Does the Netherlands have a debt of honour to Suriname? – Dr. Hans Ramsoedh
Former Dutch minister Jan Pronk (development cooperation 1973-1977) has had special ties with Suriname since the 1960s. On the Dutch side, he was one of the architects of Suriname’s independence in 1975. About his role in the independence of Suriname, he wrote a bulky book Suriname. Van wingewest tot natiestaat 2020 that has been discussed on this site before. In the many interviews (in newspapers and on the radio) that followed his book, he states that the Netherlands plundered, exploited and put Suriname at a disadvantage on a gigantic scale. According to him, in the past the Netherlands caused almost irreparable damage to the population of Suriname. In his opinion, many of Suriname’s present problems are still rooted in its colonial history. In this connection, Pronk speaks of a Dutch (colonial) debt of honour to Suriname.
Former Minister Jan Pronk
He is also in favour of an apology and reparation payments by the Dutch state to Suriname in connection with its past of slavery. In the context of this contribution, the term debt of honour refers to the dark Dutch colonial past in Suriname and the fact that the Netherlands has earned much from Suriname. During the 1960s and 1970s, the colonial debt of honour was generalised into a kind of collective Western debt towards the entire Third World with development aid as a form of reparation.
The above-mentioned views of Pronk are unsubtle, generalising and not based on facts. By doing so, he implicitly creates the impression that Suriname is entitled to Wiedergutmachung from the Netherlands. Insofar as we can speak of a Dutch (colonial) debt of honour, this applies in particular to the Dutch East Indies (present Indonesia), where there was large-scale plundering, exploitation and war crimes during the struggle for independence between 1945 and 1949. The Dutch (colonial) debt of honour to Suriname only applies to the history of slavery (1667-1863) and not to the entire colonial period (1667-1975). After the abolishment of slavery, Suriname became a cost item for the Netherlands and there was no question of exploitation and plundering. In addition, the Netherlands has another debt to pay to Suriname, namely the disclosure of the archives of the Dutch Military Mission in order to determine the exact role of the head of this mission (Colonel Valk) in the 1980 military coup in Suriname.
In order to put the Dutch debt of honour to Suriname into perspective, I will discuss the following aspects: the Dutch share in the slave trade, the economic importance to the Netherlands of the plantation economy in Suriname which was based on slavery, the Surinamese plantation economy after the abolition of slavery in 1863, the financial aid given by the Netherlands to Suriname after 1866, the question which debt of honour the Netherlands owes to Suriname and the actual Dutch colonial debt of honour. I conclude with what, in my opinion, underlies Pronk’s views on the Dutch debt of honour to Suriname.
The Dutch and slavery
For a long time, the Dutch history of slavery was absent from the collective Dutch memory. Since a few decades, more attention has been paid to this topic, for instance in the Dutch history books. In the Dutch history canon introduced for education in 2005, slavery is also one of the fifty themes.
The Dutch share in the transatlantic slave trade between 1600 and 1814 (when a Dutch ban on the slave trade was introduced) was not insignificant. Of the twelve to sixteen million enslaved Africans, the Dutch share was about five per cent (500,000 – 600,000). Of this number, the Dutch West Indian Company (WIC) transported about 300,000 to Suriname.
Transport of enslaved Africans
Dutch historians have long assumed that the importance of the transatlantic slave trade to the Dutch economy in the eighteenth century was marginal. Recent research shows that around 1770, activities based on transatlantic slavery accounted for as much as five per cent of the gross domestic product (GDP is the total added value of all final goods and services produced in a country) of the Dutch Republic. For the Netherlands’ wealthiest and most powerful province, the province of Holland, this percentage was even ten. These are not marginal percentages. By comparison, in 2017, the share of the port of Rotterdam in the Dutch economy, including all its dependent logistics, industry and business services, was 6.2 per cent of Dutch GDP. Although the majority of the Dutch population never had any direct contact with plantation slavery, many branches of the Dutch economy revolved entirely or partly around products produced by slaves in the Atlantic world, or around the production of goods for the overseas plantations or the slave trade. The Dutch Golden Age coincided with the seventeenth century, when the Republic of the Seven United Provinces flourished in the fields of trade, science and the arts. The slave trade was not the foundation of the Golden Age. It was the flipside. It is important to note that the (Dutch) slave trade was not limited to Africans. Slave trade was also an important part of the activities of the Dutch East India Company (VOC) in Asia. In other words, the profitable slave trade covered both the West and the East.
Between 1667 and 1863, Surinam was a Dutch colony, an exploitation colony where enslaved Africans and their descendants were employed on the plantations. At the peak of the plantation economy (eighteenth century), there were more than 600 plantations. Profits rose to record heights. Due to the scarce source material, it is not easy to calculate the exact profitability of the Surinamese plantations. Amsterdam merchants in sugar and coffee earned money from them, but whether they became rich thanks to slavery alone is difficult to determine. We can say that these profits in the plantation sector contributed to capital accumulation and thus to an increase in prosperity in the Netherlands, albeit for a small group. In the last decades of the eighteenth and in the nineteenth century, however, the profitability of the plantations in Suriname went downhill.
Plantations in Surinam in the 18th century
After the abolition of slavery in 1863, many plantations were closed down due to a lack of certainty about obtaining sufficient labour. Immigration was seen as a solution. However, the immigration of indentured laborers (from China, the British India and Java) could not prevent the plantation sector from a decline. At the beginning of the twentieth century, plantation agriculture had therefore had its day. After 1910, Suriname was no longer a pure plantation economy, but had a mixed economy (large and small-scale agriculture) in terms of land use. The revenues from sugar, gold and balata after 1900, however, were not able to bring about a major change in the state of the Surinamese economy. The result was that after 1900, the Surinamese economy fell into a structural malaise. Since the late 19th century, therefore, austerity has been the key word, which meant doing nothing and keeping things going as cheaply as possible. In the Netherlands, Suriname was considered a colony in permanent malaise. Successive Ministers of Colonies did not know what to do about Suriname’s problems. Consequently, there was disinterest in The Netherlands.
The world economic crisis of 1929 was the final blow to Suriname’s plantation economy. Only about ten plantations could be kept running in the thirties with government support. The central position of sugar and coffee was taken over by bauxite in the 1930s.
It meant that after 1863, Suriname increasingly became economically peripheral to Dutch colonial policy. The interest of the Netherlands and private capital was now mainly focused on the Dutch East Indies. Surinam could not compete with the benefits in the Dutch East Indies.
With the introduction of the Government Regulation in 1866, which can be considered as the first constitution, Suriname became an autonomous part of the Kingdom of the Netherlands with its own elected parliament with very limited powers, but under Dutch colonial supervision with the governor as the highest authority. It also meant that Suriname had to manage its own financial affairs independently. The economic decline in Suriname meant that, since 1866, the Netherlands had to help out every year to balance the colonial household budget. Between 1866 and 1900, 1901-1920 and 1921-1940, the annual Dutch contribution was half a million, one million and three million respectively. In total, the Dutch contribution to the Surinamese budget between 1866 and 1940 amounted to approximately one hundred million. In contrast to the period before 1863, we cannot speak of exploitation and plundering of Suriname by the Netherlands in the period 1863-1940.
Dutch financial aid to Suriname
After 1945, the Dutch position with regard to Suriname changed. With the establishment of the Statuut in 1954, Suriname became an equal part of the Kingdom of the Netherlands and was given the authority to look after its own internal affairs independently. On the Dutch side, disinterest gave way to a systematic development of Suriname with the use of Dutch development aid. A Welvaartsfonds (Nf eight million), a Ten-Year Plan (Nf 299 million) and two Five-Year Plans (total Nf 640 million) for the social and economic development of Suriname were introduced. At independence in 1975, Suriname received a farewell gift of Nf 3.5 billion.
However, there was no sustainable economic development of Suriname. This was related to the neo-colonial policy imposed by the Netherlands, which was aimed at the interests of foreign entrepreneurs. It was the government’s task to create a ‘favourable’ climate and infrastructural facilities for foreign or local private capital. Implicitly, it was assumed that the economic activities of these enterprises would have an effect on the stimulation of an indigenous development dynamic. In Suriname, it led to a so-called leasing economy; an economy with a dominant position of foreign capital and with a balance of payments surplus that subsequently flowed abroad again largely in the form of profit. Despite the neo-colonial development policy between 1945 and 1975, a basis had nevertheless been laid for further strengthening the economy with the Nf 3.5 billion that Suriname received as a farewell gift at independence in 1975, based on its own development vision.
What is the Netherlands’ debt of honour to Suriname?
As indicated at the beginning, the Dutch debt of honour to Suriname concerns two aspects: The first concerns the Dutch apology for the slavery past and, by extension, the issue of a possible reparation payment. The second concerns the publication of the archives of the Dutch Military Mission,
Dutch excuses for the history of slavery and reparations
It is important to note here that Dutch apologies for the history of slavery (with the exception of a few activists) are not, or hardly, an issue among broad sections of the population in Suriname and the Dutch Antilles. The issue is especially alive in the Netherlands among black activists who have been inspired by developments in the United States among activist African-Americans. As a result, Dutch excuses for the history of slavery have become part of black identity politics in the Netherlands. These black activists make a direct connection between the history of slavery and ‘systemic racism’ in the Netherlands. However, making a direct link between the two is incorrect since other groups in Dutch society with a migration background (such as Turks and Moroccans and Jews in the past) who do not have a history of slavery also experience ‘systemic racism’, backwardness and disadvantage. In other words, the history of slavery should not serve as an explanation or excuse for the current social backwardness.
An important impulse for the discussion on the Dutch past of slavery came from the UN World Conference against Racism in Durban, South Africa 2001, at which the transatlantic slave trade, slavery and colonialism were declared crimes against humanity. The Netherlands was one of the signatories of this declaration. In the Netherlands, black activists called for the implementation of the Durban Declaration, and not without success. In 2002, the Slavery Monument was erected in Amsterdam and in 2003, the National Institute Dutch Slavery History and Heritage (NiNsee) was established with the aim of researching and raising awareness about the Dutch slavery past. The government subsidy to this institute was, however, largely terminated in 2012. Previously, during the commemoration of slavery on 1 July Dutch ministers expressed ‘deep regret’ on behalf of the Dutch government about the Dutch past of slavery, but they did not apologise.
Slavery monument in the Oosterpark in Amsterdam
Under the influence of the Black Lives Matter movement in 2020, apologies for the Dutch past of slavery became high on the political agenda. A number of political parties called on the government to apologise on behalf of the Netherlands for its slavery past. The municipalities of Amsterdam and Rotterdam are considering apologising for their role in the slave trade. However, there is no majority in the Dutch parliament in favour of apologising. The government, too, sees little point in Dutch apologies. Prime Minister Rutte believes that apologies will have a polarising effect. Rutte did promise that 2023 will be declared a year of commemoration. (Black activist groups do not regard 1863 as the year in which slavery was abolished in Surinam and the Antilles, but 1873. The latter, however, is incorrect. After the abolition of slavery, ex-slaves were still obliged to work on the plantations for ten years with pay. This period (1863-1873) is known as the period of State Supervision). It should not be excluded that the reservations on the Dutch side with regard to making excuses about the history of slavery are related to liability in a legal sense: surviving relatives of victims could possibly claim damages.
Pronk, too, is in favour of reparations being made by the Dutch State to Suriname in connection with its history of slavery. I have reservations about this issue. Hasn’t Suriname already received a lot of money from the Netherlands in the past, so that we can still speak of reparations for the history of slavery? In addition, there are many practical problems with this issue: how many generations back can a claim for compensation for crimes in the past be made, who is eligible and who is not, how much compensation should be paid, who determines the amount of compensation, etc.? These are difficult questions with no easy answers. What is important is that the Netherlands, as a gesture of reconciliation, apologises for the history of slavery. Such apologies imply recognition of the wrongs committed against ancestors in the past and the pain their descendants still feel today. Instead of paying reparations, the Dutch state and companies involved in the slave trade and slavery could show their responsibility by, for example, making funds available for a full-fledged slavery museum for the Dutch history of slavery in the West and the East (and therefore not as an annex to one of the existing museums!) as a gesture of reconciliation. In addition, one may think of making study grants available to students from Suriname. This may prevent that as a result of the discussion about the restitution payment, individuals will get the hope that they will receive financial compensation from the Dutch state for the suffering that was inflicted on their ancestors.
Publication of archives of the Netherlands Military Mission
The second point concerning the Dutch debt of honour to Suriname concerns the publication of the archives of the Netherlands Military Mission in Surinam, as advocated by Pronk and some others. It concerns the role of colonel Valk, head of this Mission, in the military coup in 1980 in Suriname. Pronk writes about this in his Suriname book (p. 504): without Colonel Valk, there would have been no military coup, no Bouterse (leader of the military coup) and no December-murders in 1982 in Suriname.
Colonel Hans Valk
Colonel Valk was head of the Dutch Military Mission in Surinam to assist in building up the Suriname Armed Forces after independence. According to a report by the Dutch Ministry of Defence, Valk was not only the spiritual father of the Bouterse coup, but also the one who, as early as 1979, had tried to incite a number of Surinamese officers to carry out a coup. When these officers did not respond to his proposals, Colonel Valk tried again with the non-commissioned officers. The report concluded that Colonel Valk was guilty of martial and criminal offences. However, this report disappeared in a deep official drawer at the Dutch Ministry of Defence. In June 1980, Valk was recalled by the Dutch government. As a result of the publications in the Dutch weekly Vrij Nederland, the Dutch Parliament ordered an investigation into the activities of the Dutch Military Mission in 1983 and 1985. In 1985 the then Dutch Minister of Defence decided to keep the annexes and conclusions of the 1983 and 1985 reports secret. Subsequently, the Dutch Parliament repeatedly asked questions about the ‘Valk Affair’. In February 2011, the Dutch government classified the annexes to the first investigation report as a state secret until 2060, “in the interest of the state”. However, the exact interest of the state was never disclosed by the Dutch government. In doing so, the Netherlands is casting suspicion on itself for wanting to sweep things under the carpet. As long as the Valk file is not made public, speculation and conspiracy theories about the precise role of the Dutch Military Mission will continue to surface.
The real Dutch colonial debt of honour
I make here a short excursion to the Dutch East Indies for the real Dutch story of exploitation and plundering. With this, I want to make clear that the Dutch colonial debt of honour applies especially to this colony in the East and to a lesser extent to Suriname. An important instrument in the plundering of the indigenous population in the Dutch East Indies was the introduction of the cultuurstelsel (agricultural system) in the nineteenth century. This system meant that instead of paying rent, the agrarian population was obliged to plant one fifth of the land with predetermined products such as coffee, indigo, tea and sugar in return for a low planting wage, products for which they themselves had little or no use and which had to be delivered to the Colonial Government. All these products were sold and auctioned in Europe. Those who did not own land to grow the desired products were obliged to work for the government for a maximum of 66 days per year, free of charge. The profit then went into the Dutch treasury. This agricultural system led to plundering, mass famine and impoverishment of the population, particularly on Java. The Dutch civil servant in Java, Multatuli, wrote about these harrowing conditions in his Max Havelaar in 1860.
Javanese coffee pickers in the Dutch East Indies
The agricultural system yielded so much money, often more than half of the total Dutch tax revenue on an annual basis, that the Netherlands was one of the few European countries not to have any income tax in the nineteenth century. Not Suriname, but the Dutch East Indies had been a gold mine for the Netherlands since the second half of the nineteenth and the first half of the twentieth century. It meant that the Netherlands made great profits from the Dutch East Indies. Since the nineteenth century, thirty to forty per cent of Dutch government expenditure was covered by income from the Dutch East Indies. Economists have calculated that up to the end of the 1930s, around fifteen per cent (more than five billion a year) of the Dutch national income came from the Dutch East Indies. In the 1930s, about 22 per cent (four billion) of the Dutch national wealth was invested in the Dutch East Indies. In other words, the Dutch East Indies were the mainstay of the Dutch economy since the mid-nineteenth century.
There is also a link between the Indian benefits and the abolition of slavery in Surinam. The fact that the Netherlands, unlike the English (1834) and the French (1848), did not do so until several decades later was related to the debate about the costs of the declaration of freedom: the discussion was not about financial compensation for the enslaved, but about the plantation owners who would suffer ‘capital loss’ as a result of the declaration. Thanks to the benefits in the Dutch East Indies, plantation owners in Suriname received financial compensation from the Dutch state of three hundred guilders per enslaved person (approximately Nf 10.2 million for the 34,000 enslaved in 1863).
Indonesia independent
It was therefore not surprising that after Japan’s capitulation on 15 August 1945 followed by the proclamation of the Republic of Indonesia on 17 August 1945, the Netherlands did not resign itself to the loss of this gold mine in the East. In the Netherlands, the predominant feeling was that without the Dutch East Indies, the country would be economically non-existent and condemned to insignificance. ‘Loss of the Dutch East Indies, calamity born’ was the general feeling in the Netherlands about a possible independence of the Dutch East Indies. In the years 1947-1949 the Netherlands waged a colonial war (euphemistically called police actions) to bring the colony back under its control. There were an estimated 100,000 casualties (military and civilian) on the Indonesian side during this colonial war. The Dutch military even committed war crimes.
The formal parting between the Netherlands and Indonesia took place on 27 December 1949. Politically the Netherlands let go of the colony in the East, but not economically. The empty treasury in The Netherlands had to be filled after the German occupation (1940-1945) during World War II and in fact it meant that Indonesia had to redeem itself by taking over all the debts of the Dutch East Indies at independence. The amount was eventually capped at 4.3 billion Nf. With this imposed ransom, Indonesia contributed to the economic recovery of the Netherlands in the fifties. This Indonesian ransom was much larger than the much more visible Marshall Aid (about Nf 1 billion) which the Netherlands received from the US after World War II for economic reconstruction.
An apology from the Netherlands did not come until March 2020 when, during his state visit to Indonesia, the Dutch king apologised on behalf of the Netherlands for Dutch violence during the Indonesian War of Independence.
Dutch military during the war of independence in the Dutch East Indies
Pronk’s anti-colonial framing
During the period of slavery, a rich elite in the Netherlands undeniably earned money from Suriname. At the end of the eighteenth century, however, the source of money for this elite slowly dried up. After the abolition of slavery, Suriname became a cost item for the Netherlands. In the nineteenth century, the Dutch East Indies became the gold mine where the Netherlands earned huge amounts of money. After 1866, the Netherlands invested more money in Surinam (more than 4 billion) than it earned. So there has been no Dutch plundering or exploitation of Suriname. In other words, we should not look for it in the colonial past after the abolition of slavery, but after the independence of Suriname by a corrupt Surinamese political elite. An important characteristic of this elite is that it behaves like the new colonisers of the state and, in the worst tradition of Third World countries, regards the country as a personal conquest. Bouterse’s presidency (2010-2020) is illustrative of the plundering of Suriname.
Pronk’s view on the Dutch debt of honour to Suriname is anti-colonial framing from the 1960s and 1970s, with the keywords oppression, exploitation and ‘we have misbehaved’. Thus, his view is inspired by a sense of guilt about the Dutch colonial and slavery past.
I also place his remarks on the Dutch debt of honour to Suriname, the gigantic plundering and exploitation by the Netherlands against the background of the sad outcome (military coup, military repression, bankrupt economy in 2020) of Surinamese independence, which should have been a model decolonisation. As mentioned earlier, Pronk, from the Dutch side, was one of the architects of Surinamese independence. The success of the Surinamese model decolonisation, as an example to the world and unique in the history of decolonisation, should have liberated him from his guilt about the Dutch colonial and slavery past. The sad outcome of Suriname’s model decolonisation, however, is still close to Pronk’s heart and hangs over his thoughts like a grey veil. Unlike Pronk, we should not look for the difficult development of Suriname solely in the colonial past, but especially in the shameless plundering by a corrupt Surinamese political elite after 1975.
Translation: Sampreshan/Hindorama (info@hindorama.com)
You can send your comments HERE, stating your name and the article to which you are responding.
- Published in BIBLIOTHEEK, Nederland, NIEUWS, Suriname
Dr. Jnan Hansdev Adhin: erudiet en zeer productief – Prof. Chan E.S. Choenni
Jnan Adhin en echtgenote Esha Nandelall (1972)
Dr. mr. drs. Jan Adhin. Zo stond wijlen dr. Jnan Hansdev Adhin bekend in Suriname. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd hij beschouwd als een van de geleerdste, zo niet de meest geleerde persoon van Suriname. Op 24 januari 2021 zou Jnan Adhin 94 jaar zijn geworden. Hij overleed echter op 16 januari 2002 op 74-jarige leeftijd in Leiden. Wie was deze markante persoon en wat zijn de verdiensten geweest voor Suriname en de Surinaamse politiek, en in het bijzonder voor de Hindostaanse cultuur en het hindoeïsme? Ik zal een beeld schetsen van deze veelzijdige en zeer productieve Hindostaanse Surinamer, waarbij ik mij voor dit artikel zal beperken tot enkele belangrijke aspecten en thema’s. Degenen die meer willen weten over Jnan Adhin verwijs ik naar de master thesis van D. Albertzoon (2015), getiteld Dr. Mr. Drs. Drs. Jnan Hansdev Adhin, B.A. (Hon) L.L.D., Ph.D. – De Surinaamse Maha-acharya, Paramaribo: Adek. Voorts hebben prof. M. Van Kempen en mr. Carlo Jadnanansing artikelen gepubliceerd over hem onder meer op de blog Caribisch uitzicht. Ook zijn enkele boeken met een verzameling van zijn artikelen uitgegeven. Men kan zelf de vele artikelen lezen en bijvoorbeeld het bekende boek Dharm Karm – Inleidende Ethische Beschouwingen om inzicht te verwerven in zijn gedachtegoed. Ik heb gebruikgemaakt van deze bronnen voor dit artikel ter herinnering aan deze grote zoon van Suriname.
Jnan Hansdev Adhin werd geboren op 24 januari 1927 te Ornamibo in een welvarend landbouwersgezin. Ornamibo was een voormalige plantage 15 kilometer ten zuiden van Paramaribo in het toenmalige district Boven-Para, later district Suriname en nu district Wanica. Zijn vader Ram Adhin was geboren rond 1876 in India nabij Allahabad en kwam op 14-jarige leeftijd als contractarbeider naar Guyana. Van Guyana migreerde hij in 1895 na zijn contractperiode als een zogeheten vrije emigrant naar Suriname. In 1895 ging in Suriname de regeling in dat men gratis land kon krijgen als men bereid was het land (de zogeheten wilde gronden) te bewerken. Er hebben zich tussen 1873-1920 dan ook liefst 3.000 Hindostanen uit het Caribisch gebied gevestigd in Suriname. Zij zijn gaandeweg opgegaan in de Hindostaanse bevolking van Suriname. Ram Adhin was een van hen en werd naast landbouwer ook zakenman. De moeder van Jnan Adhin was Daulatia Oedjaghir (1892-1978). Zij was in 1893 als peuter van nog geen 2 jaar uit de streek Shahabad gelegen in de staat Bihar gemigreerd met haar moeder, die contractarbeidster werd. Uit het gebied Shahabad met de hoofdplaats Arrah zijn velen als contractarbeiders gemigreerd naar de koloniën. Ram Adhin en Daulatia kregen samen 9 kinderen. Jnan Adhin was het zevende kind uit het huwelijk. Hij stond oorspronkelijk ingeschreven als Jan Hansdew, maar liet later de spelling van zijn voornamen wijzigen in Jnan Hansdev. De broers hebben zich via onderwijs verder kunnen ontwikkelen maar de drie zusters in veel mindere mate. In de jaren dertig en veertig was het ook niet gebruikelijk dat Hindostaanse vrouwen hogere opleidingen volgden. Adhin was 16 jaar toen zijn vader overleed in 1943. Zijn moeder bereikte de hoge leeftijd van 86 jaar.
Vader Mahájan Ram Adhin en moeder Daulatia Oedjaghir
Welgesteld milieu
Jnan Adhin kan dus worden beschouwd als een tweede generatie Hindostaan in Suriname, omdat zijn beide ouders afkomstig waren uit India. Het is belangrijk om te vermelden dat de ouders van Jnan Adhin toen reeds bekend stonden als welgestelde personen die naast een groot landbouwareaal op Ornamibo ook een eigen huis in het centrum van Paramaribo hadden. Dit huis was gelegen aan de Watermolenstraat dichtbij bij de toenmalige haven (‘platte brug/plata broki’) van Paramaribo. De oudste broer woonde daar permanent en Jnan Adhin verbleef regelmatig daar. In deze buurt woonden in de jaren dertig en veertig veel vooraanstaande Hindostanen en er waren Hindostaanse winkels gevestigd. Jnan Adhin onderging dus vrij vroeg de invloed van Paramaribo en ontwikkelde zich dan ook breed. De oud-international voetballer Paul Ameerali die in deze tijd in de buurt van de Watermolenstraat opgroeide, zag Jnan Adhin vaak. Hij had echter geen contact met Jnan Adhin, omdat ‘hij constant bezig was met boeken lezen in het huis.’ In tegenstelling tot de meeste andere Hindostanen van zijn generatie hoefde Jnan Adhin tijdens jonge jaren dus niet te werken op het land, maar kon zich volledig wijden aan zijn intellectuele ontwikkeling.
