is that I am someone who will work as your wake-up assistant. Astrology is just a tool to wake you up so that you become aware of your own enormous potential, your own divinity and the best way for you to follow your own life path.”

Various requests for advice
Mishra says he is consulted, for instance, on the timing of a child’s birth, or on operations that someone has to undergo. In some cases, he could see excessive blood loss and advised to have some volunteers ready at the time of surgery as there could be a need for blood donors. People are grateful to him for such instructions. He is also approached by businessmen for advice on their affairs or what people they should hire for certain positions. He once advised a business owner against appointing someone as CEO as he did not seem trustworthy. However, contractual obligations had already been entered into, so the person was appointed. Mishra was not surprised when he was later told that the person had stolen a substantial amount of money and had been jailed. He regretted that the businessman, following his advice, had not taken better care and thus could have limited the damage. Based on their horoscope, he can also suggest to people what name they should choose for their company, or how that name should sound. Students consult him about their choice of study and career options. Sometimes he advises on how to deal with lawsuits and litigation. Of course, it is best to avoid legal problems. Sometimes he advises to postpone the case. If possible, he even advises to stay out of sight for a while, for example by going abroad.

Coffee mug reading
Astrologers today form an independent class of professionals who practise both Eastern and Western astrology. In the West, palmistry and Egyptian astrology are also practised. There are also tarot card readers and even coffee mug readers. Mishra tells of his experience in Greece. “My friends there introduced me to a coffee mug reader. Coffee mug readers look into the mug after you have had a few sips of coffee and then make predictions based on the shape of the foam they observe. It was 2013 and I was busy with my book on Hanuman. The script was almost finished. I asked the coffee mug reader when it would be published. She glanced into my mug and said she could not see the book. She felt that publishing it would be a long way off. I was curious and asked if it would be published next year or maybe 2015 or 2016. But she kept saying it was still far away. I thought, ‘The book is already more or less ready and will therefore be published very soon. This woman knows nothing.’ However, it ended up taking me six years to get the book published. Astrology is not just about two and two is four. Astrology goes beyond thinking in terms of cause and effect, beyond what is rational, logical and sequential to a conscious mind.”

Rhythm of sunrise and sunset
According to Mishra, astrology can be used to make fairly accurate predictions about a person. Even if sometimes the full details of date, time and place of birth are not available. The most important thing is how the moon stands in a person’s horoscope, as the moon is the fastest moving planet. The movement of the Moon helps to determine which decisions should be made at different times, which should be postponed or avoided. The movement of the moon can help to understand which activities should be done from sunrise to sunset, thus improving our daily efficiency. “Leaving astrology aside, even developing a daily schedule that is in rhythm with time can help tremendously. For from astrology we learn that all planets move in rhythms, cycles and phases. Even in sub-phases. Even if one doesn’t understand all this or doesn’t believe in astrology, people can benefit a lot from a good daily schedule and marking the time when they sleep, get up, eat, exercise, meditate and so on. The time to get up should be before or closer to sunrise. Similarly, the time to sleep should be as close to sunset as possible. At the same time, develop an awareness of your breathing. Breathing is the marker of time. Become aware of every inhalation and exhalation. Just being aware of breathing and establishing a rhythm can be very helpful and beneficial. It is about an understanding of time as a sacred entity that merges with one’s breath.”

Mishra says the rhythm of the brain is also guided by the rhythm of sunrise and sunset. After sunrise, there is no deep sleep. The brain follows the cycle of sunlight. Every day, one and a half hours before sunrise, certain changes take place in the ionosphere. This ionosphere is located sixteen hundred kilometres above the surface of the earth. To compare: in an aeroplane we fly about thirty kilometres above the surface of the earth. When the sun rises, every blade of grass feels the change in the atmosphere. The leaves begin to prepare for photosynthesis at 4.30 in the morning. Plants, birds, animals, all of nature is ready for sunrise. So ideally, we should try to get up an hour and a half before sunrise, which is known as brahma mahurat. If one does not get up on time in the morning, one not only misses the great play of nature, but also gets out of tune and out of rhythm with nature. “That is like when the whole orchestra plays something and the singer sings something else. What many people do is get up late and drink coffee to wake up completely. Then they read the newspaper and WhatsApp messages. Those who are satisfied with such a life should do so. However, people should understand that as the morning progresses, the sun enters the second house, the house of income. That is why it is said that the bird that rises early catches the worm. If you want to get income in the form of love, joy, family, wealth and so on, that is the time to receive. If you get up very early in the morning, you will be calm and in a meditative mood,” says Pawan Kumar Mishra.

COMMENTS

Read more
No Comments

Astrologie: een integraal onderdeel van de Indiase cultuur – Interview met Pawan Kumar Mishra – Rajiv Malik

“Astrologie is big and booming business in India, omdat de levens van miljoenen Indiërs erdoor worden beïnvloed. Elke familie heeft makkelijk toegang tot de tempelpriester die voor hen ook als astroloog optreedt.”

Voor Hindorama interviewde ik diverse personen over de rol van astrologie in het leven van Indiërs. Dit artikel is een weergave van het uitgebreide interview met Pawan Kumar Mishra, wereldberoemd astroloog, Vaastu consultant, mentor en auteur van het boek Living Hanuman – A journey from a selfie to the Self through Shri Hanuman Chalisa (2019). Astrologie is booming business en Mishra wordt voor van alles en nog wat geraadpleegd: studiekeuze, carrièreplanning, bedrijfs­naam, medische operatie, juridische procedures enzovoort. Met het matchen van huwelijkspartners houdt hij zich niet bezig. In een apart artikel wordt hier nader op ingegaan.

“Ik ben zo blij om geïnterviewd te worden door Hindorama”, zegt Pawan Kumar Mishra. “Ik heb namelijk een zeer nauwe band met de mensen in Nederland. In feite is Nederland als een tweede thuis voor mij. Ik breng er veel tijd door als ik op reis ben. Een zeer groot aantal doctoraten in onderwerpen die verband houden met de Hindi literatuur wordt gedaan door mensen uit Nederland. Vermeldenswaard is ook dat de Sadhak Gram Village van mijn goeroe Swami Veda Bharti in Rishikesh is ontworpen door Manish Dixit, een in Nederland gevestigde stadsplanner.”

Mishra’s verbondenheid met het Ramayan
Mishra begon zich al op elfjarige leeftijd voor astrologie te interesseren. Als kind van zeven of acht jaar zag hij dat heiligen en sadhoes die zijn dorp in Madhubani, Bihar, bezochten soms handen van mensen bekeken. “Toen ik dat zo zag, realiseerde ik me dat er iets in de handen van mensen is wat je over hun toekomst vertelt en als de hand correct werd gelezen kon de voorspelling uitkomen.” Voor Mishra is er een innige verbondenheid met het Ramayanverhaal. “Madhubani is de plaats die geassocieerd wordt met godin Sita-ji. Zij staat ook bekend als dochter van Madhubani. Sita-ji’s vader stond bekend als Mithilesh en daaruit komt het woord Maithili, mijn moedertaal. De regio waartoe ik behoor staat bekend als Mithila. In feite komt Mithila van het woord Mithun dat liefde betekent.”

Pawan putra (zoon van Pawan, de Wind) is een van de benamingen van Hanuman, de apenvoor­man in het Ramayan, die om zijn moed, toewijding en trouw wordt vereerd. “Ik groeide op terwijl mijn moeder elke ochtend de Shri Hanuman Chalisa reci­teer­de en daarbij mijn naam riep – sumirau pavana kumara. Ik ben haar dankbaar dat zij deze verzen als zaadjes diep in mijn psyche heeft geplant, bijna als mijn eerste inwijding. Mijn ouders ben ik dankbaar dat zij mij een naam hebben gegeven die ik deel met Shri Hanuman. Voor een kind was het iets heel groots om te ontdekken dat zijn naam voorkwam in een goddelijke hymne die elke ochtend werd gezongen. Ik stond altijd op als mijn naam werd gezongen door mijn moeder. Mijn relatie met Heer Hanuman begon zodra ik mijn ogen opende in deze wereld.”

De eerste voorspelling
De eerste voorspelling die Mishra deed was na het zien van de handpalm van een klasgenoot. Zij woonden in dezelfde omgeving omdat hun vaders voor hetzelfde bedrijf werkten. Op een ochtend zag hij dat zijn klasgenoot niet de gebruikelijke schoolkleding droeg en toen hij hem vroeg waarom, vertelde deze dat hij ging verhuizen omdat zijn vader bericht had gekregen dat hij werd overgeplaatst. “Voordat hij verder ging, nam ik zijn hand in de mijne, keek in zijn handpalm en zei hem dat het onmogelijk was dat hij zou vertrekken. Daarna was ik alweer vergeten dat ik dit aan hem had gezegd. Een paar dagen later zag ik hem weer op school en hij vertelde dat de plannen waren veranderd en hij niet ging verhuizen. Zijn ouders kwamen bij ons thuis en vertelden mijn vader wat ik aan hun zoon had gezegd. Zij hadden al hun spullen al gepakt, toen op het laatste moment de overplaatsing werd geannuleerd. De ouders wilden mij graag ontmoeten. Zij waren verbijsterd dat een kleine jongen dit van tevoren had voorspeld.”

Na dit voorval werd Mishra een soort ster. Hij nam de hele zaak heel serieus en zijn belangstelling voor handlijnkunde en astrologie nam sterk toe. “Ik was een zeer godsdienstige jongen. Van jongs af aan deed ik mijn gebeden heel serieus. Het woord verspreidde zich en meer en meer mensen kwamen naar mijn huis. Ze zaten buiten om mij hun hand te laten zien, maar mijn grootvader wilde mij geen ongemak bezorgen en liet mijn rust niet verstoren.”

Autodidact
Mishra: “Ik denk dat de kennis van astrologie iets is wat ik uit mijn vorige levens heb meegekregen door de zegeningen van de rishi’s en grote spirituele persoonlijkheden zowel van mijn vaders- als moederskant. Toen ik klein was, heb ik nooit enige formele opleiding genoten op het gebied van handlijnkunde of astrologie. Deze kennis zat in mijn ziel en begon zich te manifesteren toen ik opgroeide. Dat ik voorspellingen deed die uitkwamen, had mij bewust gemaakt van mijn eigen innerlijke krachten en had mijn zelfvertrouwen een flinke boost gegeven. Deze kennis heb ik uit mijn vorige leven, maar tegelijkertijd heb ik voortdurend aan zelfstudie gedaan.”

Hoewel Mishra’s belangstelling voor astrologie bleef, volgde hij een kunstopleiding en ging in het bedrijfsleven werken. Een zwaar verkeersongeval veranderde echter zijn leven. Als gevolg van rugletsel was hij lange tijd bedlegerig. Hij verloor zijn baan. Een bevriende astroloog raadde hem aan om zijn passie – palmistiek en astrologie – krachtiger na te streven. Op bed liggend begon hij de handpalmen van mensen te lezen en hij bestudeerde tegelijkertijd veel boeken. “Toen ik verder kwam, realiseerde ik me dat handlezen erg intuïtief en subjectief is. Aanvankelijk zag ik handlijnkunde en astrologie als één geheel. Later, toen ik me verder ontwikkelde, stopte ik met handlezen en begon ik de Vedische Astrologie te bestuderen en te beoefenen. Daarna begon ik de horoscopen van mensen te bestuderen. Nu beoefen ik Vedische Astrologie en Vaastu Wetenschap. In beide heb ik mijzelf bekwaamd.”

Mishra leidt programma’s over astrologie voor bedrijven. Hij doet een zeer speciaal programma voor therapeuten waarin hij hun leert hoe zij astrologie kunnen gebruiken om betere resultaten van hun therapeutische behandelingen te krijgen. “Astrologie kan in psychotherapie gebruikt worden om antwoorden te krijgen op vele vragen, zelfs zonder deze te stellen. Soms bevatten de gegeven antwoorden op vragen niet eens de volledige informatie over wat er gebeurt op het niveau van hun bewuste en onderbewuste. Inzichten die astrologie verschaft kunnen tot een beter begrip leiden. Voor alle soorten genezingstherapieën geldt dat therapeuten en medici astrologie kunnen gebruiken als een hulpmiddel om hun patiënten beter te begrijpen.”

Planeten bepalen je lot niet!
Astrologie gaat over het bestuderen van de stand van de planeten en de sterrenbeelden en het interpreteren daarvan. Mishra benadrukt dat deze planeten en sterrenbeelden niet je toekomst of je lot bepalen. Er is geen causaal verband tussen de planeten en iemands lot. “Dit is het eerste wat ik zou willen verduidelijken omdat astrologen over de hele wereld gewoonlijk het tegenovergestelde zien. De perceptie dat de planeten iemands lot bepalen klopt niet. Planeten bepalen je lot niet! Je lot wordt bepaald door je eigen daden en keuzes. Sommige keuzes tezamen leiden tot een deel van de gevolgen die staan te gebeuren. Of het nu gaat om keuzes die in dit leven of in vorige levens zijn gemaakt, cumulatief zullen ze gevolgen hebben die ook worden gedefinieerd als het lot. Je kunt dit alles duidelijk zien in de kosmische spiegel. Wanneer een radioloog een röntgenfoto of een ultra-sonogram bestudeert, kan hij zijn waarnemingen vertellen op basis van wat hij kan zien. Wat hij meedeelt is zijn interpretatie van wat voor hem zichtbaar is. Op dezelfde manier wordt astrologie ook een instrument waarmee je dingen kunt zien. Als je de dingen eenmaal duidelijk kunt zien, kun je de bevindingen op vele manieren gebruiken. Astrologie is een integraal onderdeel van het Vedisch erfgoed in India. Het maakt deel uit van de Veda’s, het is een van de upa veda’s die deel uitmaakt van Atharva Veda. Astrologie is de wetenschap van jyotish of wetenschap van het licht. Astrologie is dus een deel van onze spirituele en culturele traditie.”

Mishra merkt op dat veel mensen zich tegenwoordig aangetrokken voelen tot deze wetenschap. Hij plaatst echter vraagtekens bij de kwaliteit van de kennisbronnen die worden aangeboord. Niet iedereen is geschikt om astrologie te studeren. Astrologie is een zeer complexe wetenschap die is verbonden met astronomie en wiskunde. Bovendien moet men ook de menselijke geest begrijpen. Er zijn veel prestigieuze universiteiten die astrologie onderwijzen. De belangrijkste zijn de Benares Hindu Universiteit, de Universiteit van Chennai, de Mithila Universiteit en de Lal Bahadur Shastri Universiteit. Als hij vandaag astrologie zou studeren, zou hij kiezen voor de Benares Hindu Universiteit, de meest prestigieuze en een van de oudste instellingen waar astrologie wordt onderwezen.

