Uitleg over het schil­derij Mor (Pauw)

Na de lancering van de website Hindorama.com op 5 juni 2019 door Kanta Adhin, kreeg zij een schil­derij als cadeau aange­boden door het oude en nieuwe team van Hindorama. Dit, als dank voor haar onbaat­zuchtig inzet al die jaren ten behoeve van het glossy magazine Hindorama van en voor Hindostanen.

Het schil­derij waarop een trotse pauw te zien is, is geschilderd door Ranjan Akloe. De schilder geeft de volgende uitleg over zijn werk dat is gebaseerd op het logo van 146 jaar Hindostaanse Immigratie waarin ook een gesti­leerde pauw is verwerkt in de 6.

“De pauw op dit schil­derij is veel kleurijker uitge­beeld, waarbij de staart­veren als een zwierige boog naar voren zijn gespreid. De pauw bewondert hierbij ook zijn veren. Vaak zien wij niet wat voor moois wijzelf hebben. Wij vergeten ook onze oorsprong en ook wat voor bagage wij meedragen. Van tijd tot tijd is het zeker gewenst jezelf een spiegel voor te houden. We kunnen stellen dat zelfre­flectie en evaluatie een must zijn om veel beter te kunnen functi­o­neren en te presteren. Ook hier geldt: Let’s do more, let’s show mor(e).”

Kanta Adhin vond het schil­derij ook zeer toepas­selijk voor het moment van de lancering van de nieuwe website. De Morkent ook veel symboliek kent, zowel in de oosterse tradities als in de westerse chris­te­lijke traditie.  In de chris­te­lijke traditie wordt de pauw met een nieuw leven, de weder­op­standing geasso­cieerd (vernieuwing van veren in de lente). In India staat de pauw symbool voor schoonheid, waardigheid, maar ook waakzaamheid (vanwege de staart vol ogen, die de hele omgeving overzien). Sarasvati, de godin van de rijkdom, wijsheid, weten­schap en kunst heeft de pauw als rijdier.

“Waardigheid, wijsheid en waakzaamheid zijn belang­rijke begrippen voor behoud van de eigen cultuur in een multi­cul­turele omgeving. Het is van belang de eigen cultuur niet op een kortzichtige wijze te willen beleven, maar ook oog te hebben voor de wijdere omgeving waarin we ons bevinden. Dat is precies ook wat Hindorama beoogt. Het achter­voegsel “rama” – zoals in cinerama, panorama — geeft aan dat het gaat om een wijde blik van Hindostanen op de samen­leving”, aldus Kanta Adhin.

Logo 146 jaar Hindostaanse Immigratie

Op 5 juni 2019 hebben wij 146 jaar Hindostaanse Immigratie herdacht. In Suriname en ook in Nederland hebben wij rond 5 juni  diverse activi­teiten gehad om deze heuge­lijke dag niet ongemerkt voorbij te laten gaan.

Wij van Hindorama, hadden bewust ook de datum van 5 juni gekozen om deze website, HINDORAMA.COM, te launchen. Zie fotore­por­tages en een verslag hiervan in het bibli­o­theek (video­ga­lerie). Tijdens de launch & presen­tatie van deze website in Indian Business & Cultural Center (IBCC), Volmerlaan, Rijswijk is ook het logo van 146 HI  gepro­jec­teerd en besproken.

De ontwerper, Ranjan Akloe, geeft de volgende uitleg hierover:

Het inmiddels bekende logo is in 2013 gelan­ceerd bij de 140^eherdenking. Dit op initi­atief van de Nationale Commissie Hindostaanse Immigratie waar o.a. Stg. OHM en Culturele Unie Suriname (CUS) zitting in hebben.

Het logo is elk jaar erna creatief aangepast. Vorig jaar bij 145 is de 5 geasso­cieerd met de sikkel (haswa).

Dit jaar wordt de 6 gesym­bo­li­seerd met een trotse pauw. Met het credo: Let’s do more, let’s show mor(e)!

Betekenis van dit logo :

De 1 en 4 samen met de Surinaamse en Indiase vlag zijn gesitueerd in de vorm van de zeilboot LallaRookh met de 6 als een trotse pauw die zijn veren uitspreidt en tentoon­stelt van “Kijk mij hier!”.

De pauw (mor) komt veelvuldig voor in de Indiase mytho­logie. Het credo “Let’s do more, let’s show mor(e)” spreekt voor zich. Laten we meer doen, laten we meer tentoon­stellen! Onze voorouders hebben veel offers gebracht en hebben ons ook veel vaardig­heden gegeven om ons verder te ontwik­kelen.