Huwelijksfoto februari 1948
Esha Nandelall
Jnan Adhin trouwde in 1948 met Etwaria Debi Nandelall. Zij liet haar voornamen naderhand officieel wijzigen in Esha Damayanti, maar bleef in de familie bekend als Ilse, zoals ze van kinds af werd genoemd. Zij was geboren in Paramaribo, waar haar vader een restaurant had. Omdat haar vader op vrij jonge leeftijd stierf, verliet zij voortijdig de school om te gaan werken. Ze werkte in de jaren veertig bij de winkel Nassief (een bekende manfacturenzaak aan de Maagdenstraat) toen zij Jnan leerde kennen. Ze was voor die tijd een modern stadsmeisje dat geen orhni (doorzichtige witte hoofddoek) droeg, zoals destijds doorgaans door Hindostaanse vrouwen werd gedragen. Er was geen sprake van een gearrangeerd huwelijk; beiden behoorden ook nog tot verschillande hindoestromingen. Esha was afkomstig uit een Arya Samaj (progressieve stroming) milieu, terwijl Jnan behoorde tot de Sanatan Dharm (behoudende stroming). Dit verschil in hindoestromingen leidde toen vaak tot onderlinge ruzies en conflicten en zelfs afwijzingen van huwelijksaanzoeken en partnerrelaties. Esha en Jnan kregen zes kinderen: vier dochters en twee zonen. Het kan als opmerkelijk worden beschouwd dat Jnan Adhin in die tijd als hindoe zich niet liet bekeren tot het christendom om hoger onderwijs te volgen, en ook koos voor een Hindostaanse partner. Veel hogergeschoolde Hindostanen kozen toentertijd voor een niet-Hindostaanse partner; ook omdat het aantal hogergeschoolde Hindostaanse vrouwen in die tijd nog vrij gering was. Bovendien was de status van christelijke Hindostaanse partner toen ook hoger.
Hoogbegaafd en zeer ijverig
Jnan Adhin was hoogbegaafd en dat was al op zeer jonge leeftijd merkbaar. Op de lagere school kon hij zo goed mee, dat hij de eerste klas mocht overslaan. Op zijn zestiende was hij al hulponderwijzer en op zijn twintigste reeds hoofd van een lagere school. Op 20-jarige leeftijd behaalde hij als één van de jongsten uit die tijd de hoofd(onderwijzers)akte in 1947. Hij was dus op jonge leeftijd hoofdonderwijzer en dat was destijds een zeer gerespecteerd beroep. In die tijd was het ook gebruikelijk om allerlei zogeheten aktes te behalen om promotie te maken. Zo behaalde hij de LO-aktes Engels, Tekenen, Wiskunde en Nederlands. Als hoofdonderwijzer was hij in verschillende delen van Suriname werkzaam: Leiding, Moengo (tweemaal met een tussenperiode) en Nickerie.
Als een van de eerste Surinamers vertrok hij in 1952 met een studiebeurs naar India, waar hij als bachelor of arts afstudeerde in filosofie (1) en vergelijkende taalwetenschappen (2) aan de Punjab University. Jnan Adhin paarde zijn hoge intelligentie aan een zeer grote ijver en werklust. Hij vertrok naar Nederland voor verdere studie met zijn gezin. Van 1958-1961 studeerde hij in sneltreinvaart aan de universiteiten van Amsterdam en Utrecht en werd driemaal doctorandus in de Niet-Westerse Sociale Wetenschappen (3), Wijsbegeerte & Pedagogiek (4) en Culturele Antropologie (5) en meester in de rechten (6). Daarnaast promoveerde hij cum laude in Groningen in de economische wetenschappen (7) op het proefschrift Development Planning in Surinam in historical perspective. Daarom werd gezegd dat hij zeven (academische) titels had. Als stelling in zijn proefschrift poneerde hij onder meer dat het in Suriname gesproken Hindostaans (Sarnami-Hindi) op dezelfde gronden een Surinaamse taal is als het Sranan (tongo).
Adhin tijdens een lezing in Nederland (1996)
Verspreider van kennis
Jnan Adhin heeft niet alleen veel kennis verworven over verschillende vakgebieden, maar heeft op verschillende terreinen een rol gespeeld als kennisverspreider. Hij heeft veel kennis gebundeld en via colleges, artikelen, boeken en lezingen verspreid binnen de Surinaamse gemeenschap. Dat is overigens slechts een van zijn vele verdiensten geweest. Naast zijn wetenschappelijke kennis, stond hij ook bekend als een groot kenner van het hindoeïsme.
Zijn vader werd Mahájan (gerespecteerde zakenman) genoemd en organiseerde op plantage Ornamibo (in het Sarnámi bekend als Nainibog) zogeheten Satnáráyan kathá’s. Dat waren devotiebijeenkomsten waar honderden mensen aan deelnamen. Aan het eind van deze voorlezingen (kathá’s) werden toneelstukken met een religieuze strekking opgevoerd. Jnan Adhin kreeg dan ook het Indiase i.c. hindoecultuurgoed als het ware met de paplepel ingegoten. Door zelfstudie ontwikkelde hij zich tot een kenner van het complexe en veelvormige hindoeïsme. In zijn boek Dharm Karm heeft hij zijn belangrijkste inzichten samengevat voor een breed publiek. Ik heb bijvoorbeeld geput uit zijn studie voor mijn boek over de Vedische Dharma gepubliceerd in 2018.
Jnan Adhin liet zich ook leiden door de levenswijsheden uit de zogeheten heilige boeken van het hindoeïsme. Zo was de spreuk uit de Rig-Veda: Ekam sat-vipra bahudha vadanti – Het Werkelijke is Eén, de wijzen noemen Het met verschillende namen – een belangrijk beginsel voor hem. Hij was daarom voorstander van diversiteit en tolerantie. Religieuze verdraagzaamheid en niet denken in sektarische hokjes waren belangrijke principes voor hem. Hij verfoeide dan ook het onderdrukkende kastensysteem binnen het orthodoxe hindoeïsme en was ook voor gelijkwaardigheid van man en vrouw. Zich baserend op het Vedantische gedachtegoed was Adhin niet dogmatisch; hij hechtte niet zozeer aan geloof en rituelen, maar aan het gedrag. ‘Niet geloof en dogma’s zijn belangrijk, maar gedrag en levenswijze’. Hij stimuleerde andere zoveel mogelijk kennis te vergaren.
Veda betekent weten en anta betekent einde. Men moet streven naar ‘het einde van het weten’. Dat heeft hij zelf zoveel mogelijk gedaan. Dat hij zijn naam van Jan naar Jnan liet herschrijven had te maken met het gedachtegoed dat hij propageerde. Jnan betekent in het Sanskriet kennis/wijsheid. Zijn Vedantische visie kreeg enige aanhang en de bekende notaris, mr. Carlo Jadnanansing, is een van zijn leerlingen. Hij heeft met anderen de Vedanta prijs ingesteld in Suriname die wordt uitgereikt door het Jnan Adhin fonds.
Eenheid in verscheidenheid, geen uniformiteit
Eenheid in verscheidenheid
Jnan Adhin heeft zich ingezet voor het toepassen van de aloude (tijdloze en universele) Vedische inzichten in de praktijk. Zo introduceerde hij het beginsel uit de Rig-Veda ‘Eenheid in verscheidenheid, doch geen uniformiteit’ (Anektá men Ektá, na Ekveshtá) als grondslag voor de multiculturele Surinaamse samenleving. Hij vond de culturele rijkdom van de verschillende bevolkingsgroepen in Suriname belangrijk en wees culturele assimilatie af. In zijn bekroonde opstel bij het tienjarig bestaan van het Cultureel Centrum Suriname (CCS) in 1957 ontvouwde Adhin zijn visie op multiculturalisme. Hij zag geen heil in de ‘uniformiteit van godsdienst en cultuur’ maar pleitte voor het behoud van culturele verscheidenheid.
‘Laat elke groep haar taal behouden en tot ontwikkeling brengen, waarbij als eenheidstaal het Nederlands fungeert… Het is nu dan ook hoog tijd, dat de groepen elkaar leren begrijpen en waarderen, opdat een synthese in denken en leven kan worden bereikt en alle groepen worden samengesmeed tot één composiet Surinaams volk. Maar met deze cultuursynthese bedoelen wij niet een opdringen van één cultuur, waardoor de andere cultuuruitingen afsterven. Het door elke groep onverwijld accepteren van de westerse beschaving, met overboord gooien van haar eigen tradities en cultuur, kunnen wij niet als een oplossing beschouwen. Afgezien van de psychologische onmogelijkheid om zich geheel en al te ontdoen van een culturele achtergrond, die sinds eeuwen in het collectieve onbewuste aanwezig is, zal het doorvoeren van deze gedachte in de praktijk op grote weerstanden en moeilijkheden stuiten, daar geen enkele groep haar tradities zo maar wil prijsgeven’, aldus Jnan Adhin in 1957.
Eind jaren vijftig was er een stroming onder Creolen, onder wie ook een deel van de Afro-Surinamers die pleitte voor een vorm van nationalisme, waarbij de Hindostanen in culturele zin moesten assimileren. De opkomende groep Hindostanen en de zelfbewuste jonge generatie vond in dit standpunt voldoende basis om weerstand te bieden tegen dit assimilatiestreven. Later hebben voorlieden van de Afro-Surinaamse groep het standpunt over culturele verscheidenheid omarmd toen een herwaardering van de (onderdrukte) Afrikaanse en Afro- Surinaamse cultuur in Suriname plaatsvond. Wij zien dat thans -in de eenentwintigste eeuw- culturele verscheidenheid ook in Suriname als rijkdom wordt beschouwd. In dit verband was Jnan Adhin zijn tijd ver vooruit en is de volgende passage nog steeds actueel:
‘Laat geen enkele groep zich minderwaardig of meerderwaardig gevoelen, doch gelijkwaardig, hoewel anderswaardig. Laat elke groep op de haar karakteristieke wijze, in actieve coöperatie en harmonie met andere groepen, het hare bijdragen tot de culturele en sociale opbouw van Suriname. Laat er geen eenvormigheid en eentonigheid zijn, doch eenheid in verscheidenheid.’
Productieve bestuurder
Jnan Adhin werd vanwege zijn standpunt dat Hindostanen een volwaardige Surinaamse bevolkingsgroep vormden en dat de van oorsprong Indiase cultuurgoed door Surinaamse invloed evenzeer Surinaams cultuurgoed was geworden gaandeweg als het ware de ideoloog van de VHP. De VHP heette toen nog de Verenigde Hindostaanse Partij en werd later de Vooruitstrevende Hervormings Partij. Na terugkeer uit Nederland in Suriname (in 1961) werd hij politiek actief in de VHP. Dr. Jnan Adhin heeft ook op politiek-bestuurlijk gebied een belangrijke rol gespeeld. Hij was het intellectuele brein achter de VHP vanaf de jaren zestig en een steunpilaar van de politieke leider Jagernath Lachmon. Vaak leverde hij de ingrediënten van zijn toespraken en was de opsteller van moties en andere documenten van de VHP en voerde trouw en nauwgezet de opdrachten van Sabhapati (de Voorzitter!) Lachmon uit. Ook tijdens de onafhankelijkheidsbesprekingen met Nederland speelde hij een belangrijke rol. Hij stelde zich zeer dienstbaar op ten opzichte van Lachmon, die voor hem de onomstotelijke politiek leider van de Hindostanen was. Met enkele (korte) onderbrekingen was hij van 1963 tot 1980 namens de VHP lid van de Staten van Suriname (Parlement van Suriname). Hij was Minister van Justitie en Politie van 1964-1967 en 1969-1973. In 1971-1972 was hij daarnaast ook tijdelijk de minister van Onderwijs en Volksontwikkeling. Kort vóór zijn overlijden heeft Jnan Adhin de functie van waarnemend voorzitter van de VHP vervuld (na het overlijden van Lachmon in oktober 2001). Na 1980 was Adhin regeringsadviseur in algemene dienst.
Jnan Adhin in zijn functie van minister van Justitie en Politie
Tenslotte vertelt zijn leeftijdgenoot de nu 93-jarige Andre Saheblall, die secretaris was op het Ministerie van Justitie en Politie toen Jnan Adhin dit ministerie leidde (1969-1973):
Meneer Adhin werkte hard. Hij kon in een avond een hele wettekst ontwerpen. Hij heeft ook gezorgd dat Hindostanen en Javanen werden benoemd bij de politie en ook in hogere functies, want toen was het een Creools gebeuren bij de Politie. Korpschef Spalburg heeft overigens goed meegewerkt. Ik werd later directeur op dit ministerie en Meneer Adhin was mijn grote voorbeeld. Veel oude of bestaande wetten werden aangepast aan de tijd of volledig vervangen door een moderne wet. Ook in debatten tijdens de behandeling van wetsontwerpen in het parlement, schitterde Meneer Adhin als een minister die zijn zaken goed kende en voor geen enkel debat uit de weg ging. Elk onderwerp werd zakelijk en objectief behandeld. In goed Nederlandse taal legde hij uit wat zijn beleid was. Hij was noch sarcastisch noch beledigend tegenover een parlementslid of collega minister. Hij benaderde een onderwerp niet alleen juridisch maar ook maar ook vanuit andere gezichtspunten.
Het zij gezegd dat Jnan Adhin geen politicus was in de zin van een charismatisch spreker, populistisch gedrag en machtspelletjes. Hij was meer een technocratisch bestuurder en gericht op invoering van effectieve maatregelen. Een belangrijk wapenfeit is dat Jnan Adhin de regeling op het verbod op praktisering van Winti (traditionele Afrikaanse godsverering) heeft ingetrokken. Dat was gebaseerd op zijn door de Veda’s geïnspireerde wijsheid: het Werkelijke is Eén! Iedereen mag dan ook elke god vereren die hij/zij wil.
Taalvirtuoos
Het is opmerkelijk dat hij naast deze bestuurlijke werkzaamheden toch tijd had om zich bezig te houden met taal en literatuur. Van oudsher hadden Hindostanen – ook academici- tot de jaren zeventig moeite met de Nederlandse taal en in het bijzonder de lastige grammatica. Zo niet dr. Jnan Adhin. Integendeel: hij was een taalvirtuoos. Hij had altijd een potlood bij de hand en corrigeerde regelmatig teksten in schriften en boeken op de juiste spelling en lidwoordgebruik. Hij was ook kort directeur van het Bureau Volkslectuur en het Taalbureau en onderwijsinspecteur. Hij maakte zijn literaire debuut met het korte verhaal ‘Weer bloeit de Bamboe’ in het tijdschrift Vikaash van maart 1947. Enkele toneelstukken schreef hij onder het pseudoniem Gyan Dev medio jaren zestig en publiceerde ook enkele verhalen onder de pseudoniem Sad Darshi in het tijdschrift Soela. Op het terrein van proza was Jnan Adhin echter geen uitblinker, zoals hij zelf ook al snel onderkende en ermee stopte. Dit indiceert dat ook de briljante dr. Jnan Adhin niet op alle terreinen kon excelleren. Zijn artikelen voor dagbladen en voor Dharm-Prakásh, het tijdschrift dat hij vier jaar lang zowat helemaal alleen volschreef volgens Michiel Van Kempen -dè kenner van de Surinaamse literatuur- waren toegankelijk geschreven. Andere artikelen van Jnan Adhin waren weer -ook voor mij- niet gemakkelijk leesbaar en zelfs complex. Het door hem samengestelde Hindi woordenboek [Hindi-Nederlands] gepubliceerd in 1953 en later -in 1968- herdrukt was daarentegen weer zeer toegankelijk en werd veel gebruikt.
Docent en adviseur
Jnan Adhin was ook als docent verbonden en gecommitteerde bij eindexamens van de toenmalige kweekschool. De 80-jarige docent Albert Rahman, kleinzoon van de eerste Hindostaanse schrijver en intellectueel Munshi Rahman Khan (geboren in India) heeft dr. Jnan Adhin meegemaakt als gecommitteerde.
‘Meester Adhin stimuleerde je om verder te studeren, terwijl anderen alleen moeilijke vragen stelden. Hij stopte tijdens mijn jeugd vaak even bij mijn grootvader op plantage Dijkveld op weg van Paramaribo naar zijn huis op plantage Ornamibo. Hij reed toen op een bromfiets en zij spraken dan uren met elkaar. Hij had veel respect voor mijn grootvader.’
Bij oudere Surinamers hoor je heel vaak: ‘Oh ja, van meneer Adhin heb ik les gehad’. Dit is niet vreemd aangezien Jnan Adhin colleges gaf op verschillende hogere onderwijsinstellingen, waaronder Kweekschool, Hoofdakte, Pedagogisch Instituut, Kunstacademie, Juridische faculteit (eerst Rechtsschool) en Sociaal-Economische faculteit van de Universiteit van Suriname. Hij bleef tevens voortdurend actief op cultureel en maatschappelijk gebied. Hij was als bestuurslid en adviseur verbonden aan talloze organisaties. Het voert te ver om de talloze functies die hij bekleed heeft te noemen. Ik verwijs naar de organisaties. Ik noem hier slechts enkele als de Liga van Hindostani’s, Jagriti, Hindustani Nawyuwak Sabha (HNS), die vooral de emancipatie van Hindostanen hebben bevorderd. Jnan Adhin heeft zich dus breed ingezet voor de emancipatie van het Hindostaanse Surinamers. Door middel van colleges, lezingen, publicaties enzovoort heeft Adhin zich tot het laatst ingezet om zijn kennis over te dragen op anderen.
Minister Adhin en de Nederlandse minister van Jusititie Van Agt (1972)
Multitasker pur sang
Dr. Jnan Adhin was niet alleen veelzijdig, maar een multitasker pur sang. Hij kon met verschillende denkprocessen en werkzaamheden tegelijk bezig zijn. Tegelijkertijd had hij volgens Michiel van Kempen een fantastisch vermogen om verschillende disciplines scherp van elkaar te scheiden.
Hij kon twee uur bezig zijn met een pedagogisch probleem en vervolgens de knop helemaal omzetten en een uur besteden aan het revalidatiecentrum waarvan hij beheersraadslid was, om dan weer een uur in de Veda’s te lezen en daarna in de versnelling van de strafvordering te schieten.
Van Kempen noemde hem dan ook een ‘duizendpoot’:
Ik heb het zelf in 1986 op het Sarnámi-congres in Krasnapolsky in Paramaribo meegemaakt hoe de aanbevelingen al kant-en-klaar geformuleerd waren, nog voordat de laatste spreker goed en wel zijn betoog had afgerond. Zelf kreeg ik bijna binnen 24 uur nadat sommige passages over de Hindostaanse culturen uit mijn eigen proefschrift op zijn bureau waren beland, al anderhalve meter faxpapier binnen met zijn commentaar. Als ik dan één strekkende meter verwijzingen naar zijn eigen publicaties eraf had geknipt, hield ik nog een halve meter zeer verstandige opmerkingen over.
Veel publicaties
Volgens de redacteur van het Surinaams Juristenblad, Carlo Jadnanansing, is Jnan Adhin één van de meest gerespecteerde redacteuren geweest van dit blad en van onschatbare waarde. Naast zijn functies als redacteur en later redactie-voorzitter van dit blad is hij met 45 gepubliceerde artikelen, de meest productieve auteur aller tijden van dit blad. Daarnaast heeft Adhin nog talrijke artikelen op verschillende gebieden geschreven die verzameld in zes bundels zijn: taalkunde en filosofie, religie en cultuur, opvoeding en onderwijs, staats-, administratief-, huwelijks- en kinderrecht, sociale economie en geschiedenis. Voorts zijn er nog vele publicaties van zijn hand.
Adhin Is lid (geweest) van diverse wetenschappelijke en professionele verenigingen en instellingen, z.a. World Peace Through Law Centre, International Law Association, Nederlandse Vereniging in van Opvoedkundigen, Surinaamse Vereniging van Opvoedkundigen, Surinaams Juristenvereniging, Surinaamse Vereniging van Sociologen, New York Academy of Science, Academia Brasilieira de Ciencas Humanas (Sao Paulo), Fredsbudet (Oslo), Surinaamse Historische Kring, etc. Redactielid en/of medewerker van diverse tijdschriften, zoals Vikaash (1946-1949), Prakash (1947-1949), Het Onderwijs (1946-1949), De Openbare School (1947-1950), Shanti Dut (1962-1967), Soela (1961-1964) Vox Guyanae (1953-1955), Nieuw West-Indische Gids (1959-1975), Surinaams Juristenblad (1968-1982), Dharm-Prakash (1975-1981), Bhasa (1984-1987), Kala, Surinaamse Encyclopedie (1977), S.W.I.-Forum (1990). Geïnteresseerden kunnen hierover zijn uitvoerige bibliografie raadplegen die is gepubliceerd op de site van Hindorama.com. Er bestaat ook een Bibliografie van Jnan H. Adhin die drie van zijn oud-studenten in 1995 samenstelden op zijn aanwijzing. Alles staat erin: van zijn typediploma’s tot zijn academische graden, en van zijn eenjarige lidmaatschap van zwemvereniging Bikini in Nieuw-Nickerie tot zijn functie als ‘Attorney General of the Supreme Court of Justice of Life’ in Ontario.
Driecirkelsmodel van Adhin
Dr. Jnan Adhin was geen empirisch onderzoeker en heeft dus nauwelijks nieuwe kennis gegenereerd. Hij paste de oude Vedische kennis toe op hedendaagse omstandigheden. Met de Vedantische eenheidsvisie als uitgangspunt heeft hij het zogeheten driecirkelsmodel, een inzichtelijk normatief model, ontworpen waarlangs harmonieuze integratie van een minderheidsgroep in de meerderheidssamenleving zou kunnen plaatsvinden met behoud van de eigen cultuur. Hij heeft dit model in 1986 tijdens een lezing in Nederland bij de organisatie Eekta (in Den Haag) gepresenteerd. Dit model gaat uit van de mate van gewenste aanpassing in drie gebieden (weergegeven door drie concentrische cirkels): het buitenste of perifere gebied, het overgangsgebied en het centrale gebied. In het eerste gebied waar de directe contacten met de meerderheidscultuur plaatshebben, moet zoveel mogelijk aanpassing plaatsvinden. Dat betekent respect voor de geldende rechtsorde. In het overgangsgebied, dat Adhin kenschetst als roti, kaprá aur makán (eten, kleding, huisvesting) kan makkelijk een combinatie van beide culturen worden nagestreefd. Met het centrale gebied waarin de kern van de cultuur besloten ligt (godsdienst, levensbeschouwing, morele normen en waarden) zou men heel bewust mee moeten omgaan. Dit gebied is niet geheel gesloten; er is wisselwerking met de omgeving mogelijk, maar veranderingen zouden goed moeten worden afgewogen omdat die veelal identiteitsbepalend zijn.
Voorbeeldfunctie
Dr. Jnan Adhin heeft ook een voorbeeldfunctie gehad voor velen. Hij was een rolmodel: niet alleen in intellectueel opzicht, maar ook in morele zin en ook wat betreft schrijfvaardigheid – ook voor mij trouwens. Eigenlijk zijn velen schatplichtig aan hem niet alleen in intellectueel, maar ook in moreel opzicht. Hij was voor velen ook een guru (leermeester). Hij was zachtmoedig en gematigd. Jnan Adhin was een kalme en beheerste persoonlijkheid. Toen de etnische polarisatie in Suriname op zijn hoogtepunt was, namelijk voorafgaand aan de onafhankelijkheid van Suriname liet hij zich niet verleiden tot radicalisme en polarisatie. Zo heeft hij met veel geduld moeite gedaan om de kleur oranje (van de VHP) in de nieuwe Surinaamse vlag op te laten nemen. Dat was tevergeefs, maar Adhin stelde -redelijk als hij was – ten langen leste dat in de centrale rode band van de Surinaamse vlag ‘ook vier delen helder oranje en zes donker rood waren opgenomen’ (Zie E. Dew, The difficult flowering of Surinam, 1978: 196).
Hij heeft dus niet gepolariseerd en bleef de redelijkheid zelve, terwijl bijvoorbeeld politici als Premier Henck Arron en vooral Eddy Bruma van de nationalistische partij PNR, maar ook Alwin Mungra (van de VHP) de gemoederen opzweepten. Ook toen in 1982 twee schoonzonen op gewelddadige wijze werden vermoord door de militaire heersers bleef dr. Jnan Adhin gematigd reageren. Of eigenlijk: hij gaf nauwelijks een reactie en zal met afschuw het afglijden van de morele waarden hebben gadegeslagen. Van Kempen stelde in dit verband over Jnan Adhin dat zijn rationaliteit en altijd relativerende, puur hindoeïstische levensrelativering bijna leek te grenzen aan stoïcisme. Door zich te onderwerpen aan de wetten van de kosmos kon hij kennelijk inwendige vrede vinden.