In India wordt door velen de tempelpriester als astroloog geraadpleegd. Hierover zegt Mishra: “Ondanks het feit dat zij niet gekwalificeerd of opgeleid zijn in astrologie, stelt hun religieuze devotie hen in staat intuïtieve krachten te ontwikkelen die helpen als astroloog op te treden en diegenen te helpen die hen voor dit doel benaderen. Alleen al door op de heilige plaats te zijn en goden en godinnen te aanbidden, zijn zij verbonden met het goddelijke en hebben zij toegang tot hogere niveaus van bewustzijn.”

Verschillende toepassingen van astrologie
Astrologie kan helpen bij het diagnosticeren, voorspellen en behandelen van vele ziektes, waaronder psychosomatische ziektes. Veel ziektes zijn gerelateerd aan planeten. Bij psychosomatische ziektes is bijvoorbeeld de maan belangrijk. Problemen met de schildklier en de nieren kunnen met behulp van astrologie beter worden behandeld. Verschillende planeten kunnen een verschillende invloed hebben op de verschillende organen van het menselijk lichaam en ook op de geest. “Op basis van de positie van de planeten in iemands horoscoop kunnen wij een persoon aangeven waarmee hij of zij in het leven voorzichtig zou moeten zijn of met welke activiteiten men zich niet zou moeten inlaten. Bijvoorbeeld, als iemands horoscoop zegt dat hij of zij volgens de configuratie van de planeten een operatie zou kunnen ondergaan, dan zou ik die persoon aanraden voorzichtig te zijn met bijvoorbeeld het tillen van zware voorwerpen of goed op zijn of haar houding te letten. Ik heb een keer een vrouw die kathak (klassieke Indiase dans) wilde leren op grond van wat haar horoscoop liet zien, voorgesteld liever haar interesses in muziek en schilderen na te streven. Met haar bottengestel zou dansen niet goed voor haar zijn. Met astrologie kan men ook bepalen welke yoga-oefeningen men zou moeten doen.”

Mishra legt verder uit dat je met behulp van astrologie verspilling van moeite kan voorkomen door je te concentreren op winstgevende zaken. Astrologie wordt bijvoorbeeld gebruikt om de bewegingen van aandelen te begrijpen en te voorspellen. “Ik doe dit niet, het is niet mijn vakgebied. Ik ben geen academisch geschoolde astroloog en ik heb geen interesse in aandelen. Astrologie is een goddelijke wetenschap. De rol van astrologie is hoe je de keten van karma’s kunt begrijpen, zodat je jezelf kunt bevrijden van deze keten van karma’s en jezelf kunt verheffen naar een hoger niveau van bestaan.” Het is echter tegenwoordig erg in de mode om de beurs te voorspellen met behulp van astrologie. Voor Mishra lijkt dit op het gebruik van astrologie als een soort supercomputer voor het spelen van videospelletjes. Hij meent dat het mogelijk is de bewegingen van aandelen, metalen, grondstoffen enzovoort met succes te voorspellen door gebruikmaking van astrologie. Het voorspellen van dagelijkse of uurlijkse bewegingen van aandelen is mogelijk. Zelfs aan de hand van de naam van bedrijven kan men voorspellingen doen. Astrologie is dus een instrument of een wapen dat door verschillende astrologen voor verschillende doeleinden kan worden ingezet. De aandelenmarkt wordt hoofdzakelijk beheerst door één planeet, Mercurius, een snel bewegende planeet. Als men de bewegingen van de planeet Mercurius volgt, kan men dit soort voorspellingen doen. Mishra benadrukt dat dit niet zijn terrein is. “Als u mijn visitekaartje ziet, ziet u dat de functiebenaming die ik voor mezelf heb gekozen, is dat ik iemand ben die zal werken als uw wake-up assistent. Astrologie is slechts een hulpmiddel om je wakker te schudden opdat je je bewust wordt van je eigen enorme potentieel, je eigen goddelijkheid en de beste manier waarop je je eigen levenspad kunt volgen.”

Diverse verzoeken om advies
Mishra vertelt dat hij, bijvoorbeeld, wordt geraadpleegd over de timing van de geboorte van een kind, of over operaties die iemand moet ondergaan. In sommige gevallen kon hij overmatig bloedverlies zien en raadde aan op het moment van de operatie een aantal vrijwilligers klaar te hebben staan omdat er behoefte kon zijn aan bloeddonoren. Mensen zijn hem dankbaar voor dergelijke aanwijzingen. Hij wordt ook benaderd door zakenlui voor advies over hun zaken of welke mensen ze voor bepaalde functies moeten aannemen. Hij raadde een bedrijfseigenaar een keer af om iemand als CEO aan te stellen, aangezien die niet betrouwbaar leek. Er waren echter al contractuele verplichtingen aangegaan, dus de persoon werd wel aangesteld. Mishra was niet verbaasd toen hij later te horen kreeg dat de persoon een flink bedrag had gestolen en in de gevangeis was beland. Hij vond het jammer dat de zakenman, na zijn advies, niet beter had opgelet en zodoende de schade had kunnen beperken. Op basis van hun horoscoop kan hij mensen ook voorstellen welke naam ze voor hun bedrijf zouden moeten kiezen, of hoe die naam zou moeten klinken. Studenten raadplegen hem over hun studiekeuze en carrièremogelijkheden. Soms adviseert hij hoe met rechtszaken en procesvoering om te gaan. Uiteraard is het beste om juridische problemen te vermijden. Soms raadt hij aan de zaak uit te stellen. Als het mogelijk is raadt hij zelfs aan een tijdje uit het zicht te blijven door bijvoorbeeld naar het buitenland te gaan.

Koffiemoklezen
Astrologen vormen heden ten dage een onafhankelijke klasse van professionals die zowel oosterse als westerse astrologie beoefenen. In het westen worden ook palmistiek en Egyptische astrologie beoefend. Voorts zijn er ook tarotkaartlezers en zelfs koffiemoklezers. Mishra vertelt over zijn ervaring in Griekenland. “Mijn vrienden daar stelden mij voor aan een koffiemoklezeres. Koffiemoklezers kijken in de mok nadat je een paar slokken koffie hebt gedronken en doen dan voorspellingen aan de hand van de vorm van het schuim die ze waarnemen. Het was 2013 en ik was druk met mijn boek over Hanuman. Het script was bijna af. Ik vroeg aan de koffiemoklezeres wanneer het zou worden gepubliceerd. Ze wierp een blik in mijn mok en zei dat ze het boek niet kon zien. Ze had het gevoel dat het uitgeven ervan nog ver weg zou zijn. Ik was nieuwsgierig en vroeg of het volgend jaar zou worden gepubliceerd of misschien 2015 of 2016. Maar ze zei steeds dat het nog ver weg was. Ik dacht: ‘Het boek is al min of meer klaar en zal dus zeer binnenkort worden gepubliceerd. Deze vrouw weet niets.’ Echter, het heeft me uiteindelijk zes jaren gekost om het boek gepubliceerd te krijgen. Astrologie gaat niet alleen over twee en twee is vier. Astrologie gaat verder dan denken in termen van oorzaak en gevolg, gaat voorbij aan wat rationeel, logisch en opeenvolgend is voor een bewuste geest.”

Ritme van zonsopgang en -ondergang
Volgens Mishra kunnen met behulp van astrologie vrij nauwkeurige voorspellingen worden gedaan over een persoon. Zelfs als soms de volledige details over geboortedatum, -tijd en -plaats niet beschikbaar zijn. Het belangrijkste is hoe de maan in iemands horoscoop staat, want de maan is de snelst bewegende planeet. De beweging van de maan helpt om te bepalen welke beslissingen op verschillende tijdstippen moeten worden genomen, welke moeten worden uitgesteld of moeten worden vermeden. De maanbeweging kan helpen te begrijpen welke activiteiten van zonsopgang tot zonsondergang moeten worden verricht, waardoor onze dagelijkse efficiëntie kan worden verbeterd. “Laat astrologie buiten beschouwing, zelfs als men een dagplanning ontwikkelt die in ritme is met de tijd, kan dat enorm helpen. Want uit de astrologie leren we dat alle planeten bewegen in ritmes, cycli en fasen. Zelfs in subfasen. Ook al begrijpt men dit niet allemaal of gelooft men niet in astrologie, dan nog kunnen mensen veel baat hebben bij een goede dagindeling en de tijd markeren wanneer ze slapen, opstaan, eten, sporten, mediteren enzovoort. De tijd om op te staan zou voor of dichter bij zonsopgang moeten zijn. Evenzo moet het tijdstip om te gaan slapen zo dicht mogelijk bij zonsondergang liggen. Ontwikkel tegelijkertijd een bewustzijn van je ademhaling. Ademhaling is de markering van tijd. Word je bewust van elke in- en uitademing. Alleen al het bewustzijn van de ademhaling en het instellen van een ritme kan zeer nuttig en heilzaam zijn. Het gaat om een begrip van tijd als een heilige entiteit die samenvloeit met iemands adem.”

Mishra zegt dat ook het ritme van de hersenen wordt geleid door het ritme van zonsopgang en zonsondergang. Na zonsopgang is er geen diepe slaap. De hersenen volgen de cyclus van het zonlicht. Elke dag, anderhalf uur voor zonsopgang, vinden in de ionosfeer bepaalde veranderingen plaats. Deze ionosfeer bevindt zich zestienhonderd kilometer boven het aardoppervlak. Ter vergelijking: in een vliegtuig vliegen we zo’n dertig kilometer boven het aardoppervlak. Als de zon opkomt, voelt elk grassprietje de verandering in de atmosfeer. De bladeren beginnen zich om half vijf ’s morgens voor te bereiden op fotosynthese. Planten, vogels, dieren, de hele natuur is klaar voor de zonsopgang. Dus idealiter moeten we proberen om anderhalf uur voor zonsopgang op te staan, wat bekend staat als brahma mahurat. Als men ’s morgens niet op tijd opstaat, mist men niet alleen het grote spel van de natuur, maar raakt men ook uit de maat en uit het ritme van de natuur. “Dat is net zoiets als wanneer het hele orkest iets speelt en de zanger iets anders zingt. Wat veel mensen doen, is laat opstaan en koffie drinken om volledig wakker te worden. Dan leest men de krant en WhatsApp-berichten. Wie tevreden is met zo een leven, moet dat zo doen. Mensen moeten echter begrijpen dat naarmate de ochtend vordert de zon in het tweede huis komt te staan, het huis van inkomen. Daarom wordt gezegd dat de vogel die vroeg opstaat de worm vangt. Als je inkomen wil verwerven in de vorm van liefde, vreugde, familie, rijkdom enzovoort, dan is dat de tijd om te ontvangen. Als je ’s morgens heel vroeg opstaat, zul je kalm zijn en in een meditatieve stemming”, aldus Pawan Kumar Mishra.

REACTIE

Read more
No Comments

Manorma Soeknandan: “In het leven moet je veelzijdig zijn” – Sabitrie Gangapersad

Tijdens de 21ste Speciale Vergadering van CARICOM Staatshoofden op 11 mei 2021, is besloten om Carla Barnett uit Belize aan te stellen als de nieuwe CARICOM secretaris-generaal. Zij volgt Irwin LaRocque op, die in augustus afzwaait. Plaatsvervangend CARICOM secretaris-generaal dr. mr. Manorma Soeknandan ambieerde die functie ook en was door Suriname als kandidaat voorgedragen. Zij had meer lobbywerk vanuit de Surinaamse regering verwacht, maar legt zich erbij neer.

Plaatsvervangend secretaris-generaal Ambassadeur Manorma Soeknandan en General Counsel Corlita Babb-Schaefer (Barbados)

Soeknandan heeft de afgelopen jaren als ambtenaar, ambassadeur en CARICOM plaatsvervangend secretaris-generaal veel betekend voor Suriname en de regio. Ze is een carrièrevrouw die gedisciplineerd en resultaat­gericht te werk gaat. Haar contract als plaatsvervangend secretaris-generaal loopt dit jaar af en ze hoopt dat ze projecten waarin ze veel energie heeft gestopt, nog kan afronden. “Te lang op één plek blijven, is niet goed. Dat heb ik als ambassadeur ook ervaren. Als ik niet meer blijf op het CARICOM Secretariaat, dan word ik mijn eigen baas. Ik zal onderzoek doen en wetenschappelijke documenten schrijven en publiceren waarmee ik nationaal en internationaal iets kan betekenen. Er zijn zoveel mogelijkheden en ik heb ook al ideeën. In het leven moet je veelzijdig zijn.”

Voordracht
CARICOM bestaat uit vijftien lidlanden, vijf geassocieerde landen en acht landen met een waarnemersstatus. Het doel van CARICOM is het verbeteren van de handels- en economische relaties tussen de verschillende landen. In februari gaven de CARICOM staatshoofden mandaat aan de Gemeenschapsraad, bestaande uit de ministers van Buitenlandse Zaken, om het proces voor aanstelling van een nieuwe secretaris-generaal op te starten. Verschillende organisaties waaronder Women’s Right Centre, Institute for Women Gender and Development Studies, Nationale Vrouwenbeweging en stichting Ilse Henar Hewitt Juridische Bijstand voor Vrouwen richtten in maart een brief aan president Chan Santokhi om Soeknandan voor te dragen voor die functie. Bij de voordracht zei minister Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking, dat Suriname veel belang hecht aan het regionaal integratieproces en de participatie van Surinamers in regionale en internationale organisaties. Tot nu toe zijn er maar weinig Surinamers zichtbaar in belangrijke topfuncties in de regio. Naast Ramdin, die eerder als assistent secretaris-generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten heeft gediend en Henri Guda als eerste secretaris-generaal van de International Bauxite Association, is Soeknandan één van de weinige Surinamers en eerste vrouw die voor zo een hoge functie is gespot. Als kandidaten legden Barnett en zij een psychometrische test af, werden geïnterviewd door een aantal leden van de Gemeenschapsraad en hielden presentaties voor de voltallige raad.