Het gele driehoekige vlaggetje staat voor eenheid en hoop: áshá.

1873, het jaar waarin de Hindostaanse immigratie in Suriname begon, staat in het kielzog. India was zeer populair bij de Europeanen. Denk maar aan Marco Polo en ook aan Columbus die een alter­na­tieve route zochten naar India. In dit geval zijn samen met de immigranten daadwer­kelijk al de schatten, kunst, cultuur, spece­rijen etc. meege­komen naar Suriname. Dit wordt uitge­beeld met een kwart gedeelte van de Ashoka Chakra in het voorruim van de boot. Dit symbool is te zien op de vlag van India, die ook trots is afgebeeld op het boegbeeld.

Voorts kunnen we (heel subtiel) de 1 zien als het kruis­teken, de 3 als het AUM-teken. Het moslim- teken, de maan is ook te vinden in de gebogen vorm van de pauw (6). Dit was ook te zien in de sikkel (5) bij 145.

De 8 als het goed- teken oftewel het oneindig teken.

De 7 zit vast verankerd aan de golven. De 7 staat voor de haak, de ‘kubri’, van de landbe­werkers. De ‘kubri’ is een werktuig die het werken verge­mak­ke­lijkt. Voor mij staat dit symbool voor innovatie/creativiteit van de landbouwers.

Vanaf 1873 zijn wij in Suriname verankerd en hebben dit land mee helpen opbouwen. Los van alle misbruik en uitbuiting door de koloni­sa­toren, hebben onze voorouders van dit land toch een land van Rama proberen te maken.

De 2 golvende strepen hebben de kleur van de Nederlandse vlag, omdat veel afstam­me­lingen van de immigranten tegen­woordig ook in Nederland wonen. Het diaspora land dat een speciale band heeft met Suriname.

Op 5 juni 2019 werd de website van Hindorama.com officieel gelan­ceerd tijdens een druk bezochte bijeen­komst in het Indian Business & Culture Centre in Rijswijk. De lancering viel samen met 146 jaar Hindostaanse immigratie en werd opgeluisterd met baithak-gana liederen en live painting.

146 jaar Hindostaanse immigratie. Een mooi moment om een digitaal vervolg van het tijdschrift Hindorama in te luiden. Het tijdschrift dat van 2000–2004 tweemaan­de­lijks verscheen fungeerde als infor­ma­tiebron en voldeed aan een commu­ni­ca­tie­be­hoefte onder Hindostanen. Met de website wordt nagestreefd deze commu­ni­catie nog veel inter­ac­tiever te maken. De bedoeling is dat de website van een platform uitgroeit tot een digitale gemeen­schap waar mensen zich thuis voelen in een waardige beleving van hun eigen cultuur te midden van diverse andere culturen en tradities.

Hindorama en de Hindostaanse immigratie zijn nauw met elkaar verbonden. Wanneer u de site bezoekt, zal de O in het logo van Hindorama u opvallen. Daar ziet u een beeld vanuit een patrijs­poort: blauw water en oranje lucht. Directeur Sampreshan/Hindorama, Radjin Thakoerdin, legt uit: ‘De contract­ar­beiders van wie velen gelokt waren met de belofte dat zij naar het land van Rama zouden worden gebracht, moesten een zware zeereis doorstaan. Vaak mochten ze niet eens op het bovendek komen en moesten door kleine gaatjes naar buiten loeren om iets te kunnen zien. De zee en de lucht was het enige dat zij zagen. Ik wilde onze herkomst zeker verwerken in het logo.’

Na de lancering door Kanta Adhin, voorzitter van het Jnan Adhin Instituut, kreeg zij een schil­derij van Ranjan Akloe aange­boden, waarop in al zijn pracht een pauw staat afgebeeld. Dat was zeer toepas­selijk vanwege de bijzondere symboliek die de pauw heeft in zowel de westerse chris­te­lijke als de oosterse traditie. In de chris­te­lijke traditie staat de pauw voor de weder­op­standing, een nieuw leven. In de oosterse traditie wordt de pauw geasso­cieerd met waardigheid en wijsheid.