Jnan Adhin was ook niet statusgevoelig en liet zich niet omringen door pajongwaaiers en bodyguards. Hij bleef met zijn gezin ook toen hij minister was aan de Prinsenstraat wonen in de (volks)wijk Frimangron van Paramaribo, hoewel statusgevoelige Hindostanen meenden dat hij moest verhuizen naar een elitaire buurt.
Twee voorbeeldfiguren van Jnan Adhin. Rabindranth Tagore en dr. S. Radhakrishnan
Overigens heeft dr. Jnan Adhin zelf ook rolmodellen gehad. De Indiase getalenteerde filosoof, dichter, schrijver en componist Rabindranath Tagore was zijn ideaalbeeld. Er hing in zijn woning een portret van de wijsgeer Tagore met lang grijswit haar en baard. Adhin zei altijd dat als hij oud zou worden, hij ook zo eruit zou willen zien. Toen hij achter in de veertig was en grijs begon te worden, begon hij zijn haar te laten groeien. Dat zie je op een foto in het kader van besprekingen over de onafhankelijkheid van Suriname.
Adhin met lang haar naast VHP voorzitter Lachmon (1974/’75)
Het ‘vergrijzingsproces’ van zijn haren duurde echter wel erg lang. Hij heeft toen op aandringen van zijn vrouw zijn haren toch maar weer laten knippen. Een ander rolmodel was de tweede President van India dr. Sarvepalli Radhakrishnan (1962-1967). Deze filosoof en expert van het hindoeïsme was ook een staatsman en was ook professor geweest aan de Universiteit van Oxford.
Kritiekpunten
Naast alle lof voor dr. Jnan Adhin zijn er een paar kritiekpunten. Velen verweten hem dat hij overal pleitte voor het voeren originele Hindostaanse voornamen, terwijl hij tegelijkertijd zich Jan liet noemen en/of door anderen Jan werd genoemd. Zoals ik hierboven al aangaf, was Jnan Adhin na zijn geboorte ingeschreven met de voornaam Jan; ook zijn broers en zussen hadden Nederlandse voornamen. Zijn roepnaam bleef ook na de wijziging veelal Jan. Het was het in de eerste helft van de twintigste eeuw gebruikelijk dat de vroedvrouwen die veelal van Europese of Creoolse afkomst voor de Hindostaanse kinderen een Europese voornaam voorstelden die over het algemeen door de ouders werd overgenomen. Jnan Adhin wilde toen hij bewuster werd blijkbaar graag een Hindi naam die zo dicht mogelijk bij Jan bleef. Aangezien (het verwerven van) kennis voor hem een belangrijke drijfveer was, koos hij voor Gyan (kennis) met een variant van de Sanskriet schrijfwijze Jnan. Overigens heeft hij zijn eerste kind Vidya genoemd (kennis, wijsheid).
Een ander kritiekpunt is dat Jnan Adhin niet altijd en niet precies de bronnen vermeldde in zijn vele publicaties, namelijk van de boeken, artikelen en archiefstukken die hij had geraadpleegd, parafraseerde of citeerde. Dat had vooral te maken met de snelheid waarmee hij schreef en hij vaak zichzelf citeerde. Wat het laatste betreft: hij was een van de weinigen die zoveel schreef en deels waren er vaak geen andere bronnen. Maar Adhin kende niet alle bronnen met betrekking tot een bepaald onderwerp of had geen toegang daartoe. Bijvoorbeeld in een artikel over het afstand doen van (Afrikaanse) Goudkust ten behoeve van de toestemming om Hindostaanse contractarbeiders te mogen rekruteren in Suriname zijn er ook andere bronnen, die hij niet heeft geraadpleegd of niet heeft kunnen raadplegen.
Adhin bij zijn promotie in Groningen (1961)
Ook is ten onrechte bij sommigen vroeger het idee ontstaan dat het beginsel Eenheid in verscheidenheid door Jnan Adhin zelf zou zijn bedacht. Hij heeft echter altijd gepleit voor toepassing van de oude wijsheid van de Veda’s in de hedendaagse maatschappelijke context.
Tenslotte vinden voorstanders van de Sarnami taal dat Jnan Adhin te veel op het Hindi leunde en het Sarnami zou hebben gekwalificeerd als een Indiaas dialect. Ook had Adhin weinig tijd en aandacht voor anderen en was wellicht te veel op zichzelf gericht. Ik heb met mijn vader in juli 1972 hem toen hij minister van Justitie was bezocht in het kader van de verwerving van een studiebeurs. Wij hadden een gesprek van maximaal een half uur en Adhin was in mijn ogen tegelijkertijd bezig met andere kwesties. Achteraf begrijpelijk: want hij had zoveel aan zijn hoofd. Nobody is perfect en dit echter zijn kleine minpunten. Daartegenover staan zijn vele verdiensten en uitzonderlijke prestaties voor de Surinaamse samenleving. Al met al was dr. Adhin van professoraal kaliber.
Onvoldoende waardering
Natuurlijk is er in de kleine Surinaamse gemeenschap ook sprake van (intellectuele) jaloezie en na-ijver en dat is Adhin ook ten deel gevallen. Er wordt ook beweerd dat omdat hij niet tot hogere kasten van de hindoes behoorde, hij als intellectueel niet de juiste waardering in deze kringen heeft gekregen. Jnan Adhin had namelijk een moeizame relatie met de orthodoxe hindoepriesters (pandits) omdat hij de rituelen minder belangrijk vond dan het morele gedrag. Hij wilde graag anderen de weg wijzen, maar zij moesten zelf de verantwoordelijkheid voor hun keuzes dragen. Zijn boodschap was altijd: ‘Lees en denk vooral zelf na. Neem niet klakkeloos aan wat anderen zeggen.’ Hij vond dat men zelf op zoek moest gaan naar kennis en kennis moest worden verspreid, ook door de pandits.
Crematieplechtigheid Jnan Adhin begeleid door muziek van de Surinaamse politiekapel (2002)
Dr. Jnan Adhin heeft zich zijn leven lang onbaatzuchtig voor land, volk en gemeenschap ingezet. Voor velen heeft hij -zoals gezegd- als guru gefungeerd. Zijn ideeën en gedachten zijn in talrijke publicaties vastgelegd. Terecht meent Carlo Jadnanansing, die zichzelf beschouwt als een adept van Jnan Adhin (hij noemde hem oom Jan), dat gelet op het intellectueel kaliber en zijn verdiensten deze zeer geleerde Hindostaanse Surinamer nog steeds niet de juiste waardering ten deel is gevallen. Hij heeft in Suriname onvoldoende waardering gekregen, niet alleen voor zijn culturele, wetenschappelijke, maar ook maatschappelijke bijdrage aan de Surinaamse samenleving. Tijdens zijn leven zou dr. Jnan Adhin tenminste een eredoctoraat en/of een hoogleraarschap aan de Surinaamse universiteit moeten zijn aangeboden. Sterker nog: ik vind dat het als een blamage kan worden beschouwd dat de toenmalige intellectuele voorhoede en het politieke establishment deze stappen niet hebben gezet. Blijkbaar werden de zachtmoedigen die nijver werkten en vaak in stilte en niet met de vuist op tafel sloegen minder op waarde geschat. Ook na zijn overlijden in 2002 is er geen enkele blijk van waardering gekomen in de vorm van bijvoorbeeld de vernoeming van een straat of gebouw naar hem. Hopelijk wordt deze omissie alsnog goedgemaakt. Dr. Jnan Adhin was overigens tegen persoonsverheerlijking.
Adhin’s as werd deels uitgestrooid in de Para-rivier bij Ornamibo
Ik besluit met de constatering dat bekeken vanuit het perspectief van de Hindostaanse migratiegeschiedenis twee Hindostaanse immigranten die op zeer jonge leeftijd uit India vertrokken een zoon hebben voortgebracht van het zeer hoge intellectuele kaliber van dr. Jnan Adhin. Een illustratie van razendsnelle vooruitgang en mobiliteit. Alles overziend kom ik tot de conclusie dat deze bijzondere Hindostaanse Surinamer een bijzondere ereplaats verdient in de Surinaamse geschiedenis.
Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.
- Published in BIBLIOTHEEK, CULTUUR, NIEUWS, Suriname
Dr. Jnan Hansdev Adhin: erudite and very prolific – Prof. Chan E.S. Choenni
Jnan Adhin and wife Esha Nandelall (photo 1972)
Dr. mr. drs. Jan Adhin. That is how the late Dr. Jnan Hansdev Adhin was known in Suriname. In the sixties of the last century, he was considered one of the most learned, if not the most learned person in Suriname. On 24 January 2021, Jnan Adhin would have become 94 years old. He died, however, on 16 January 2002 at the age of 74 in Leiden (the Netherlands). Who was this remarkable person and what was his significance for Suriname and Surinamese politics, and in particular for Hindustani culture and Hinduism? I will sketch a picture of this versatile and very prolific Hindustani Surinamese citizen. In this article, I will limit myself to a few important aspects and themes. I would refer those who want to know more about Jnan Adhin to the master thesis of D. Albertzoon (2015), entitled Dr. Mr. Drs. Jnan Hansdev Adhin, B.A. (Hon) L.L.D., Ph.D. – The Surinamese Maha-acharya, Paramaribo: Adek. Furthermore, Prof. M. Van Kempen and Mr. Carlo Jadnanansing have published articles about him on, among others, the blog Caribisch uitzicht. In addition, some books with a collection of his articles have been published. One can read the many articles and for example, the well-known book Dharm Karm – Inleidende Ethische Beschouwingen (Introductory ethical reflections) to gain more insight into his thinking. I have used these sources for my present article in memory of this great son of Suriname.
Jnan Hansdev Adhin was born on 24 January 1927 in Ornamibo to a prosperous family of farmers. Ornamibo was a former plantation 15 kilometres south of the capital Paramaribo in the then district Boven-Para, later district Suriname and presently known as district Wanica. His father, Ram Adhin, was born around 1876 in then British India near Allahabad and came to then British Guyana at the age of 14 as an indentured labourer. After his five-year service, he migrated in 1895 from Guyana as a so-called free emigrant to Suriname. In 1895, Suriname introduced a scheme by which people could get uncultivated land free if they were willing to cultivate it. Between 1873 and 1920, 3,000 Hindustani from the Caribbean settled in Suriname. They were gradually absorbed into the Hindustani population of Suriname. Ram Adhin was one of them. He became a farmer as well as a businessman. Jnan Adhin’s mother, Daulatia Oedjaghir (1892-1978), arrived as a toddler of less than two years in Suriname in 1893 with her mother who became an indentured labourer. They had migrated from the Shahabad area in the state of Bihar. Many people from the Shahabad area with the main town of Arrah migrated to the colonies as indentured labourers. Ram Adhin and Daulatia had nine children, of whom Jnan Adhin was the seventh child. After his birth he was registered as Jan Hansdew; later he had the spelling of his first names changed to Jnan Hansdev. The sons of the family were enabled to get good education; but the three sisters to a much lesser extent. In the thirties and forties, it was not common for Hindustani women to attend higher education. Adhin was 16 years old when his father died in 1943. His mother reached the advanced age of 86.
Father Mahájan Ram Adhin and mother Daulatia Oedjaghir
Well-to-do environment
Jnan Adhin can be considered a second-generation Hindustani in Suriname, as both his parents came from India. It is important to mention that Jnan Adhin’s parents were already known as well-to-do people who, apart from a large agricultural area in Ornamibo, also owned a house in the centre of Paramaribo. This house was located in the Watermolenstraat near the then harbour (‘platte brug/plata broki’) of Paramaribo. The eldest brother lived there permanently and Jnan Adhin stayed there regularly. In the thirties and forties, many prominent Hindustani lived in this neighbourhood where also several Hindustani shops were located. At an early age, Jnan Adhin underwent urban influences and he developed widely. The former international football player Paul Ameerali, who grew up near the Watermolenstraat at that time, saw Jnan Adhin often. However, he did not have contact with Jnan Adhin because “he was constantly busy reading books inside the house.” Unlike most other Hindustani people of his generation, Jnan Adhin did not have to work on the land during his younger years, but could fully devote himself to his intellectual development.
Wedding photo February 1948
Esha Nandelall
Jnan Adhin married Etwaria Debi Nandelall in 1948. She later had her first names officially changed to Esha Damayanti, but remained known in the family as Ilse, as she was called from childhood. She was born in Paramaribo, where her father had a restaurant. Because her father died at a relatively young age, she left school early to work. In the forties she worked at the shop Nassief (a well-known manufactory at the Maagdenstraat) when she met Jnan. She was a modern city girl who did not wear an orhni (transparent white headscarf), as was customary for Hindustani women at the time. There was no question of an arranged marriage; both belonged to different Hindu movements. Esha’s family belonged to the progressive Arya Samaj movement, while Jnan came from the more conservative Sanatan Dharm tradition. In Hindu society, such religious difference often led to quarrels and conflicts between families and even to the rejection of marriage proposals and partner relationships. Esha and Jnan had six children: four daughters and two sons. In fact, it is remarkable that Jnan Adhin, at that time, as a Hindu, did not convert to Christianity in order to pursue higher education, and that he chose a Hindu partner. At that time, many higher educated Hindu men chose a non-Hindu partner, because the number of higher educated Hindu women was rather small. Moreover, the status of Christian Hindustani partners was higher.
Highly gifted and very zealous
Jnan Adhin was highly gifted. This became evident at a very young age. At primary school he had such excellent grades that he was allowed to skip the first class. At the age of 16, he was already an assistant teacher and, at the age of 20, headmaster of a primary school which was a highly respected occupation in those days. He was one of the youngest persons to obtain the headmaster’s certificate. It was also customary then to obtain all kinds of certificates in order to be promoted. Thus, he obtained certificates for English, drawing, mathematics and Dutch. As headmaster he worked in different parts of Suriname: Leiding, Moengo (twice with an interval) and Nickerie.
He was one of the first Surinamese to leave for India on a scholarship in 1952, where he graduated with a bachelor’s degree in philosophy (1) and comparative linguistics (2) from Punjab University. Jnan Adhin combined his high intelligence with a very great zeal and work ethic. In 1958, he left with his family for the Netherlands to continue his studies. From 1958-1961 he studied at the universities of Amsterdam and Utrecht and became three times doctoral candidate in the Non-Western Social Sciences (3), Philosophy & Pedagogy (4) and Cultural Anthropology (5), and Master of Laws (6). He also obtained his doctorate cum laude in Groningen in economic sciences (7) with his dissertation Development Planning in Suriname in historical perspective. Therefore it was said that he had seven (academic) titles. One of the propositions in his dissertation states that the Hindustani language spoken in Suriname (Sarnámi-Hindi or Sarnámi) is a Surinamese language on the same footing as Sranan (tongo) (the language spoken by the Afro-Surinamese population).
Adhin during a lecture in the Netherlands (1996)
Spreader of knowledge
Jnan Adhin not only acquired extensive knowledge in various fields, he also had an important role in disseminating knowledge within the Surinamese community through (academic) lectures, articles and books. This, however, is only one of his many achievements. Besides his scientific knowledge, he was also known as a great expert in Hinduism. His father, who was called Mahájan (respected businessman), organised so-called Satnáráyan kathás on his plantation in Ornamibo (known as Nainibog in Sarnámi). These were devotional meetings attended by hundreds of people. At the end of these readings (kathás), plays with a religious meaning were performed. Jnan Adhin was thus brought up with Indian and Hindu culture. Through self-study, he developed into an outstanding expert in the complex and multifaceted Hinduism. In his book Dharm Karm, he has summarised his most important insights for a broad audience. For example, I drew on his studies for my book on the Vedic Dharma published in 2018.
Jnan Adhin was also guided by the Vedantic life wisdom based on the so-called holy books of Hinduism, the Vedas. Of particular importance to him was the saying from the Rig-Veda: Ekam sat-vipra bahudha vadanti – There is only one Truth (or True Being) and learned persons call It by many names”. He therefore advocated diversity and tolerance, including religious tolerance and not thinking in sectarian boxes. He detested the oppressive caste system within orthodox Hinduism and was in favour of equality between men and women. Adhin was not dogmatic; he considered behaviour to be of greater importance than faith and rituals. It is not faith and dogmas that are important, but behaviour and lifestyle. He encouraged others to acquire as much knowledge as possible. ‘Veda’ means knowing and ‘anta’ means end. One should strive for ‘the end of knowing’. He himself did this as much as possible. The rewriting of his name from Jan to Jnan must also be seen in this context. The word jnan in Sanskrit means knowledge/ wisdom (also written as gyan). His Vedantic vision gained some support in Suriname. One of his students, the well-known notary Mr Carlo Jadnanansing, together with other supporters established the Vedanta Prize in Suriname, which is awarded by the Jnan Adhin Fund.
Unity in diversity, no uniformity
Unity in Diversity
Jnan Adhin devoted himself to applying the ancient (timeless and universal) Vedic insights in practice. Thus, he introduced the principle from the Rig-Veda “Unity in diversity, no uniformity” (Anektá men Ektá, na Ekveshtá) as a basis for the multicultural Surinamese society. He considered the cultural richness of the various population groups in Suriname an important asset and rejected cultural assimilation. In his prize-winning essay written in 1957on the occasion of the tenth anniversary of the Cultural Centre Suriname (CCS), Adhin unfolded his vision of multiculturalism. He did not favour ‘uniformity of religion and culture’ but advocated the preservation of cultural diversity.
He wrote: “Let each group preserve and develop its language, with Dutch as the common language … It is now high time that the groups learn to understand and appreciate each other, in order to enable the creation of a synthesis in thought and life by which all the groups are forged together into one composite Surinamese people. However, with this cultural synthesis, we do not mean the imposition of one culture, as a result of which the other cultural expressions would die out. We cannot consider the immediate acceptance by each group of Western civilisation, throwing its own traditions and culture overboard, as a solution. Apart from the psychological impossibility of completely ridding oneself of a cultural background that has been present in the collective unconscious for centuries, implementing this idea in practice will meet with great resistance and difficulties, since no group is willing to give up its traditions just like that.”
At the end of the 1950s, a movement among Creoles, including some Afro-Surinamese, advocated a form of nationalism that would require the Hindustani population to assimilate in a cultural sense. Adhin’s viewpoint provided sufficient basis for the emerging, self-confident young Hindustani generation to resist this assimilationist tendency. Later, leaders of the Afro-Surinamese group embraced the standpoint of cultural diversity when a revaluation of the (suppressed) African and Afro-Surinamese culture in Suriname took place. We see that now – in the twenty-first century – cultural diversity is also regarded as a source of wealth in Suriname. In this context, Jnan Adhin was far ahead of his time and the following passage in his 1957 essay is still relevant: “Let no group feel inferior or superior, but equal, although different. Let each group contribute to the cultural and social construction of Suriname in its own characteristic way, in active cooperation and harmony with other groups. Let there be no uniformity and monotony, but unity in diversity.”
Prolific government executive
Jnan Adhin became the ideologist of the political party VHP because of his view of Hindustani people as full-fledged Surinamese citizens with an Indian culture that had become Surinamese cultural heritage through Surinamese influences. The VHP was then called the Verenigde Hindostaanse Partij (United Hindustani Party); it later changed its name to ‘Vooruitstrevende Hervormingspartij’ (Progressive Reform Party). After returning from the Netherlands to Suriname (in 1961), Dr Jnan Adhin became politically active in the VHP and played an important role in the political-administrative field. He was the intellectual brain behind the VHP from the sixties onwards and a pillar of the political leader Jagernath Lachmon. He often provided the ingredients for Lachmon’s speeches and was the author of parliamentary motions and other documents of the VHP. He carried out the orders of Sabhapati (President of the Parliament) Lachmon loyally and conscientiously. He also played an important role during the independence discussions with the Netherlands. He loyally served Lachmon, who to him was the indisputable political leader of the Hindustani people. With some (short) interruptions, he was a member of the States of Suriname (Parliament of Suriname) on behalf of the VHP from 1963 to 1980. He was Minister of Justice and Police from 1964-1967 and 1969-1973. In 1971-1972, he also temporarily served as Minister of Education and Community Development. Shortly before his death, Jnan Adhin held the position of acting chair of the VHP (after Lachmon’s death in October 2001). After 1980, Adhin was government adviser in general service.
Jnan Adhin in his function as Minister of Justice and Police
His contemporary, the now 93-year-old Andre Saheblall, who was secretary at the Ministry of Justice and Police when Jnan Adhin headed this ministry (1969-1973), tells us: “Mr Adhin worked hard. He could draft a whole bill in one night. He also ensured that Hindustani and Javanese people were appointed to the police force and to higher positions. At that time, the Police Force was a Creole matter. In any case, Chief of Police Spalburg cooperated well. I later became director at this Ministry and Mr Adhin was my great example. Many old or existing laws were updated or completely replaced by a modern law. During parliamentary debates on the bills, Mr. Adhin also outstandingly proved himself a Minister with extensive knowledge who did not shy away from any debate. He discussed each item pragmatically and objectively. He explained his policy in good Dutch and he never behaved in a sarcastic or insulting manner towards any member of parliament or fellow minister. He approached a subject not only from a legal point of view, but from other points of view as well.”
One can say that Jnan Adhin was not a politician in the sense of charismatic political speeches, populist behaviour and power games. He was a technocratic administrator who focused on implementing effective measures. He withdrew the legislation prohibiting the practice of Winti (traditional African religious worship), which is considered an important achievement. This was based on his wisdom, inspired by the Vedas: there is one True Being that may be called by many names. Therefore, everyone should be allowed to worship any god of his or her choice.
Language virtuoso
It is remarkable that besides the above-described activities, Jnan Adhin still had time to occupy himself with language and literature. Until the 1970s, Hindustani people – including academics – traditionally had difficulty with the Dutch language and its difficult grammar, in particular. Not so Dr. Jnan Adhin. On the contrary, he was a language virtuoso. He always had a pencil at hand and regularly corrected texts in school and library books. For a short time, he was director of the Bureau for Folk Literature and the Bureau for Language. He also worked as an inspector for the Educational Inspectorate. He made his literary debut with the short story ‘Weer bloeit de Bamboe’ (The Bamboo Blooms Again) in the March 1947 issue of Vikaash magazine. He wrote some plays under the pen name Gyan Dev in the mid-1960s and published some stories under the pen name Sad Darshi in Soela magazine. In the field of prose, however, Jnan Adhin was not an outstanding writer, as he himself recognised soon and did not continue on this path. This indicates that even the brilliant Dr Jnan Adhin could not excel in all fields. He did write very accessible articles for newspapers and for Dharm-Prakásh, a magazine on Hinduism that he filled almost entirely on his own for four years, according to Michiel Van Kempen, the expert on Surinamese literature. Other articles by Jnan Adhin were – also for me – not easy to read and even complex. The Hindi-Dutch dictionary he compiled (published in 1953 and later reprinted in 1968), on the other hand, was very accessible and widely used.
Teacher and advisor
Jnan Adhin was also a lecturer and a commissioner for the final exams at Teachers’ Training College. The now 80-year old teacher Albert Rahman, grandson of the first Hindustani writer and intellectual Munshi Rahman Khan (born in India), talks about his experience with Dr Jnan Adhin whom he also met during his exams. “Master Adhin encouraged you to study further, while others only asked difficult questions. During my youth, he often stopped at my grandfather’s house on the plantation Dijkveld on his way from Paramaribo to his home in Ornamibo. He was riding a moped at the time and he and my grandfather would talk for hours. He had great respect for my grandfather.”
With older Surinamese people, you often hear: ‘Oh yes, I had lessons from Mr Adhin’. This is not strange, since Jnan Adhin was a lecturer at various higher educational institutions, including the Teachers’ Training College, Courses for Senior Education Certificates, Pedagogical Institute, Art Academy, Law Faculty and Social-Economic Faculty of the University of Suriname. He also remained constantly active in the cultural and social fields. He was a board member and advisor to numerous organisations. It will be too much to mention the countless positions he held. I will mention only a few organisations such as the League of Hindustani’s, Jagriti, Hindustani Nawyuwak Sabha (HNS), which especially promoted the emancipation of Hindustani. Jnan Adhin has thus devoted himself broadly to the emancipation of the Hindustani. More generally, until the very end he was engaged in transfer of knowledge through lectures, readings, publications, etc.
