Op 5 juni 2019 werd de website van Hindorama.com officieel gelanceerd tijdens een druk bezochte bijeenkomst in het Indian Business & Culture Centre in Rijswijk. De lancering viel samen met 146 jaar Hindostaanse immigratie en werd opgeluisterd met baithak-gana liederen en live painting.

146 jaar Hindostaanse immigratie. Een mooi moment om een digitaal vervolg van het tijdschrift Hindorama in te luiden. Het tijdschrift dat van 2000-2004 tweemaandelijks verscheen fungeerde als informatiebron en voldeed aan een communicatiebehoefte onder Hindostanen. Met de website wordt nagestreefd deze communicatie nog veel interactiever te maken. De bedoeling is dat de website van een platform uitgroeit tot een digitale gemeenschap waar mensen zich thuis voelen in een waardige beleving van hun eigen cultuur te midden van diverse andere culturen en tradities.

Hindorama en de Hindostaanse immigratie zijn nauw met elkaar verbonden. Wanneer u de site bezoekt, zal de O in het logo van Hindorama u opvallen. Daar ziet u een beeld vanuit een patrijspoort: blauw water en oranje lucht. Directeur Sampreshan/Hindorama, Radjin Thakoerdin, legt uit: ‘De contractarbeiders van wie velen gelokt waren met de belofte dat zij naar het land van Rama zouden worden gebracht, moesten een zware zeereis doorstaan. Vaak mochten ze niet eens op het bovendek komen en moesten door kleine gaatjes naar buiten loeren om iets te kunnen zien. De zee en de lucht was het enige dat zij zagen. Ik wilde onze herkomst zeker verwerken in het logo.’

Na de lancering door Kanta Adhin, voorzitter van het Jnan Adhin Instituut, kreeg zij een schilderij van Ranjan Akloe aangeboden, waarop in al zijn pracht een pauw staat afgebeeld. Dat was zeer toepasselijk vanwege de bijzondere symboliek die de pauw heeft in zowel de westerse christelijke als de oosterse traditie. In de christelijke traditie staat de pauw voor de wederopstanding, een nieuw leven. In de oosterse traditie wordt de pauw geassocieerd met waardigheid en wijsheid.

Chan Choenni, expert op het gebied van de Hindostaanse immigratie en adviseur van Hindorama,  ging terug naar communicatie in de contracttijd en daarna. Als tijdschrift heeft Hindorama een bijzondere rol vervult, niet alleen in Nederland, maar ook in Suriname en heeft het tijdsbeeld van Hindostanen rond de millenniumwisseling vastgelegd. De website is een eigentijds medium.  ‘In deze moderne tijd met verschillende kanalen vergaart iedereen zijn eigen informatie. Hindorama is zo bijzonder omdat het niet alleen voor Hindostanen en door Hindostanen is, maar ook óver Hindostanen gaat’, aldus de heer Choenni.

De presentator, Joy Bindraban, slaagde erin de aanwezigen zich zodanig thuis te laten voelen dat een van hen spontaan naar voren kwam om een eigen gedicht voor te dragen. De Friendly Musicians onder leiding van An Sagoenie zorgden voor toepasselijke baithak-gana muziek. De live painting van Ranjan Akloe stond uiteraard ook in het teken van immigratie. Alle medewerkers en bezoekers worden bedankt voor de steun en belangstelling. Het realiseren van een echte community kan alleen samen met elkaar.

Het huwelijk, zoals dat nog steeds ook in Nederland plaatsvindt, bestaat uit diverse ceremonies. Naast de huwelijksvoltrekking zelf, zijn er ook voorbereidende ceremonies en ceremonies nadat het huwelijk heeft plaatsgevonden. Het hindoehuwelijk is daarmee een groot en intensief familiegebeuren. Leden van de familie moeten klaar staan om bij de vele activiteiten een bepaalde rol te vervullen. Sommige families doen niet alle ceremonies heel uitgebreid, maar kiezen voor de meest essentiële handelingen. Als het huwelijk in een zaal plaatsvindt, kan de plechtigheid die zich in de huwelijkstent (mánro of mandap) wel drie tot vier uren in beslag nemen. Bij voltrekking in een hindoetempel (mandir) of, in het klein aan huis van de bruid, gaat het over het algemeen vlotter.