Chan Choenni, expert op het gebied van de Hindostaanse immigratie en adviseur van Hindorama,  ging terug naar commu­ni­catie in de contracttijd en daarna. Als tijdschrift heeft Hindorama een bijzondere rol vervult, niet alleen in Nederland, maar ook in Suriname en heeft het tijds­beeld van Hindostanen rond de millen­ni­um­wis­seling vastgelegd. De website is een eigen­tijds medium.  ‘In deze moderne tijd met verschil­lende kanalen vergaart iedereen zijn eigen infor­matie. Hindorama is zo bijzonder omdat het niet alleen voor Hindostanen en door Hindostanen is, maar ook óver Hindostanen gaat’, aldus de heer Choenni.

De presen­tator, Joy Bindraban, slaagde erin de aanwe­zigen zich zodanig thuis te laten voelen dat een van hen spontaan naar voren kwam om een eigen gedicht voor te dragen. De Friendly Musicians onder leiding van An Sagoenie zorgden voor toepas­se­lijke baithak-gana muziek. De live painting van Ranjan Akloe stond uiteraard ook in het teken van immigratie. Alle medewerkers en bezoekers worden bedankt voor de steun en belang­stelling. Het reali­seren van een echte community kan alleen samen met elkaar.

Het huwelijk, zoals dat nog steeds ook in Nederland plaats­vindt, bestaat uit diverse ceremonies. Naast de huwelijks­vol­trekking zelf, zijn er ook voorbe­rei­dende ceremonies en ceremonies nadat het huwelijk heeft plaats­ge­vonden. Het hindoe­hu­welijk is daarmee een groot en intensief familie­ge­beuren. Leden van de familie moeten klaar staan om bij de vele activi­teiten een bepaalde rol te vervullen. Sommige families doen niet alle ceremonies heel uitge­breid, maar kiezen voor de meest essen­tiële hande­lingen. Als het huwelijk in een zaal plaats­vindt, kan de plech­tigheid die zich in de huwelijkstent (mánro of mandap) wel drie tot vier uren in beslag nemen. Bij voltrekking in een hindoe­tempel (mandir) of, in het klein aan huis van de bruid, gaat het over het algemeen vlotter.

De huwelijks­ce­re­monies vinden hun oorsprong in India. In de oeroude geschriften wordt bijzonder grote waarde toegekend aan het huwelijk. Door diverse inter­pre­taties hebben zich in de loop der tijden in verschil­lende delen van India eigen tradities ontwikkeld. Het huwelijks­ri­tueel bij uit Suriname afkom­stige hindoes komt hoofd­za­kelijk overeen met de Noord-Indiase traditie. De huwelijks­plech­tig­heden vinden gedurende verscheidene dagen zowel ten huize van de bruid als van de bruidegom plaats. In Nederland is het gebrui­kelijk voor een of meer plech­tig­heden een zaal af te huren.

De voorbe­rei­dende ceremonies

Er zijn heel veel momenten waarop diverse ceremonies kunnen plaats­vinden, en per familie kan het aantal ceremonies dat men per se wil laten plaats­vinden variëren. De meest voorko­mende ceremonies ter voorbe­reiding van het huwelijk zijn gecon­cen­treerd rondom de verloving (vágdán), de onder­trouw (tilak) en de dag voor de huwelijks­vol­trekking (bhatván).

Bij de vágdán (Sanskrit voor: het geven van het woord) vindt een ceremonie plaats ten huize van de aanstaande bruidegom waarbij de plechtige belofte wordt gedaan dat hij met de aanstaande bruid zal trouwen. Deze ceremonie vindt doorgaans maanden voor het huwelijk plaats. Bij tilak (Sanskrit voor: ereteken) gaat de vader van de aanstaande bruid, vergezeld en enkele manne­lijke familie­leden, naar het huis van de aanstaande bruidegom. Daar brengt hij een teken aan op het voorhoofd van zijn aanstaande schoonzoon ter plechtige vastlegging van het huwelijks­voor­nemen. Hierbij worden ook geschenken aange­boden, waaronder een kokosnoot, waarbij vooral de symboliek van belang is. De kokosnoot wordt in verband gebracht met de drie ogen van God Shiva.