Minister Adhin and the Dutch Minister of Justice Van Agt (1972)
Multitasker par excellence
Dr Jnan Adhin was not only versatile, but a multitasker pur sang. He could deal with different thinking processes and activities at the same time, while demonstrating a fantastic ability to separate different disciplines, according to Michiel van Kempen. He could spend two hours on a pedagogical problem, and then turn the switch completely to spend an hour on the rehabilitation centre of which he was a board member, then to the Vedas for another hour, and then jump into outlining a criminal procedure. Therefore, Van Kempen called him a ‘jack-of-all-trades’. He says: “I myself experienced in 1986 at the Sarnámi congress in Krasnapolsky in Paramaribo how the recommendations were already formulated ready for use before the last speaker had even finished his speech. I myself received one and a half metres of fax paper with his comments almost 24 hours after some passages about the Hindustani cultures from my own dissertation landed on his desk. If I then cut off one linear metre of references to his own publications, I was left with half a metre of very useful comments.”
Many publications
According to the editor of the Suriname Law Journal, Carlo Jadnanansing, Jnan Adhin has been one of the most respected and invaluable editors of this journal. Apart from his positions as editor and later editorial chairman of this magazine, he is the most prolific author of all time of this magazine with 45 published articles. Adhin has also written numerous articles in different fields that have been collected in six volumes: linguistics and philosophy, religion and culture, pedagogy and education, constitutional and administrative law, matrimonial law and legal position of children, social economy and history. There are also many other publications by his hand. Further, Adhin was a member of various scientific and professional associations and institutions, e.g. World Peace Through Law Centre, International Law Association, Dutch Association of Educators, Surinamese Association of Educators, Surinamese Lawyers Association, Surinamese Association of Sociologists, New York Academy of Science, Academia Brasilieira de Ciencas Humanas (Sao Paulo), Fredsbudet (Oslo), Surinamese Historical Circle, etc. He also was a member of the editorial staff and/or contributor to various magazines, such as Vikaash (1946-1949), Prakash (1947-1949), Het Onderwijs(1946-1949), De Openbare School (1947-1950), Shanti Dut (1962-1967), Soela (1961-1964), Vox Guyanae (1953-1955), Nieuw West-Indische Gids (1959-1975), Surinaams Juristenblad (1968-1982), Dharm-Prakash (1975-1981), Bhasa (1984-1987), Kala, Surinaamse Encyclopedie (1977), S. W.I.- Forum (1990). Those interested may consult his extensive bibliography published on the Hindorama.com site. There is also a Bibliography of Jnan H. Adhin compiled by three of his former students in 1995 on his instructions. It contains everything from his typing diplomas to his academic degrees, and from his one-year membership of the Bikini Swimming Association in New Nickerie to his position as ‘Attorney General of the Supreme Court of Justice of Life’ in Ontario.
Adhin’s three-circle model
Dr Jnan Adhin was not an empirical researcher and therefore hardly generated any new knowledge. He applied ancient Vedic knowledge to contemporary circumstances. With the Vedantic vision of unity as a starting point, he designed the so-called three-circle model, an insightful normative model as a basis for harmonious integration of a cultural minority into the majority society while preserving its own culture. He presented this model in 1986 during a lecture in the Netherlands at the organisation Eekta (in The Hague). This model reflects the degree of desired adaptation in three areas (represented by three concentric circles): the outer or peripheral area, the transition area and the central area. In the first area, where day-to-day interaction with the majority culture take place, adaptation should go as far as possible including respect for the legal order. In the transitional area, which Adhin characterises as roti, kaprá aur makán (food, clothing, housing), a combination of both cultures can easily be pursued. The central area, which contains the core of the culture (religion, philosophy of life, moral standards and values) should be dealt with very consciously. This area is not completely closed; interaction with the majority culture is possible, but changes should be carefully weighed because they often are essential to a person’s identity.
Exemplary role
Dr. Jnan Adhin has also been an example to many. He was a role model: not only intellectually, but also morally and in terms of his writing skills – for me as well. Actually, many are indebted to him not only intellectually but also morally. He was also a guru (teacher) to many. He was gentle and moderate, calm and in control. When prior to the independence of Suriname, the ethnic polarisation in Suriname was at its height, he did not allow himself to succumb to radicalism and polarisation. For example, he patiently made an effort to have the colour orange (of the VHP) included in the new Surinamese flag. This was in vain, but Adhin – rational and reasonable as he was – finally stated that in the central red band of the Surinamese flag ‘four parts bright orange and six dark red were also included’ (See E. Dew, The difficult flowering of Suriname, 1978: 196). Thus, he did not polarise and remained calm, while politicians like Prime Minister Henck Arron and especially Eddy Bruma of the nationalist party PNR, but also Alwin Mungra (of the VHP) stirred up tempers. Even when two sons-in-law were violently murdered by the military rulers in December 1982, Dr Jnan Adhin’s reaction remained moderate. Or rather, he hardly reacted. However, he must have been horrified by the decline in moral values. Van Kempen said about Jnan Adhin that his rationality and always-relativistic thinking based on the pure Hindu way of life almost seemed to border on stoicism. By submitting to the laws of the cosmos, he could apparently find inner peace.
Jnan Adhin was not status oriented and did not surround himself with servants and bodyguards. He and his family continued to live in the Prinsenstraat in the Frimangron (working class) area of Paramaribo even when he was a minister, although status oriented Hindustani people thought he should move to an elitist neighbourhood.
Two of Jnan Adhin’s role models. Rabindranth Tagore and Dr. S. Radhakrishnan
Incidentally, Dr Jnan Adhin himself also had role models. The Indian multitalented philosopher, poet, writer and composer Rabindranath Tagore was his ideal role model. A portrait of Tagore with long grey-white hair and beard hung in his house. Adhin always said that when he grew old, he would like to look like Tagore. When he started to turn grey in his late forties, he let his hair grow. This can be seen on a photo taken during discussions on the independence of Suriname.
Adhin with long hair next to VHP chairman Lachmon (1974/’75)
The greying process of his hair, however, took a long time and at the insistence of his wife, he had his hair cut. Another role model was the second President of India, Dr Sarvepalli Radhakrishnan (1962-1967). This philosopher and expert on Hinduism was also a statesman and had been a professor at Oxford University.
Points of criticism
Besides all the praise for Dr Jnan Adhin, there are a few points of criticism. Many blamed him for advocating the use of original Hindu given names, while at the same time allowing to be called by a Dutch name, Jan. As I mentioned above, Jnan Adhin was registered with the first name Jan after his birth; his brothers and sisters also had Dutch first names. Even after he changed Jan to Jnan, many people continued to use the Dutch name. In the first half of the twentieth century, it was customary for the midwives, who were mostly of European or Creole descent, to propose a European given name for the Hindustani children, which was generally accepted by the parents. Jnan Adhin, when he became more aware, apparently wanted a Hindi name that remained as close to Jan as possible. As he had a passion for acquiring knowledge, he chose Gyan (knowledge) with a variant of the Sanskrit spelling Jnan to stay as close as possible to the originally registered name. Incidentally, he named his first child Vidya (knowledge, wisdom).
Another point that can be noted is that Jnan Adhin did not always and precisely mention the sources in his many publications, namely of the books, articles and archive documents he had consulted, paraphrased or quoted. This was mainly due to the speed with which he wrote and he often quoted himself. As for the latter, he was one of the few persons who wrote very much and there were often no other sources. Also, Adhin may not always have known or had access to all the sources relating to a particular subject. For example, for an article about the renunciation of (African) Gold Coast by the Netherlands in exchange for permission by England to recruit Hindustani indentured labourers in India for Suriname, use could have been made of other sources, which he did not or could not consult at the time.
Adhin at his PhD graduation ceremony in Groningen (1961)
In the past, some people erroneously thought that Jnan Adhin himself conceived the principle of Unity in Diversity. However, as stated above, he has always advocated the application of the ancient wisdom of the Vedas in the contemporary social context. Further, supporters of the Sarnami language believe that Jnan Adhin leaned too much on Hindi and did not promote Sarnami which he qualified as an Indian dialect. Adhin also had little time and attention for others and was perhaps too much focused on himself. I visited him with my father in July 1972, when he was Minister of Justice, as part of the process of acquiring a scholarship. We had a conversation of no more than half an hour and Adhin, in my view, was simultaneously occupied with other matters. In retrospect, that was understandable: he had so much on his mind. Nobody is perfect and these are minor flaws. On the other hand, there are his many merits and exceptional achievements for the Surinamese society. Overall, Dr Adhin was of professorial caliber.
Too little recognition
Of course, in the small Surinamese community, there is also (intellectual) jealousy and envy, and this also fell to Adhin. Some people also say hat because he did not belong to the higher castes of the Hindus, he did not receive proper recognition as an intellectual in these circles. Jnan Adhin had a difficult relationship with the orthodox Hindu priests (pandits) because he considered the rituals less important than moral conduct. He wanted to show others the way, but they had to bear responsibility for their choices themselves. His message was always: ‘Read and think for yourself. Do not blindly accept what other people say.’ He believed that people should search for knowledge themselves and that the pandits should spread knowledge.
Jnan Adhin’s funeral ceremony accompanied by music from the Suriname Police Band (2002)
Dr Jnan Adhin has devoted his life selflessly to country, people and community. For many he has functioned as a guru. His ideas and thoughts have been recorded in numerous publications. Carlo Jadnanansing, who considers himself an adept of Jnan Adhin (he called him Uncle Jan), is right in saying that, given Adhin’s intellectual caliber and his merits, this very learned Hindustani Surinamese person has still not been properly appreciated. He has not received sufficient recognition in Suriname, either for his cultural, scientific, or his social contribution to Surinamese society. During his life, Dr Jnan Adhin should at least have been offered an honorary doctorate and/or a professorship at the University of Suriname. In fact, I consider it a disgrace that the then intellectual vanguard and the political establishment did not take steps in this direction. Apparently, the gentle ones, who worked industriously and often in silence without banging their fists on the table, were less appreciated. Even after his death in 2002, there was no token of appreciation in the form of, for example, naming a street or building after him. Hopefully, this omission will still be rectified. It must be said, however, that Jnan Adhin was against personal glorification.
Adhin’s ashes were partly scattered in the Para river in Ornamibo.
I will end my article with the observation that, viewed from the perspective of Hindustani migration history, two Hindustani immigrants who left India at a very young age produced a son of the very high intellectual caliber of Dr Jnan Adhin. An illustration of rapid progress and mobility. All things considered, I come to the conclusion that this special Hindustani Surinamese person deserves a special place of honour in Surinamese history.
Translation: Sampreshan/Hindorama (info@hindorama.com)
Please send your reaction HERE, stating your name and the article to which you are reacting.
- Published in BIBLIOTHEEK, CULTUUR, NIEUWS, Suriname
Corona en de beleving van cultuur in Suriname ‘Behoefte aan sociaal contact is groot’ – Sabitrie Gangapersad
Alles was al in kannen en kruiken: uitnodigingen waren de deur uit en afspraken voor muziek, tent, decor en voeding waren al geruime tijd beklonken. Vol verlangen keek Wandana Oedit uit naar haar huwelijk op 3 en 4 april 2020. Haar zus Gayatriedevie zou een weekje later, in het weekend van 10 en 11 april, ook in het huwelijksbootje stappen. De aanstaande bruiden hadden in de verste verte niet kunnen dromen dat hun grote dag zo anders zou verlopen door de Corona-pandemie.
Huwelijk Dhiraj Kuldipsingh en Wandana Oedit
Reorganisatie
“Het was voor mij een grote teleurstelling en moeilijk te accepteren dat alles zo anders is verlopen”, zegt Oedit. “Een groot deel van mijn familie uit Nederland, Nickerie, Commewijne en zelfs Paramaribo, mochten mijn grote dag niet bijwonen. Gelukkig was er in die periode nog net geen totale lockdown en hebben we besloten om mijn huwelijk toch in het klein te houden. De ceremonie is goed verlopen, maar ik heb alles eromheen gemist. Ik had verwacht dat ik op mijn bhatván (avond voor het huwelijk) flink zou dansen met mijn neven en nichten. Dat ik voor het laatst als ongehuwd meisje gezellig zou samenzijn met mijn hele familie. Daar is niks van terechtgekomen. Toen we besloten om mijn huwelijk toch te laten doorgaan, moest alles worden gereorganiseerd. Op facebook plaatste ik een mededeling dat mijn huwelijk in het klein zou doorgaan en dat het huwelijk van mijn zus was uitgesteld. Zo heb ik toch geprobeerd om een deel van de ruim vijfhonderd uitgenodigde gasten te bereiken en ze af te zeggen voor het feest.”
Kleiner plannen
“Er zijn de afgelopen maanden veel culturele en religieuze activiteiten verschoven of aangepast”, zegt pandit Nitin Jagbandhan. “Wat ik nu zie, is dat activiteiten worden gepland op basis van de aanwezigheid van een kleine groep personen, meestal in huis, zonder tent en alle andere poespas, zoals catering en versiering. Het geld dat aan het feest zou worden uitgegeven, wordt anders besteed voor bijvoorbeeld de aanbetaling van een perceel of de bouw van een huis. Opmerkelijk is ook dat veel vaker wordt gekozen om alleen wettelijk te trouwen en het religieus huwelijk achterwege te laten. Dat is niet zo een goede trend, omdat het religieus huwelijk gepaard gaat met belangrijke ceremonies en handelingen die tekenend zijn voor het verdere leven.”
Door de Corona-pandemie vinden uitvaarten ook aangepast plaats. De situatie is daar een stuk moeilijker, vindt Jagbandhan. “Een uitvaart kan niet lang worden uitgesteld en er worden geen baithaks (lezingen in de avond) meer gehouden. Mensen willen hoe dan ook graag aanwezig zijn bij uitvaarten, ondanks dat de dienst soms live via internet kan worden gevolgd. De behoefte om fysiek aanwezig te zijn, is groot. Wat we zien is dat mensen wel een mondkapje dragen, maar de afstand van anderhalve meter van elkaar, lukt minder goed.” Collega pandit Dewkoemar Sewgobind benadrukt dat veel culturele activiteiten worden gekenmerkt door grote mate van spanning omdat de situatie ongekend is, er weinig helpers aanwezig zijn en mensen zich beperkt voelen in hun vrijheid, beweging en emoties.
Javaans moslimhuwelijk van Humphrey en Sujata
Religie belangrijk
Samseerali Sheikh-Alibaks, voorzitter van de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap Suriname, ervaart min of meer hetzelfde. “Deze nieuwe situatie is niet wat we gewend zijn. Wij hebben onze maandelijkse bijeenkomsten moeten aanpassen. Hoogtijdagen zoals Eid-ul-Fitre en Eid-ul-Adha hebben we zonder gezamenlijke gebeden en huisbezoekjes moeten vieren. Ook het vrijdaggebed doen we in het klein en is de moskee gesloten. Normaliter zijn de maanden augustus, oktober en december erg druk met huwelijken, maar veel zijn uitgesteld of heel klein gehouden. Als religieuze organisatie proberen we in kleine groepen bijeen te komen, telefonisch in contact te blijven met onze leden, preken en toespraken te schrijven en die te distribueren zodat mensen die thuis kunnen lezen. Er is een terugval in de culturele en religieuze beleving onder alle groepen: moslims, hindoes en christenen. Kijk maar hoe het Kerstfeest moest worden gevierd. Religie is erg belangrijk en niet te onderschatten. Religie zorgt voor de vorming van grote groepen mensen, leert hun waarden en normen en weerhoudt hen van criminaliteit. Als religie wegvalt, zie je meteen een verhoogde criminaliteit.”
Kerkdienst in de kathedraal
Terugval
Net als Jagbandhan en Sheikh-Alibaks benadrukt pandit Sewgobind de behoefte aan sociaal contact. “Mensen willen heel graag naar de mandir, huwelijken, yagja’s en uitvaarten gaan. Als er lange tijd geen activiteiten zullen plaatsvinden, dan zal een terugval in de beleving van cultuur en religie te zien zijn. Bij sommige mensen is cultuur diep geworteld en zal niet gemakkelijk verwateren, maar bij jongeren is dat anders. Sociaal contact is belangrijk. Gelukkig is er wel internet, maar de ervaring leert dat weinig mensen kijken naar de online uitzending van activiteiten. “Het houden van contact op afstand is niet bevredigend. Als je geen binding hebt met jongeren, kunnen ze gemakkelijk ontsporen. Daarom is het belangrijk om met hen in contact te blijven. In deze situatie lukt dat echter niet altijd. Soms maken we afspraken voor online sessies, maar dan zijn ze ineens opgetrommeld voor iets anders van de school. Ook daarin is er geen structuur.”
Yoga live streaming
Online
Oedit die voor de Corona-pandemie vaak naar de ashram aan de Vierde Rijweg in Paramaribo ging, mist het sociaal contact enorm. “Er is nu een blokkade. Ik vind diensten en programma’s via internet niet interessant. Ik wil oogcontact kunnen maken met de spreker en de mensen om me heen.” Een ander obstakel is dat bepaalde groepen mensen niet via internet kunnen worden bereikt. “Niet iedereen beschikt over internetfaciliteiten en er zijn velen die niet kunnen omgaan met de opties om programma’s online te volgen”, deelt Sheikh-Alibaks zijn ervaring. Veel organisaties komen hun mensen tegemoet door niet alleen online, maar ook via de televisie en radiostations zendtijd te kopen. Hierdoor kunnen vooral ouderen die niet met internet kunnen omgaan, de programma’s volgen. Zo zond de Shri Sanatan Dharm Paramaribo Noord op Blauwgrond hun Navratri diensten in oktober online en via Sonal televisie uit. Dit werd door de trouwe mandirbezoekers, die vanwege Corona niet naar de tempel konden, gewaardeerd. Maar het kopen van zendtijd op televisie is geen goedkope optie. “Uiteindelijk komen we er niet onderuit en zullen we veel virtueel via internet moeten doen. Maar hiervoor moeten we ook de vaardigheden gaan ontwikkelen hoe online les te geven en een toespraak te houden. Corona is zo verrassend gekomen, dat we die skills niet goed hebben ontwikkeld”, zegt Sheikh-Alibaks.
Live streaming Bakana Lockdown Party
Live streaming
Een dienst die groots is gaan bloeien tijdens de Corona-pandemie is live streaming waarbij activiteiten via internet live kunnen worden gevolgd. Deze business heeft Radjen Ramlal van ‘surinamelivestreaming’ geen windeieren gelegd. “Je moet je voorstellen dat mensen graag aanwezig willen zijn bij vooral de uitvaart van een geliefde. Het luchtruim is gesloten en mensen kunnen niet afreizen uit het buitenland naar Suriname of omgekeerd. Live streaming biedt dan een uitkomst, zodat familie van heinde en verre toch de activiteiten kan bijwonen en het gevoel heeft erbij te zijn. Ik heb een geval meegemaakt waarbij een man in Suriname overleed. Zijn vrouw en kinderen waren in Nederland en konden niet afreizen. Weet je wat het betekent, dat ze toch alles hebben kunnen zien? Echt live streaming is een belangrijke optie in deze tijd.”
Live streaming door Radjen Ramlal
Ramlal vertelt dat de vraag voor live streaming vooral bij uitvaarten erg groot is. Die beslaan ruim 70% van zijn opdrachten gevolgd door 20% voor huwelijken en 10 % overige activiteiten zoals muziekoptredens. Door de grote vraag is Ramlal genoodzaakt geweest uit te breiden en meer te investeren. “De techniek staat niet stil. Ik heb dagelijks gemiddeld drie opdrachten voor live streaming. Soms zijn mensen ziek en er wordt al gereserveerd voor als ze er straks niet meer zullen zijn.” Om de online dienst verder te professionaliseren, wil Ramlal de komende tijd ook de inhoud van zijn uitzendingen verbeteren. “Mensen die kijken moeten weten welke handelingen er plaatsvinden en wat de achtergrond ervan is. Als het bijvoorbeeld om een huwelijk gaat en de kanyádán (bruid wordt weggegeven) vindt plaats, dan zal er ingesproken uitleg zijn wat deze ceremonie inhoudt. Dit geldt ook voor uitvaarten waar bijvoorbeeld offerceremonies zoals de pindadán plaatsvinden. De mogelijkheid zal ook bestaan om ter plekke vragen te kunnen stellen aan aanwezigen op de locatie”, doet hij uit de doeken. Op dit moment kost een pakket voor ruim vier uren live streaming minimaal SRD 2000. Afhankelijk van hoeveel camera’s er moeten worden ingezet en de locatie waar de activiteit plaatsvindt, kan de prijs hoger komen te liggen.
Foto’s: Wandana Kuldipsingh-Oedit en Radjen Ramlal
Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.
- Published in BIBLIOTHEEK, CULTUUR, NIEUWS, Nieuws uit Suriname, Religie & Levenswijze, Suriname
Inventarisatie documenten Hindostaanse contractarbeid in The National Archives en British Library London – Prof. Chan E.S. Choenni
Inleiding
De Lalla Rookh Leerstoel werd na enkele jaren van voorbereiding operationeel op 1 september 2010. Ik werd benoemd op deze leerstoel en ging part-time aan de slag als bijzonder hoogleraar Hindostaanse migratie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Een van de eerste werkzaamheden was een reconstructie van de Hindostaanse contractarbeid (1873-1920). De Hindostaanse contractarbeiders waren Britse onderdanen en de Nederlandse regering i.c. de toenmalige Surinaamse overheid was verantwoordelijk voor hen. In Paramaribo werd een Britse consul gestationeerd die de belangen van de Hindostaanse contractarbeiders moest behartigen en rapporteren aan de Britse regering. Voorts was er veel correspondentie tussen de Britse regering en Nederlandse regering. Alle correspondentie, rapporten en andere documenten liggen opgeslagen in de Britse archieven. De twee belangrijkste instituten waar deze documenten zijn opgeslagen, zijn de National Archives en de British Library te London. Documenten van de vroegere India Office (India Office Records –IOR) zijn gedeponeerd in de British Library.
Een van mijn eerste activiteiten was het opmaken van een inventarislijst van gedeponeerde documenten over de Hindostaanse contractarbeid. Ik heb over de opkomst, het functioneren en de stopzetting van de Hindostaanse contractarbeid in Suriname een inventarisatie verricht en een inventarislijst van bijna 500 documenten/files in The National Archives en de British Library samengesteld op basis van grote databestanden van beide instituten. Er is kostbaar en informatief materiaal in deze archieven aanwezig die een gedetailleerder licht kunnen werpen op de opkomst, continuering en stopzetting van het indenture system (het contractarbeidsysteem) en de Hindostaanse (e)migratie naar Suriname (1873-1917/1924).
London
Ik heb Londen bezocht om de belangrijkste documenten te raadplegen bij deze instituten in Londen. De huidige Surinaamse ambassadeur in Nederland, Rajendre Khargi –toen secretaris en later voorzitter van de Leerstoel- en mijn echtgenote Bina Choenni-Makhan gingen mee. Zij hebben mij geholpen bij de literatuursearch in deze instituten. Ik heb slechts een deel van de documenten ingezien, gekopieerd en bestudeerd. Een groot deel heb ik echter niet kunnen inzien vanwege andere prioriteiten. Ik zal er niet meer aan toe komen deze documenten te bestuderen vanwege mijn huidige leeftijd (67,5 jaar) en andere prioriteiten. Daarom stel ik deze lijst ter beschikking aan onderzoekers, studenten en ook vrijwilligers. Zij kunnen Londen bezoeken en ter plekke de documenten inzien en/of bestuderen. De titels van deze documenten zijn digitaal vastgelegd in grote databases. De documenten over de Hindostaanse contractarbeid zijn door mij getraceerd en gerubriceerd. Door op aanvraagformulieren bij deze instituten de titels en codes in te vullen uit deze inventarislijst kunnen de documenten worden geleend. In de meeste gevallen mogen ze worden gekopieerd. Men hoeft dus niet zelf op zoek te gaan naar documenten, maar kan een selectie maken uit deze inventarislijst.
Lidmaatschapspas
Er bestaan ‘achterliggende’ studies, rapporten en notities (Minutes/notes) die veel tijd vergen om op te sporen bij deze instituten. Men moet overigens eerst ter plekke lid worden van het instituut. Dat kost geen geld; er wordt een pasfoto gemaakt en men krijgt vervolgens een lidmaatschapspas. Voor onderzoek moet men in elk geval minstens een paar dagen reserveren. Na het eerste oriëntatie bezoek en de verwerving van het lidmaatschapspas alsmede het inzien van documenten, kan men pas tijdens herhaalde bezoeken effectief aan het werk gaan. Uit de getraceerde titels van deze Britse documenten had ik een selectie gemaakt voor nadere bestudering. De indruk is dat veel documenten zich in relatieve goede staat bevinden. Dat bleek tijdens herhaaldelijke bezoeken in 2010. Afgaande op de titels bleek echter dat sommige documenten suggereren dat ze meer informatie bevatten dan feitelijk aanwezig bleek te zijn in de betreffende documenten. Zo zijn er documenten over de aankomst van schepen die echter weinig informatie bevatten. Ook de reports van de Britse consuls in Paramaribo bevatten vaak slechts indrukken en soms cijfers. Niettemin is het de moeite waard om alle documenten te bestuderen. Dit is echter een tijdrovende zaak. Degenen die onderzoek willen doen naar de Hindostaanse immigratie van India naar Suriname en de contractperiode in Suriname kunnen dit document als leidraad gebruiken.