De huwelijksceremonies vinden hun oorsprong in India. In de oeroude geschriften wordt bijzonder grote waarde toegekend aan het huwelijk. Door diverse interpretaties hebben zich in de loop der tijden in verschillende delen van India eigen tradities ontwikkeld. Het huwelijksritueel bij uit Suriname afkomstige hindoes komt hoofdzakelijk overeen met de Noord-Indiase traditie. De huwelijksplechtigheden vinden gedurende verscheidene dagen zowel ten huize van de bruid als van de bruidegom plaats. In Nederland is het gebruikelijk voor een of meer plechtigheden een zaal af te huren.

De voorbereidende ceremonies

Er zijn heel veel momenten waarop diverse ceremonies kunnen plaatsvinden, en per familie kan het aantal ceremonies dat men per se wil laten plaatsvinden variëren. De meest voorkomende ceremonies ter voorbereiding van het huwelijk zijn geconcentreerd rondom de verloving (vágdán), de ondertrouw (tilak) en de dag voor de huwelijksvoltrekking (bhatván).

Bij de vágdán (Sanskrit voor: het geven van het woord) vindt een ceremonie plaats ten huize van de aanstaande bruidegom waarbij de plechtige belofte wordt gedaan dat hij met de aanstaande bruid zal trouwen. Deze ceremonie vindt doorgaans maanden voor het huwelijk plaats. Bij tilak (Sanskrit voor: ereteken) gaat de vader van de aanstaande bruid, vergezeld en enkele mannelijke familieleden, naar het huis van de aanstaande bruidegom. Daar brengt hij een teken aan op het voorhoofd van zijn aanstaande schoonzoon ter plechtige vastlegging van het huwelijksvoornemen. Hierbij worden ook geschenken aangeboden, waaronder een kokosnoot, waarbij vooral de symboliek van belang is. De kokosnoot wordt in verband gebracht met de drie ogen van God Shiva.

Bhatván vindt zowel bij de aanstaande bruid als bruidegom plaats. In Nederland is het gebruikelijk een zaal af te huren, omdat dit heel groots wordt gevierd. Vroeger werden op bhatván ten huize van de bruid, waar ook het huwelijk plaatsvond, plechtige en feestelijk voorbereidingen voor de huwelijkstent getroffen. In een zaal is dit echter moeilijk, en wordt de huwelijkstent op de dag van het huwelijk zelf ingericht. Tegenwoordig zijn er professionele bedrijven die kant-en-klare huwelijkstenten leveren die heel snel in elkaar zijn gezet. Er zijn wel diverse voorbereidingen die aan huis kunnen plaatsvinden, voordat men zich naar de zal begeeft, zoals de wijding van de aarden of koperen kruik die in de huwelijkstent een plaats krijgt. Ook de tilván vindt thuis plaats. Dat is de ceremonie waarbij aanstaande bruid en bruidegom door vrouwelijke familieleden worden ingewreven met een mengsel van olie en kurkuma of geelwortel (haldi). Dit is een reinigings- en vruchtbaarheidsritus. De ceremonie die in Nederland aan beide zijden (bij bruid en bruidegom) meestal in de zaal plaatsvindt, is het roosteren van padie, ongepelde rijstkorrels totdat deze openspringt (lává), te vergelijken met popcorn, maar veel kleiner. Deze ceremonie wordt door de tantes van bruid en bruidegom verricht, en wel zussen of nichten van de vader (phuá’s). De lává van beide kanten wordt de volgende dag tijdens de huwelijksceremonie vermengd en geofferd. De naam bhatván houdt verband met de oude traditie waarbij op deze dag alleen rijstgerechten (bhát) werden genuttigd.

