Immigratie – Kanta Adhin
5 juni is de dag van de Hindostaanse immigratie, de dag dat in 1873 de eerste Hindostanen vanuit het toenmalige Brits-Indië in Suriname arriveerden. Daar werden ze als contractarbeiders te werk gesteld op de plantages die na de afschaffing van de slavernij arbeidskrachten nodig hadden. Deze dag wordt traditioneel in Suriname feestelijk herdacht. In het gedenkboek van 1973 in verband met een eeuw immigratie dat onder redactie van Jnan Adhin tot stand kwam, wordt gesproken van het honderdjarig jubileum. Het bejubelen van de start van de immigratie markeert een groot verschil met de slavernij. De beleving van de Hindostaanse immigratie is dan ook een andere. Ook al was er sprake van uitbuiting en grove misstanden, toch kunnen de omstandigheden waaronder de contractarbeiders werkten niet op een lijn met slavernij worden gesteld.
De viering in Suriname op 5 juni houdt verband met de nieuwe toekomst die vele in Brits-Indië kansarme mensen hebben aangegrepen om in Suriname een nieuw bestaan op te bouwen en een volwaardige bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het land. Het is een eerbetoon aan hen. Maar het is natuurlijk goed dat in de loop der tijd ook aandacht is besteed aan de zwarte kanten van de periode van de contractarbeid, zoals uitbuiting en onderdrukking van de arbeiders door de plantage-eigenaren en het gewelddadig neerslaan van opstanden.
Naarmate de maatschappelijke positie van Hindostanen in Suriname belangrijker werd, werden zij door de gevestigde Creoolse bevolkingsgroep als een bedreiging ervaren en werd de Hindostaanse cultuur als inferieur aangemerkt. In zijn bekroonde essay Eenheid in verscheidenheid (1957) etaleerde Jnan Adhin zijn op de Vedantische filosofie gebaseerde visie op de multiculturele samenleving, waarin verschillende bevolkingsgroepen met behoud van hun eigen culturele waarden en tradities zij aan zij konden participeren. Hij stelde: “Laat geen enkele groep zich minderwaardig of meerderwaardig gevoelen, doch gelijkwaardig, hoewel anderswaardig. Laat elke groep op de haar karakteristieke wijze, in actieve coöperatie en harmonie met andere groepen het hare bijdragen tot de culturele en sociale opbouw van Suriname.” Begin jaren ’70 was dit besef van eenheid in verscheidenheid echter onvoldoende doorgedrongen om te kunnen voorkomen dat met de naderende onafhankelijkheid van Suriname de etnische spanningen oplaaiden.
Terwijl in 1973 een eeuw Hindostaanse immigratie werd herdacht, begon een ander migratietijdperk, en wel dat van de trek uit Suriname naar Nederland. Er is geen exact moment waarop kan worden gesproken van immigratie in Nederland, maar als we zo een beetje uitgaan van 1974-75 waarin de grote stroom op gang kwam, dan kunnen we dit jaar stil staan bij circa 45 jaar Hindostaanse immigratie in Nederland. Maar ook in Nederland blijven we 5 juni 1873 gedenken, de dag waarop het schip Lalla Rookh de Surinaamse wateren kwam binnenzeilen met aan boord onze voorouders en grootouders die zich uit moeilijke omstandigheden hebben opgewerkt en kansen voor zichzelf en latere generaties hebben gecreëerd.
Het is niet verwonderlijk dat de website Hindorama op 5 juni wordt gelanceerd. Toen Hindorama nog als tijdschrift verscheen, werden twee speciale edities uitgegeven ter gelegenheid van 120 en 125 jaar immigratie. In deze edities van 1993 en 1998 werd de positie die Hindostanen inmiddels in Nederland hadden verworven belicht, de “nieuwe immigranten” die 20 respectievelijk 25 jaar geleden met de KLM op Nederlands grondgebied arriveerden. Hierbij ging het vooral om het perspectief van de opkomende nieuwe generatie en de veranderende belevingswereld in Nederland waarin behoud van culturele tradities niet vanzelfsprekend is.
Terwijl we nog altijd worstelen met het concept van de multiculturele samenleving in Nederland, is inmiddels sprake van een totaal andere migratie: die naar de wereld van internet en sociale media, waar Hindostanen ook volop in participeren. Deze ontwikkeling biedt ongekende mogelijkheden voor persoonlijke ontplooiing door informatievergaring, het uiten van meningen, het onderhouden van contacten. Echter, je kunt ook worden bedolven of je laten meeslepen. Ook hier is het van belang je staande te kunnen houden zonder jezelf te verliezen. In dit verband kan aan het gedachtegoed van Jnan Adhin het volgende worden ontleend: Volg nooit klakkeloos een ander, denk zelf goed na. Nobele elementen van anderen kun je overnemen, maar verlies niet je eigen individualiteit en verword niet tot een mechanisch handelende persoon.