Het gebouw van The National Archives in Kew; een buitenwijk van London.
Elf thema’s
Er is een rubricering gemaakt naar elf thema’s variërend van de aankomst van de (scheeps)transporten tot opstanden op plantages in Suriname. Er zijn enkele belangrijke rapporten die veel feitelijke informatie bevatten. Eén van de belangrijke rapporten is het rapport van de commissie onder leiding van Lord Sanderson (Reports of the Commissioners and Minutes) dat in 1910 is opgesteld. Dit rapport is een omvangrijk document dat een evaluatie is van het systeem en staat bekend als het Sanderson report. Dit rapport in twee delen (in totaal bijna 1.000 pagina’s) geeft ook aanbevelingen. Een tweede rapport is het rapport van Mac. Neill en Chimman Lal uit 1913 -gepubliceerd in 1914- die in de koloniën zijn geweest, waaronder ook in Suriname. Een ander belangrijk rapport is het rapport van dr. Comins uit 1894 – surgeon-major en tevens Protector of Emigrants (Beschermheer in Calcutta van de emigranten). Comins had voorgesteld om de permanente vestiging in Suriname aantrekkelijk te maken door de voormalige contractarbeiders een stuk land te geven en 100 gulden in ruil voor het recht op terugkeer. Uiteraard geven deze rapporten een beeld vanuit een bepaalde invalshoek. Niettemin is er veel materiaal aanwezig over feiten die na bestudering van deze rapporten en documenten een scherper beeld kunnen geven van dit bijzondere arbeidssysteem en de emigratie.
Leeszaal van British Library.
Het heeft veel tijd en moeite gekost om uit de bestanden van The National Archives en de British Library deze inventarisatie samen te stellen. De medewerkers zijn deskundig en hulpvaardig, maar het duurt enige tijd alvorens de documenten zijn gevonden en men deze kan inzien. Bepaalde documenten mogen worden gekopieerd; de overige relevante teksten kunnen met potlood worden overgeschreven. Voor nadere informatie over de achtergronden van de Hindostaanse contractarbeid zij verwezen naar mijn omvangrijke studie (735 pagina’s) Hindostaanse contractarbeiders uit 2012.
Rapportages van de Britse consuls
Op basis van bestudering van enkele rapportages van de Britse consuls in Paramaribo is het volgende beeld verkregen. De rapporten die in principe jaarlijks door Britse consul werden opgesteld beslaan meestal 4-6 pagina’s getypt. Ze geven over het algemeen een indruk van cijfers over aantallen emigranten in Suriname en hun gezondheidssituatie. Soms wordt een verzoek ingediend aan Britse regering of via de Britse regering aan de regering in Brits-India. Ook bestond de Government of Bengal, tegenwoordig de staten Bengalen en Bihar. De emigratie agentschappen en andere voorzieningen in Calcutta vielen onder deze Government. Niet uitgesloten dient te worden dat er in de archieven van de toenmalige Bengaalse Government belangrijke documenten te vinden zijn. Tijdens een bezoek in 2015 aan deze archives van de West Bengal Government (gelegen in buurt van de universiteit) in Kolkata/Calcutta bleek dat er documenten daar zijn. Er moet echter toestemming worden verkregen om deze in te zien. Het betreft onder meer ‘Financial reports’ waarin belastingen op schepen en dergelijke worden vermeld. De indruk is dat de Britse consuls als belangenbehartiger van Britse regering en van de emigranten (zij waren Britse onderdanen!) vaak in conflict kwamen met de Surinaamse i.c. Nederlandse regering, de Agent Generaal en vertegenwoordigers van de planters. Er is overigens niet van elk jaar een rapportage gevonden.
Ik dank het bestuur van de Leerstoel Lalla Rookh en in het bijzonder Rajendre Khargi voor de vruchtbare werkperiode 2010-2015. Ik dank tevens Radjin Thakoerdin, directeur van Hindorama.com voor technische opmaak van dit document.
INHOUD
I. Rapporten/rapportages over het indenture system
II. Notities over vertrek en aankomst van schepen, inspecties en voorzieningen
III. Klachten en behandeling van Hindostaanse contractarbeiders
- Terugkeer
- Remittances (geldovermakingen)
- Stakingen, opstanden en het leven op de plantages
VII. Arbeidsomstandigheden en arbeidsconflicten
VIII. Regelingen, voorzieningen en tekort aan vrouwen
- Voorzieningen op schepen en reacties op rapport Comins
- Benoemingen officials, regelingen en berichten (despatches)
- Casus Sukdai, casus Westmaas, erfenissen, onderwijs en leprozen
British Library St Pancras, London site address. British Library 96 Euston Road London NW1 2DB
I. Rapporten/rapportages over het indenture system
1.1 Indian emigration to Crown colonies; Report of the Colonial Office Committee IOR/L/PJ/6/885, File 2876 3 Aug 1908-14 Oct 1910
The Lord Sanderson report 1910. Gevonden: wordt gekopieerd
1.2 Indian emigration to Crown colonies; Report of the Colonial Office Committee IOR/L/PJ/6/885, File 2876 3 Aug 1908-14 Oct 1910. Reactions
1.3 J. Mac Neill and Chimman Lal, Report on the condition of Indian immigrants in the four b.c and Dutch colony of Surinam, Simla 1914.
1.4 Surinam in FO 37 . Consular department general correspondence from 1906 in FO 369 has some files on “coolies
1.5 File R/C 534. 1916 c-29 Emigration. Proposals for the prohibition of indentured emigration to the Colonies. IOR/R/2/746/302 1916
1.6 File J and P 4522:1915..judicial and Public Department of the India Office
.. indentured Emigration from India –Discontinuance. Niet naar gezocht .see H. Tinker 1974:403
1.7 J. Geoghehan, Note on emigration from India, 1873: IOR/V/27/820/1
1.8 Panchanan Saha, Emigration of Indian Labour 1834-1900 (Delhi, 1970)
1.9 Indentured Labour in the British Empire 1834-1920, ed. Kay Saunders (Oxford, 1984)
1.10 Report by Colonel D.G. Pitcher on emigration…recruitment..? .forwarded 25 september 1882/1883…..government of Bengal?
1.11 IOR/V/27/820/6 Comins, D W D., Note on emigration from the East Indies to Surinam or Dutch Guiana. Calcutta, 1892.
1.12 IOR/V/27/820/29 India. Commerce and Industry Department, Report on the condition of Indian immigrants in the four British colonies: Trinidad, British Guiana or Demerara, Jamaica and Fiji, and in the Dutch colony of Surinam or Dutch Guiana: Part 1: Trinidad and British Guiana. Simla, 1914
1.13 IOR/V/27/820/30 India. Commerce and Industry Department, Report on the condition of Indian immigrants in the four British colonies: Trinidad, British Guiana or Demerara, Jamaica and Fiji, and in the Dutch colony of Surinam or Dutch Guiana: Part 2: Surinam, Jamaica, Fiji and general remarks. Simla, 1914
1.14 W621 Report on Colonial Emigration from the Bengal Presidency, George A. Grierson, 1883
De jaarlijkse rapporten van de Protector of Emigrants
1.15 V/24/1208 Annual Report on Emigration from the Port of Calcutta to British and Foreign Colonies, by the Protector of Emigrants 1874-75
1.16 V/24/1209 Annual Report on Emigration from the Port of Calcutta to British and Foreign Colonies, by the Protector of Emigrants 1876/77-1880/81
1.17 V/24/1210 Annual Report on Emigration from the Port of Calcutta to British and Foreign Colonies, by the Protector of Emigrants 1881/82-1885
1.18 V/24/1211 Annual Report on Emigration from the Port of Calcutta to British and Foreign Colonies, by the Protector of Emigrants1886-1890
1.19 V/24/1212 Annual Report on Emigration from the Port of Calcutta to British and Foreign Colonies, by the Protector of Emigrants 1891-1910
1.20 V/24/1213 Annual Report on Emigration from the Port of Calcutta to British and Foreign Colonies, by the Protector of Emigrants 1911-1922
| P/169, pages 178-183 (Pros.nos.9-18) | Sep 1872
1.21 |
Emigration to the Dutch Colony of Surinam |
| P/170, pages 53-80 (Pros.nos.10-34) | Feb 1873
1.22 |
Contract for immigration to Surinam
|
| P/170, pages 120-121 (Pros.nos.3-4, File 34) | Apr 1873
1.23 |
Emigration to Surinam |
| P/170, pages 239-256 (Pros.nos.4-7, File 68) | Sep 1873
1.24 |
Annual Report on Colonial and Foreign Emigration for the year 1872-1873, by J.G. Garrow Grant, Protector of Emigrants, Calcutta |
| P/171, pages 231-259 (Pros.nos.4-6, File 78) | Nov 1874
1.25 |
Annual Report on Colonial and Foreign Emigration for the year 1873-1874, by J.G. Grant, Protector of Emigrants, Calcutta |
| P/872, pages 157-170 (Pros.nos.3-5, File 25) | Nov 1876
1.26 |
Annual Report on Emigration to British and Foreign Colonies for the year ending 31stMarch 1876, by J.G. Grant, Protector of Emigrants, Calcutta |
| P/872, pages 55-76 (Pros.nos.13-15, File 25) | Feb 1876
1.27 |
Annual Report on Emigration to British and Foreign Colonies for the year ending 31stMarch 1875, by J.G. Grant, Protector of Emigrants, Calcutta |
| P/1152, pages 201-208a (Pros.nos.7-11, File 28) | Sep 1878
1.28 |
Annual Report on Colonial Emigration for 1877-1878, by Dr V. Richards, Officiating Protector of Emigrants, Calcutta |
| P/1481, pages 23-28 (Pros.nos.2-4, File 16) | Nov 1880
1.29 |
Resolution reviewing the report of the Protector of Emigrants on emigration to the colonies during the year ending 31st March 1880 |
Onderzoeksrapporten/studies
| P/171, pages 75-79 (Pros.nos.59 & 60, File 20) | Jul 1874
1.30 |
Report on the position and condition of British Indian immigrants in the Colony of Surinam by A. Cohen, Her Britannic Majesty’s Vice-Consul at Surinam
|
|
| P/171, pages 81-85 (Pros.nos.61 & 62, File 20) | Jul 1874
1.31 |
Contract with Emigrants proceeding to Surinam
|
|
| P/171, pages 80-83 (Pros.nos.5 & 6, File 43) | Sep 1875
1.32 |
Emigration to Surinam | |
| P/872, pages 149-155 (Pros.nos.1 & 2, File 54) | Nov 1876
1.33 |
Surinam Immigration Report for the year 1875
|
|
| P/872, pages 197-208 (Pros.nos.10 & 11, File 54) | Dec 1876
1.34 |
General Report on Surinam and Immigration by Her Majesty’s Consul at Surinam | |
| P/872, pages 101-145 (Pros.nos.7-19, File 23) | Jun 1877
1.35 |
Contract with Emigrants proceeding to Surinam
|
|
| P/872, pages 165-170 (Pros.nos.3 & 4, File 23B) | Nov 1877
1.36 |
Surinam Immigration Report for the year 1876 | |
| P/1307, pages 31-36 (Pros.nos.1-3, File 22) | Feb 1879
1.37 |
Report on Indian Immigration in Surinam during the year 1877
|
|
| P/1307, pages 29-30 (Pro.no.2, File 11) | Aug 1879
1.38 |
Emigration to Surinam
|
|
| P/1307, pages 129-136 (Pros.nos.54-57, File 22) | Dec 1879
1.39 |
Colonial Immigration Report for Surinam
|
|
| P/4981, pages 979-991 (Pro.no.12, File no.53 of 1896) | Aug 1896
1.40 |
Surinam Immigration Report for 1895
|
|
| P/5210, pages 1147-1164 (Pro.no.5, File no.72 of 1897) | Nov 1897
1.41 |
Surinam Immigration Report, 1896
|
|
| P/5442, pages 653-660 (Pros.no.7 & 8, File no.25 of 1898) | Apr 1898
1.42 |
Report on repatriated emigrants from British Guiana and Surinam
|
|
| P/5442, pages 1059-1082a (Pros.nos.3 & 4, File no.59 of 1898) | Oct 1898
1.43 |
Special report by Mr Sidney Churchill, Her Majesty’s Consul at Paramaribo, on Indian immigration into Surinam during the years 1895, 1986 and 1897 | |
| P/5442, page 1397 (Pro.no.12, File no.59 of 1898) | Dec 1898
1.44 |
Abstract of the Report of the Immigration Department in Surinam for the year 1897
|
|
| P/5899, pages 353-363 (Pros.nos.19-22, File no.74 of 1899) | Mar 1900
1.45 |
Abstract of the Report of the Immigration Department in Surinam for the year 1898 | |
1.46 Item: Emigration to Surinam: Consul’s Report for 1879 – ref. IOR/L/PJ/6/23, File 1393 – date: 4 Oct 1880
1.47 FILE: Judicial and Public Annual files 901-969, IOR/L/PJ/6/178:
- Item: Emigration to Surinam; Consul’s Report, 1885 – ref. IOR/L/PJ/6/178, File 939 – date: 1 Jul 1886
1.48 FILE: Judicial and Public Annual Files 411-500, IOR/L/PJ/6/223:
- Item: Emigration to Surinam; Consul’s Report on Immigration for 1886 – ref. IOR/L/PJ/6/223, File 425 – date: 19 Mar 1888
1.49 FILE: Judicial and Public Annual Files 1011-1100, IOR/L/PJ/6/229:
- Item: Emigration to Surinam; Report for 1887 – ref. IOR/L/PJ/6/229, File 1028 – date: 16 Jul 1888
1.50 Emigration to Surinam; Consul’s Report for 1890 IOR/L/PJ/6/303, File 1284 8 Aug 1891
1.51 FILE: Judicial and Public Annual Files 1091-1170, IOR/L/PJ/6/324:
- Item: Emigration to Surinam; Immigration Report for 1891 – ref. IOR/L/PJ/6/324, File 1166 – date: 25 Jul 1892
1.52 FILE: Judicial and Public Annual files 1311-1400, IOR/L/PJ/6/352:
Leeszaal en zicht op bibliotheekcollectie.
1.53 Emigration to Surinam; – ref. IOR/L/PJ/6/352, Files 1392 & 1393 – date: 18 Jul 1893
1.54 Emigration to Surinam; Report on British Indian immigration, 1892 IOR/L/PJ/6/353, File 1443 27 Jul 1893
1.55 Item: Emigration to Surinam; – ref. IOR/L/PJ/6/366, Files 165 & 166 – date: 30 Jan 1894
1.56 Item: Emigration to Surinam; Report for 1893 – ref. IOR/L/PJ/6/398, File 996 – date: 14 Jun 1895
1.57 Item: Emigration to Surinam; Immigration Report for 1894 – ref. IOR/L/PJ/6/403, File 1456 – date: 26 Aug 1895
1.58FILE: Judicial and Public Annual Files 2202-2249, IOR/L/PJ/6/435:
- Item: Emigration to Surinam; – ref. IOR/L/PJ/6/435, File 2204 – date: 11 Jan-10 Dec 1896
1.59 FILE: Judicial and Public Annual Files 1701-1800A, IOR/L/PJ/6/519:
Item: Emigration to Surinam; the British Consul’s Report on Indian immigrants in Surinam for 1898 – ref. IOR/L/PJ/6/519, File 1711 – date: 8 Sep 1899
1.60 FILE: Surinam; Report of the Immigration Dept for 1901 and the British Consul’s review – ref. IOR/L/PJ/6/625, File 151 – date: 20 Jan 1903
1.61 FILE: Judicial and Public Annual Files 2001-2100, IOR/L/PJ/6/492:
- Item: Correspondence on emigration to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/492, File 2003 – date: 2 Feb 1898-13 Oct 1898
1.62 FILE: Judicial and Public Annual Files 803-900, IOR/L/PJ/6/509:
- Item: Emigration of free coolies from Dutch Surinam to Cayenne – ref. IOR/L/PJ/6/509, File 866 – date: 1 May 1899
1.63 Emigration to Surinam; the British Consul’s Report on Indian immigrants in Surinam for 1898 IOR/L/PJ/6/519, File 1711 8 Sep 1899
1.64 FILE: Emigration to Surinam; Annual Report for 1899 – ref. IOR/L/PJ/6/555, File 2194 – date: 26 Nov 1900
1.65 FILE: Report of HM’s Consul at Paramaribo on the position of British Indian subjects in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/604, File 1342 – date: 4 Jul 1902
1.66 Surinam; Report of the Immigration Dept for 1901 and the British Consul’s review IOR/L/PJ/6/625, File 151 20 Jan 1903
1.67 FILE: Indian Emigration to Surinam; Report for 1903 – ref. IOR/L/PJ/6/716, File 1033 – date: 10 Apr 1905
1.68 FILE: Indian immigrants in Surinam; Report for 1904 – ref. IOR/L/PJ/6/744, File 224 – date: 24 Jan 1906
1.69 Indian immigrants in Surinam; the Consul’s Report for 1905 IOR/L/PJ/6/788, File 3999 28 nov 1906
1.70 FILE: Indian emigration to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/849, File 612 – date: 8 Jan 1908-24 Apr 1908
1.71 FILE: Indian immigration into Surinam; report for 1907 – ref. IOR/L/PJ/6/912, File 4850 – date: 28 Dec 1908
1.72 Indian emigration to Surinam IOR/L/PJ/6/849, File 612 8 Jan 1908-24 Apr 1908
Leeszaal British Library
Er liggen ook rapporten/notities over verandering i.c. aanpassing van de regelingen i.c. het indenture system en de (gemoeds)toestand van de Hindostaanse contractarbeiders in de British Library.
| 1.73 P/170, pages 375-37(Pros.nos.1 3, File 34) | Oct 1873
|
Surinam Contract
|
| 1.74 P/170, pages 391 (Pro.no.15, File 34) | Oct 1873
|
Terms of contract by Emigrants for Dutch Guiana |
| 1.75 P/171, pages 223-238 (Pros.nos.18-22, File 20) | Jun 1874
|
Alterations in the form of contract for emigrants to Dutch Guiana
|
1.76 FILE: Judicial and Public Annual Files 1-50, IOR/L/PJ/6/1:
- Item: Negotiations with Netherlands government over resumption of emigration of Indian labourers to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/1, File 39 – date: Dec 1879-Jan 1880
1.77 Negotiations with Netherlands government over resumption of emigration of Indian labourers to Surinam IOR/L/PJ/6/1, File 39 Dec 1879-Jan 1880
1.78 FILE: Judicial and Public Annual Files 51-82, IOR/L/PJ/6/2:
- Item: Emigration to Surinam: interpretation of Act XX of Convention with Netherlands regarding separation of husband and wife – ref. IOR/L/PJ/6/2, File 55 – date: Nov 1879-Jan 1880
1.79 FILE: Judicial and Public Annual Files 1741-1837, IOR/L/PJ/6/84:
Item: Emigration to Surinam: – ref. IOR/L/PJ/6/84, File 1752 – date: 16 Oct 1882
1.80 Item: Emigration to Cayenne (Surinam); Abstract of a report of the Vice-Consul – ref. IOR/L/PJ/6/178, File 942 – date: 2 Jul 1886
1.81 Item: Emigration to Cayenne and Surinam; coolie immigrants and the disputed territory – ref. IOR/L/PJ/6/238, File 1657 – date: 5 Nov 1888
1.82 Item: Emigration to Surinam; Observations by Govt of India on the report on coolie emigration to Surinam for 1885 – ref. IOR/L/PJ/6/187, File 1745 – date: 5 Oct 1886
1.82 Emigration to Surinam; remarks on Immigration Report for 1887; regulations for contracting marriages among Indian immigrants invited from Netherlands Govt IOR/L/PJ/6/239, File 1733 30 Oct 1888
1.83 FILE: Judicial and Public Annual Files 1677-1760, IOR/L/PJ/6/239:
- Item: Emigration to Surinam; remarks on Immigration Report for 1887; regulations for contracting marriages among Indian immigrants invited from Netherlands Govt – ref. IOR/L/PJ/6/239, File 1733 – date: 30 Oct 1888
1.84 FILE: Judicial and Public Annual Files 1082-1170, IOR/L/PJ/6/256:
Item: Emigration to Surinam; Report for 1888; question of extending permanent residence in the colony – ref. IOR/L/PJ/6/256, Files 1062 & 1094 – date: 25-28 Jun 1889
1.85 FILE: Judicial and Public Annual Files 372-433, IOR/L/PJ/6/246:
- Item: Emigration to French Guiana & Surinam; completion of registers of British Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/246, File 377 – date: 6 Mar 1889
1.86 Emigration to Surinam; inspection made by the Consul of coolies in the Commewyne District – ref. IOR/L/PJ/6/279, File 1076 – date: 24 Jun 1890
1.87 FILE: Judicial and Public Annual Files 1005-1100, IOR/L/PJ/6/279:
- Item: Emigration to Surinam; Report for 1889 – ref. IOR/L/PJ/6/279, File 1014 – date: 10 Jun 1890
1.88 FILE: Judicial and Public Annual Files 1702-1800, IOR/L/PJ/6/287:
Item: Emigration to Surinam; number Indian immigrants who have settled in the colony – ref. IOR/L/PJ/6/287, File 1732 – date: 2 Oct 1890
1.89 Annual Report on Emigration from the Port of Calcutta to British and Foreign Colonies, 1890 IOR/L/PJ/6/306, File 1732 30 Sep 1891
1.90 FILE: Judicial and Public Annual Files 1501-1600, IOR/L/PJ/6/380:
- Item: Emigration to Surinam; Report from Acting British Consul on his inspection of fifteen estates where Indian immigrants are employed – ref. IOR/L/PJ/6/380, File 1577 – date: 8 Sep 1894
1.91 FILE: Judicial and Public Annual Files 1405-1497, IOR/L/PJ/6/403:
- Item: Emigration to Surinam; inducements offered by Surinam Govt to coolies to settle permanently in the colony – ref. IOR/L/PJ/6/403, File 1455 – date: 26 Aug 1895
1.92 FILE: Reports concerning the condition of Indian immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/729, Files 2238 & 2239 – date: 25 Jul 1905
1.93 IOR/L/PJ/6/802, File 894 19 mar 1907.. proposed amalgamation of the Colonial emigration agencies in Calcutta
1.94 IOR/L/PJ/6/790, File 8422 17 dec 1906.. proposal removal Colonial emigration agencies from Calcutta
1.95 Indian immigrants in Surinam; report by the British Consul of his inspection of the railway works IOR/L/PJ/6/753, File 903 27 Mar 1906
1.96 Proposed modifications of the conditions of emigration IOR/L/PJ/6/792, File 32 1 jan 1907
II. Notities over vertrek en aankomst van schepen, inspecties en voorzieningen
| P/171, pages 373-408 (Pros.nos.39-49, File 87) | Dec 1874
2.1 |
Voyage of the “Kate Kellock” to Surinam and the misconduct of Dr Bepin Behari Dutt, Surgeon-Superintendent | |
| P/171, pages 85-89 (Pros.nos.9 & 10, File 20) | Sep 1875
2.2 |
Surgeon’s with Emigrant Vessels | |
| L/PJ/3/200, pages 5 and 8 | 14 Jan 1880
2.3 |
Extension of the Emigration season to Surinam
|
|
| L/PJ/3/204, pages 567-588 | 9 Dec 1884
2.4 |
Mortality on board the British ship “Sheila” during her voyage from Calcutta to Surinam in the season of 1882-83 | |
| P/1633, pages 5-13 (Pros.nos.28-33, File 16) | May 1881
2.5 |
Reports of ships carrying emigrants to the colonies: high mortality among the emigrants under conveyance to Surinam on the “Ailsa” | |
| P/4567, pages 375-376 (Pro.no.22, File no.37) | Mar 1894
2.6 |
Arrival at Surinam of the S.S. Grecian 1with emigrants for Calcutta | |
| P/4766, pages 47-48 (Pros.nos.14 & 15, File no.10) | Jan 1895
2.7 |
Extension of the Emigration season for Surinam in the case of the Ship “Erne”III | |
| P/5666, pages 627-628 (Pro.no.15, File no.15 of 1899) | Feb 1899
2.8 |
Despatch of the ship “Erne” IV to Surinam with from 10 to 20 women short of the established proportion | |
2.9 Item: Emigration to Surinam; nominal rolls of emigrants on the ship The Bruce – ref. IOR/L/PJ/6/261, File 1567 – date: 17 Aug 1889
2.10 FILE: Judicial and Public Annual File 1-99, IOR/L/PJ/6/268:
Item: Emigration to Surinam; arrival of emigrants from Calcutta per the Elbe; 1 great mortality during voyage – ref. IOR/L/PJ/6/268, File 54 – date: 9 Jan 1890
2.11 FILE: Judicial and Public Annual Files 417-473, IOR/L/PJ/6/9:
Item: Arrival of ship Ailsa I at Surinam with immigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/9, File 441 – date: Mar-Apr 1880
2.12 Item: Emigration to Surinam: Arrival of the Ailsa II with coolies from Calcutta; mortality during voyage – ref. IOR/L/PJ/6/29, File 42 – date: 6 Jan 1881
2.13 FILE: Judicial and Public Annual Files 208-275, IOR/L/PJ/6/65:
1tem: Emigration to Surinam: Arrival of the British ship Ailsa III with coolies from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/65, File 269 – date: 14 Feb 1882
2.14 FILE: Judicial and Public Annual Files 707-779, IOR/L/PJ/6/40:
- Item: [1] Emigration to Surinam: Arrival of the British Statesman I with high mortality rate [2] Emigration to Mauritius: Arrival of the Vimeira; mortality list and medical report still not received – ref. IOR/L/PJ/6/40, File 764 – date: 27 May 1881
2.15 FILE: Judicial and Public Annual Files 1881-1980, IOR/L/PJ/6/109:
- Item: Emigration to Surinam; Reporting departure of Indian immigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/109, File 1913 – date: 27 Oct 1883 British nation 1
2.16 FILE: Judicial and Public Annual Files 133-239, IOR/L/PJ/6/146:
- Item: Emigration to Surinam; The British Nation II bound for Surinam; report of St Helena Emigration Agent – ref. IOR/L/PJ/6/146, File 184 – date: 29 Jan 1885
2.17 Item: Emigration to Surinam; arrival of the emigrant ship The Bruce at Paramaribo – ref. IOR/L/PJ/6/245, File 276 – date: 20 Feb 1889
2.18 Item: Emigration to Surinam; arrival of the British ship Erne 1 with emigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/278, File 948 – date: 30 May 1890
2.19 FILE: Judicial and Public Annual Files 2101-2268, IOR/L/PJ/6/291:
- Item: Emigration to Surinam; arrival of coolies from Calcutta per the Rhine – ref. IOR/L/PJ/6/291, File 2158 – date: 16 Dec 1890
2.20 FILE: Judicial and Public Annual Files 1001-1120, IOR/L/PJ/6/302:
- Item: Emigration to Surinam; arrival of the Hereford with emigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/302, File 1010 – date: 19 Jun 1891
2.21 FILE: Judicial and Public Annual Files 1-91, IOR/L/PJ/6/336:
- Item: Emigration to Surinam; arrival of the British Peer with emigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/336, File 1 – date: 30 Dec 1892
2.22 Item: Emigration to Surinam; arrival of the Erne 11 from Calcutta with 531 immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/374, File 965 – date: 2 Jun 1894
2.23 FILE: Judicial and Public Annual Files 892-1000, IOR/L/PJ/6/322:
- Item: Emigration to Surinam; arrival of immigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/322, File 934 – date: 8 Jun 1892 Lena 1?