Huwelijksvoltrekking

De dag waarop het huwelijk (viváh in het Hindi en biyáh in het in Suriname gesproken Sarnámi) plaatsvindt, staat ook in het teken van diverse ceremonies voordat bruid en bruidegom elkaar in de huwelijkstent het ‘ja-woord’ geven. De bruidegom vertrekt in een stoet (barát) naar de plaats waar het huwelijk wordt voltrokken. Daar wordt hij bij de ingang verwelkomd door de vader van de bruid en binnen door de moeder en andere vrouwelijke familieleden van de bruid (parchhan). Zij ontdoen hem tevens symbolisch van kwade invloeden door kleine deegballetjes in de verschillende windstreken te werpen. Daarna gaat hij naar een speciaal voor hem ingerichte plek (nog niet in de huwelijkstent).

De moeder ven de bruid begeleidt haar naar de huwelijkstent, waar zij van de vader van de bruidegom geschenken krijgt en de oudste broer van de bruidegom haar een ketting van (zijden) draad omdoet. De pandit(geestelijke voorganger) verricht nog een geluks- en beschermingsceremonie waarna de bruid weer uit de huwelijkstent wordt geleid. Vervolgens neemt de bruidegom in de huwelijkstent plaats en worden diverse ceremonies verricht, waaronder het aanmaken van het offervuur. De bruid betreedt vervolgens weer de huwelijkstent en dan begint de huwelijksvoltrekking, waarbij tal van symbolische handelingen en rituelen worden verricht. Hiervan worden de volgende nader belicht: kanyádán, saptbhánvari,saptpadi, saptvachan (saptis zeven; een geluksgetal) en sindurdán.

De kanyádán is de ceremonie waarbij de ouders van de bruid hun dochter afstaan (het weggeven van de bruid). In sommige families geschiedt dit alleen door de vader, en in andere door beide ouders. De bruid wordt eerst symbolisch gewassen en geheiligd. Daarna leggen bruid en bruidegom de handen elkaar. Op de hand van de bruid zit een deegbakje (loi). Vervolgens giet een jongere broer van de bruid langzaam vanuit de hoogte water in het deegbakje op de hand van de bruid. Het uitgieten van water is gebruikelijk bij de overdraging. Deze ceremonie vormt de kern van het huwelijk. De ouders verwachten dat de bruidegom hun dochter als de meest kostbare gift aanvaard en dat hij haar met alle liefde en respect zal behandelen. Hierna neemt de bruid plaats op het huwelijksbankje naast de bruidegom, aan zijn rechterzijde.

Bij de saptbhánvari maken bruid en bruidegom zeven rondgangen om het vuur. Bij de eerste drie loopt de bruid voor de bruidegom; daarna worden ze met een reep stof met elkaar verbonden en lopen ze vervolgens de resterende vier rondgangen waarbij de bruid achter de bruidegom loopt. Bij elke rondgang strooien ze de tijdens de bhatván geroosterde padie (lává)) in het vuur. Dit is een gelukbrengende ritus.

De kanyádán krijgt pas bindende kracht nadat de bruid zeven schreden heeft gezet (saptpadi). Deze ceremonie symboliseert de instemming van de bruid met de wens van de bruidegom tot innige verbondenheid. De schreden worden soms alleen door de bruid gezet, maar vaak ook samen met de bruidegom. Vervolgens stelt de bruid zeven voorwaarden (saptvachan) aan de bruidegom. Deze hebben, geïnterpreteerd naar de huidige tijd, betrekking op het gezamenlijk optrekken naar buiten toe, huishoudelijke zelfstandigheid, inspraak en samenwerking bij beheer van goederen en financiën en bij de aan- en verkoop van goederen en, tot slot, op trouw van de bruidegom. Nadat de bruidegom plechtig heeft beloofd aan de gestelde voorwaarden te zullen voldoen, spreekt hij het vertrouwen uit dat als de bruid naar harmonie en trouw zal streven het goed zal gaan. De bruid neemt vervolgens aan de linkerzijde van de bruidegom op de huwelijksbank plaats. Met de sindurdán wordt het huwelijk bezegeld. De bruidegom brengt vermiljoenpoeder (sindur) aan in de haarscheiding van de bruid.