Zorgeloze jeugd
Soeknandan werd als oudste kind van haar ouders geboren in het ’s Lands Hospitaal in Paramaribo. Haar vader kwam oorspronkelijk uit Saramacca en werkte als boekhouder bij het bacovenbedrijf Jarikaba en later bij het Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij als kassier. In de jaren zeventig – Soeknandan was toen ongeveer vier jaar – verhuisden ze naar Leiding 5. Ze bezocht de Muloschool te Leiding 11 en de Louise school in Paramaribo. Daarna ging ze naar het Lyceum en de universiteit.
Ze blikt terug op een zorgeloze en prettige jeugd. “Er was volle aandacht van de ouders. Ze werkten hard en een belangrijk ding dat ik van hen heb geleerd, is om veelzijdig te zijn en niet afhankelijk te worden van één ding. Leiding had toen veel kokosbomen en we maakten zelf kokosolie. Er waren ook heel veel manjabomen.’s Morgens haastten we ons om de lekkerste, geurigste en beste manja’s op te rapen voordat de koeien ze opaten. Als je van school kwam, was er al eten, want ma was thuis. Ik ken het uitgaansleven helemaal niet en ik had er ook absoluut geen behoefte aan. Voor mij waren de school en onafhankelijk worden erg belangrijk. Ik was een middelmatige student, maar deed mijn best om elk jaar over te gaan en mijn moeder blij te maken. Ik wilde graag Geschiedenis studeren, maar dat kon toen niet op de universiteit. Ik koos dus voor Rechten.” Soeknandan heeft nog een jongere zus en broer. Haar moeder overleed drie jaren geleden en haar vader in 2013. Over haar religieus en spiritueel leven is ze kort: “Ik geloof in God en ben van huis uit Hindoe, Sanatan Dharm. Ik bid en ik vast ook wel eens, maar ik ben niet iemand die elke week in de tempel zit.” Haar vrije tijd brengt ze door met lezen, zwemmen, een stevige wandeling maken, films kijken, muziek luisteren en reizen.

Jnan Adhin en André Loor

Voorbeeldfiguren
Toen Soeknandan tijdens haar Rechten­studie moest uitkijken naar een stage­plek, koos ze voor het Ministerie van Justitie en Politie afdeling Wetgeving, Juridische Adviezen en Inter­na­tionale Aange­le­gen­heden. “Iedereen ging naar het Parket, Rechtszorg of Bureau Familierechterlijke Zaken. Ik wilde graag wetgeving doen.” Ze werd in oktober 1986 in dienst genomen en studeerde als eerste af met een scriptie over wetgeving. Haar praktijk­begeleider was raadsadviseur dr. mr. drs. Jnan Adhin. “Van hem heb ik heel veel geleerd. Hij was een voorbeeldfiguur, wist mensen te motiveren en maakte tijd vrij om mijn scriptie te lezen en te corrigeren. Als je een afspraak met hem had, dan hield hij zich eraan. Hij stond voor discipline.”
Een ander belangrijk voorbeeld was historicus dr. André Loor, haar praktijkbegeleider Geschiedenis. Aan die studie aan de Opleiding voor Leraren, begon ze terwijl ze werkte op het Ministerie van Justitie en Politie. “Geschiedenis is een moederwetenschap. Ik hou van lezen en te kijken naar de achtergrond van bepaalde ontwikkelingen. Als je een verschijnsel wil begrijpen, is het goed om te weten hoe het is ontstaan en zich heeft ontwikkeld. Het leert je ook om niet te oordelen en te veroordelen.” Om haar pedagogisch getuigschrift te halen, gaf Soeknandan lessen op de Louise school. “Loor kende de ongemakken waarmee ik zat. Ik werkte en kreeg niet altijd voldoende medewerking voor de studie, omdat men de relatie tussen Recht en Geschiedenis niet zag. Als je ziet dat je docenten zich zo inzetten voor je, dan doe je ook je uiterste best als student. Ik weet nog dat mijn lerares Nederlands en Geschiedenis op de Muloschool het mondelinge examen in de pauze van mij afnam, zodat ik niet op een zaterdag naar school hoefde. Docenten hadden het vroeger ook moeilijk, maar ze waren trots en hadden liefde voor het werk. Of dat nu nog het geval is, is een groot vraagteken.”

CARICOM hoofdkwartier in Guyana

CARICOM
Tijdens haar studie Geschiedenis maakte Soeknandan een verslag over CARICOM. Suriname was nog geen lid, maar had een waarnemersstatus. Toen er een focal point voor CARICOM-zaken vanuit Justitie en Politie moest worden aangewezen, viel de keus op haar. Voorafgaand aan de toetreding van Suriname als lid op 4 juli 1995 werden verschillende sessies gehouden met de private sector en andere delen van de samenleving . “Niet iedereen was enthousiast over de toetreding, maar het was een goede stap. Een belangrijk voordeel dat ik kan noemen is het visumvrij reizen naar de andere landen. Voorts krijgt Suriname via CARICOM veel middelen in de vorm van geld, apparatuur en trainingen. De importbelastingen voor goederen afkomstig van en geproduceerd in de lidlanden zijn geschrapt. Er is een breder werkterrein en veel consultancy bedrijven en individuele consultants komen goed aan hun trekken. Ook onze jeugdambassadeurs hebben veel invloed gehad op het jeugdbeleid in de regio door de scala aan trainingen en uitwisselingen. Als het goed gaat, hoor je niks. We houden van klagen, maar moeten ook de hand in eigen boezem steken. Er wordt weinig ingespeeld vanuit het Surinaams bedrijfsleven. Toen er in Jamaica een schaarste was aan melk en ik als ambassadeur de Melkcentrale en het melkbedrijf Michi benaderde om daarop in te spelen, grepen ze de kans niet. Bedrijven wensen snelle actie en gemakkelijke toetreding tot markten. Een ambassade is niet om marktonderzoek te doen, dat moet het bedrijf zelf doen. We kunnen praktische tips en adviezen geven, meer niet.”

CARICOM bestaat voor een groot deel uit eilanden. Over het verschil in benadering van verschillende vraagstukken door de landen, zegt Soeknandan dat vaste landen zoals Suriname en Guyana vooral ecotoerisme als attractie aanbieden, terwijl de eilanden staan voor zon en strand. “Maar we hebben als één belang: het aanbieden van een meervoudig product dat bestaat uit eiland en vaste land.” Hoewel Trinidad een grote speler is binnen CARICOM, zegt Soeknandan dat er geen sprake is van blokvorming of dominantie. “Als land kun je heel veel informeel bereiken door zaken structureel aan te pakken, in te spelen op delicate kwesties en goede relaties te onderhouden.”

Delegatie van parlementsleden en hoge ambtenaren uit Jamaica

CARICOM ambassadeur
Soeknandan werd in 2001 benoemd tot ambassadeur in Guyana, Cuba en Jamaica met als standplaats Guyana. Tegelijkertijd werd ze ook de ambassadeur voor Suriname bij CARICOM. “Als ambassadeur heb ik bereikt dat twee instituten van de CARICOM en één van het CARIFORUM in Suriname werden gevestigd, te weten: het vertaal- en informatie-instituut van het Caribisch Gebied (CRITI) – helaas heeft het Instituut zich niet weten te handhaven –, de CARICOM Competition Commission en de Caribbean Agricultural Health and Food Safety Agency (CAHFSA). Er zijn Surinaamse stagiaires en staf­mede­werkers gekomen naar het CARICOM Secretariaat. Met Cuba is het spaarlampenproject in Suriname uitgevoerd voor bezuiniging van elektriciteit. Met Japan een elektrificatie- en koelfaciliteitenproject voor respec­tie­ve­lijk de Energie Bedrijven Suriname en het Ministerie van Landbouw Veeteelt en Visserij. Ik heb ook in de eerste drie jaren van mijn ambassadeurschap Surinaamse Muloleerlingen naar Guyana gehaald voor het opdoen van ervaringen in een andere samenleving, waarbij onder andere de suikerplantages en het CARICOM Secretariaat werden bezocht.”

Accreditatieceremonie, Israëlische vertegenwoordiger bij CARICOM, Zijne Excellentie de heer Mordehai Amihai-Bivas (2016)

Energie Persoonlijkheid
Als CARICOM plaatsvervangend secretaris-generaal – ze bekleedt de functie sinds februari 2014 – werd Soeknandan vorig jaar uitgeroepen tot CARICOM ­Energiepersoonlijkheid. “Ik wil het CARICOM Secretariaat maken tot model voor duurzame energie in de regio. De uitvoering van dit project en een hieraan gerelateerd project wordt gefinancierd door Japan voor ruim 17.2 miljoen Amerikaanse dollars.” Dit project noemt Soeknandan een van haar hoogtepunten als plaatsvervangend secretaris-generaal. Andere belang­rijke dingen die ze in deze functie heeft gerealiseerd zijn: invoering van een CARICOM laissez passer voor de staf van het Secretariaat en certificering van de werkprocessen en procedures volgens standaarden van de Europese Unie (Pillar Assesment). Soeknandan is mede-voorzitter van het UN/EU In the Spotlight Initiatief voor bestrijding van geweld tegen vrouwen in het Caribisch Gebied. Hiermee is een budget van bijkans 500 miljoen Amerikaanse dollars gemoeid. Als plaatsvervangend secretaris-generaal heeft ze voorts twaalf directoraten onder zich en is onder meer verantwoordelijk voor financiën, informatietechnologie, human resources en statistieken, openbare aanbestedingen, contracten en het strategisch management. Momenteel leidt ze een team dat het CARICOM Strategisch Plan 2020-2030 en de daaraan gerelateerde documenten opstelt.

President Venetiaan en Secretaris-Generaal Carrington en andere ambtenaren tijdens de inwijdingsceremonie van het hoofdkantoor van het Caraïbisch Agentschap CAHFSA (Paramaribo, 2010)

Uitdagingen
Als kandidaat voor de functie van secretaris-generaal zag Soeknandan belangrijke uitdagingen, zoals de aanpak van de Covid pandemie en het zoeken naar structurele oplossingen daarvoor. Maar ook de beschikbaarheid van financiële middelen, black listing en money laundering noemt ze als noodzakelijke aandachtspunten. Soeknandan zou zich als de nieuwe secretaris-generaal sterk maken voor adequate bemensing van het Secretariaat, besparingen door­voeren, de dienst­ver­lening aan lidlanden opvoeren, meer financiële middelen realiseren, de zichtbaarheid van CARICOM vergroten en meer transparantie creëren door publicatie van documenten en begrotingen. Ze wilde zich ook extra toeleggen op jeugdprogramma’s voor jongeren die schrijven of onderzoek doen naar Caricom en de regio. “De allergrootste uitdaging op dit moment is Covid-19 en de impact daarvan op sectoren zoals onderwijs, gezondheidszorg en de economie. Onze landen zijn niet voorbereid op rampen.”

REACTIE

Read more
No Comments

Ondernemer en e-commercegigant Rishi Kartaram: ‘Als je niet écht doorzet, bereik je ook niets’

Rishi Kartaram (1973) is oprichter en CEO van Game World en Jeffcommerce. Zijn bedrijf is sinds 1992 gevestigd in Capelle aan den IJssel met 45 werknemers en een jaaromzet van ruim €60 miljoen. De naam Jeff­commerce is vernoemd naar Kartarams held, Amazon-baas Jeff Bezos, tevens afkorting voor Just Easy Forecasting Fulfillment [gewoon eenvoudig voorspellen en leveren]. Jeffcommerce fungeert als het magazijn voor Amazon, Bol.com en andere webwinkels. Deze web­winkels hebben niet alle spullen in voorraad die de klant bestelt. Zij bestellen weer bij Jeffcommerce. De voorraad is bij deze webwinkels het grootste probleem. Ze hebben nooit de juiste voorraad: altijd te veel of  te weinig van iets. Ondertussen verwacht de consument dat de bestelling binnen 24 uur geleverd wordt. Jeffcommerce houdt circa drie miljoen producten in voorraad voor meer dan zevenduizend merken verspreid over vijf magazijnen: twee in Nederland (in Capelle aan den IJssel en Tilburg), twee in Dubai en sinds kort een vijfde in India. Het betekent dan ook dat de magazijnen van Jeffcommerce uitpuilen met allerlei producten: van psychedelische pruiken tot frituurpannen, van Legend of Zelda-spellen en speelgoed-Aston Martins tot helium­ballonnen, Star Wars-lampen et cetera. Het succes van zijn bedrijf is niet onopgemerkt gebleven. Er volgden de afgelopen jaren talloze interviews in de landelijke dagbladen en ondernemersmagazines.

Let’s Work Together & Grow Together

Hoe het begon
Rishi Kartaram is geboren in Paramaribo. In 1975 vestigde het gezin Kartaram zich in Rotterdam. Rishi was op vrij jonge leeftijd een fanaat van videospelletjes. Het was hem opgevallen dat de populairste videogames in Engeland al gauw zeventig gulden goedkoper waren dan in Nederland. Hij was zeventien jaar toen hij besloot deze spelletjes bij de Londense distributeurs te bestellen om die vervolgens in Nederland door te verkopen. Zijn eerste klanten wierf hij via advertenties in de huis-aan-huisbladen. Op een gegeven moment kreeg hij meer dan dertig belletjes per dag. ‘Hier zit handel in’, dacht hij. Al snel besloot Rishi de spelletjes nog goedkoper te importeren via Hongkong en Japan, bakermat van Nintendo, Sega en de Sony Playstation. Op die manier kon hij spelletjes als Street Fighter en Mortal Kombat net iets eerder hebben dan de concurrentie. Zijn moeder werd op zeker moment gek van alle telefoontjes en klandizie aan de deur dat ze hem te verstaan gaf: ‘Rishi, het is hier geen winkel’.

Grootste gamingbedrijf
Ondertussen begon Rishi in 1992 met zijn studie economie aan de Erasmus universiteit in Rotterdam. Hij besloot zijn studie te combineren met het ondernemer­schap, een combinatie die uiteraard een zware belasting betekende voor de studie. Hij deed er uiteindelijk acht jaar over. Dit was voor hem echter geen punt aangezien zijn onderneming de wind in de zeilen had.
Hij huurde op 18-jarige leeftijd een winkel aan de Rotterdamse West Kruiskade, pal naast de Kentucky Fried Chicken: Game World, een uitgever en distributeur van games. Hij had echter geen startkapitaal en de banken wilden hem geen krediet verstrekken. Hij bedacht een list door als student bij verschillende banken een rekening te openen waarbij je betaalkaarten kreeg. Daarnaast kon hij ook een studentcreditcard aanvragen. Op die manier werd Rishi zijn eigen kredietverstrekker en kwam hij aan een startkapitaal van 4.500 gulden. Met dit bedrag kon hij computerspelletjes kopen en met de verkoop zijn rekeningen weer aanvullen. Het ging Rishi voor de wind. Game World werd het grootste gamingbedrijf van Nederland. In de hoogtijdagen (rond 2010) maakte Game World een omzet van 33 miljoen euro en leverde aan klanten zoals Free Record Shop, Mediamarkt, Bol.com en Intertoys. Op zijn 23e was hij al miljonair maar dat was niet aan hem te zien. Hij studeerde nog en woonde nog steeds bij zijn moeder. Van haar moest hij zijn studie afmaken, want stel dat het ondernemen toch niets werd. Om zich toch te verwennen kocht hij voor zichzelf een Audi.