2.24 FILE: Judicial and Public Annual Files 2001-2100, IOR/L/PJ/6/409:
- Item: Emigration to Surinam; arrival at Paramaribo of the Grecian II with 557 immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/409, File 2095 – date: 30 Nov 1895
2.25 FILE: Judicial and Public Annual Files 903-997, IOR/L/PJ/6/510:
Item: Emigration to Surinam; report on the arrival of the Erne IV with 624 emigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/510, File 936 – date: 13 May 1899
2.26 FILE: Surinam; despatch reporting the arrival of 654 British Indian coolies from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/628, File 412 – date: 26 Feb 1903 Rhone I
2.27 FILE: Inspection of a coolie ship at Cape Town on its way to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/626, File 270 – date: 10 Feb 1903 Rhone ?1
2.28 FILE: Inspection of coolie ships at Cape Town on their way to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/635, File 1027 – date: 22 May 1903
2.29 FILE: Indian emigration to Surinam; arrival at Paramaribo of 172 immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/743, File 14 – date: 30 Dec 1905 Rhone II
2.30 FILE: Judicial and Public Annual Files 817-900, IOR/L/PJ/6/252:
- Item: Emigration to Surinam; arrival at Paramaribo, from Calcutta, of the emigrant vessel, Ganges – ref. IOR/L/PJ/6/252, File 889 – date: 28 May 1889
2.31 FILE: Judicial and Public Annual Files 502-598, IOR/L/PJ/6/505:
- Item: Emigration to Surinam; Letter from the Protector of Emigrants; copies of agreements entered into with Compounders, Interpreters and Topazes engaged for the immigrant ship Erne IV – ref. IOR/L/PJ/6/505, File 583 – date: 9 Mar 1899
2.32 FILE: Emigration to Surinam; Reporting the arrival at Paramaribo of the ship Mersey with 687 Indian immigrants from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/595, File 439 – date: 3 Mar 1902
2.33 FILE: Judicial and Public Annual Files 164-272, IOR/L/PJ/6/91:
- Item: Emigration to Surinam: Report on serious mortality amongst Indian immigrants on board the British ship Sheila arriving at Fort New Amsterdam (cause of mortality said to be cholera) – ref. IOR/L/PJ/6/91, File 245 – date: 20 Jan-13 Feb 1883
2.34 FILE: Judicial and Public Annual Files 461-574, IOR/L/PJ/6/94:
- Item: Emigration to Surinam: Arrival of the Sheila with coolies from Calcutta; excessive mortality during the voyage stated to be from Asiatic cholera – ref. IOR/L/PJ/6/94, File 561 – date: 13 Feb-1 May 1883
2.35 663 – date: 20 Apr-31 May 1883
- Item: Emigration to Surinam: the ‘charter party’ of the British immigrant ship Sheila – ref. IOR/L/PJ/6/96, File 708 – date: 1 May 1883
2.36 FILE: Judicial and Public Annual Files 823-879, IOR/L/PJ/6/98:
Item: Emigration to Surinam: mortality on board the ship Sheila – ref. IOR/L/PJ/6/98, File 825 – date: 17 May 1883
2.37 .FILE: Judicial and Public Annual Files 1131-1280, IOR/L/PJ/6/102:
- Item: Emigration to Surinam: minute of the Quarantine Board of British Guiana on the case of the British ship Sheila, put in quarantine off British Guiana after cholera during voyage with coolies from Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/102, File 1242 – date: 27 Jul 1883
2.38 FILE: Judicial and Public Annual Files 2548-2578, IOR/L/PJ/6/143:
- Item: Emigration to Surinam; Mortality on board the Sheila on her voyage from Calcutta to Surinam during 1882/1883 – ref. IOR/L/PJ/6/143, File 2549 – date: 9 Dec 1884
2.39 FILE: Judicial and Public Annual Files 413-540, IOR/L/PJ/6/149:
- Item: Emigration to Surinam; inspection at St Helena of the ship Sheila II carrying coolies from Calcutta to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/149, File 484 – date: 13 Mar 1885
2.40 24 dec 1906 Report of inspection of the emigrant ship Avon II IOR/L/PJ/6/796, File 350
2.41 7 mar 1907 Arrival of immigrants at Paramaribo from Calcutta Avon II? IOR/L/PJ/6/801, File 744
2.42 Emigration to Surinam; IOR/L/PJ/6/366, Files 165 & 166 30 Jan 1894
[1] Arrival of the Grecian with emigrants from Calcutta
[2] Complaint by a female emigrant that she was shipped under false pretences (she thought that she had been indentured for Demerara)
2.43 Emigration to Surinam; repatriation of time-expired immigrants IOR/L/PJ/6/263, File 1938 28 Oct 1889
(with list of names of immigrants returning to Calcutta in the ship Jumna)
2.44 Emigration to Surinam (Dutch Guiana): Regarding proportion of women shipped from Calcutta to Surinam in 1880-81; deficiency of 56 women postponed until 1881-82 IOR/L/PJ/6/31, File 143 12 Jan 1881
Het gebouw van de vroegere India Office in London.
III. Klachten en behandeling van Hindostaanse contractarbeiders
3.1 FILE: Judicial and Public Annual Files 2053-2113, IOR/L/PJ/6/111:
Item: Emigration to Surinam; complaints of ill-treatment made by Indian coolies – ref. IOR/L/PJ/6/111, File 2071 – date: 30 Oct 1883 ???
3.2 FILE: Judicial and Public Annual Files 433-570, IOR/L/PJ/6/120:
Item: Emigration to Surinam; question of ill-treatment complained of by certain immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/120, File 469 – date: 6 Mar 1884
3.3 FILE: Judicial and Public Annual Files 541-637, IOR/L/P/J/6/150:
- Item: Emigration to Surinam re instructions to be forwarded to the Acting British Consul at Surinam to institute confidential inquiries into allegations of mistreatment by Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/150, File 633 – date: 4 Apr 1884
3.4 FILE: Judicial and Public Annual Files 1472-1568, IOR/L/PJ/6/160:
- Item: Emigration to Surinam; Acting British Consul’s report on a Memorial from certain immigrants on several grievances including the want of an interpreter – ref. IOR/L/PJ/6/160, File 1532 – date: 21 Aug 1885
3.5 FILE: Judicial and Public Annual Files 317-430, IOR/L/PJ/6/171:
- Item: Emigration to Surinam; despatch on the imperfect nature of the administration of estates of deceased coolies – ref. IOR/L/PJ/6/171, File 319 – date: 1 Feb-1 Mar 1886
Interieur van de oude British library.
3.6 FILE: Judicial and Public Annual Files 1200-1290, IOR/L/PJ/6/231:
- Item: Emigration to Surinam; Statement of Crimes and Punishments of British Indian Immigrants during 1887; resort of coolies to a disputed territory between French and Dutch Guiana for gold digging– ref. IOR/L/PJ/6/231, Files 1200 & 1205 – date: 17 & 18 Apr 1888
3.7 Item: Emigration to Surinam; a note from the Netherlands Govt respecting the treatment of Indian immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/299, File 606 – date: 31 Mar 1891
3.8 Item: Emigration to Surinam; ill-treatment of Indians in prisons – ref. IOR/L/PJ/6/300, File 752 – date: 28 Apr 1891
3.9 Item: Emigration to Surinam; despatches from HM’s Consul regarding treatment of British Indian coolies – ref. IOR/L/PJ/6/301, File 839 – date: 16 May 1891
3.10 Item: Emigration to Surinam; treatment of Indian immigrant labourers; ill-treatment of prisoners – ref. IOR/L/PJ/6/301, File 865 – date: 16 & 19 May 1891
3.11 Item: Emigration to Surinam; punishment of British Indian coolies by imprisonment in irons – ref. IOR/L/PJ/6/306, File 1676 – date: 8 Oct 1891
3.12 Item: Emigration to Surinam; punishment by imprisonment in irons – ref. IOR/L/PJ/6/306, File 1752 – date: 19 Oct 1891
3.13 FILE: Judicial and Public Annual Files 577-636, IOR/L/PJ/6/318:
- Item: Emigration to Surinam; groundless complaints made by certain British Indian Immigrants on return to Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/318, File 611 – date: 8 Apr 1892
3.14 FILE: Judicial and Public Annual Files 1121-1300, IOR/L/PJ/6/303:
- Item: Emigration to Surinam; ill-treatment of Indian coolie immigrants in prison – ref. IOR/L/PJ/6/303, File 1166 – date: 22 Jul 1891
3.15 Item: Emigration to Surinam; practice of punishing Indians by imprisonment in irons – ref. IOR/L/PJ/6/303, File 1201 – date: 25 Jul 1891
3.16 FILE: Judicial and Public Annual Files 501-597, IOR/L/PJ/6/394:
- Item: Petition from Mr J L Dunnett requesting enquires to be made about his wife said to be in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/394, File 516 – date: 13 Mar 1895
3.17 FILE: Judicial and Public Annual Files 1101-1200, IOR/L/PJ/6/400:
- Item: Enquiries regarding Mrs Ellen Dunnett in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/400, File 1178 – date: 16 Jul 1895
3.18 Emigration to Surinam re instructions to be forwarded to the Acting British Consul at Surinam to institute confidential inquiries into allegations of mistreatment by Indian immigrants IOR/L/PJ/6/150, File 633 4 Apr 1884
from 1873 to June, 1890 – ref. IOR/L/PJ/6/281, File 1250 – date: 22 Jul 1890
3.19 Emigration to Surinam; despatches from HM’s Consul regarding treatment of British Indian coolies IOR/L/PJ/6/301, File 839 16 May 1891
3.20 Emigration to Surinam; a note from the Netherlands Govt respecting the treatment of Indian immigrants in Surinam IOR/L/PJ/6/299, File 606 31 Mar 1891
3.21 FILE: Judicial and Public Annual Files 201-299, IOR/L/PJ/6/501:
Item: Despatch from HM Consul at Paramaribo (Surinam) reporting on his visits to estates employing British Indian labourers – ref. IOR/L/PJ/6/501, File 264 – date: 9 Feb 1899
3.22 IOR/L/PJ/6/819, File 2362 17 july 1907. Questions Sital Prasad
In The British Library wordt alles op camera vastgelegd. Je moet alle spullen inleveren en je krijgt een potlood en schrijfmateriaal. Kopieren van veel documenten is tegen betaling mogelijk.
IV. Terugkeer
| L/PJ/3/201, pages 431-436 | 23 May 1881
4.1 |
Proposal to place Surinam on the same footing in regard to the return passage of immigrants from India as the British West India possessions
|
|
| L/PJ/3/203, pages 571 and 574 | 15 Sep 1883
4.2 |
Indian Interpreter for the British Consul at Surinam, and free return passages for immigrants
|
|
| L/PJ/3/207, pages 117 and 120 | 1 Mar 1887
4.3 |
Remittance of small sums for the Indian immigrants in Surinam to their families in India | |
| L/PJ/3/209, pages 25 and 28 | 12 Mar 1889
4.4 |
Remittances to India of Indian immigrants in Surinam
|
|
| L/PJ/3/210, pages 13-28 | 25 Mar 1890
4.5 |
Question of the extension of the period of residence entitling Indian immigrants in Surinam to a free return passage to India | |
| L/PJ/3/211, pages 59-68 | 4 Feb 1891
54 4.6 |
Question of the extension of the period of residence entitling Indian immigrants in Surinam to a free return passage to India | |
| P/1307, pages 69-70 (Pros.nos.92-95, File 7) | Apr 1879
4.7 |
Return Emigrants
|
|
| P/1307, pages 85-87 (Pros.nos.195 & 196, File 7) | Dec 1879
4.8 |
Return Emigrants
|
|
| P/1481, pages 36-37 (Pros.nos.19-21, File 4) | Feb 1880
4.9 |
Return Emigrants
|
|
| L/PJ/3/200, pages 301-304 | 6 Jul 1880
4.10 |
Time-expired Indian immigrants in Surinam who were to have returned to India by the “St Kilda”
|
|
| L/PJ/6/1635 | File 7050 Repatriation of Indians from the West Indies, Surinam and Fiji Jul 1919-Jul 1921
4.11 |
||
4.12 FILE: Judicial and Public Annual Files 1124-1190, IOR/L/PJ/6/20:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam): Question of length of first service giving claim to return passage for immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/20, File 1146 – date: 20 Aug 1880: 2 Sep 1880
4.13 FILE: Judicial and Public Annual Files 781-879, IOR/L/PJ/6/41:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam) Question of extending the period of entitlement for a free return passage to India [a term of ten years instead of five years indenture] – ref. IOR/L/PJ/6/41, File 842 – date: 23 May 1881
4.14 FILE: Judicial and Public Annual Files 1003-1049, IOR/L/PJ/6/44:
- Item: Emigration to Surinam: R Kirke and James Grierson acknowledge receipt of Govt of India’s decision to place the colony as British West Indies regarding the return passage of East Indian coolies- ref. IOR/L/PJ/6/44, File 1011 – date: 16 Jul 1881
- Item: Acknowledgement of letter accompanying copies of a despatch from the Indian Govt on return passage of coolies from Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/44, File 1039 – date: 21 Jul 1881
4.16 FILE: Judicial and Public Annual Files 1261-1382, IOR/L/PJ/6/79:
Item: Emigration to Surinam: Renewed application of the Netherlands for extension from 5 to 10 years of the final contract entitling Indian coolie immigrants to a free return passage to India – ref. IOR/L/PJ/6/79, File 1277 – date: 1 Aug 1882
4.17 FILE: Papers on emigration to Surinam; questions of education and repatriation – ref. IOR/L/PJ/6/661, File 254 – date: 15 Jun 1903-3 Nov 1904
4.18 FILE: Repatriation of Indian immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/705, File 23 – date: 2 Jan 1905
4.19 FILE: Repatriation of Indian immigrants in Surinam; reply of the Netherlands Govt – ref. IOR/L/PJ/6/713, File 681
4.20 FILE: Indian emigration to Surinam; question of repatriation – ref. IOR/L/PJ/6/718, File 1211 – date: 27 Apr 1905
4.21 FILE: Repatriation of Surinam immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/728, File 2095 – date: 14 Jul 1905
4.22 FILE: Repatriation of Indian immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/705, File 23 – date: 2 Jan 1905
4.23 FILE: Repatriation of Indian immigrants in Surinam; reply of the Netherlands Govt – ref. IOR/L/PJ/6/713, File 681 – date: 13 Mar 1905
4.24 FILE: Indian emigration to Surinam; question of repatriation – ref. IOR/L/PJ/6/718, File 1211 – date: 27 Apr 1905
4.25 FILE: Repatriation of Surinam immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/728, File 2095 – date: 14 Jul 1905
4.26 FILE: Indian immigrants in Surinam; proposed modification of the conditions of repatriation – ref. IOR/L/PJ/6/780, File 3364 – date: 5 Oct 1906
4.27 FILE: Report on British Indian immigrants repatriated from Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/834, File 3800 – date: 29 Oct 1907
4.28 FILE: Judicial and Public Annual Files 1-49, IOR/L/PJ/6/29:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam): Question of right to a free return passage for coolies who failed to take advantage of one – ref. IOR/L/PJ/6/29, File 11 – date: 30 Dec 1880
4.29 FILE: Judicial and Public Annual Files 1631-1740, IOR/L/PJ/6/83:
- Item: Emigration to Surinam; question of the period of residence entitling a free return passage to India – ref. IOR/L/PJ/6/83, File 1739 – date: 9 Oct 1882
4.30 FILE: Judicial and Public Annual Files 651-700, IOR/L/PJ/6/275:
- Item: Emigration to Surinam; proposal to extend period of residence entitling Indians to a free return passage – ref. IOR/L/PJ/6/275, File 652 – date: 25 Mar 1890
4.31 Item: Emigration to Surinam; question of the extension of the period entitling Indian immigrants to a return passage – ref. IOR/L/PJ/6/297, File 329 – date: 4 Feb 1891
4.32 FILE: Judicial and Public Annual Files 1667-1780, IOR/L/PJ/6/107:
- Item: Emigration to Surinam Regarding the proposed alteration in the terms on which coolies in Surinam earn a free return passage to India – ref. IOR/L/PJ/6/107, File 1776 – date: 15 Sep 1883
Item: Emigration to Surinam; repatriation of time-expired immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/263, File 1938 – date: 28 Oct 1889
4.33 FILE: Judicial and Public Annual Files 971-1070, IOR/L/PJ/6/18:
- Item: Emigration to Surinam: Question of a free return passage for immigrants who failed at the last moment to return by the St Kilda (on 30 Oct 1879) – ref. IOR/L/PJ/6/18, File 1043 – date: 6 Jul 1880
Item: Emigration to Surinam: return of Indian to India on St Kilda – ref. IOR/L/PJ/6/2, File 60 – date: Dec 1879-Jan 1880
4.34 FILE: Judicial and Public Annual Files 1485-1630, IOR/L/PJ/6/82:
- Item: Emigration to Surinam: Question of extending from 5 to 10 years the period of contract in the colony entitling to free return passage; grievances of certain coolies in the case of the St Kilda – ref. IOR/L/PJ/6/82, Files 1493-1494 – date: 2 Sep 1882
4.35 FILE: Judicial and Public Annual Files 2001-2076, IOR/L/PJ/6/87:
- Item: Emigration to Surinam: question of reimbursement for 3 coolies of their passage in the St Kildasince they did not proceed to India in the ship – ref. IOR/L/PJ/6/87, File 2028 – date: 30 Nov 1882
4.36 Item: Indian immigrants not repatriated from Surinam by St Kilda – ref. IOR/L/PJ/6/9, File 472 – date: Mar-Apr 1880
4.37 Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam); grievances of certain coolies who failed to avail themselves of a return passage per St Kilda in 1879 – ref. IOR/L/PJ/6/77, File 1105 – date: 30 Jun 1882
4.38 FILE: Judicial and Public Annual Files 902-1000, IOR/L/PJ/6/278:
- Item: Emigration to French Guiana; despatch from HM’s Consul in Surinam on repatriation of time-expired coolies from Cayenne – ref. IOR/L/PJ/6/278, File 907 – date: 22 May 1890
4.39 Item: Emigration to Surinam; proposed extension (from 5 to 10 years) of period of residence entitling coolies to free return passage – ref. IOR/L/PJ/6/283, File 1324 – date: 31 Jul 1890
4.40 Item: Emigration to Surinam; repatriation of Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/288, File 1816 – date: 16 Oct 1890
4.41 FILE: Judicial and Public Annual Files 1461-1550, IOR/L/PJ/6/305:
- Item: Emigration to Surinam; repatriation of time-expired immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/305, File 1498 – date: 1 Apr-11 Sep 1891
4.42 Item: Emigration to Surinam; system of remitting money to India from Indian immigrants in Surinam- ref. IOR/L/PJ/6/227, File 878 – date: 19 Jun 1888
4.43. FILE: Judicial and Public Annual Files 1051-1130, IOR/L/PJ/6/101:
- Item: Emigration to Surinam; question of levy of poll tax on time-expired immigrants who have renounced the free return passage – ref. IOR/L/PJ/6/101, File 1081 – date: 22-27 Jun 1883
4.44 FILE: Judicial and Public Annual Files 281-410, IOR/L/PJ/6/222:
Item: Despatch from HM’s Consul for Cayenne and Surinam reporting repatriation of British East Indian immigrants by the French steamer Nantes-Bordeaux – ref. IOR/L/PJ/6/222, File 281 – date: 22 Feb 1888
4.45. FILE: Return of Indian immigrants from Surinam to Calcutta on the SS Avon – ref. IOR/L/PJ/6/734, File 3020 – date: 29 Sep 1905
4.46 FILE: Judicial and Public Annual Files 801-900, IOR/L/PJ/6/277:
- Item: Emigration to Surinam; repatriation of Indian immigrants at the end of five years – ref. IOR/L/PJ/6/277, File 818 – date: 8 May 1890
4.47 Emigration to Surinam; repatriation of Indian immigrants IOR/L/PJ/6/288, File 1816 16 Oct 1890
4.48 Emigration to Surinam; question of the extension of the period entitling Indian immigrants to a return passage IOR/L/PJ/6/297, File 329 4 Feb 1891
4.49 Emigration to Surinam; proposal to extend period of residence entitling Indians to a free return passage IOR/L/PJ/6/275, File 652 25 Mar 1890
4.50 Item: System of repatriation in Br. Guiana and Surinam – ref. IOR/L/P/J/6/466, File 2413 – date: 1897
4.51 FILE: Surinam; repatriation of three British Indian emigrants; the cost to be recovered in India – ref. IOR/L/PJ/6/650, File 2283 – date: 13 Oct 1903-6 Nov 1903
4.52. FILE: Recovery of the amount of £50 paid by the IO for the repatriation of three British Indian emigrants from Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/671, File 591 – date: 25 Feb 1904
4.53 FILE: Return of Indian immigrants from Surinam to Calcutta on the SS Avon – ref. IOR/L/PJ/6/734, File 3020 – date: 29 Sep 1905
4.54 Recovery of the amount of £50 paid by the IO for the repatriation of three British Indian emigrants from Surinam IOR/L/PJ/6/671, File 591 25 Feb 1904
4.55 Indian immigrants in Surinam; proposed modification of the conditions of repatriation IOR/L/PJ/6/780, File 3364 5 Oct 1906
4.56 FILE: Repatriation from Surinam of British Indian lepers and lunatics – ref. IOR/L/PJ/6/756, File 1052 – date: 6 Apr 1906
4.57 FILE: Repatriation from Surinam of lepers and ‘lunatic’ immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/839, File 4283 – date: 13 Dec 1907
4.58 FILE: Repatriation of lunatics from Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/865, File 1345 – date: 26 Mar 1908
4.59 FILE: Return to India of lepers, paupers and lunatics from Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/630, File 554 – date: 19 Mar 1903
4.60 FILE: Indian immigrants in Surinam; repatriation of lepers and lunatics – ref. IOR/L/PJ/6/744, File 137 – date: 28 Dec 1905
4.61 Proposed repatriation of Indian lepers from Paramaribo IOR/L/PJ/6/626, File 289 13 Feb 1903
4.62 FILE: Report on British Indian immigrants repatriated from Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/834, File 3800 – date: 29 Oct 1907
4.63FILE: Judicial and Public Annual Files 1124-1190, IOR/L/PJ/6/20:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam): Question of length of first service giving claim to return passage for immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/20, File 1146 – date: 20 Aug 1880
4.64 FILE: Judicial and Public Annual Files 1-49, IOR/L/PJ/6/29:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam): Question of right to a free return passage for coolies who failed to take advantage of one – ref. IOR/L/PJ/6/29, File 11 – date: 30 Dec 1880
4.65 FILE: Judicial and Public Annual Files 781-879, IOR/L/PJ/6/41:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam) Question of extending the period of entitlement for a free return passage to India [a term of ten years instead of five years indenture] – ref. IOR/L/PJ/6/41, File 842 – date: 23 May 1881
4.66 FILE: Judicial and Public Annual Files 1631-1740, IOR/L/PJ/6/83:
Item: Emigration to Surinam; question of the period of residence entitling a free return passage to India – ref. IOR/L/PJ/6/83, File 1739 – date: 9 Oct 1882
4.67 FILE: Judicial and Public Annual Files 801-900, IOR/L/PJ/6/277:
- Item: Emigration to Surinam; repatriation of Indian immigrants at the end of five years – ref. IOR/L/PJ/6/277, File 818 – date: 8 May 1890
4.68 FILE: Judicial and Public Annual Files 1261-1382, IOR/L/PJ/6/79:
- Item: Emigration to Surinam: Renewed application of the Netherlands for extension from 5 to 10 years of the final contract entitling Indian coolie immigrants to a free return passage to India – ref. IOR/L/PJ/6/79, File 1277 – date: 1 Aug 1882
4.69 FILE: Judicial and Public Annual Files 1323-1426, IOR/L/PJ/6/104:
- Item: Emigration to Surinam; Reports of the British Consul for 1880, 1881 and 1882; question of extending from 5 to 10 years the period of residence entitling coolies to a free return passage – ref. IOR/L/PJ/6/104, File 1386 – date: 15 Aug 1883
4.70 FILE: Judicial and Public Annual Files 1051-1130, IOR/L/PJ/6/101:
- Item: Emigration to Surinam; question of levy of poll tax on time-expired immigrants who have renounced the free return passage – ref. IOR/L/PJ/6/101, File 1081 – date: 22-27 Jun 1883