Het hindoehuwelijk is een van de belangrijkste religieuze gebeurtenissen (vivah sanskár). Het omvat een aaneenschakeling van plechtige, symbolische handelingen. De duur is afhankelijk van de wensen van de familie en/of de geestelijke voorganger. Als het huwelijk in een zaal plaatsvindt en erg lang duurt, soms wel vier uren, is het vrijwel onmogelijk de aandacht van de aanwezigen  vast te houden. Vanwege de indeling van de zaal is het ook moeilijk voor alle aanwezigen om de handelingen die in de huwelijkstent plaatsvinden te kunnen volgen. Er is dan vaak ook geen bewuste beleving van de plechtigheid en symboliek van de viváh sanskár. Voor de gasten gaat het dan meer om het gezellig samenzijn, samen eten en na het huwelijk genieten van de muziekband.

Een uitgebreide beschrijving van het hindoehuwelijk met een vertaling van de Sanskrit spreuken (mantra’s) die bij diverse ceremonies worden gereciteerd, is te vinden in de door Dharm-Prakash uitgegeven publicatie van de heer Jnan Adhin: Het hindoe-huwelijk, achtergronden, inhoud en betekenis van het huwelijksritueel (Paramaribo, juli 1976).

In juni is het precies 146 jaar geleden dat de eerste lichting Hindostaanse contractarbeiders uit India in Suriname voet aan wal zetten. Zij vertrokken met het zeilschip Lalla Rookh ( de Tulpenwangige) van de havenstad Calcutta ( nu Kolkata)  en kwamen na een zeereis van liefst drie maanden, op 4 juni1873 in Suriname aan. De  401 Hindostaanse contractarbeiders werden op 5 juni 1873 ontscheept.

Daarom is 5 juni de dag geworden waarop de Hindostaanse immigratie wordt gevierd. Daarna, tussen 1873 en 1916, zijn er nog 63 scheepstransporten geweest waarin ruim 34.000 Hindostaanse contractarbeiders arriveerden. De meerderheid vestigde zich voorgoed in Suriname en ongeveer een derde keerde terug naar India. De vrij geworden Hindostaanse contractarbeiders werden gaandeweg landbouwers.

Hun nakomelingen drongen door in alle sectoren van de Surinaamse samenleving en werden de grootste bevolkingsgroep. Een deel emigreerde naar Nederland. Hun kinderen en kleinkinderen vormen nu de meerderheid van de Hindostaanse bevolking.

Zowel in Suriname als in Nederland vieren Hindostanen de immigratie dag ter herinnering aan hun moedige en ijverige voorouders. Zij herdenken ook hen die slachtoffer zijn geworden: een aantal zijn doorgeschoten tijdens opstanden en anderen zijn door uitputting en ziekten overleden. Ook Hindostanen geboren in Nederland moeten de Hindostaanse immigratie vieren en herdenken.Voor emigratie van Hindostanen naar Nederland bestaat geen bijzondere datum, omdat velen in verschillende perioden naar Nederland zijn gemigreerd. De website Hindorama.com wordt dan ook gelanceerd ter gelegenheid van 146 jaar Hindostaanse immigratie.

Na afloop van de contracttijd in Suriname (1873-1920) begon de Hindostaanse gemeenschap in aantal toe te nemen. In 1970 was de groep met een aandeel van ruim 40%, de grootste bevolkingsgroep van Suriname. De toename had vooral te maken met het hoge aantal kinderen. Gezinnen met meer dan tien kinderen waren geen uitzondering. Als deze trend zich zou voortzetten, zouden Hindostanen de meerderheid van de Surinaamse bevolking vormen. Als gevolg van politieke spanningen rond de onafhankelijkheid (1975) trokken veel Hindostanen massaal naar Nederland. Zowel in Suriname als in Nederland bleef de Hindostaanse bevolking toenemen, omdat veel personen zich bevonden in de vruchtbare leeftijdsgroep.