Bhatván vindt zowel bij de aanstaande bruid als bruidegom plaats. In Nederland is het gebrui­kelijk een zaal af te huren, omdat dit heel groots wordt gevierd. Vroeger werden op bhatván ten huize van de bruid, waar ook het huwelijk plaatsvond, plechtige en feestelijk voorbe­rei­dingen voor de huwelijkstent getroffen. In een zaal is dit echter moeilijk, en wordt de huwelijkstent op de dag van het huwelijk zelf ingericht. Tegenwoordig zijn er profes­si­onele bedrijven die kant-en-klare huwelijks­tenten leveren die heel snel in elkaar zijn gezet. Er zijn wel diverse voorbe­rei­dingen die aan huis kunnen plaats­vinden, voordat men zich naar de zal begeeft, zoals de wijding van de aarden of koperen kruik die in de huwelijkstent een plaats krijgt. Ook de tilván vindt thuis plaats. Dat is de ceremonie waarbij aanstaande bruid en bruidegom door vrouwe­lijke familie­leden worden ingewreven met een mengsel van olie en kurkuma of geelwortel (haldi). Dit is een reini­gings- en vrucht­baar­heids­ritus. De ceremonie die in Nederland aan beide zijden (bij bruid en bruidegom) meestal in de zaal plaats­vindt, is het roosteren van padie, ongepelde rijst­korrels totdat deze openspringt (lává), te verge­lijken met popcorn, maar veel kleiner. Deze ceremonie wordt door de tantes van bruid en bruidegom verricht, en wel zussen of nichten van de vader (phuá’s). De lává van beide kanten wordt de volgende dag tijdens de huwelijks­ce­re­monie vermengd en geofferd. De naam bhatván houdt verband met de oude traditie waarbij op deze dag alleen rijst­ge­rechten (bhát) werden genuttigd.

Huwelijksvoltrekking

De dag waarop het huwelijk (viváh in het Hindi en biyáh in het in Suriname gesproken Sarnámi) plaats­vindt, staat ook in het teken van diverse ceremonies voordat bruid en bruidegom elkaar in de huwelijkstent het ‘ja-woord’ geven. De bruidegom vertrekt in een stoet (barát) naar de plaats waar het huwelijk wordt voltrokken. Daar wordt hij bij de ingang verwelkomd door de vader van de bruid en binnen door de moeder en andere vrouwe­lijke familie­leden van de bruid (parchhan). Zij ontdoen hem tevens symbo­lisch van kwade invloeden door kleine deegbal­letjes in de verschil­lende windstreken te werpen. Daarna gaat hij naar een speciaal voor hem ingerichte plek (nog niet in de huwelijkstent).

De moeder ven de bruid begeleidt haar naar de huwelijkstent, waar zij van de vader van de bruidegom geschenken krijgt en de oudste broer van de bruidegom haar een ketting van (zijden) draad omdoet. De pandit(geeste­lijke voorganger) verricht nog een geluks- en bescher­mings­ce­re­monie waarna de bruid weer uit de huwelijkstent wordt geleid. Vervolgens neemt de bruidegom in de huwelijkstent plaats en worden diverse ceremonies verricht, waaronder het aanmaken van het offervuur. De bruid betreedt vervolgens weer de huwelijkstent en dan begint de huwelijks­vol­trekking, waarbij tal van symbo­lische hande­lingen en rituelen worden verricht. Hiervan worden de volgende nader belicht: kanyádán, saptb­hánvari,saptpadi, saptvachan (saptis zeven; een geluks­getal) en sindurdán.

De kanyádán is de ceremonie waarbij de ouders van de bruid hun dochter afstaan (het weggeven van de bruid). In sommige families geschiedt dit alleen door de vader, en in andere door beide ouders. De bruid wordt eerst symbo­lisch gewassen en geheiligd. Daarna leggen bruid en bruidegom de handen elkaar. Op de hand van de bruid zit een deegbakje (loi). Vervolgens giet een jongere broer van de bruid langzaam vanuit de hoogte water in het deegbakje op de hand van de bruid. Het uitgieten van water is gebrui­kelijk bij de overdraging. Deze ceremonie vormt de kern van het huwelijk. De ouders verwachten dat de bruidegom hun dochter als de meest kostbare gift aanvaard en dat hij haar met alle liefde en respect zal behan­delen. Hierna neemt de bruid plaats op het huwelijks­bankje naast de bruidegom, aan zijn rechter­zijde.

Bij de saptb­hánvari maken bruid en bruidegom zeven rondgangen om het vuur. Bij de eerste drie loopt de bruid voor de bruidegom; daarna worden ze met een reep stof met elkaar verbonden en lopen ze vervolgens de reste­rende vier rondgangen waarbij de bruid achter de bruidegom loopt. Bij elke rondgang strooien ze de tijdens de bhatván geroos­terde padie (lává)) in het vuur. Dit is een geluk­bren­gende ritus.