4.71 FILE: Judicial and Public Annual Files 1667-1780, IOR/L/PJ/6/107:
- Item: Emigration to Surinam Regarding the proposed alteration in the terms on which coolies in Surinam earn a free return passage to India – ref. IOR/L/PJ/6/107, File 1776 – date: 15 Sep 1883
4.72 FILE: Judicial and Public Annual Files 911-1070, IOR/L/PJ/6/204:
- Item: Emigration to Surinam; return of time-expired coolies on board the ship John Davie – ref. IOR/L/PJ/6/204, File 937 – date: 31 May 1887
4.73 FILE: Repatriation of lunatics from Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/865, File 1345 – date: 26 Mar 1908
- Item: Emigration to Surinam: Case of a coolie named Gopee intended to be repatriated in the St Kilda in 1879; but verbally re-engaged for 5 years and then released; general question of verbal engagement – ref. IOR/L/PJ/6/82, F
4.74 File 1567 – date: 14 Sep 1882
- Item: Emigration to Surinam: question of coolies entering into verbal contracts for service; re-engagement of a coolie named Goopee – ref. IOR/L/PJ/6/84, File 1828 – date: 30 Oct 1882
4.75 FILE: Judicial and Public Annual Files 1871-2007, IOR/L/PJ/6/263:
Item: Emigration to Surinam; repatriation of time-expired immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/263, File 1938 – date: 28 Oct 1889
4.76 Acknowledgement of letter accompanying copies of a despatch from the Indian Govt on return passage of coolies from Surinam IOR/L/PJ/6/44, File 1039 21 Jul 1881
V. Remittances (geldovermakingen)
5.1 FILE: Judicial and Public Annual Files 1800-1886, IOR/L/PJ/6/188:
- Item: Emigration to Surinam; HM’s Consul requests to be allowed to draw on the authorities at Calcutta and Madras in remitting money from immigrants to their families in India – ref. IOR/L/PJ/6/188, File 1853 – date: 13 Nov 1886
5.2 FILE: Judicial and Public Annual Files 441-449, IOR/L/PJ/6/197:
- Item: Emigration to Surinam; proposal by HM’s Consul for remittance of small sums to families of Indian immigrants living in India – ref. IOR/L/PJ/6/197, File 499 – date: 1 Mar 1887
5.3 Emigration to Surinam; renewed proposal by the Consul for remitting small sums from Indians in Surinam to their families in India IOR/L/PJ/6/223, File 435 21 Mar 1888
5.4 FILE: Judicial and Public Annual Files 435-546, IOR/L/PJ/6/248:
- Item: Emigration to Surinam; remittances to India – ref. IOR/L/PJ/6/248, File 529 – date: 12 Mar 1889
5.5 FILE: Judicial and Public Annual Files 1503-1700, IOR/L/PJ/6/261:
- Item: Emigration to Surinam; remittances of coolies – ref. IOR/L/PJ/6/261, File 1520 – date: 10 Aug 1889
5.6 FILE: Judicial and Public Annual Files 2161-2312, IOR/L/PJ/6/267:
- Item: Emigration to Surinam; remittances of coolies – ref. IOR/L/PJ/6/267, File 2299 – date: 28 Dec 1889
5.7 Item: Emigration to Surinam; system of remitting money to India from Indian immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/227, File 878 – date: 19 Jun 1888
5.8 FILE: Judicial and Public Annual Files 1503-1700, IOR/L/PJ/6/261:
- Item: Emigration to Surinam; remittances of coolies – ref. IOR/L/PJ/6/261, File 1520 – date: 10 Aug 1889
5.9 FILE: Judicial and Public Annual Files 2161-2312, IOR/L/PJ/6/267:
Item: Emigration to Surinam; remittances of coolies – ref. IOR/L/PJ/6/267, File 2299 – date: 28 Dec 1889
5.10 Item: Emigration to Surinam; renewed proposal by the Consul for remitting small sums from Indians in Surinam to their families in India – ref. IOR/L/PJ/6/223, File 435 – date: 21 Mar 1888
5.11 FILE: Judicial and Public Annual Files 1806-1978, IOR/L/PJ/6/241:
- Item: Emigration to Surinam; payment of interpreter’s salary and remittances to India on account of Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/241, File 1913 – date: 20 Dec 1888
VI. Stakingen, opstanden en het leven op de plantages
| L/PJ/3/205, pages 159-162 | 24 Feb 1885
6.1 |
Disturbances among Indian emigrants to Surinam
|
6.2 Emigration to Surinam; strike among Indian immigrants IOR/L/PJ/6/289, File 1936 5 Nov 1890
6.3 Emigration to Surinam; disturbances among Indian immigrants IOR/L/PJ/6/306, File 1573 22 Sep 1891
6.4 Item: Emigration to Surinam; two cases of disturbances amongst coolies – ref. IOR/L/P/J/6/149, File 499 – date: 24 Feb 1885
6.5 FILE: Judicial and Public Annual Files 2271-2322, IOR/L/PJ/6/139:
Item: Emigration to Surinam; two cases of coolie rioting against heavy workloads and insufficient pay – ref. IOR/L/PJ/6/139, File 2284 – date: 17 Nov 1884
6.6 Emigration to Surinam re instructions to be forwarded to the Acting British Consul at Surinam to institute confidential inquiries into allegations of mistreatment by Indian immigrants IOR/L/PJ/6/150, File 633 4 Apr 1884
6.7 Emigration to Surinam; revolts of coolies on two plantations in 1884; report of HM’s Consul IOR/L/PJ/6/167, File 48 9 Jan 1886
6.8 FILE: Judicial and Public Annual Files 1761-1891, IOR/L/PJ/6/213:
- Item: Emigration to Surinam; Disturbance between ‘coolies and blacks’ at the Hazard Plantation – ref. IOR/L/PJ/6/213, File 1863 – date: 12 Oct 1887
6.9 FILE: Judicial and Public Annual Files 1757-1810, IOR/L/PJ/6/307:
- Item: Emigration to Surinam; disturbances among Indians – ref. IOR/L/PJ/6/307, Files 1767 & 1796 – date: 26 Oct 1891
6.10 Item: Emigration to Surinam; death of Mr Roosevelt, Protector of Immigrants; disturbances in August last – ref. IOR/L/PJ/6/309, Files 1983 & 2009 – date: 4 Dec 1891
6.11 Item: Emigration to Surinam; shooting of immigrants at Zoelen in August, 1892 – ref. IOR/L/PJ/6/314, File 270 – date: 15 Feb 1892
6.12 FILE: Reports on the coolie riots in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/625, File 177 – date: 24 Jan 1903-8 May 1903
VII. Arbeidsomstandigheden en arbeidsconflicten
| P/170, pages 83-84 (Pros.nos.1-4) | Mar 1873
7.1 |
Emigration to Surinam after emigration season and wages of emigrants | |
| P/171, pages 5-8 (Pros.nos.3 & 4) | Jul 1874
7.2 |
Condition of Indian emigrants at Surinam | |
| L/PJ/3/204, pages 33-44 | 29 Jan 1884
7.3 |
General condition and treatment of Indian immigrants in Surinam during the years 1880, 1881 and 1882 | |
| IOR/L/PJ/5/459 | 1862-1881
7.4 |
Papers on conditions of coolies mainly in Réunion, some also relating to Madagascar, Mauritius and Surinam | |
| P/4567, pages 1-4 (Pros.nos.1 & 2, File no.16 of 1893 and File no.10 of 1894)
|
Jan 1894
7.5 |
Inadequacy of the wages earned by Indian immigrants in Surinam; Modes of paying the wages if Indian immigrants in Surinam | |
| P/4567, pages 257-258 (Pro.no.53, File no.10) | Jan 1894
7.6 |
Inadequacy of the wages earned by Indian immigrants in Surinam | |
| P/4567, page 972 (Pro.no.4, File no.10) | Sep 1894
7.7 |
Wages earned by Indian immigrants in Surinam | |
| P/4567, pages 793-798 (Pros.nos.18-22, File no.10) | Jun 1894
7.8 |
Alleged inadequacy of the wages earned by Indian immigrants in Surinam | |
| P/4981, pages 207-208 (Pro.no.9, File no.19 of 1896) | Mar 1896
7.9 |
Savings of Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/4981, page 855 (Pros.nos.56 & 57, File no.10 of 1896) | Jul 1896
7.10 |
Improvement of the condition of Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/5210, pages 427-434 (Pros.no.15 & 16, File no.10 of 1896) | Feb 1897
7.11 |
Improvement of the condition of Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/5210, pages 457-458 (Pro.no.12, File no.16 of 1897) | Mar 1897
7.12 |
Employment of Indians on the Gold fields in Surinam
|
|
| P/5210, pages 579-582 (Pro.no.13, File no.41 of 1897) | Jun 1897
7.13 |
Agricultural grants to Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/5210, pages 1277-1282 (Pro.no.14, File no.83 of 1897) | Dec 1897
7.14 |
Improvement of the condition of Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/5442, pages 579-583 (Pro.no.2, File no.3 of 1898) | Feb 1898
7.15 |
Settlement of Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/5442, pages 601-607 (Pros.no.5 & 6, File no.16 of 1898) | Mar 1898
7.16 |
Improvement of the condition of immigrants in Surinam
|
|
| IOR/L/E/7/1452, File 2710 | 1926
7.17 |
File 2710 Indians in Surinam – employment in the gold and balata industries | |
7.18 Emigration to Surinam: Question of employment in the gold fields of ‘time-expired’ Indian immigrants IOR/L/PJ/6/23, File 1415 14 Sep 1880
7.19 FILE: Judicial and Public Annual Files 627 – 720, IOR/L/PJ/6/13:
- Item: Emigration to Surinam (Dutch Guiana): Interpretation of Article 150 of the Revised Penal Ordinance in respect of wages; modification of contract signed in India and suggestions to be made when the Convention is revised – ref. IOR/L/PJ/6/13, File 668 – date: 8 May 1880
7.20 FILE: Judicial and Public Annual Files 721-772, IOR/L/PJ/6/14:
- Item: Emigration to Surinam: Question as to whether Indian coolies whose first contract has expired should be permitted to labour in the Gold Fields – ref. IOR/L/PJ/6/14, File 756 – date: 1 Jun 1880
7.21 FILE: Judicial and Public Annual Files 1326-1432, IOR/L/PJ/6/23:
- Item: Emigration to Surinam: Amount of daily wages as affected by revised Penal Ordinance; question of altering the contract entered into in India by intending emigrants – ref. IOR/L/PJ/6/23, File 1333 – date: 31 Aug 1880
7.22 Item: Emigration to Surinam: Question of employment in the gold fields of ‘time-expired’ Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/23, File 1415 – date: 14 Sep 1880
7.23 FILE: Judicial and Public Annual Files 1599-1640, IOR/L/PJ/6/26:
- Item: Emigration to Surinam: Fourth edition of regulations – ref. IOR/L/PJ/6/26, File 1599 – date: 9 Nov 1880
7.24 FILE: Judicial and Public Annual Files 252-339, IOR/L/PJ/6/33:
- Item: Emigration to Surinam: No coolies to be employed in the gold fields – ref. IOR/L/PJ/6/33, File 253 – date: 17 Feb 1881
7.25 Item: Emigration to Surinam (Dutch Guiana); Proposal from the new Consul for a Commission of Enquiry from British Guiana into treatment of coolies in Surinam to secure ten years’ indenture instead of five – ref. IOR/L/PJ/6/33, File 276 – date: 23 Feb 1881
7.26. FILE: Judicial and Public Annual Files 1811-1870, IOR/L/PJ/6/57:
- Item: Emigration to Surinam: Inspection of estates on which coolies are employed – ref. IOR/L/PJ/6/57, File 1829 – date: 25 Oct-28 Nov 1881
7.27. FILE: Judicial and Public Annual Files 501-587, IOR/L/PJ/6/70:
- Item: Emigration to French and Dutch Guiana: Employment of Indian labourers from Cayenne on gold diggings in Surinam to be prevented in future – ref. IOR/L/PJ/6/70, File 526 – date: 22 Mar 1882
7.28 FILE: Judicial and Public Annual Files 1079-1145, IOR/L/PJ/6/77:
- Item: Question of British Indian labourers from Cayenne being employed in the Surinam gold fields – ref. IOR/L/PJ/6/77, File 1104 – date: May-Jun 1882
7.29 FILE: Judicial and Public Annual Files 1887-1940, IOR/L/PJ/6/189:
- Item: Emigration to Surinam; ultimate payment of wages to labourers employed on Burnside plantation – ref. IOR/L/PJ/6/189, File 1889 – date: 19 Nov 1886
7.30 FILE: Judicial and Public Annual Files 1531-1630, IOR/L/PJ/6/211:
- Item: Distressed Indians in Dutch Guiana (Surinam) who came from British Guiana – ref. IOR/L/PJ/6/211, File 1588 – date: 5 Sep 1887
7.31 FILE: Judicial and Public Annual Files 1632-1760, IOR/L/PJ/6/212:
- Item: Distressed Indians in Dutch Guiana (Surinam) proceeding from British Guiana – ref. IOR/L/PJ/6/212, File 1692 – date: 19 Sep 1887
7.32 FILE: Judicial and Public Annual Files 2031-2172, IOR/L/PJ/6/216:
- Item: Distressed Indians in Dutch Guiana having come from British Guiana – ref. IOR/L/PJ/6/216, File 2095 – date: 23 Nov 1887
7.33 FILE: Judicial and Public Annual Files 2173-2292, IOR/L/PJ/6/217:
- Item: Distressed Indians in Dutch Guiana (Surinam); alleged to have come from British Guiana – ref. IOR/L/PJ/6/217, File 2209 – date: 16 Dec 1887
7.34 FILE: Judicial and Public Annual Files 171-218, IOR/L/PJ/6/220:
- Item: Migration of Indians from Demerara to French and Dutch Guiana – ref. IOR/L/PJ/6/220, File 204 – date: 9 Feb 1888
7.35 FILE: Judicial and Public Annual Files 201-250, IOR/L/PJ/6/295:
- Item: Emigration to Surinam; reports on treatment of coolies – ref. IOR/L/PJ/6/295, Files 232 & 233 – date: 7 Feb 1891
7.36 FILE: Judicial and Public Annual Files 2347-2526, IOR/L/PJ/6/364:
- Item: Emigration to Surinam; insufficiency of wages earned by Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/364, File 2353 – date: 27 Nov 1893
7.37 FILE: Judicial and Public Annual File 2517, IOR/L/P/J/6/466:
- Item: Condition of immigrants in Surinam – ref. IOR/L/P/J/6/466, Files 434, 2116/7, 2517 – date: 1897
7.38 FILE: Judicial and Public Annual Files 2111-2184, IOR/L/PJ/6/360:
- Item: Emigration to Surinam; method of paying the wages of Indian immigrants in the colony – ref. IOR/L/PJ/6/360, File 2152 – date: 31 Oct 1893
7.39 FILE: Judicial and Public Annual Files 1201-1299, IOR/L/PJ/6/377:
- Item: Employment of Indian immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/377, File 1232 – date: 26 Jun 1894
7.40 FILE: Attempt of a French Syndicate to recruit Indian labourers for Cayenne in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/536, File 607 – date: 15 Mar 1900
7.41 FILE: Surinam; measures for prevention of recruitment of British Indian immigrants from Surinam to Cayenne – ref. IOR/L/PJ/6/541, File 1034 – date: 29 May 1900
7.42. FILE: Indian immigrants in Surinam; report by the British Consul of his inspection of the railway works – ref. IOR/L/PJ/6/753, File 903 – date: 27 Mar 1906
7.43 Emigration to Surinam; Statement of Crimes and Punishments of British Indian Immigrants during 1887; resort of coolies to a disputed territory between French and Dutch Guiana for gold digging IOR/L/PJ/6/231, Files 1200 & 1205 17 & 18 Apr 1888
Interieur van de vroegere India Office in London.
VIII. Regelingen, voorzieningen en tekort aan vrouwen
| L/PJ/3/200, pages 5 and 8 | 14 Jan 1880
8.1 |
Extension of the Emigration season to Surinam
|
|
| L/PJ/3/201, pages 43-60 | 12 Jan 1881
8.2 |
Surinam Emigration: deficiency of 56 women during the 1880-81 season
|
|
| L/PJ/3/202, pages 9-24 | 9 Jan 1882
8.3 |
Proposed extension to ten years of the term of residence for emigrants proceeding to Surinam
|
|
| L/PJ/3/202, pages 175-178 | 20 Feb 1882
8.4 |
Provision of latrines and kitchens for Indian emigrants
|
|
| P/2480, pages 17-19 in the Colonial Emigration section (Pros.nos.6-8, File 23) | May 1885
8.5 |
Proportion of male to female emigrants
|
|
| L/PJ/3/209, pages 7 and 10 | 19 Feb 1889
8.6 |
Marriage law for Surinam
|
|
| L/PJ/3/210, pages 337-346 | 3 Dec 1890
8.7 |
Measures to improve the condition of time-expired Indian immigrants in Surinam | |
| P/4567, pages 5-8 (Pros.nos.3 & 4, File no.91 of 1893 and File no.3 of 1894) | Jan 1894
8.8 |
Disproportion between the numbers of male and female Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/5210, page 11 (Pro.no.5, File no.82 of 1896) | Jan 1897
8.9 |
Supply of rations to Indian immigrants in Surinam
|
|
| P/5899, pages 515-next page (wrongly marked as 575) (Pro.no.3, File no.50 of 1900) | Jul 1900
8.10 |
Measures taken by the Surinam Government to prevent time-expired coolies being recruited for service in Cayenne or elsewhere | |
| IOR/L/E/7/1259, File 477 | 1921-1922
8.11 |
File 477 Indians in Surinam – Immigration Reports for 1919-1920
|
|
8.12 FILE: Judicial and Public Annual Files 101-148, IOR/L/PJ/6/31:
- Item: Emigration to Surinam (Dutch Guiana): Regarding proportion of women shipped from Calcutta to Surinam in 1880-81; deficiency of 56 women postponed until 1881-82 – ref. IOR/L/PJ/6/31, File 143 – date: 12 Jan 1881
8.13 FILE: Judicial and Public Annual Files 244-306, IOR/L/PJ/6/6:
- Item: Dutch royal decree on regulations governing grant of premium and loans to planters for promotion of immigration of Indian labourers to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/6, File 247 – date: Dec 1879-Mar 1880
8.14 Item: Emigration to Surinam: Question as to provision of latrines and kitchens for coolies – ref. IOR/L/PJ/6/57, File 1843 – date: 30 Nov 1881
8.15 FILE: Judicial and Public Annual Files 157-207, IOR/L/PJ/6/64:
- Item: Emigration to Surinam; proposal for extension of the term of residence from 5 to 10 years – ref. IOR/L/PJ/6/64, File 168 – date: 9 Jan 1882
8.16 FILE: Judicial and Public Annual Files 454-500, IOR/L/PJ/6/69:
- Item: Emigration to Surinam: Provision of latrines and kitchens for Indian emigrants – ref. IOR/L/PJ/6/69, File 456 – date: 20 Feb 1882
8.17 FILE: Judicial and Public Annual Files 621-731, IOR/L/PJ/6/72:
- Item: Emigration to Surinam: Acknowledgement of receipt by FO of despatch on the necessity of supplying Indian immigrants with latrines and kitchens – ref. IOR/L/PJ/6/72, File 668 – date: 17 Apr 1882
8.18 Item: Emigration to Surinam as to Indian coolies entering into verbal contracts for service in that colony – ref. IOR/L/PJ/6/104, File 1407 – date: 13 Sep 1883
8.19 FILE: Judicial and Public Annual Files 1072-1140, IOR/L/PJ/6/156:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam); proposal to reduce proportion of women recruited – ref. IOR/L/PJ/6/156, File 1134 – date: 6 Jun 1885
8.20 FILE: Judicial and Public Annual files 1655-1880, IOR/L/PJ/6/162:
- Item: Emigration to Surinam (Dutch Guiana); relative number of Indian males and females in the colony – ref. IOR/L/PJ/6/162, File 1863 – date: 7 Oct 1885
8.21 FILE: Judicial and Public Annual Files 103-200, IOR/L/PJ/6/168:
- Item: Emigration to Surinam (Dutch Guiana) report on the proportion of female to male emigrants – ref. IOR/L/PJ/6/168, File 200 – date: 19 Jan 1886
8.22 Item: Emigration to Surinam; extension of service from 5 to 10 years – ref. IOR/L/PJ/6/245, File 364 – date: 2 Mar 1889
8.23 Item: Emigration to Surinam; marriage laws – ref. IOR/L/PJ/6/246, File 383 – date: 19 Feb 1889
8.24 Item: Emigration to Surinam; difficulties arising through absence in the Colony of a heathen marriage ordinance – ref. IOR/L/PJ/6/276, File 768 – date: 29 Apr 1890
8.25 Item: Emigration to Surinam Marriage laws – ref. IOR/L/PJ/6/277, File 852 – date: 14 May 1890
8.26 FILE: Judicial and Public Annual Files 1301-1399, IOR/L/PJ/6/283:
- Item: Emigration to Surinam and Br Guiana; marriage laws – ref. IOR/L/PJ/6/283, File 1312 – date: 31 Jul 1890
8.27 FILE: Judicial and Public Annual Files 1401-1500, IOR/L/PJ/6/284:
- Item: Emigration to Surinam; despatch from the Consul on the Indian Immigrant Marriage Law – ref. IOR/L/PJ/6/284, File 1459 – date: 20 Aug 1890
8.28 Item: Emigration to Surinam; measures for improving the condition of immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/291, File 2179 – date: 3 Dec 1890
8.29 Item: Emigration to Surinam; transmission of copies of a new Law for the protection of free immigrants and labourers in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/297, File 327 – date: 21 Feb 1891
8.30 Item: Emigration to Surinam; despatch regarding the proposed Immigrant Marriage Law – ref. IOR/L/PJ/6/306, File 1707 – date: 13 Oct 1891
8.31 Item: Emigration to Surinam; delay in dealing with proposed marriage laws for British Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/327, File 1424 – date: 6 Sep 1892
8.32 FILE: Judicial and Public Annual Files 801-900, IOR/L/PJ/6/373:
Item: Gladstone Wyllie; requests regulations for conveying coolies from Calcutta to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/373, File 829 – date: 10 May 1894
8.33 FILE: Judicial and Public Annual Files 1801-1900, IOR/L/PJ/6/407:
- Item: Emigration to Surinam; form of contract between free immigrants and Surinam Govt – ref. IOR/L/PJ/6/407, File 1834 – date: 26 Oct 1895
8.34 FILE: Judicial and Public Annual Files 1701-1849, IOR/L/PJ/6/356:
- Item: Emigration to Surinam; drawing up of an Ordinance concerning marriages of Christian, Mahomedan and Hindu adults, minors and infants; request for copies the marriage laws of India – ref. IOR/L/PJ/6/356, File 1808 – date: 22 Aug-18 Sep 1893
8.35 FILE: Judicial and Public Annual Files 101-199, IOR/L/PJ/6/366:
- Item: Emigration to Surinam; proportion of women to men – ref. IOR/L/PJ/6/366, File 146 – date: 10 Jan 1894
8.36 FILE: Judicial and Public Annual Files 201-300, IOR/L/PJ/6/367:
- Item: Emigration to Surinam; recommendations to the Netherlands Govt for the improvement of the conditions of coolie immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/367, File 236 – date: 29 Jan-9 Feb 1894
8.37 FILE: Judicial and Public Annual Files 2317-2423, IOR/L/PJ/6/527:
- Item: System in force in Dutch Surinam for the settlement of British Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/527, File 2345 – date: 15 Dec 1899
8.38 FILE: Proposed modifications in the conditions of immigration to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/838, File 4063 – date: 7 Nov 1907
8.39 FILE: Indian immigrants in Surinam; proposed modification of the conditions of emigration – ref. IOR/L/PJ/6/792, File 23 – date: 1 Jan 1907
8.40
| P/5666, pages 627-628 (Pro.no.15, File no.15 of 1899) | Feb 1899
2 |
Despatch of the ship “Erne” to Surinam with from 10 to 20 women short of the established proportion |
IX. Voorzieningen op schepen en reacties op rapport Comins
| P/1633, pages 59-61 (Pros.nos.5-11, File 43) | Dec 1881
9.1 |
Outlay incurred for shipping emigrants to the Colonies
|
| P/1633, pages 63-67 (Pros.nos.4-9, File 42) | Dec 1881
9.2 |
Diet of emigrants on board ships
|
| P/2230, pages 18-29 in the Colonial section (Pros.nos.2-22, File 36) | Sep 1884
9.3 |
Casualties to Emigrant Vessels: grounding near Ceylon of the steamer “Laleham” with emigrants for Surinam |
9.4 FILE: Judicial and Public Annual Files 854-924, IOR/L/PJ/6/16:
Item: Emigration to Surinam: adoption of Their’s Automatic Ventilator on emigrant ships – ref. IOR/L/PJ/6/16, File 862 – date: 17 Jun 1880
9.5 FILE: Judicial and Public Annual Files 1707-1828, IOR/L/PJ/6/28:
- Item: Emigration to Surinam: Adoption of Thiers’ Ventilator on emigrant ships – ref. IOR/L/PJ/6/28, File 1744 – date: 16 Nov 1880
9.6 FILE: Judicial and Public Annual Files 1191-1260, IOR/L/PJ/6/21:
Item: Emigration to Surinam: Their’s Automatic Ventilator – ref. IOR/L/PJ/6/21, File 1212 – date2 Sep 1880
9.7 FILE: Judicial and Public Annual Files 101-148, IOR/L/PJ/6/31:
- Item: Emigration to Surinam (Dutch Guiana): Regarding proportion of women shipped from Calcutta to Surinam in 1880-81; deficiency of 56 women postponed until 1881-82 – ref. IOR/L/PJ/6/31, File 143 – date: 12 Jan 1881
9.8 FILE: Judicial and Public Annual Files 1707-1828, IOR/L/PJ/6/28:
Item: Emigration to Surinam: Adoption of Thiers’ Ventilator on emigrant ships – ref. IOR/L/PJ/6/28, File 1744 – date: 16 Nov 1880
9.9 FILE: Judicial and Public Annual Files 1611-1720, IOR/L/PJ/6/329:
Item: Emigration to Surinam; employment of steamers – ref. IOR/L/PJ/6/329, File 1683 – date: 10 Oct 1892