E-commerce
Volgens Rishi is distributie de sleutel tot succes voor bedrijven in e-commerce. Toen de handel terugliep doordat games steeds meer werden gedownload, verlegde hij zijn koers naar e-commerce. Anno 2021 is Game World slechts een van de drie grote onderdelen van Rishi’s bedrijf Jeffcommerce, in 2016 opgezet als een distributieplatform (dat wil zeggen een platform of bedrijf dat zich hoofdzakelijk richt op het verstrekken van producten en diensten aan andere bedrijven) en oorspronkelijk ontwikkeld om goed te functioneren in de samenwerking met Amazon dat inmiddels ook zijn grootste klant is. Jeffcommerce werkt al met Amazon samen in India en Dubai. Daarnaast heeft Kartaram ook een netwerk in Silicon Valley opgebouwd door in meerdere techstartups te investeren. Met de komst van Amazon naar Nederland hoopt Kartaram binnen een aantal jaren een omzet van honderd miljoen euro te kunnen halen. Hierover zegt hij: ‘Overigens doe ik het niet meer voor het geld. De eerste miljoen is belangrijk, dan kun je dingen doen, maar daarna maakt het niet meer uit.

India en China
E-commerce in India en China is booming. Beide landen kennen inmiddels een middenklasse van enkele hon­der­den miljoenen, een markt die groter is dan de Europese. Nederlandse bedrijven hebben volgens Rishi nog te weinig oog voor de economische potentie van India en China. In beide landen is de vraag naar westerse consumentenproducten immens. Jeffcommerce heeft inmiddels z’n eerste contracten getekend met grote webwinkels in India. In China, sloot Kartaram onlangs ook een contract af met webwinkelgigant Alibaba.

 

Filmicoon Amitabh Bachchan
Voor Kartaram be­gon het Indiase avontuur in 2016 met het maken van retro consumenten elektronica, waar­onder exclusieve juke­boxen met Elvis Presley en Playboy. Achter Kartarams bureau hangt een grote medaille met daarop een foto van de grote Indiase filmster Amitabh ‘Big B’ Bachchan. Op instigatie van zijn vrouw maakte zijn bedrijf in 2018 een jukebox met liedjes uit de vijftigjarige carrière van deze Bollywood superster voor diens 73e verjaardag. Drie jaar heeft het geduurd om toestemming te krijgen en het contract alleen duurde een jaar. Hij vloog wel twintig keer op en neer en na eindeloos doorzetten lukte het eindelijk. Kartaram heeft inmiddels een goede relatie met de familie Bachchan en zijn management. De hand­gemaakte Amitabh Bachchan jukeboxen zijn inmiddels te koop voor twintigduizend US dollar per stuk op exclusieve locaties in Hong Kong, Dubai en binnenkort bij Harrods in Londen.

Advies aan startende ondernemers
De belangrijkste les die hij in al die jaren heeft geleerd is: blijf doorzetten, fouten maken hoort erbij. Want als je niet écht doorzet, bereik je ook niets’. Dit is ook zijn advies aan (jonge) startende ondernemers. Maar het begint, zoals hij zegt, met een passie en een visie.

Tot slot legden we Rishi Kartaram ter karakterisering de volgende keuzes voor:

Welk boek op nachtkastje?
It’s Not How Good You Are, It’s How Good You Want To Be van Paul Arden (2013)

Welke ondernemer als inspiratiebron?
Jeff Bezos van Amazon

Mark Rutte of Sigrid Kaag als premier?
Sigrid Kaag

Favoriete vakantiebestemming?
Dubai (ideale combinatie van Oost en West)

Wanneer voor het laatst in Suriname geweest?
Twee jaar geleden.

Naar een feest gaan of wandelen?
Geen van beide. Geeft de voorkeur aan fietsen.

Favoriete activiteit om te ontspannen?
Fitness in de sportschool.

Favoriet restaurant in Nederland?
Restaurant De Kade • Rotterdam

Beste advies ooit gekregen?
Van mijn Indiase guru: ‘Volg altijd je gevoel’.

Foto’s: Jeffcommerce

Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.

Read more
No Comments

Interview met minister van Defensie: Krishna Mathoera – Sabitrie Gangapersad

Defensie wordt professionele organisatie

Toen minister Krishna Mathoera van Defensie in 2015 als kandidaat parlementariër voor de Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) werd geplaatst in het district Wanica, was niet iedereen enthousiast. Volgens interne opposanten zou ze uit het niets in de partij zijn opgedoken. Maar Mathoera heeft bewezen haar ‘mannetje’ te kunnen staan. Op kundige wijze voerde ze vijf jaren oppositie tegen het kabinet Bouterse-Adhin. Ze werd vorig jaar wederom gekozen, maar besloot de scepter te zwaaien op het ministerie van Defensie. “Defensie lijkt onbelangrijk, maar vergis je niet, het is essentieel voor stabiliteit in de samenleving. Mijn grootste uitdaging is om het ministerie te maken tot een professionele organisatie met grote toegevoegde waarde voor Suriname.”

Minister Mathoera in gesprek met Amerikaanse admiraal Craig Faller

Jeugd
Mathoera (23 mei 1963) heeft jarenlang gediend in het Korps Politie Suriname (KPS) en hoopte haar loopbaan af te sluiten als korpschef. Als jong meisje uit het platteland van Wanica droomde ze ervan om rechter te worden. Toen ze op haar zeventiende klaar was met het MULO en HAVO, ging ze werken bij de Belastingdienst. Al gauw wist ze, dat ze daar niet lang zou blijven. Ze las een advertentie van de politie en besloot te solliciteren. “Eigenlijk is het frappant hoe dingen die onbewust waren geuit, zijn uitgekomen. Ik was als jong meisje fors gebouwd en wanneer anderen me plaagden, zei mijn moeder altijd dat ik politieagent zou worden gelet op mijn postuur”, vertelt ze lachend. Hoewel er in die tijd maar zeer weinig vrouwen in het Korps zaten, kreeg Mathoera alle ondersteuning van het thuisfront. “Mijn vader had, hoewel hij heel graag wilde studeren, dit niet kunnen doen. Hij stond er daarom op dat al zijn negen kinderen zich moesten scholen en iets worden in de maatschappij. Ik ben op boitie (platteland) opgegroeid wat erg zwaar, maar tegelijkertijd heel leuk was. We moesten allemaal heel hard werken en helpen met planten en de dieren verzorgen. Ook moesten we kilometers afleggen naar school. Maar we speelden ook veel: knikkeren, pakkertje, vliegeren en djoel. We waren een heel hecht gezin. Als we op het land gingen werken, gaf mijn vader ons vaak raadsels mee om op te lossen. En terwijl je zo in je hoofd maalde ermee, werd het werk vlot gedaan. Ik heb ook vaak bhajans gezongen in de tempel en zeker ook cautal.”

Bezoek Kazerne te Brokopondo

Politie
Mathoera volgde een volledige elementaire militaire opleiding en de opleiding tot hogere ambtenaren van politie. “Ik was de enige Hindostaanse vrouw in de groep van 26 cursisten.” Later behaalde Mathoera ook haar Masters in bestuurskunde aan het Lim A Po Institute for Social Studies. Binnen het Korps Politie Suriname werkte Mathoera zich al snel op. “Ik kwam na de opleiding op het kabinet van de korpschef en het was een uitdaging om mezelf te handhaven. Er was heel veel te doen en je moest echt zelf op onderzoek uit willen gaan. Ik heb een enorme wilskracht en ben een vechter. Overal waar ik binnen het korps heb gediend, heb ik verandering gebracht. Je moet jezelf competent maken, betrokken zijn, die passie ontwikkelen en dan kun je excelleren.” Mathoera heeft onder andere gefunc­ti­oneerd als hoofd Human Resource Manager van het KPS, hoofd Algemene Dienst en Justitiële Dienst, stadspolitie commandant en directeur beleids- en beheersondersteuning. Ze heeft geen moment spijt gehad, dat ze haar baan bij de Belastingen inruilde voor de politie. “Belastingen was saai. De politie is veel leerrijker: je leert de samenleving en maatschappelijke vraagstukken kennen.”

Intrede in de politiek
In februari 2015 legde Mathoera haar functie bij de politie neer voor de politiek. “Mijn pad is gegaan zoals mijn leven is gegaan”, merkt ze peinzend op. “Ik werd door enkele prominente VHP’ers gevraagd om in de politiek te komen, maar twijfelde. Toen ik een presentatie bij de Rotary zag van professor Anthony Caram over de financiële situatie van het land, werd ik bang voor een nieuw Structureel Aanpas­sings­programma. Ik had die periode al meegemaakt in de jaren negentig en wist hoe moeilijk dat was. Samen met mijn man (nu wijlen Luitenant Kolonel Robby Hussainali) hebben we destijds met veel vlieg en kunstwerk het hoofd boven water kunnen houden. We deden van alles: kippen kweken, groente planten en exporteren en zelfs catering, om uit te komen. Het feit dat de Nationale Democratische Partij (NDP) een voorsprong had in de peiling, gaf de doorslag. In januari 2015 deelde ik mijn besluit mee aan de VHP.” Hoewel niet iedereen binnen de VHP blij was met haar komst, liet Mathoera zich niet weerhouden. “Ik wist niets van campagne voeren en werd bijgestaan door mijn zoon, neefje en enkele vrienden. Mijn zoon nam twee maanden onbetaald verlof op van zijn werk en stond me dag en nacht bij. Ik heb geleerd dat zelf naar mensen toegaan erg belangrijk is. Het ressort Domburg had ik in 2015 het minst bezocht en daar kreeg ik ook de minste stemmen.” Terwijl Mathoera campagne voerde, verloor ze haar moeder in maart. “Het was zwaar en soms moest ik zelfs weg voor bijeenkomsten, terwijl mensen thuis samenkwamen.” Op 25 mei 2015 kwam Mathoera met 2815 stemmen in de Nationale Assemblee. “Ik verwachtte wel dat ik binnen zou komen, maar ik merkte ook dat mensen me niet echt kenden. Het feit dat ik altijd erg sociaal ben geweest, heeft veel geholpen. Ik was actief binnen de Surinaamse Moslim Associatie en ook in mijn werk hielp ik mensen graag.”

Bezoek president Santokhi aan het Nationaal Leger

Ministerschap
In het parlement moest Mathoera zelf haar weg zoeken. Ze profileerde zich goed en de aanvallen bleven niet uit. “Ik heb het werk erg serieus genomen en las elke wet goed door, zocht naar argumenten en keek wat nodig was voor Suriname. De eerste keer dat ik het woord mocht voeren, werd ik zes keer onderbroken door voorzitter Jennifer Geerlings-Simons. Een keertje heeft collega Ronald Hooghart mij ook uitgescholden buiten de microfoon. Dat was voor mij heel ongewoon. Het was best wel een heel moeilijke periode.” Ruim anderhalf jaar nadat ze parlementariër was geworden, verloor Mathoera ook haar vader. In 2018 verhuisde ze naar Paramaribo en stelde zich in 2020 wederom kandidaat. “Het was voor mij geen optie om te stoppen. NDP moest weg. Het was alles of niets. We moesten regeermacht verwerven.” Haar campagne en performance in het parlement wierpen vruchten af en ze behaalde 20.379 stemmen, terwijl kandidaat Desi Bouterse van de NDP bleef steken op 15.549. Deze keer ruilde Mathoera haar zetel in voor het ministerschap. “Het was een moeilijk besluit, want als parlementslid kun je je stem over alles laten horen, maar in het bestuur kun je niets veranderen. Als minister kreeg ik de gelegenheid om dat wel te doen en mijn leidinggevende kwaliteiten te tonen. Het liefst zou ik het ministerie van Justitie en Politie of Binnenlandse Zaken willen gelet op de hervorming van het overheidsapparaat. Maar Defensie is niet minder belangrijk. Het is een uitdaging om deze organisatie professioneel te maken met toegevoegde waarde voor de ontwikkeling en veiligheid van Suriname.”

Onderhoud met Indiase ambassadeur Mahender Singh Kanyal

Prioriteiten
Meteen na haar aantreden heeft Mathoera alle hoofden van alle afdelingen van Defensie presentaties laten houden over wat ze doen, waar ze tegenaan lopen en welke oplossingen ze hebben. Ook heeft ze met ruim zeventig officieren gesproken. “Ik heb een redelijk goed beeld van wat er speelt en met mijn eigen visie, ervaring en door veel in te lezen, wil ik Defensie tillen naar een professionele organisatie met leiders die een bron zijn van inspiratie, medewerkers die gemotiveerd en gedisciplineerd zijn en militairen die een boegbeeld zijn van vaderlandsliefde en dienstbaarheid.” Het leger is een belangrijk onderdeel van Defensie en heeft twee belangrijke taken: bescherming van het grondgebied van Suriname en ondersteunen van civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en bieden van humanitaire hulp, zowel nationaal als internationaal. “We leven nu in vredestijd en ondersteunen met materieel en manschappen bij sociale programma’s van de overheid, bewaken overheidspanden, beveiligen hoge func­tio­narissen en stellen ons materieel zoals water­tanks ter beschikking van de Brandweer. Als prioriteiten voor de komende tijd hebben we geïdentificeerd: COVID-19, grenscontrole, binnenland (illegalen/smokkel), onder­steu­nen productiebedrijven, maritieme zone en territoriale wateren, bewaken strategisch infrastructuur, immigratie, rampen en calamiteiten en beveiligen van de digitale ruimte (cyber).”