- Published in BIBLIOTHEEK, COLUMN
Ze nemen het niet alleen meer van achteren – Sabitrie Gangapersad
Toen Kajal Nirandjan enkele maanden geleden in een dagblad in Suriname werd gefeliciteerd met het behalen van haar graad als Bachelor of Science in de Sociologie, kreeg je de poppen aan het dansen. Haar afstudeertitel ‘Ze nemen het niet alleen meer van achteren: een kwalitatief onderzoek naar de ervaringen van Hindostaanse vrouwen in Paramaribo en Wanica met hun seksuele partnerrelatie in termen van verlangens, seksuele praktijken en taboes’ maakte menigeen nieuwsgierig. Zonder de scriptie te hebben gelezen, werden er al verschillende vragen gesteld over waarom iemand zo een titel zou kiezen, wie ze zou hebben geïnterviewd en wat de relevantie zou kunnen zijn van zo een onderzoek. Haar titel suggereert immers dat Hindostaanse vrouwen het van meer moeten hebben dan anale seks alleen.
In de samenvatting motiveert de onderzoeker dat ze bewust voor het onderwerp heeft gekozen vanwege opvattingen in de samenleving als zouden Hindostaanse vrouwen niet actief zijn tijdens seks en dat ze anale seks hebben om als maagd in het huwelijk te kunnen stappen. Op aandringen van enkele Hindostaanse organisaties werd de scriptie rondgemaild en hield de onderzoeker een presentatie om haar thesis te verduidelijken. Uit het onderzoek blijkt dat de meeste respondenten niet doen aan anale seks. De meerderheid vindt het pijnlijk lijken en vies. De partners van deze vrouwen geven aan dat ze wel anale seks willen maar omdat de vrouw niet wilt, dringen zij niet door. Er wordt niet verontwaardigd of terughoudend gereageerd op vragen over anale seks. Deze houding indiceert dat er geen nadrukkelijk taboe op het onderwerp ligt.Het blijkt ook dat maagdelijkheid of het maagd blijven tot het huwelijk een norm is die alleen wordt opgelegd aan vrouwen en niet aan mannen. Er is sprake van een dubbele moraal. Verder is er een strengere controle op de seksualiteit van meisjes dan op de seksualiteit van jongens.
Uit de gegevens blijkt dat de meeste respondenten geslachtsgemeenschap hebben voor het huwelijk. Dit is niet conform de traditionele opvattingen over vrouwelijkheid en de norm van de ouders met betrekking tot seks die hen werd aangeleerd. De respondenten in dit onderzoek doen niet of hebben niet aan anale seks gedaan om zich te houden aan de maagdelijkheidsnorm. De traditionele norm met betrekking tot maagdelijkheid is duidelijk aan het veranderen. Hindostaanse meisjes wachten niet meer op het huwelijk om hun eerste seks te beleven. Het onderzoek heeft de noties die in de samenleving bestaan over de seksualiteit van Hindostaanse vrouwen ontmaskerd. Uit het onderzoek blijkt dat Hindostaanse vrouwen wel actief zijn tijdens seksuele praktijken en dat zij het voor hun huwelijk niet meer alleen van achteren nemen om hun maagdelijkheid te bewaren.
De eerste zinsnede in de titel is als trigger gebruikt om de aandacht te trekken, wordt er aangegeven. Maar dan rijst de vraag: kan voor een afstudeerstudie dit als argument gelden? Moet de kop de lading niet dekken? Bij het lezen van de scriptie kom je al gauw tot de conclusie dat het gaat om een diepteonderzoek met vijftien respondenten over de seksuele verlangens, behoeften en taboes bij Hindostaanse vrouwen. Op zich is het onderzoek prima, alleen de titel is absoluut misplaatst!
- Published in BIBLIOTHEEK, COLUMN
Hindorama nu digitaal en gratis! – Prof. dr. Chan Choenni

(31 mei 2019)
Het glossy magazine Hindorama van en voor Hindostanen heeft vijf jaar bestaan. Van 2000 tot en met 2004 werd dit kleurrijke tijdschrift tweemaandelijks uitgebracht door uitgeverij Sampreshan. Hindorama had gretig afzet en smachtend werd door velen gewacht op het nieuwe nummer, maar helaas waren veel lezers niet bereid om het blad te kopen of zich te abonneren. Vaak werd het tijdschrift geleend en regelmatig werden de artikelen gekopieerd. Het is dan ook begrijpelijk dat uitgever/bladmanager Radijn Thakoerdin en hoofdredacteur Kanta Adhin besloten om ermee te stoppen.