Daling
Aan het einde van de twintigste eeuw begon het vruchtbaarheidscijfer (het aantal kinderen dat geboren wordt onder vrouwen tussen 15-45 jaar) onder Hindostaanse vrouwen te dalen. Het cijfer 1,7 onder deze groep is even hoog als onder de (autochtone) Nederlandse vrouwen. Bij een vruchtbaarheidscijfer van 2,1 blijft een bevolkingsgroep in aantal stabiel. Dat wil zeggen dat zowel onder Hindostanen als onder (autochtone) Nederlanders op termijn het bevolkingsaantal  zal afnemen  als gevolg van een lager vruchtbaarheidscijfer.  De toename van de Nederlandse bevolking komt voornamelijk door immigratie en een hoog geboortecijfer onder Turken, Marokkanen en enkele andere groepen.

Vruchtbaarheidscijfer in Suriname
Een bijzondere ontwikkeling in Suriname is de snelle daling van het vruchtbaarheidscijfer onder de Hindostaanse groep in de eenentwintigste eeuw. Volgens gegevens van het Algemeen Bureau voor de Statistiek, gebaseerd op de volkstelling van 2012 in Suriname, is het vruchtbaarheidscijfer onder de Hindostaanse groep slechts 1,78. Het hoogste vruchtbaarheidscijfer is onder de Marrons met 4,47 en onder Creolen 2,26. Het cijfer onder de  Javanen is  2,15. In historisch perspectief is dit een opmerkelijk ontwikkeling: de groep met gemiddeld het hoogste aantal kinderen heeft nu gemiddeld het laagste kindertal. Dit betekent dat op termijn de Hindostaanse groep zal krimpen in aantal en de Marrongroep de grootste bevolkingsgroep zal worden.

Oorzaken
Als oorzaken voor  de drastische daling van het kindertal onder Hindostanen noem ik het volgende:

1. De culturele druk om kinderen te nemen is verminderd. Er is een afnemende verplichting tegenover (groot)ouders/ familie om het ‘geslacht’ voort te zetten.
2. Er is een toename van zelfbeschikking en vervulling van de eigen ambitie; dit is niet perse het moederschap of vaderschap, maar vooral de carrière.
3. Het combineren van vooral het moederschap met de eigen carrière is lastig in de huidige samenleving.
4. Hindostaanse vrouwen hebben gemiddeld een hogere opleidingsniveau en zijn geëmancipeerd. Zij kunnen vaak geen gelijkwaardige mannelijke partner vinden en blijven –vaak gedwongen- vrijgezel en nemen dus meestal geen kinderen.
5. De tolerantie tegenover homoseksualiteit, transgenders en a-seksuelen is toegenomen. Vroeger moest bijna iedere volwassen Hindostaan huwen. Direct daarna werden kinderen verwacht.
6. Er is sprake van toenemende individualisering. De eigen wensen en behoeften zijn het belangrijkst en niet die van de gemeenschap of de familie.
7. Er is sprake van toenemend hedonistisch gedrag; men wil vooral genieten van het leven. Kinderen passen daar niet bij en worden als last ervaren.
8. De huidige generatie stelt zeer hoge eisen aan een partnerschap. Men zoekt de ideale of perfecte partner; zo niet dan blijft men liever vrijgezel. Gearrangeerde huwelijken zijn merendeels uit de tijd.
9. Er is een betere preventie en beschikbaarheid van voorbehoedsmiddelen; ook het onderbreken van de zwangerschap (abortus) is beter geregeld.
10. Er zijn veel alternatieven voor seksueel contact en de beschikbaarheid van eigentijdse middelen (porno, internet sites, seksuele hulpmiddelen en ook interactie via mobiele telefoons). Men hoeft niet per se een partner te hebben.