Bezoek minister Krishna Mathoera aan Luchtmacht

De bewindsvrouw benadrukt dat het leger op dit moment, gelet op de taken en bevoegdheden, niet zelfstandig kan optreden bij milieucriminaliteit in het binnenland of andere illegale zaken. “In oorlogstijd heeft het leger verregaande bevoegdheden, maar nu is het leger daartoe niet aangewezen. Ze kunnen alleen de politie ondersteunen, wat tot nu toe prima verloopt. Over verruiming van de taken en bevoegdheden, moet een brede discussie komen. Zaken moeten goed worden geregeld, zodat er geen conflict ontstaat met de politie. Zoals het nu is, kunnen illegalen bij de grenscontrole niet worden gestopt door personen van het leger alleen. Dit kan alleen samen met de politie.”
Volgens Mathoera hebben de politie en het leger een goede verstandhouding. De aanpak van de situatie van illegale Cubanen vorig jaar in Nickerie, noemt ze een voorbeeld van de goede samenwerking. Het leger van Suriname bestaat op dit moment uit ruim 4500 personen, waarvan 5% vrouwen. De minister zal zich de komende tijd sterk maken om vrouwen vooral te laten doorstromen naar hogere rangen. Ook de perso­neels­zorg heeft haar bijzondere aandacht. Het land werd recentelijk op­geschrikt door een incident waarbij een militair zichzelf en zijn achtjarig dochtertje doodde. “Er zijn nieuwe instructies gegeven om alle signalen die duiden op behoefte aan hulp te melden. Ook is er een psycholoog in dienst genomen. We willen ook geestelijken aantrekken voor de begeleiding en hulp. De hele personeelszorg wordt geëvalueerd en binnen twee maanden moeten er nieuwe voorstellen worden gepresenteerd. Ook de begeleiding en ondersteuning van militairen die hebben gediend tijdens binnenlandse oorlog heeft mijn aandacht.”

Krishna Mathoera met President Santokhi

Startpunt van verval
Intussen heeft de regering besloten om 25 februari ‘Dag van Bevrijding en Vernieuwing’ oftewel de ‘Dag van de Revolutie’ op te heffen als nationale vrije dag in Suriname. Mathoera vindt dat een goed be­sluit. “We moe­ten pro­duc­tie­ver worden. Eigenlijk moeten alle vrije dagen onder een vergrootglas worden geplaatst. 25 februari verdient het niet om een vrije dag te zijn. Het heeft geen toegevoegde waarde. Integendeel! Het is juist een startpunt geweest van verval van waarden en normen, achteruitgang in de kwaliteit van het bestuur en brain drain.”

Art of Living
Ondanks haar drukke leven, maakt Mathoera dagelijks tijd vrij voor spiritualiteit. In de jaren negentig kwam ze in contact met de Art of Living Organisatie, toen grondlegger Sri Sri Ravi Shankar op bezoek was in Suriname. Tot twee maanden geleden was ze nog voorzitter van de Art of Living Foundation Suriname. “De yogasessies en ademhalingsoefeningen doen mij bijzonder goed. Ik sta dagelijks rond vijf uur in de ochtend op en mijn routine bestaat uit gebed, lopen en ademhalingsoefeningen. Het geeft me bijzonder veel energie, haalt alle gifstoffen uit mijn lichaam, laat me focussen op mijn doel en ik ben niet snel afgeleid.” In haar vrije tijd leest en kookt Mathoera graag. De Surinaamse keuken is haar favoriet, maar ze schuwt nieuwe experimenten niet. “Ik hou ervan om voor mensen te koken. Ik vind het leuk als er mensen bij me komen, dat ik ze iets kan aanbieden om te eten.” Mathoera leest ook heel graag. “Ik lees van alles. Op dit moment staat het boek ‘Zo krijg je alles van iedereen gedaan’ van David J. Lieberman naast mijn bed en natuurlijk ook een Sudoku, waar ik erg van houd.”

Foto’s: Ministerie van Defensie (Suriname) en Sabitrie Gangapersad

Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.

Read more
No Comments

Meesterkok en tweesterrenchef Soenil Bahadoer: ‘Passie voor het koken moet uit je hart komen’.

Tweesterrenchef Soenil Bahadoer (1967) is al enige tijd dé sensatie van culinair Nederland en inmiddels een van de bepalende figuren aan de top van de gastronomie in Nederland. Hij is chefkok van restaurant De Lindehof in Nuenen (nabij Eindhoven), een dorpsrestaurant met een huiskamerachtige sfeer. Het wordt inmiddels gerekend tot de vijf beste restaurants van Nederland. In 2004 kreeg Soenil voor het eerst de Michelinster en in 2014 de tweede. De Michelinster is een jaarlijkse onder­scheiding voor restaurants met een goede tot zeer goede keuken en een correcte bediening. Een beperkt aantal restaurants krijgt ieder jaar een, twee of drie sterren die als een belangrijke waardebepaling voor gastro­no­mische kwaliteit gelden. De toekenning van de eerste Michelinster was destijds voor Hindorama (toen nog printversie) aanleiding hem te interviewen in het maart/april nummer in 2004.

Soenil beschouwt zichzelf als de culinaire Van Gogh. Het was in Japan toen een Japanner hoorde dat Soenils restaurant in Nuenen was gevestigd hem erop attendeerde dat het doek De Aardappeleters van Vincent van Gogh in Nuenen was geschilderd. Sindsdien is Van Gogh voor Soenil een belangrijke inspiratiebron geworden: koken zoals Van Gogh schilderde.
Hij onderscheidt zich als kok en met zijn restaurant door het combineren van de smaken uit de Surinaams-Hindostaanse cultuur met de traditionele Franse keuken. De smaken uit de Surinaamse-Hindostaanse cultuur heeft hij het meest van zijn moeder geleerd van wie hij nog steeds nieuwe dingen leert.

Succesvolle Meesterkok
Soenil is de eerste SVH-Meesterkok (SVH=Stichting Vakbekwaamheid Horeca) met een Surinaamse achter­grond en de eerste Nederlander met een Nederlandse én een Belgische Meestertitel. Een SVH-Meesterkok is een kok die de meesterproef van de SVH succesvol heeft afgelegd. Deze meestertitel is de hoogste graad van vakbekwaamheid die in de horeca in Nederland behaald kan worden. Het betekent dat een Meesterkok met zijn proef heeft bewezen bekwaam te zijn in het leiden van de organisatie in de keuken en er zorg voor te kunnen dragen dat het koks vak op het hoogste niveau wordt uitgevoerd. De titel Meesterkok is merkenrechtelijk beschermd. Sinds 2006 is Soenil ook lid van Les Patrons Cuisiniers, een culinair genootschap van 22 ge­pas­sioneerde Nederlandse topchefs met slechts één missie: perfectie!
Er is geen enkel culinair blad in Nederland te vinden waarin niet het verhaal van Meesterkok Soenil staat. Het zijn zeer lovende stukken, iemand die de Nederlandse eetcultuur een boost heeft gegeven. Culinair re­cen­senten in dagbladen (onder meer NRC, de Volkskrant) schrijven dan ook in superlatieven over Meesterkok Soenil en beoordelen zijn restaurant met vijf sterren. Zo schreef de culinair recensent van de NRC (12/12/2019) dat Soenil op culinair gebied gerekend wordt tot een van de groten van Nederland en dat hij luxe en lol combineert. Ook in TV-programma’s (zoals bij JINEK op 22 september 2020) is hij een graag geziene gast. Zelden iemand op televisie gezien die met een enorm grote passie over zijn vak praat. Soenils restaurant bestaat dit jaar inmiddels vijfentwintig jaar. Hij is dit jaar ook door restaurantgids Gault & Millau uitgeroepen tot chef van het jaar. Deze gids bevat beoordelingen van restaurants en hotels.

Ook de provincie Brabant en ge­meen­te Nuenen eerden Meesterkok Soenil. In 2019 kreeg zijn restaurant de Bra­bant­se Gast­vrij­heid Award 2019 en begin dit jaar kreeg hij van de gemeente Nuenen een gemeentelijke onderscheiding uitgereikt, de Zilveren Erepenning, omdat hij met zijn restaurant de gemeente positief op de kaart heeft gezet en daarmee ook een positieve bijdrage geleverd aan Nuenen.

Jeugd
In 1975 vestigde zijn ouders met vijf kinderen zich in Nederland. In Suriname was de familie Bahadoer woonachtig te Uitkijk (Langadam). Na twee jaar in Rotterdam gewoond te hebben vestigde zij zich in Nuenen. Over de vestiging in Nuenen (of all places) vertelt Soenil het volgende. ‘Mijn vader vond het in Rotterdam veel te druk. Bijna iedereen die vanuit Suriname kwam vestigde zich in de Randstad. Mijn vader was graag zelfstandig en wou dit ook overbrengen op zijn kinderen. Zo nam hij de landkaart van Nederland en wees met zijn ogen dicht een plaats aan: Nuenen’.
De inspiratie voor het koken begon al op jonge leeftijd thuis. Zijn beide ouders werkten en in de weekenden pakten ze thuis helemaal uit op culinair gebied: ‘wij kwamen in onze pyjama de keuken in op zaterdag en zij waren al vol aan het roosteren, hakken, braden, vijzelen en zelfs slachten, want dat was voor ons heel normaal’. Thuis zag ik hoe zij kummel roosterden, tomaten ontzuurden, rotideeg maakten. Mijn vader sneed bootananassen, strooide er zout op om ze zoeter te maken, technieken die ik in mijn keuken soms nog gebruik. Vader Bahadoer genoot er enorm van om met het hele gezin maaltijden te bereiden. Soenil stond al op jonge leeftijd zelf achter het fornuis en dat gebeurde niet altijd vrijwillig, zoals hij vertelt. Als hij stout was geweest, op school had gevochten of met vieze kleren thuiskwam (of een combinatie van die drie), was de keuken zijn strafhok. Zijn moeder was behoorlijk streng voor hem, dus het was vaak raak zoals hij vertelt: vriendjes speelden in het weekend buiten en hij zat braaf bij zijn moeder in de keuken om te helpen. Veel meer keuze had hij niet, want zijn moeder omschrijft hij als een pittige tante. Hij stelt dat zonder die strafuren in de keuken met zijn moeder hij misschien iets heel anders was gaan doen. Zijn basis, de kern van wie hij is als kok, heeft hij van zijn ouders geleerd. Achteraf beseft hij pas wat hij allemaal van zijn ouders in de keuken geleerd heeft als jochie, aldus Soenil.

Door de frequente aanwezigheid in de keuken werd hij op vrij jonge leeftijd geïnspireerd door de Franse topkok Paul Bocuse die hij op tv zag. Dat wilde hij ook. Hij volgde zijn passie en ging, tegen de zin van zijn vader, naar de koksschool. Ondanks dat zijn vader thuis graag kookte was in diens optiek koken iets voor vrouwen en het plan van Soenil om naar de koksopleiding te gaan vond hij dan ook niets. Hij moest advocaat of dokter worden, zoals in veel Hindostaanse gezinnen het de wens van de ouders is. In de boeken zitten was echter niets voor hem. Desondanks koos hij toch voor de koksopleiding. Later draaide zijn vader gelukkig bij. Soenils doorzettingsvermogen en zijn latere succes maakten hem trots. Zijn vader (inmiddels overleden) zou later alle krantenartikelen en interviews waarin hij voorkwam inlijsten of in een album plakken.
Na afronding van de koksopleiding midden jaren tachtig kon hij echter moeilijk aan een baan komen. Zijn afkomst speelde een rol bij de vele afwijzingen, zoals hij vertelt. Dan maar het leger in besloot Soenil. In 1988/89 deed hij in het leger dienst als kok en chauffeur. Deze periode omschrijft hij als een soort dubbelleven. Hij haalde zijn vrachtwagendiploma maar al snel hadden de officieren door dat hij uitstekend kon koken. Het betekende dat hij voor de hoge piefen mocht komen koken met daarbij heel veel vrije tijd. De vele vrije tijd gebruikte hij om naast zijn baan in het leger ergens bij te beunen in een restaurant.
Na een jaar in het leger werkte hij in verschillende restaurants waar hij vooral geleerd heeft hard te werken. Later had hij meer geluk en werkte hij als leerling-kok bij sterrenrestaurants Du Chateaux, Parkheuvel en Scholteshof in België. In 1995 werd Soenil chef-kok en mede-eigenaar van De Lindehof en hij is sinds 2005 de enige eigenaar. Mensen waren aan­vankelijk nieuwsgierig naar die kokende Hindostaan en kwamen massaal bij zijn restaurant eten, maar na de eerste nieuwsgierigheid volgde een rustige periode.

Franse keuken
Soenil vertelt dat een koksopleiding in de eerste plaats kennismaking met de Franse keuken is: ambachtelijke sauzen, een perfecte garing en klassieke recepten. Als kok doorliep hij de Franse school en startte zijn kookcarrière met de klassieke Franse keuken. Zijn kwaliteit als kok bleef niet onopgemerkt. In 2004 ontving hij met De Lindehof zijn eerste Michelinster waarover hij tien heeft jaar gedaan, tien jaar van klassiek Frans koken.

Surinaams-Hindostaanse keuken als inspiratiebron
Hoewel hij klassiek Frans koken lekker vindt is het uiteindelijk niet wat hij zocht. Hij voelde zich niet thuis bij alle strak afgewogen hoeveelheden, de voorschriften en regels. Hij kwam na tien jaar op een punt dat hij zich afvroeg: waarom doen we hetzelfde als heel veel andere restaurants? Dat wilde hij niet meer. Hij wilde erkenning voor zijn manier van koken, voor zijn smaken, trouw blijven aan zichzelf en niet de eigen cultuur ver­loo­chenen. Gevoel, daar draait het om in zijn keuken. En het meeste gevoel vond hij bij zijn moeders keuken. ‘Als je ergens passie voor hebt, wil je ook uniek zijn en uitblinken. Ik dacht waarom deze twee totaal verschillende manieren van koken niet combineren. Het was onbekend, gewaagd, maar je moet risico’s nemen in het leven om uit te blinken’, aldus Soenil. Het betekende dat hij zijn moeders keuken (de smaken, geuren en intuïtie) heeft toegevoegd aan de Franse keuken. Dat is het koken waarop hij verliefd is geworden, smaken waarmee hij groot is geworden: garam masala, râs el hânout, vadouvan. Hij koos voor zijn hart en het betekende dus koken vanuit zijn Surinaams-Hin­do­staanse roots. Deze combinatie maakt hem als kok uniek en geeft zijn keuken een unieke signatuur. Het was een gewaagde stap die niemand begreep in de tijd dat hij daarmee startte. Maar hij voelde dat hij op de juiste weg was. Het was weliswaar een risico in de gastronomische wereld, maar een keuze waar hij nooit aan heeft getwijfeld.
Frans bleef weliswaar de basis, maar hij is er steeds meer specerijen aan gaan toevoegen. Zijn lie­ve­lings­ingrediënt is vadouvan: een kruidenmengsel van onder andere kleine uitjes en knoflook. Die zijn eerst gefermenteerd, daarna is er masala aan toegevoegd, een onmisbaar ingrediënt in onze keuken. Dit speciaal kruidenmengsel zit voor hem perfect tussen de Indiase en Franse keuken in. Het geeft smaken af van knoflook, kardemom, komijn, nootmuskaat, fenegriek, sjalot. Maar ook iets van mango en iets rokerigs. Hij kan er veel mee: vis marineren, sauzen maken. Het resultaat is super smaakvol.
Het duurde jaren voordat zijn team met de omslag in de keuken mee uit de voeten kon. Het ene kruid gebruik je droog, het andere nat, er zijn specerijen die je moet vijzelen, enzovoort. Dat moesten ze in de vingers krijgen, aldus Soenil. En zo deed de cultuur van zijn ouders met Surinaams-Hindostaanse smaken zijn intrede bij De Lindehof.