Hindorama heeft het tijdsbeeld na de eeuwwisseling (het millennium) vastgelegd met betrekking tot de Hindostanen in Nederland. Hindostanen aan de Noordzee was toen de gevleugelde aanduiding. Maar ook relevante ontwikkelingen in Suriname, India en de Indiase diaspora werden gedocumenteerd. Na 14 jaar komt Hindorama opnieuw in beeld op eigentijdse wijze, namelijk digitaal. Hindorama is een website geworden met dezelfde ambities. Het is van en voor Hindostanen en richt zich ook op de Indiase diaspora. Nu kan iedereen op elk gewenst moment naar de website gaan om informatie tot zich te nemen en/of uit te printen. Discussies volgen en zelf een bijdrage leveren via de Hindorama blog, is ook mogelijk. Bovendien is Hindorama nu gratis te downloaden en er is dus geen financiële knelpunt meer.
Banbás
Met de lancering van de website kunnen wij met een knipoog vaststellen dat Hindorama een zogenaamde Banbás heeft doorstaan. Met Banbás wordt gerefereerd aan de zogeheten verbanning van de Goddelijke incarnatie Rama uit het epos Ramayana. Na veertien jaar van omzwervingen en avonturen (ban betekent woud) en wijzer geworden kwam hij met zijn echtgenote Sita terug naar Ajodhya om de troon te bestijgen. In onze digitale eeuw is veertien jaar (2005 – 2018) een vrij lange periode, mede gelet op de snelle veranderingen die zich hebben voltrokken in de brede samenleving en binnen de Hindostaanse gemeenschap in het bijzonder.

Asha Bhosle met het tijdschrift Hindorama.
Ik stip in vogelvlucht enkele veranderingen in Nederland aan:
Allereerst vormen de tweede en derde generatie Hindostanen – dat zijn degenen die geboren zijn in Nederland – de meerderheid van de Hindostaanse bevolking. Van de eerste generatie – zij die in Suriname zijn geboren – zal een aanzienlijk deel binnen 10-25 jaar uitsterven. Het is immers al 45 jaar geleden dat de grote emigratie van Hindostanen uit Suriname naar Nederland op gang kwam.
Ten tweede zijn er veel meer vrijgezellen binnen de Hindostaanse gemeenschap -ook in Suriname- vergeleken met vroeger. Er zijn verhoudingsgewijs ook minder kinderen. Het zogeheten vruchtbaarheidscijfer onder Hindostaanse vrouwen is drastisch gedaald.
Ten derde moeten velen presteren in de ratrace met een overdosis aan informatie die via internet beschikbaar is. Hierdoor is er sprake van keuzestress. Welke informatie moet je tot je nemen? En nu heb je ook nog Hindorama!
Ten vierde is er sprake van individualisering en het verslijten van familiebanden en sociale relaties.
Tenslotte is er een toename in de zogeheten consumentensoevereiniteit. Op elk gewenst moment kan men door het ruime en gevarieerde aanbod in de zogeheten sociale media – facebook, Instagram, youtube en dergelijke- informatie tot zich nemen en delen. Het grote aantal (satelliet)zenders leidt ertoe dat velen niet meer naar dezelfde (televisie) programma’s kijken. Dat leidt ook tot verwatering van de identiteit.

Prof. dr. Chan E.S. Choenni
Met medewerking van de lezers en gebruikers kan de website Hindorama Hindostanen een identificatiepunt bieden. Hindorama wordt weer een venster op de ontwikkelingen van de Hindostaanse gemeenschap -niet alleen in Nederland- maar ook in Suriname. En juist doordat in beide landen mensen vaak tegelijkertijd dezelfde artikelen kunnen lezen en op elkaar kunnen reageren, kan Hindorama ook een bijdrage leveren tot instandhouding van de Hindostaanse identiteit. Het succes van Hindorama is deels in handen van de webmaster Radijn Thakoerdin en de vrijwilligers, maar anderdeels in handen van de lezers en gebruikers. Laten wij samen Hindorama tot een succes maken. Immers: op degenen die het goed of beter gehad hebben rust de verplichting om goed te doen en niet om te kijken. Seva karna hamar Dharma hai (vrij vertaald: Dienstbaar zijn is mijn levenspad). Laten wij hopen dat Hindorama de komende vijf jaar en hopelijk veel langer een dienstbare rol kan vervullen.
- Published in BIBLIOTHEEK, COLUMN