De kanyádán krijgt pas bindende kracht nadat de bruid zeven schreden heeft gezet (saptpadi). Deze ceremonie symbo­li­seert de instemming van de bruid met de wens van de bruidegom tot innige verbon­denheid. De schreden worden soms alleen door de bruid gezet, maar vaak ook samen met de bruidegom. Vervolgens stelt de bruid zeven voorwaarden (saptvachan) aan de bruidegom. Deze hebben, geïnter­pre­teerd naar de huidige tijd, betrekking op het gezamenlijk optrekken naar buiten toe, huishou­de­lijke zelfstan­digheid, inspraak en samen­werking bij beheer van goederen en financiën en bij de aan- en verkoop van goederen en, tot slot, op trouw van de bruidegom. Nadat de bruidegom plechtig heeft beloofd aan de gestelde voorwaarden te zullen voldoen, spreekt hij het vertrouwen uit dat als de bruid naar harmonie en trouw zal streven het goed zal gaan. De bruid neemt vervolgens aan de linker­zijde van de bruidegom op de huwelijksbank plaats. Met de sindurdán wordt het huwelijk bezegeld. De bruidegom brengt vermil­joen­poeder (sindur) aan in de haarscheiding van de bruid.

Het hindoe­hu­welijk is een van de belang­rijkste religieuze gebeur­te­nissen (vivah sanskár). Het omvat een aaneen­scha­keling van plechtige, symbo­lische hande­lingen. De duur is afhan­kelijk van de wensen van de familie en/of de geeste­lijke voorganger. Als het huwelijk in een zaal plaats­vindt en erg lang duurt, soms wel vier uren, is het vrijwel onmogelijk de aandacht van de aanwe­zigen  vast te houden. Vanwege de indeling van de zaal is het ook moeilijk voor alle aanwe­zigen om de hande­lingen die in de huwelijkstent plaats­vinden te kunnen volgen. Er is dan vaak ook geen bewuste beleving van de plech­tigheid en symboliek van de viváh sanskár. Voor de gasten gaat het dan meer om het gezellig samenzijn, samen eten en na het huwelijk genieten van de muziekband.

Een uitge­breide beschrijving van het hindoe­hu­welijk met een vertaling van de Sanskrit spreuken (mantra’s) die bij diverse ceremonies worden gereci­teerd, is te vinden in de door Dharm-Prakash uitge­geven publi­catie van de heer Jnan Adhin: Het hindoe-huwelijk, achter­gronden, inhoud en betekenis van het huwelijks­ri­tueel (Paramaribo, juli 1976).

In juni is het precies 146 jaar geleden dat de eerste lichting Hindostaanse contract­ar­beiders uit India in Suriname voet aan wal zetten. Zij vertrokken met het zeilschip Lalla Rookh ( de Tulpenwangige) van de havenstad Calcutta ( nu Kolkata)  en kwamen na een zeereis van liefst drie maanden, op 4 juni1873 in Suriname aan. De  401 Hindostaanse contract­ar­beiders werden op 5 juni 1873 ontscheept.

Daarom is 5 juni de dag geworden waarop de Hindostaanse immigratie wordt gevierd. Daarna, tussen 1873 en 1916, zijn er nog 63 scheepstrans­porten geweest waarin ruim 34.000 Hindostaanse contract­ar­beiders arriveerden. De meerderheid vestigde zich voorgoed in Suriname en ongeveer een derde keerde terug naar India. De vrij geworden Hindostaanse contract­ar­beiders werden gaandeweg landbouwers.

Hun nakome­lingen drongen door in alle sectoren van de Surinaamse samen­leving en werden de grootste bevol­kings­groep. Een deel emigreerde naar Nederland. Hun kinderen en klein­kin­deren vormen nu de meerderheid van de Hindostaanse bevolking.

Zowel in Suriname als in Nederland vieren Hindostanen de immigratie dag ter herin­nering aan hun moedige en ijverige voorouders. Zij herdenken ook hen die slacht­offer zijn geworden: een aantal zijn doorge­schoten tijdens opstanden en anderen zijn door uitputting en ziekten overleden. Ook Hindostanen geboren in Nederland moeten de Hindostaanse immigratie vieren en herdenken.Voor emigratie van Hindostanen naar Nederland bestaat geen bijzondere datum, omdat velen in verschil­lende perioden naar Nederland zijn gemigreerd. De website Hindorama.com wordt dan ook gelan­ceerd ter gelegenheid van 146 jaar Hindostaanse immigratie.