Erkenning voor de Surinaams-Hindostaanse keuken
De keuze voor de keuken van zijn hart vond aanvankelijk niet gelijk erkenning van inspecteurs, lijstjes en gidsen. Ze begrepen niets van wat hij aan het doen was en hoe ze zijn gerechten moesten beoordelen, aldus Soenil. Hij moest twintig jaar wachten op zijn tweede ster (in 2014) die hij dan ook beschouwt als een erkenning voor de Surinaams-Hindostaanse keuken. Hierdoor is ook in zijn optiek het imago van de Surinaams-Hindostaanse keuken verbeterd. Soenil is dan ook een van de mensen die ervoor gezorgd hebben dat men in Nederland anders is gaan kijken naar de etnische keukens. Het heeft hem wel veel moeite gekost om de gevestigde orde op te voeden om andere keukens te leren begrijpen en de erkenning te geven die ze verdienen. Hiermee heeft hij volgens hem de deur geopend voor de generaties die nu mogen koken vanuit hun eigen achtergrond en smaken uit hun jeugd.
Hij vertelt dat Hindostaanse Surinamers inmiddels trots op hem zijn op wat hij voor de erkenning van hun keuken heeft gedaan en dat hij hun smaken naar een bepaald niveau heeft gebracht. Hij heeft, zoals hij zegt, Nederland sensitief gemaakt voor een andere smaak­beleving.

Corona
Corona gooide dit jaar roet in het eten. Desalniettemin beschouwt Soenil 2020 als het echte hoogtepunt in zijn carrière: zijn 25-jarig jubileum bij de Lindehof. Hij draagt met trots de twee Michelin-sterren, uitgeroepen tot Chef van het Jaar 2020, behoort tot de vijf beste restaurants van Nederland op de lijst van Lekker Top-500 en kreeg in de kwaliteitskranten de meest lovende recensies.
De belangrijkste complimenten komen voor Soenil echter niet van culinair recensenten maar van zijn gasten. De complimenten van gasten zijn voor hem goud waard. Hij haalt vooral voldoening uit hard werken en van gasten gelukkig de deur uit te laten gaan: ‘Dat ze bij wijze van spreken tranen in hun ogen hebben, omdat ze zo genoten hebben’, aldus Soenil.

Zijn jubileum dit jaar zou gevierd worden met een groots driedaags festival waarbij bevriende sterrenchefs zouden meekoken en een dag met Brabantse topchefs op het programma, maar vanwege corona ging dit niet door. Het geld dat hij ervoor opzij had gelegd spreekt hij nu aan om de coronacrisis door te komen, want het loon van zijn tien personeelsleden moet immers doorbetaald worden. Vanwege corona ging De Lindenhof in het voorjaar drie maanden dicht en met de tweede coronagolf moest het restaurant weer twee weken dicht.
Hoewel het niet fijn was om dicht te gaan kon hij de rust wel goed gebruiken: eventjes weer met twee benen op de grond nadenken en dat gaf hem veel rust. Door de nood gedwongen koos hij voor een guerrilla-actie door afhaalmaaltijden te verzorgen. Dat deed hij door een foodtruck voor zijn restaurant te plaatsen waarbij naast roti ook kaviaar afgehaald kan worden. De inzet van de foodtruck omschrijft hij als zeer succesvol, Het is voor hem een andere manier van het serveren aan gasten, geeft een andere kijk en levert ideeën op. Daarnaast ziet hij ook ander publiek dat het zich niet altijd kan permitteren om op sterrenniveau te eten. Op zijn twitteraccount promoot hij zijn foodtruck als volgt: ‘Wil jij de meest bijzondere bara ooit eten? Kom dan vandaag naar restaurant de Lindehof van 12h tot 16h en bestel de bara met Anna Dutch kaviaar’. Met zijn foodtruck duikt hij regelmatig ergens anders op, zoals in Eindhoven en Amsterdam. Op zijn twitteraccount reageerde een klant: ’t is me allemaal een partij lekker! Ik had m’n roti-doop en ben verkocht. Lange rij bij Vanilla Venture van geduldig wachtende mensen’.

Soenil benutte de gedwongen vrijetijd ook om een rijk geïllustreerd kookboek met ruim vijftig recepten te schrijven (Spicy Chef Soenil,. Verhalen en recepten uit de keuken van De Lindehof. September 2020. Ook in het Engels verschenen) en een specerijenlijn (soenil.com) op te zetten. De specerijen zijn te koop via de webshop van De Lindehof. Hij droeg het eerste exemplaar op aan zijn moeder aan wie hij zoveel te danken heeft.

Soenil Bahadoer en zijn moeder met het eerste exemplaar van Spicy Chef Soenil

Kennisoverdracht
Soenil wil graag een voorbeeld zijn voor de jeugd en ze besmetten met het horecavirus. Hij brengt ze niet alleen de kennis van het koken bij, hij leert ze ook assertief te zijn. In zijn restaurants serveren zijn koks gerechten uit aan tafel. Het betekent dat ze met mensen om moeten kunnen gaan. Volgens Soenil is er niets mooiers dan uit eten gaan en een chef aan je tafel krijgen die gepassioneerd uitlegt hoe het gerecht bereid is. De gast moet de passie van de kok voelen.
Hij wil jongeren ook een kans geven en ze laten zien wat ze kunnen bereiken in dit vak: ‘Dat hard werken en passie je ver kunnen brengen in het leven. Neem de trap, niet de lift naar succes. Maak alles mee en leer ervan, de dingen die goed gaan en je fouten’. Soenils drive is elke dag blijven leren, je skills uitbreiden, luisteren naar anderen en hun inbreng: ‘als je denkt dat je er bent moet je ophouden’, aldus Soenil.

Het is zijn trots als leerlingen na een paar jaar in zijn restaurant te hebben gewerkt bij andere SVH-Meesters verder gaan met hun carrière. Het doorgeven van kennis aan jonge mensen ziet hij als onderdeel van zijn Surinaams-Hindostaanse cultuur. Ook Soenils zoon heeft het familievirus voor het koken te pakken. Na in verschillende restaurants als kok te hebben gewerkt runt hij inmiddels zijn eigen Ryan’s Foodshop in Helmond.
Wat koken voor Soenil betekent? Samenzijn, cultuur en emotie. ‘Het maakt niet uit wie je bent of waar je vandaan komt, hoe je dag is, koken en eten horen erbij. Voor iedereen en altijd’, aldus een gepassioneerde Soenil.

Foto’s: Soenil Bahadoer, Dharmendra Thakoerdin en startpagina Hindorama sliderfoto 1 uit het boek Spicy Chef Soenil

Hieronder een aantal links naar youtube waarop we Meesterkok Soenil aan het werk zien.

Over restaurant De Lindehof:
https://www.youtube.com/watch?v=CS4rkgF2CrA

Soenil en zijn moeder in de keuken:
https://www.youtube.com/watch?v=d5yBHTlNJus

In gesprek met Soenil:
https://www.youtube.com/watch?v=17duXZ7DCYc

Gebruik van Surinaamse kruiden in Soenils keuken:
https://www.youtube.com/watch?v=GqSoGwrVX68

Voor meer informatie:
https://restaurant-delindehof.com

Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.

Read more
No Comments

Interview met Raksha Bharos Hindostaanse vrouwen anno 2020

Hindostaanse vrouwen anno 2020:
Vrouwen willen gezien en gehoord worden. Ze rekenen af met stereotyperingen.

Hoe is het anno 2020 gesteld met de positie van de Hindostaanse vrouw? Volgens Raksha Bharos (29 jaar) lopen vrouwen nog steeds op tegen situaties waarin ze zich in hun vrijheid beperkt voelen. Bharos, geboren in Suriname, opgegroeid in Amsterdam waar ze ook als bedrijfskundige is afgestudeerd, zag dat er in delen van de Hindostaanse gemeenschap nog steeds sprake is van traditionele rolpatronen en taboes. Het schaamtegevoel dat in stand wordt gehouden door de norm ‘Wat zullen andere mensen zeggen?’ maakt dat vrouwen de door hen ervaren problemen niet makkelijk naar buiten brengen. Bharos vond het daarom belangrijk om via een eigentijds medium deze vrouwen met elkaar in contact te brengen en te stimuleren hun verhaal te doen. Zij richtte het social media platform HÏVAN Community op met het doel vrouwen in Nederland en Suriname op weg naar een vrijer en geëmancipeerd bestaan te helpen. Daarbij gaat het haar niet om af te rekenen met de Hindostaanse cultuur, maar juist om deze op een positieve manier in te zetten. “Ik ben onwijs trots op de groeiende community van HÏVAN die het goede voorbeeld geeft. Ook mensen buiten de gemeenschap leren hiervan: de diversiteit op het platform gaat tegen stereotyperingen in.”

Waar staat HÏVAN voor? 

HÏVAN staat voor Hindo(e)staanse Vrouw Anno Nu. De twee puntjes op de ‘i’ hebben betrekking op 2.0, aldus met een knipoog verwijzend naar het progressieve karakter van het platform. Het platform presenteert een diversiteit aan vrouwen, van politici tot ayurveda artsen, van ondernemers tot moeders. Zij hebben verschillende interesses en levensstijlen. Een identiteit is breder dan alleen een etnische afkomst. Naast verbreding van kennis over de eigen etnisch-culturele achtergrond is ook kennis van wereldwijde maatschappelijke vraag­­stukken van belang. Vrouwen hoeven zich niet te beperken, ze kunnen zich ook buiten de geijkte kaders laten inspireren en ontwikkelen.

Ik heb zelf een multiculturele achtergrond. Mijn oma was half Chinees en half Javaans en getrouwd met een Hindostaanse man. De Chinees/Javaanse kant van de familie woont in Suriname en wij zagen hen weinig, omdat zij ver van mijn oma woonden. Mijn oma kreeg twaalf kinderen, waaronder mijn moeder. Een hele grote familie dus. Zij zijn opgevoed met het hindoeïsme en ik heb ook de normen, waarden en regels meegekregen vanuit de Hindostaans-Surinaamse cultuur. Hier ben ik dankbaar voor, maar ik heb mij ook verzet tegen een aantal interpretaties van deze cultuur, zoals discussie beschouwen als disrespectvolle tegenspraak, fa­mi­lie­hiërarchie en de bijkomende machtsstructuren. Dergelijke interpretaties worden soms gezien als regel en als zodanig doorgegeven. Als dit niet wordt be­sproken kan dit verschillende groepen achterstellen en beperken in hun vrijheid. Het HÏVAN-platform is bedoeld om informatie toegankelijk te maken die helpt barrières weg te nemen.

Kun je meer vertellen over jouw drijfveren om HÏVAN op te richten?

Ik ben als klein kind naar Nederland gekomen en in Amsterdam opgegroeid, een vrije stad met veel diversiteit. Dit heeft mij op een andere manier de vrijheid gegeven om mij te ontwikkelen als individu terwijl ik deel uitmaakte van verschillende (mul­ti­culturele) groepen. Ik geloof dat we als mens groeien door naar elkaar te kijken. Het is dan mooi als je veel diversiteit in je directe omgeving hebt om zo uit je eigen tunnelvisie te komen, te leren van anderen en te zien wat er nog meer mogelijk is. Helaas heeft niet iedereen de gelegenheid hiertoe. Over Hindostaanse vrouwen las ik in de mainstream media berichten over zelfmoord, over vrouwen die in een keurslijf gekneld zitten. Ik speelde al langer met het idee om op de een of ander manier informatie toegankelijk te maken voor vrouwen in zulke situaties. Op een nacht keek ik naar ‘Daughters of Destiny’ op Netflix, een documentaire die vijf kansarme Indiase meisjes volgt. Een kostschool probeert hun uitgestippelde levenslijn op positieve wijze te veranderen met een grotere kans op een vrije toekomst. Midden in de nacht kwam ik erachter dat je met het presenteren van rolmodellen, verhalen vertellen en stimuleren van ontwikkeling een heel eind kunt komen. Zo werd ruim twee jaar geleden HÏVAN geboren, een platform waarop onbespreekbare onderwerpen bespreekbaar worden gemaakt. Ik vraag verschillende vrouwen (en mannen!) om, bijvoorbeeld, te vertellen over hun opvoeding, familie en levensgebeurtenissen. Ook vraag ik naar tradities en gedachtegangen die de positie van de Hindostaanse vrouwen kunnen versterken én afzwakken. Het gaat vooral om de samenhang. We nemen geen blad voor de mond tijdens het bespreken van taboes. De content zet mensen aan het denken: Is wat zij als vanzelfsprekend zagen wel rechtvaardig voor eenieder?

Het valt mij op dat men te vaak wijst naar anderen, zoals de overheid of politiek, om problemen op te lossen. Vanuit huis kun je met een dosis creativiteit en wilskracht ver komen. Bij hivancommunity betaal ik zelf de kosten voor de website en investeer ik, samen met anderen, voornamelijk in de vorm van tijd. Als bedrijfskundige zou ik een verdienmodel aan het platform kunnen koppelen, maar daar kies ik in deze fase bewust niet voor. Een groot bereik is voor mij minder belangrijk. Het gaat mij om het bereiken van de juiste doelgroep, enerzijds de vrouwen die deze steun hard nodig hebben en anderzijds mensen met een hoog bewustzijnsniveau en met vaardigheden als empathisch vermogen, innovatief vermogen en nieuwsgierigheid. We moeten collectief meer verschuiven van: “Wat jij zegt herken ik niet!” naar “Ik vraag me af of dit voor meer mensen geldt en hoe wij elkaar kunnen helpen.” Zo ontstaat er meer eenheid en begrip binnen een gemeenschap.

Welke onderwerpen worden zoal besproken?

Er komt een breed scala aan onderwerpen aan bod, zoals taboes rondom scheiden, colorisme, huiselijk geweld, ongewenste bemoeienis van familie, seksuele geaardheid (LGBTQ), burn-out, het zoeken van psychische hulp en de negatieve gevolgen van de norm ‘Wat zullen andere mensen zeggen’, bijvoorbeeld, dat seksueel misbruik onder het tapijt wordt geschoven. Maar ook dat vrouwen die afwijken van het perfecte beeld en verwachtingen waaraan ze geacht worden te voldoen door de omgeving met verwijzing naar deze norm terug in het hokje worden geduwd. Dit kan leiden tot depressie of erger. Een aantal vrouwen zit beklemd tussen de ‘moderne’ wereld en conservatieve regels binnenshuis. Hivancommunity probeert deze kloof te dichten, met oog op de toekomst én het behoud van de mooie culturele elementen. Het is deze balans die voortdurend in de aandacht staat. 

Je noemt onder andere ‘colorisme’. Is huidskleur nog steeds een veelbesproken issue?

Ik had een Black Lives Matter post geschreven voor hivancommunity. Ik kreeg daarna veel ingezonden reacties van Hindostaanse vrouwen die te maken hebben gehad met negatieve opmerkingen over hun huidskleur, voornamelijk van familieleden: een oma die zegt dat de kleindochter haar huid moet bleken tot familieleden die adviseren om een andere partner te kiezen “omdat hij te donker is”. Ik zie dit ook als een vreselijk gevolg van het kolonialisme. Dankzij de BLM-beweging wordt dit gelukkig ook binnen gemeen­schappen besproken. Hivancommunity heeft een apart project voor ‘colorisme’. Hierbij nodig ik verschillende deskundigen uit om over het onderwerp te praten. Zo legt een kindercoach uit waarom racisme en colorisme beginnen bij de opvoeding en vertelt een specialist over de gevolgen van huidblekende producten. 

Zijn er ook nieuwe issues waarmee Hindostaanse vrouwen worstelen?

Er wordt ook gesproken over onze gezamenlijke geschiedenis en verschillende carrièrepaden. Je merkt heel erg dat de ‘nieuwe’ generaties de behoefte hebben om verklaringen te zoeken. Zij willen meer weten over de geschiedenis en velen voelen zich betrokken bij thema’s als racisme en klimaatcrisis. Ze willen het graag beter doen. Dit betekent ook het doorbreken van trauma’s die onbewust van generatie op generatie zijn doorgegeven omdat ze onbesproken zijn gebleven. Enerzijds is er veel respect voor wat de vorige generaties hebben doorstaan, van kolonialisme tot emigratie, en anderzijds willen we met z’n allen de cirkel doorbreken en afkomen van trauma’s en daarmee samenhangend ongezond gedrag. Een jonge vrouw schrijft voor hivancommunity, bijvoorbeeld, over haar studentenleven, wonen op kamers en het aansluiten bij een studentenvereniging. Zij geeft positieve eye openers over het meer kans maken op de arbeidsmarkt. Daarvoor moet je ook sociaal vaardig zijn. Dit kan thuis om culturele redenen worden tegengehouden. Een aantal van deze nieuwe generatie in Nederland opgegroeide vrouwen eist gelijke kansen, ook op de arbeidsmarkt. We leren collectief hoe we “kunnen aanschuiven aan tafel” zonder ons continu te hoeven aanpassen, zowel binnens- als buitenshuis.

Waarom voelen vrouwen zich veilig op dit platform? Is er anonimiteit?

Ik geef iedereen de mogelijkheid om hun verhaal anoniem te delen. Het valt mij op dat weinig daar gebruik van maken. Ik denk dat dit komt doordat we met z’n allen werken aan een positieve beweging. Ik bedank de moedige vrouwen die de eersten zijn geweest om taboes, hun persoonlijk verhaal, observaties en wensen te delen. Anderen hebben dan het gevoel dat zij kunnen aansluiten en niet de enige zijn. Er is een soort drijfkracht ontstaan rondom hivancommunity waarbij velen zeggen: “Nu is het genoeg”. En met deze zin begint verandering. Maar let wel: het gaat niet alleen om gevoelige issues. Het platform draait ook om representatie van vrouwen die zich juist los hebben gemaakt van allerlei (culturele) barrières en vertellen over hun leven zodat anderen geïnspireerd kunnen raken. Het hoeft ook niet altijd per se gelinkt te zijn aan de Hindostaanse cultuur. Het kan ook gaan over universele thema’s, zoals het breken van het glazen plafond. We stippelen gezamenlijk een pad uit naar een kansrijke en vrije toekomst. Laatst kreeg ik een bericht: “Je hebt me zo erg geholpen, zonder dat je het weet.” Daar doen we het natuurlijk uiteindelijk voor. In de inbox van Instagram ontvang ik wekelijks berichten die erop wijzen dat vrouwen zich gesteund voelen.

Welke feedback krijg je vanuit de Hindostaanse gemeenschap?

Mijn moeder vond mijn initiatief in het begin moeilijk. Zij is ook opgegroeid met ‘Wat zullen andere mensen denken’. Nu het platform er is, leest zij zelf ook de artikelen. Het is een soort van “over de schutting kijken” en geïnspireerd raken door verhalen, vragen en denkwijzen die normaliter onder het tapijt geschoven worden, omdat alles wat buiten de kaders valt als negatief wordt ervaren. Ook bij haar merk ik een shift in denkpatronen: veel meer eigen ruimte innemen en zich vaker afvragen of “iets dat zo hoort” nu misschien “te ouderwets” is of “niet meer bij haar past”. Dat is leuk om te zien. Ik denk dat zij had verwacht dat men zich negatief zou uitlaten over het platform. Dit denken ook veel mensen aan wie ik het vertel. Niets is minder waar. Ik krijg voornamelijk positieve reacties, waarbij vaak het woord: “Eindelijk!” wordt gebruikt of: “Je slaat de spijker op z’n kop.” De vrouwen willen gezien en gehoord worden en hebben behoefte aan verklaringen en verbinding met dit stuk van hun identiteit. Beschikbare digitale informatie is niet specifiek genoeg voor deze groep en hulpverleners of andere bewegingen kijken onvoldoende naar de culturele context vanwege angst voor generalisatie of negatieve reacties. Het maakt verschil dat wij als ‘lid’ zelf naar binnen kijken. Het gaat niet om buitenstaanders die van een afstand kijken. Hivan­community durft specifiek te zijn en praat heel erg vanuit de “ik-vorm”. Deze manier van storytelling wordt niet als een aanval gezien, vanwege het persoonlijke accent en het feit dat wij zelf tot deze gemeenschap horen. Hier kunnen hulpverleners en instanties ook weer van leren. Zij weten vaak niet wat er achter gesloten deuren gebeurt en beschikken soms over te weinig culturele sensitiviteit.

Zijn er nu nadere analyses te maken over de positie van de Hindostaanse vrouw?

Voor hivancommunity volg ik de “grow as we go” gedachte, zonder te veel langetermijnplannen. Samen met het groeiend aantal volgers toets ik periodiek wat nodig is. Het platform bevindt zich in mijn ogen in fase 1 waarbij we vooral aan het onderzoeken en observeren zijn: wat gaat goed, wat kan beter en waar heeft de doelgroep behoefte aan? In korte tijd zijn veel onderwerpen bespreekbaar gemaakt en weten media, (kennis) instituten en professionals het platform te vinden. In deze fase werk ik vooral aan het stevig positioneren van het platform en het uitleggen van de beweging erachter. Ik ben nog bezig met het in kaart brengen van fase 2. Kanttekening is dat hivancommunity iets is waar ik in mijn vrije tijd mee bezig ben. Ik werk daarnaast als organisatieadviseur bij een ministerie en houd mij bezig met meer projecten waar veranderkunde de rode draad is. De plannen moeten daarom wel aansluiten bij de tijd die ik over heb. Dit betekent keuzes maken en prioriteiten stellen. Prioriteit is nu specifieke online content beschikbaar stellen voor vrouwen die beklemd zijn in de eigen cultuur. Naar mijn mening is de beschikbare informatie (inclusief analyses) soms te wetenschappelijk en ontbreekt de vertaalslag naar de praktijk. Dit is daarom niet de kant die ik op wil gaan. Het moet een laagdrempelig platform blijven.

Hivancommunity.com

Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.

Read more
No Comments

Interview met Ruben Gowricharn: van goudsmid tot professor – Hans Ramsoedh

Sinds 2015 bekleedt Gowricharn de Lalla Rookh Hindostaanse Diaspora Leerstoel aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Daarvoor was hij de Forum/Verwey Jonker hoog­leraar en daarna hoogleraar sociale cohesie en transnationale vraagstukken aan de Universiteit van Tilburg. Recent verscheen van zijn hand de publicatie Miskend verleden. Hindostaanse boeren in Suriname 1880-1980 die eerder op de site van Hindorama is besproken. Dit is niet zijn eerste publicatie als Lalla Rookh leerstoelhouder. In 2017 redigeerde hij de bundel Onbeschreven erfgoed. Perspectieven op de Surinaams-Hindostaanse cultuur (LM Publishers) waarin verschillende aspecten van de Hindostaanse cultuur (muziek en muziekinstrumenten, sieraden, dansen, kleding, Indiase filminvloeden in Suriname en eten) worden beschreven. Daarna publiceerde hij andere boeken, waarover straks meer. In deze bijdrage een interview met Gowricharn over Miskend verleden, zijn opbrengsten als leer­stoel­houder en zijn afscheid als hoogleraar aan het eind van dit jaar.

Oratie Prof. Ruben Gowricharn 26 febr. 2016

Wie is Ruben Gowricharn?
Dat heb ik altijd een lastige vraag gevonden. Hier enkele highlights.
Ik ben in Paramaribo geboren, kort nadat m’n ouders uit het district naar de stad waren getrokken. Ik ben opgevoed op Poelepantje, een wijk in het zuiden van Paramaribo. Vanaf m’n zevende jaar werkte ik met m’n vader mee in de goudsmederij. Dat werk heb ik tot m’n negentiende jaar gedaan. We waren arm en dat was de reden om na de muloschool te gaan werken, vooral als goudsmid. Op m’n negentiende jaar deed ik het staatsexamen Havo omdat ik verder wilde studeren, maar het jaar daarna veranderde m’n favoriete studierichting. Ik wilde sociologie gaan studeren en daarom deed ik het staatsexamen Atheneum. In Leiden studeerde ik sociologie van de niet-westerse volken en later economie. Vervolgens werkte ik als consulent arbeidszaken en als ambtelijk onderzoeker bij de gemeente Rotterdam. Ik promoveerde in 1991 aan de universiteit van Utrecht op een economisch onderwerp en werd daarna postdoc aan de Universiteit van Amsterdam, scriptiebegeleider aan de Vrije Universiteit en bekleedde vervolgens enkele leerstoelen. De laatste leerstoel startte in 2015 en overlapte twee jaar met de aanstelling in Tilburg die in 2017 afliep. In november dit jaar eindigt voor mij de aanstelling aan de VU. Ik weet niet of je meer informatie nodig heb, maar in een binnenkort te verschijnen boek over m’n vader [De goudsmid 2021] staat meer en ook in een in december uit te komen boek van prof. Brij Lal over Indiase diaspora-wetenschappers staat een hoofdstuk over mijn ontwikkeling.

Je zei eens dat de Lalla Rookh leerstoel de leukste leerstoel was.
Ja, dat was een parafrase van Brij Lal [geboren in Fiji, Brits-Indische diaspora-historicus en hoogleraar in Australië] die eens zei dat de Indiase diaspora con­feren­ties de leukste bijeenkomsten waren omdat je het hebt over jezelf en je eigen mensen. Dat sentiment ken ik.

Wat heeft dat plezier de Lalla Rookh Leerstoel opgeleverd?
In de afgelopen vijf jaar heb ik acht boeken geschreven en momenteel ben ik bezig met een negende. Vijf van deze boeken zijn internationaal (Routledge en Oxford University Press) en gaan over verschillende aspecten van de Indiase diaspora. De andere vier, waaronder een roman, gaan over Surinaamse en Nederlandse Hin­do­stanen. Daarnaast heb ik een groter aantal artikelen in wetenschappelijke tijdschriften, ver­schil­len­de hoofd­stuk­ken in boeken en enkele populaire stukken in Nederlandse bladen. De leerstoel heeft in deze periode ook meer bekendheid gekregen door de organisatie in 2017 van een internationale diaspora conferentie in Den Haag en doordat ik als keynote speaker op enkele conferenties was uit­ge­no­digd. Ook in de Hindostaanse gemeenschap heeft de leerstoel meer bekendheid gekregen door enkele culturele avonden.

Prof. Ruben Gowricharn en prof. Louk De La Rive Box

Je sprak jouw oratie op 26 februari uit in de toga van de eminente Surinaamse hoogleraar Rudolf van Lier. Deze toga kreeg je van prof. Louk de La Rive Box (oud-promovendus van Van Lier) die na Van Liers overlijden deze had geërfd. Jouw oratie was voor hem het moment om de toga, na overleg met Van Liers kinderen, aan jou als oud-student van Van Lier door te geven. Hoe heb je deze geste ervaren?
Dat was eervol, maar echt veel betekenis heb ik er niet aan toegekend. Ik kende Van Lier in Leiden als student en was het lang niet altijd eens met hem. Hij ging door voor een Surinaamse professor, maar in alles was hij blank. Dus had ik moeite om in hem een Surinamer te zien.

De titel van jouw recente boek over Hindostaanse boeren luidt: Miskend verleden. Wat wordt eigenlijk miskend?
Verschillende zaken, ik noem maar enkele. Ten eerste dat onze voorouders vooral boeren zijn geweest, in Brits-Indië en in Suriname. Praktisch de gehele ge­schied­schrijving van Hindostanen begint met de aankomst van de contractarbeiders. Daarna krijg je een groot gat en beginnen we erover dat Hindostanen maatschappelijk zo vreselijk zijn geslaagd. Het belang en de betekenis van het Hindostaans boerendom worden miskend. Ook wordt miskend dat de redenen om zich in Suriname te vestigen uit verschillende omstandigheden en motieven bestaat, niet in de laatste plaats omdat het leven op de plantages niet te harden was. Ten derde is miskend dat de boeren enorm hebben gecrepeerd. De plan­ta­gearbeiders hebben nog een arbeids­over­eenkomst gehad waarop ze zich konden beroepen: hun loon, het aantal vrije dagen, medische en andere voorzieningen. De boeren bezaten dergelijke faciliteiten niet, ze waren overgeleverd aan de grillen van de natuur, de markt en autoriteiten. Ten vierde: dat de grondslag van de Hindostaanse cultuur zoals we die nu kennen, bijvoorbeeld de aanzetten tot het ontstaan van een Sarnami-cultuur (inclusief de godsdienst) is ontstaan na de periode van de contractarbeid of voltooid door de boeren. Ten vijfde is er een voorstelling dat de ge­schiedenis van Hindostanen rechtlijnig is geweest, je zou kunnen zeggen ‘van plantage naar de stad’. Dat is een onjuiste voorstelling. De Brits-Indische immigranten hebben drie transformaties gemaakt. Hun geschiedenis, onze geschiedenis heeft verschillende wendingen en breuken gekend. En elk van deze ontwikkelingen heeft een prijs gehad. Ten zesde, de afwezigheid van een inbedding van de arbeiders en boeren in de nationale economie en het politieke bestel. Dat geeft een beperkt inzicht in onze geschiedenis. Ten zevende, de betekenis van Gouverneur Kielstra, die veel groter en langduriger is geweest dan tot nu toe is beweerd, voor de Surinaamse geschiedenis in het algemeen en de geschiedenis van Hindostanen in het bijzonder. Ik kan zo wel doorgaan, in het boek bespreek ik meer van dergelijke zaken.

Prof. Ruben Gowricharn met eerste exemplaar van Miskend verleden bij uitgeverij Verloren 2 okt. 2020

‘Geen sprake van een massief succes bij Hindostanen’

De etnische verbondenheid onder Hindostanen beschouw je als een belangrijke factor of capaciteit die de culturele, economische en politieke ont­wikkeling van Hindostanen heeft mogelijk ge­maakt. In Suriname worden Hindostanen beschouwd als een ‘succesvolle’ groep. Betekent het dat de factor etnische verbondenheid bij de andere groepen in Suriname (Creolen, Javanen) afwezig is?
Dat kan je niet zeggen. Ik bestrijd dat er sprake is van zo’n massief succes. Veel aangevoerde arbeiders zijn al tijdens de contractperiode overleden (één op de zes) en tijdens het bestaan als boer, toen de mensen aanzienlijk korter leefden dan nu, zijn verschillende generaties anoniem vergaan in de landbouw. De Creolen hebben soortgelijke blinde vlekken in hun geschiedschrijving als de Hindostanen. Ook zij ‘springen’ van slavernij naar de huidige situatie en negeren dat de nakomelingen van de slaven de eerste boeren waren en dat de meeste voormalige slaven en hun nakomelingen in de goud­winning en activiteiten in het binnenland (ba­la­ta­­winning, houtkap, riviertransport) een bestaan hadden. Dat was geen makkelijk leven. De geschiedenis van de Javanen is wat complexer omdat zij niet allemaal als con­tractarbeiders zijn aangevoerd. Maar ook zij hebben het heel moeilijk gehad, als arbeider en als boer.

In jouw boek bekritiseer je de Girmitya-ideologie, dat wil zeggen de overtuiging dat de emigratie van contractarbeiders een zegen voor hen is geweest. Is het terecht om te spreken van een ideologie in plaats van een opvatting? Met andere woorden, heb je bij wijze van spreken van een tennisbal niet een voetbal gemaakt om vervolgens een stevige trap tegenaan te kunnen geven?
Haha, dat is een leuke beeldspraak! Kijk, als een opvatting collectief is, dan is het een ideologie. Ik definieer ideologie als een mens- en wereldbeeld die specifiek is voor een groep. Die groep kan een klasse zijn, maar ook een etnische of een nationale groep. In dit geval gaat het om een zelfbeeld en hoe de Hindostaanse gemeenschap is ingebed in de grotere samenleving. Die Girmitya-ideologie is ook niet beperkt tot Suriname, in de hele diaspora van contractarbeiders – Guyana, Trinidad, Mauritius, Fiji, Zuid-Afrika om de grootste landen te noemen – is deze opvatting te beluisteren. Het is dus een veel grotere en hardnekkige ideologie. Deze ideologie is versterkt door het toerisme van Hindostanen uit de genoemde landen naar Uttar Pradesh en Bihar. Veel toeristen zien dan beelden van arme landbouwers en denken dat hun voorouders precies zo zouden leven als ze niet waren weggegaan. Maar deze redenering kent grote denkfouten. Ze gaat er bijvoorbeeld aan voorbij dat veel boeren in de vorige eeuw ook zijn weggetrokken naar de grote steden (zoals Lucknow en Benares) en naar het buitenland. Anderen zijn sociaal gestegen via ondernemerschap en onderwijs en wonen niet meer op het platteland. En wat men vooral vergeet, ook in Suriname en in de andere landen waar con­tract­arbeiders naartoe zijn geëmigreerd, hebben arbeiders en boeren gecrepeerd of zijn vroegtijdig overleden. Je kan dus niet volhouden dat Hindostanen in India niet zijn vooruitgegaan en in Suriname wel. In beide landen zijn mensen vooruitgegaan, hebben ze gecrepeerd en is er nog steeds armoede. De schaal zal verschillend zijn maar dat is een kwestie van be­volkingsgaantallen. Op Mauritius en in Guyana bijvoorbeeld heb je meer arme Hindostanen dan in Suriname.

‘Je kan niet volhouden dat Hindostanen in India niet zijn vooruitgegaan en in Suriname wel’

Je vindt het weinig overtuigend dat de ex-contractarbeiders uit een ‘passion voor land’ kozen om zich permanent in Suriname te vestiging. Bij kwesties rond migratie speelt toch vaak de afweging een belangrijke rol: elders heb ik betere kansen dan thuis en kies ik voor een permanent verblijf in de nieuwe omgeving, want dat vergroot mijn kansen op (im)materiële vooruitgang. Wat is in jouw optiek de reden dat tweederde van emigranten uiteindelijk koos voor permanente vestiging in Suriname?
Het idee dat de arbeiders voor een stukje land in Suriname hun andere bezittingen en familie in India hebben verlaten is merkwaardig. Uit migratiestudies blijkt dat mensen geen keuze maken, maar op een gegeven moment tijdens het verblijf in het vreemde land een besluit nemen. Dat is wat anders dan een rationele afweging, wat het woord ‘keuze’ suggereert. Studies van De Klerk, Bhagwanbali, Choenni en Fokken bijvoorbeeld wijzen uit de arbeiders besloten om te blijven omdat ze bijvoorbeeld een partner of kinderen hadden waardoor het lastig was om terug te keren, omdat ze hun eigen terugreis moesten betalen terwijl ze recht hadden op gratis vervoer, omdat hun geld op was, omdat ze bang waren te lang te zijn weggebleven en vervreemd waren van India, omdat ze door autoriteiten (notarissen, districtscommissarissen, en dergelijke notabelen) waren opgelicht. Lees het boek van Bhagwanbali die deze duistere kant van het arbeidersbestaan uitvoerig belicht. De mensen zijn dus om verschillende redenen gebleven en lang niet altijd omdat een onontgonnen perceel zo aantrekkelijk was. Het idee dat grondbezit hen in het vreemde land heeft gehouden is overigens afkomstig van veelal blanke buitenstanders (zoals de auteurs Comins en De Klerk), niet van de immigranten zelf. Het is ook onjuist dat tweederde van de immigranten zich in Suriname heeft gevestigd, dat was ongeveer de helft van de aangekomen migranten.

In jouw boek is armoede onder de kleine boeren de rode draad: ‘De armoede en eenzaamheid bleven historisch de trouwste metgezellen van de boeren’ en ‘de rijstcultuur was een paupercultuur’. Is dit niet nogal generaliserend gesteld? Er zijn toch grote regionale verschillen geweest wat betreft de mate van armoede of welstand?
Sterfte, gezondheid, human capital, arbeidscapaciteit, mechanisatie, hulp uit de etnische groep, agrarisch beleid – al deze zaken vormen de rode draad. De armoede is het resultaat van deze zaken. En die was om verschillende redenen constant. In de eerste decennia na het kolonisatiebeleid (1895) was het opzet om de boeren maar drie dagen van hun grond te laten leven waardoor ze gedwongen waren om de overige dagen op de nabij gelegen plantages te werken. Maar dat inkomen werd niet altijd gehaald omdat de plantages failliet gingen en er dus geen loonarbeid was. Later werd de armoede bestendigd door de beperkte afzetmarkten, de gebrekkige infrastructuur, de geringe arbeidscapaciteit en dergelijke economische omstandigheden. En binnen de landbouw was er weinig mogelijkheid om sociaal te stijgen. De aanhoudende armoede onder de Hin­do­staanse boeren werd door landbouwkundigen uit de verschillende tijdvakken van 1915 tot aan 1950 regelmatig gerapporteerd. De constatering dat de rijstcultuur een paupercultuur is, komt van deze waarnemers. De regionale verschillen waren er, maar de grote scheidslijn liep tussen rijstbouw en tuinbouw. De laatste categorie deed het goed, mede omdat je met een gezin zo’n bedrijf draaiend kon houden. Een andere scheidslijn liep tussen rijstboeren die dichtbij een stedelijke markt woonden en dus makkelijker hun producten konden afzetten. Andere boeren die ver van de markt woonden hadden het zwaarder, niet alleen vanwege de hogere transport- en opslagkosten maar ook door de slechte infrastructuur.

Je hebt kritiek op de VHP, een partij die gedragen werd door een agrarische achterban maar die in haar oriëntatie stedelijk was. Wat verklaart de loyaliteit van de achterban ten opzichte van deze partij in de periode 1949-1980?
Ik denk dat etnische loyaliteit iets vanzelfsprekend is, zoals de eerste loyaliteit aan je ouders. Dat kan natuurlijk eroderen maar dan moet er wel het één en ander gebeuren. Het is overigens niet zo dat de VHP onvoorwaardelijk kon rekenen op de loyaliteit van de hele Hindostaanse groep. Vergeet niet dat deze partij tussen 1955 en 1973 drie afsplitsingen heeft gekend, dat ook de Creoolse partijen (NPS, PSV) Hindostaanse families hadden en dat aardig wat families niets van de VHP moesten hebben, al waren ze niet aangesloten bij een politieke partij. De loyaliteit was dus niet volkomen, maar het was in eerste instantie een natuurlijke verbondenheid die in de landbouw was gesmeed. De boeren hebben een beslissende rol gespeeld in de etnische groepsvorming van Hindostanen.

Je schrijft dat het succes van de latere generatie Hindostanen niet mogelijk was zonder de offers van de eerste generatie en dat er evenveel redenen zijn tot herdenken als tot vieren. Is dit niet een open deur die je intrapt?
Je kan dat vanzelfsprekend vinden, maar Hindostanen geven weinig blijk van dit besef. Creolen eren hun omgekomen voorouders veel meer dan wij. Daar kunnen wij een voorbeeld aan nemen.

Je schrijft over boeren maar in jouw boek krijgen zij echter geen ‘gezicht’. Met andere woorden, het ‘sappelen’ van de boeren wordt niet geconcretiseerd. Wat is jouw reactie hierop?
Dat is ten dele terecht, maar het kon niet anders. Kijk, hoe verder je terug gaat in het verleden, hoe lastiger het wordt om concrete beschrijvingen te vinden. Bovendien, die beschrijvingen variëren heel erg per regio. Vooropgesteld dat het materiaal bestaat, welk ‘gezicht’ moet je kiezen? Het gezicht verschilt ook per decennium. Elk verhaal van een individuele boer zal een vertekening zijn omdat het geldt voor een bepaalde regio in een bepaald tijdvak. Ik heb noodgedwongen mijn toevlucht genomen tot het gebruik van foto’s die een beeld geven. Bovendien kan je je afvragen wat ‘concreet’ is. Uit verschillende becijferingen komt naar voren dat de boeren niet rondkwamen, soms meer dan de helft van het benodigde gezinsinkomen misten. Als je dat niet ‘concreet’ noemt…

‘Ik heb een productief arbeidsleven gehad, dat stemt tot tevredenheid’

Aan het eind van dit jaar stop je als leerstoelhouder. Welke publicaties zitten er nog in de pijplijn?
Ik heb net een boek voltooid over m’n vader (De goudsmid) dat volgend jaar uitkomt bij de Walburg Pers. In december hoop ik een boek over boeren in de Girmitya-diaspora, een vergelijking van boeren in Suriname, Guyana, Mauritius en Fiji, te voltooien voor de Oxford University Press. Ik vind dat belangrijk voor het internationale wetenschappelijk debat over dit segment van de Indiase diaspora. Daarna wil ik een boek afmaken over nieuwe vormen van sociale uitsluiting in Nederland.

Is al bekend wanneer je je afscheidsrede houdt?
Nee, de familie Corona heeft roet in het eten gegooid. We moeten afwachten wanneer mensen zich veilig genoeg voelen om bij elkaar te komen. De presentatie van dit boek over Hindostaanse boeren op 25 oktober is om die reden afgezegd. We hopen dat een afscheidsrede in het nieuwe jaar georganiseerd kan worden.

Je begon als goudsmid en eindigt als wetenschapper. Hoe zou je je hele carrière in enkele zinnen willen kwalificeren?
Het woord carrière heeft een element van planning en bewust handelen. Mijn ontwikkeling is daarvoor teveel afhankelijk geweest van toevalligheden, te grillig geweest, teveel breuken gekend. Maar ik heb wel een productief arbeidsleven gehad, dat stemt tot tevredenheid.

Tot slot: heb je al een idee wat je na je afscheid gaat doen?
Na het boek over de boeren in de diaspora wil ik een ander boek over de nieuwe vormen van sociale uitsluiting voltooien. Daarna wil ik een boek schrijven over de verstrengeling tussen cultuur en economie, een thema dat mij al lang bezig houdt. Ik geloof niet dat je economische krachten kan isoleren van culturele of politieke of psychologische. In mijn planning staan ook nog een boek over de veranderingen van Caraïbische maatschappijen na de Tweede Wereldoorlog, wat een vergelijkende studie is tussen Suriname, Guyana en Trinidad. En als ik nog tijd en energie heb, dan wil ik enkele andere kwesties in de vorm van romans aan de orde stellen. Dat houdt me voorlopig van de straat.

Publicaties van Ruben Gowricharn als houder van de Lalla Rookh Hindostaanse Diaspora Leerstoel:

  1. Onbeschreven Erfgoed. Perspectieven op de Hindostaanse cultuur. Hilversum 2017: LM Publishers.
  2. Miskend Verleden. Hindostaanse boeren in Suriname 1880-1980. Hilversum 2020: Verloren.
  3. Shifting Transnational Bonding in the Indian Diaspora. London 2020: Routledge.
  4. Political Integration in Indian Diaspora Societies. London 2020: Routledge.
  5. Multiple Homemaking. The Ethnic Condition in Indian Diaspora Societies. London 2020: Routledge.
  6. New Perspectives on the Indian Diaspora. London 2021: Routledge (ter perse).
  7. Peasants in the Girmitya Diaspora. Oxford 2021: Oxford University Press (in voorbereiding).

Foto’s: Ruben Gowricharn

Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.

Read more
No Comments