Documenten Dr. Comins
9.10 Emigration; deputation of Dr Comins; arrival in Surinam IOR/L/PJ/6/306, File 1574 19 Sep 1891
9.11 Dr Comins’ visit to Cayenne and Surinam IOR/L/PJ/6/306, File 1652 7 Oct 1891.
9.12 Emigration to Surinam; visit of Surgeon-Major Comins IOR/L/PJ/6/301, File 867 20 May 1891
9.13 Emigration to Surinam; despatch from HM’s Minister at the Hague reporting satisfaction felt by Baron Mackay, the Dutch Minister for Colonies, at the visit to Surinam of Surgeon-Major Comins IOR/L/PJ/6/301, File 840 16 May 1891
9.14 Emigration to Surinam; views of the Govt of India re Dr Comins’ report IOR/L/PJ/6/364, File 2424 6 Dec 1893
9.15 Deputation of Dr Comins to Surinam and French colonies IOR/L/PJ/6/300, File 717 22 Apr 1891
9.16 Dr D Comins, Surgeon Major; reports his arrival from Bombay IOR/L/PJ/6/300, File 658 3 Apr 1891
9.17 Proposed deputation of Dr Comins, Protector of Emigrants at Calcutta, to the West Indies IOR/L/PJ/6/297, File 354 25 Feb 1891
9.18 Emigration to Surinam Answers prepared by the Agent-General to questions of Dr D W Comins about condition of British Indian immigrants in the colony also visit of Dr Comins to Antigua and Domenica; arrival at Jamaica IOR/L/PJ/6/309, File 1882 20 Oct-13 Nov 1891
9.19 Emigration to Surinam; visit of Surgeon-Major Comins IOR/L/PJ/6/301, File 867 20 May 1891
9.20 Item: Indian immigration; deputation of Dr Comins to Surinam, Martinique, Guadeloupe and Cayenne- ref. IOR/L/PJ/6/299, File 622 – date: 6 Apr 1891
9.21 FILE: Judicial and Public Annual files 651-804, IOR/L/PJ/6/300:
- Item: Emigration to Surinam; deputation of Dr Comins – ref. IOR/L/PJ/6/300, File 695 – date: 17 Apr 1891
9.22 Item: Surg-Maj Comins, Protector of Emigrants, Calcutta; to visit French colonies as well as Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/300, File 700 – date: 17 Apr 1891
9.23 Item: Deputation of Dr Comins to Surinam and French colonies – ref. IOR/L/PJ/6/300, File 717 – date: 22 Apr 1891
9.24 Item: Copy of telegram from the Viceroy; Comins received no instructions about Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/300, File 803 – date: 11 May 1891
9.25 Item: Emigration; deputation of Dr Comins; arrival in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/306, File 1574 – date: 19 Sep 1891
- Item: Dr Comins’ visit to Cayenne and Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/306, File 1652 – date: 7 Oct 1891
9.26 FILE: Judicial and Public Annual Files 2046-2117, IOR/L/PJ/6/311:
- Item: Emigration to Surinam; proposed visit of Dr Comins to the Hague – ref. IOR/L/PJ/6/311, File 2055 – date: 19 Dec 1891
9.27 Item: Emigration to Surinam; views of the Govt of India on points raised in Dr Comins’ report – ref. IOR/L/PJ/6/362, File 2233 – date: 25 Oct 1893
9.28 FILE: Judicial and Public Annual Files 1401-1500, IOR/L/PJ/6/379:
- Item: M Brinkgreve; request for a copy of Dr Comins’ report on emigration from India to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/379, File 1433 – date: 13 Aug 1894
9.29 FILE: Judicial and Public Annual Files 2001-2097, IOR/L/PJ/6/385:
- Item: J H de Bussy, Amsterdam; request for a copy of the report of the British Indian Protector of Immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/385, File 2090 – date: 1 Dec 1894
9.30 FILE: Judicial and Public Annual Files 82-179, IOR/L/PJ/6/313:
- Item: Emigration to Surinam; visit of Dr Comins to the Hague – ref. IOR/L/PJ/6/313, File 130 – date: 27 Jan 1892
9.31 FILE: Judicial and Public Annual Files 180-284, IOR/L/PJ/6/314:
- Item: Emigration to Surinam; visit of Dr Comins to the Hague – ref. IOR/L/PJ/6/314, File 275 – date: 16 Feb 1892
9.32 FILE: Judical and Public Annual Files 401-470, IOR/L/PJ/6/316:
- Item: Emigration to Surinam; Dr Comins’ visit to the Hague – ref. IOR/L/PJ/6/316, File 404 – date: 3-4 Mar 1892
9.33 FILE: Judicial and Public Annual Files 221-300, IOR/L/PJ/6/339:
- Item: Indian immigration to Surinam; Dr Comins’ reports – ref. IOR/L/PJ/6/339, File 281 – date: 14 Feb 1893
9.34 FILE: Judicial and Public Annual Files 1081, 1177, IOR/L/PJ/6/349:
- Item: Emigration to Surinam; Dr Comins’ Report on Emigration and Diary of his tour of Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/349, File 1106 – date: 17 May 1893
9.35 FILE: Judicial and Public Annual Files 1491-1590, IOR/L/PJ/6/354:
- Item: Emigration to Surinam; transmission of Dr Comins’ report – ref. IOR/L/PJ/6/354, File 1519 – date: 10 Aug 1893
9.36 Item: Emigration to Surinam; observations of Captain Wyndham, late HM’s Consul at Paramaribo, on certain points raised in Dr Comins’ report – ref. IOR/L/PJ/6/354, File 1587 – date: 21 Aug 1893
9.37 FILE: Judicial and Public Annual Files 1702-1798, IOR/L/PJ/6/406:
- Item: Request from FO on behalf of the Netherlands Govt for 8 copies of Dr Comins’ report on Surinam emigration – ref. IOR/L/PJ/6/406, File 1740 – date: 15 Oct 1895
9.38 FILE: Judicial and Public Annual Files 1901-1999, IOR/L/PJ/6/408:
- Item: Emigration to Surinam; reply of Netherlands Govt to Sir H Rumbold’s note on Dr Comins’ recommendations – ref. IOR/L/PJ/6/408, File 1996 – date: 15 Nov 1895
9.39 Emigration to Surinam; IOR/L/PJ/6/435, File 2204 11 Jan-10 Dec 1896 .
De inhoud bestaat uit:
a collection of files including:
28.Arrival of immigrants at Surinam Files 49, 919 Hereford???
Protection of immigrants against fraud 71
29. Note on emigration by Sgn Maj D W D Comins 122, 332
Appointment of Sub Immigration Agent 393, 684, 793, 938
Resignation of Governor of Surinam 560
30 Recruitment of Javanese labour 684, 933
Postal facilities for coolies 684
Appointment of Emigration Agent at Calcutta 867, 930
Increase of salary and gratuity to the Interpreter 981, 982, 2010
Appointment of Col F F Terry as interpreter 1222, 1471, 1531, 2070, 2054
Report on Immigration for 1895 1020
Changes in hospital administration to disadvantage of British Indian immigrants 1829
New law for supply of rations by employers 1830
Disappearance of a child of British Indian immigrants 1831, 2200
Postal administrative charges detrimental to coolies in the Nickene district 1872
Gratuity to temporary interpreter 2010
Claim by J L Dunnett against the Surinam Bank 2204
Het gebouw van de Brtish library is bereikbaar met de metro en gelegen vlakbij St. Pancreas station.
X. Benoemingen officials, regelingen en berichten (despatches)
| L/PJ/3/201, pages 623-636 | 10 Sep 1881
10.1 |
Proposed appointment of a British Vice-Consul or of an Interpreter for the Consulate in Surinam
|
|
| L/PJ/3/204, pages 287-296 | 12 Jul 1884
10.2 |
Appointment of an Indian Interpreter to the British Consulate in Surinam
|
|
| L/PJ/3/208, pages 129 and 132 | 10.3 | Expenditure from Indian funds to enable Her Majesty’s Consul at Surinam to engage a steamer for the purpose of visiting estates in the Colony | |
| P/872, pages 3-9 (Pros.nos.1-8, File 3) | Jan 1876
10.4 |
Appointment of an Interpreter under the British Consul at Surinam
|
|
| P/4981, pages 993-996 (Pros.nos.13 & 14, File no.63 of 1896) | Aug 1896
10.5 |
Interpreter for the British Consulate at Paramaribo, Surinam
|
|
| P/4981, page 1085 (Pros.nos.6-8, File no.63 of 1896) | Oct 1896
10.6 |
Appointment of Colonel F.S. Terry to the post of Indian Interpreter to the British Consulate, Surinam | |
| IOR/L/E/7/1387, File 1974 | 1921-1926
10.7 |
File 1974 Indians in Surinam – As to increasing the Indian contribution towards the upkeep of HM Consulate, Paramaribo | |
10.8 FILE: Judicial and Public Annual Files 341-399, IOR/L/PJ/6/34:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam) and incidentally to French Guiana (Cayenne): Questions of a Vice Consul and an interpreter, Surinam question of from which quarter should interpreter’s payments be made, in either colony – ref. IOR/L/PJ/6/34, File 363 – date: 14 Mar 1881
10.9 Item: French Guiana (Cayenne) and Dutch Guiana (Surinam): Salaries for interpreters – ref. IOR/L/PJ/6/34, File 385 – date: 16 Mar 1881
10.10 Item: Emigration to Surinam: Mr Annesley, British Consul intends to visit placers along the River Marowijne where coolies are said to be employed – ref. IOR/L/PJ/6/41, File 868 – date: 17 Jun 1881
10.11 FILE: Judicial and Public Annual Files 329-393, IOR/L/PJ/6/67:
- Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam): Application for payment by India of a moiety of an expenditure of £91.10.0 incurred by the Consul in visiting the mining estate Herminia – ref. IOR/L/PJ/6/67, File 379 – date: 3 Mar 1882
10.12 FILE: Judicial and Public Annual Files 281-360, IOR/L/PJ/6/118:
Item: Emigration to Surinam; Netherlands Govt reply to Consul Annesley’s unfavourable reports –
10.13 Emigration to Surinam; Despatches on Indian coolie immigration IOR/L/PJ/6/127, File 1051 6 Jun 1884
10.14 FILE: Judicial and Public Annual Files 1421-1500, IOR/L/PJ/6/131
- Item: Emigration to Surinam; re appointment of an Indian interpreter to the British Consulate in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/131, File 1439 – date: 12 Jul 1884
10.15 FILE: Judicial and Public Annual Files 1501-1620, IOR/L/PJ/6/132:
- Item: Emigration to Surinam; answer of the Surinam authorities to charges made by George Annesley, the late British Consul – ref. IOR/L/PJ/6/132, File 1591 – date: 6 Jun-25 Aug 1884
10.16 FILE: Judicial and Public Annual Files 535-620, IOR/L/PJ/6/173:
- Item: Emigration to Surinam; Appointment of an interpreter for the British Consulate and abolition of the post of interpreter for French Guiana – ref. IOR/L/PJ/6/173, File 573 – date: 12 Apr 1886
10.7 Item: Letter notifying instructions regarding annual reports on coolies have been to HM’s Consuls in Surinam, Martinique and Cayenne – ref. IOR/L/PJ/6/82, File 1581 – date: 18 Sep 1882
10.18 FILE: Judicial and Public Annual Files 631-750, IOR/L/PJ/6/96:
- Item: Emigration to Surinam; Despatch from George F Annesley, Consul at Surinam; giving his reasons for not having sent annual reports on coolies since his arrival; necessity for an interpreter – ref. IOR/L/PJ/6/96, File 657 – date: Feb-Apr 1883
10.19 Item: Emigration to Surinam: A further despatch and enclosures from G F Annesley, Consul at Surinam, relating to deferred Immigration Reports for 1880-1881 – ref. IOR/L/PJ/6/96, File 663 – date: 20 Apr-31 May 1883
10.20 FILE: Judicial and Public Annual Files 880-938, IOR/L/PJ/6/99:
- Item: Emigration to Surinam: despatches from HM’s Consul relative to coolie immigrants in that colony – ref. IOR/L/PJ/6/99, File 912 – date: 30 May 1883
10.21 FILE: Judicial and Public Annual Files 941-1050, IOR/L/PJ/6/100:
- Item: Emigration to Surinam: As to the inexpediency of the post of Medical Inspector being filled by Dr Salomons, ‘a Jewish gentleman’ and resident of the colony – ref. IOR/L/PJ/6/100, File 996 – date: 13 Jun 1883
10.22 Item: Emigration to Surinam: appointment of a medical inspector – ref. IOR/L/PJ/6/102, File 1271 – date: 2 Aug 1883
10.23 FILE: Judicial and Public Annual Files 152-200, IOR/L/PJ/6/116:
- Item: Emigration to Surinam; Despatches – ref. IOR/L/PJ/6/116, File 169 – date: 30 Jan 1884
10.24 FILE: Judicial and Public Annual Files files 201-280, IOR/L/PJ/6/117:
- Item: Emigration to Surinam; despatch on the coolie question in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/117, File 217 – date: 7 Feb 1884
10.25. FILE: Judicial and Public Annual Files 1041-1168, IOR/L/PJ/6/127:
- Item: Emigration to Surinam; Despatches on Indian coolie immigration – ref. IOR/L/PJ/6/127, File 1051 – date: 6 Jun 1884
10.26 Item: Emigration to Surinam; petition of Indian immigrants against having a Jewish Commissary over them and praying for an interpreter, advocate etc. – ref. IOR/L/P/J/6/149, File 497 – date: 16 Mar 1885
10.27. Item: Emigration to Surinam; communication with Netherlands Govt in consequence of the British Consul’s Reports for 1880, 1881 and 1882 – ref. IOR/L/PJ/6/109, File 1964 – date: 3 Nov 1883
10.28 FILE: Judicial and Public Annual Files 281-360, IOR/L/PJ/6/118:
- Item: Emigration to Surinam; Netherlands Govt reply to Consul Annesley’s unfavourable reports – ref. IOR/L/PJ/6/118, File 336 – date: Jan-Feb 1884
10.29 FILE: Judicial and Public Annual Files 1723-1799, IOR/L/PJ/6/187:
- Item: Emigration to Surinam; Mr Percy Castle appointed interpreter; time-expired coolies embarked for Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/187, Files 1725 & 1730 – date: 26 & 27 Oct 1886
10.30 FILE: Judicial and Public Annual Files 1945-2030, IOR/L/PJ/6/215:
- Item: Emigration to Cayenne and Surinam; as to any special instructions for Captain Wyndham, Consul for Dutch and French Guiana – ref. IOR/L/PJ/6/215, File 1969 – date: 29 Oct 1887
10.31 FILE: Judicial and Public Annual Files 621-730, IOR/L/PJ/6/225:
Item: Emigration to Surinam; application from HM’s Consul to engage a steamer for the purpose of visiting Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/225, File 720 – date: 17 May 1888
10.32 Emigration to Surinam; payment of interpreter’s salary and remittances to India on account of Indian immigrants IOR/L/PJ/6/241, File 1913 20 Dec 1888
10.33 FILE: Judicial and Public Annual Files 801-900, IOR/L/PJ/6/227:
- Item: Appointment of M Emile Charriol as Emigration Agent for Surinam at Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/227, File 873 – date: 18 Jun 1888
10.34 FILE: Judicial and Public Annual Files 621-730, IOR/L/PJ/6/225:
- Item: Emigration to Surinam; application from HM’s Consul to engage a steamer for the purpose of visiting Indian immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/225, File 720 – date: 17 May 1888
10.35 Item: Appointment of M Emile Charriol as emigration agent for Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/229, File 1077 – date: 27 Jul 1888
10.36 FILE: Judicial and Public Annual Files 1101-1199, IOR/L/PJ/6/230:
- Item: Appointment of M Emile Charriol as Emigration Agent for Surinam at Calcutta approved by Govt of India – ref. IOR/L/PJ/6/230, File 1108 – date: 2 Aug 1888
10.37 Item: Emigration to Surinam; M Pierre Charriol proposed to be substituted for M Emile Charriol as Emigration Agent at Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/230, File 1179 – date: 13 Aug 1888
10.38.Item: Emigration to Surinam; appointment of M. Pierre Charriol as agent at Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/231, File 1207 – date: 18 Aug 1888
10.39 FILE: Judicial and Public Annual Files 1291-1389, IOR/L/PJ/6/232:
- Item: Emigration to Surinam; expenditure in connection with visits of inspection by the British Consul- ref. IOR/L/PJ/6/232, File 1367 – date: 25 Aug 1888
10.40 FILE: Judicial and Public Annual Files 1391-1499, IOR/L/PJ/6/233:
- Item: Emigration to Surinam; British Consul’s visits of inspection to estates – ref. IOR/L/PJ/6/233, File 1462 – date: 29 Sep 1888
10.41. FILE: Judicial and Public Annual Files 1623-1675, IOR/L/PJ/6/238:
- Item: Emigration to Surinam; interpreter’s salary to be paid direct from India – ref. IOR/L/PJ/6/238, File 1630 – date: 31 Oct 1888
10.42 FILE: Judicial and Public Annual Files 1-100, IOR/L/PJ/6/242:
- Item: Emigration to Cayenne and Surinam; receipts for interpreter’s salary – ref. IOR/L/PJ/6/242, File 50 – date: 7 Jan 1889
10.43 FILE: Judicial and Public Annual Files 301-400, IOR/L/PJ/6/271:
Item: Emigration to Surinam; removal on political grounds of the Protector of Immigrants and of the Inspector General of Estates and District Hospitals – ref. IOR/L/PJ/6/271, File 398 – date: 5 Mar 1890
10.44 Item: Emigration to Surinam; Request for a copy of a Bengal Govt letter on coolie immigration – ref. IOR/L/PJ/6/279, File 1096 – date: 25 Jun 1890
10.45 FILE: Judicial and Public Annual Files 401-500, IOR/L/PJ/6/272:
- Item: Emigration to Surinam; proposed appointment of Mr Reelfs as Emigration Agent at Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/272, File 449 – date: 13 Mar 1890
10.46.Item: Emigration to Surinam; despatch from HM’s Consul at Paramaribo correcting an error in his previous despatch re coolies at Cayenne – ref. IOR/L/PJ/6/272, File 490 – date: 17 Mar 1890
10.47 Item: Emigration to Surinam; Mr Reelfs appointed emigration agent at Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/272, File 500 – date: 19 Mar 1890
10.48 FILE: Judicial and Public Annual Files 502-599, IOR/L/PJ/6/273:
Item: Emigration to Surinam; Mr Reelf’s appointment as emigration agent at Calcutta – ref. IOR/L/PJ/6/273, File 568 – date: 28 Mar 1890
10.49 FILE: Judicial and Public Annual Files 701-800, IOR/L/PJ/6/276:
- Item: Emigration to Surinam; removal of M. Rosevelt, Protector of Immigrants from office – ref. IOR/L/PJ/6/276, File 732 – date: 22 Apr 1890
10.50 Item: Emigration to Surinam; measures taken by the British Consul for the amelioration of the immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/276, File 738 – date: 24 Apr 1890
10.51 FILE: Judicial and Public Annual Files 1101-1200, IOR/L/PJ/6/280:
Item: Emigration to Surinam; proposed dismissal of Percy Castle, the Indian interpreter to the Consulate – ref. IOR/L/PJ/6/280, File 1153 – date: 3 Jul 1890
10.52 Item: British Consulate Cayenne & Surinam; as to India paying a yearly salary to the Vice Consul – ref. IOR/L/PJ/6/279, File 1030 – date: 13 Jun 1890
10.53 Item: Emigration to Surinam; proposed dismissal of Percy Castle, the Indian interpreter for continual drunkenness – ref. IOR/L/PJ/6/279, File 1075 – date: 24 Jun 1890
10.54 FILE: Judicial and Public Annual Files 1603-1700, IOR/L/PJ/6/286:
- Item: Emigration to Surinam; proposed appointment of a new interpreter – ref. IOR/L/PJ/6/286, File 1682 – date: 25 Sep 1890
10.55 FILE: Judicial and Public Annual Files 116-200, IOR/L/PJ/6/294:
- Item: Emigration to Surinam; Mr Neville Morris nominated for post of Indian interpreter to the British Consulate at Paramaribo – ref. IOR/L/PJ/6/294, File 198 – date: 14 Jan 1891
10.56 FILE: Judicial and Public Annual Files 314-450, IOR/L/PJ/6/297:
- Item: Emigration to Surinam; appointment of managers and overseers as special constables – ref. IOR/L/PJ/6/297, File 326 – date: 21 Feb 1891
10.57 FILE: Judicial and Public Annual Files 531-650, IOR/L/PJ/6/299:
- Item: Emigration to Surinam; copy of a note from HM’s Chargé d’Affaires at the Hague to the Netherlands Govt regarding the appointment of managers and overseers in Surinam as special constables and unsatisfactory administration of the law respecting the treatment of Indian immigrants- ref. IOR/L/PJ/6/299, File 554 – date: 11-23 Mar 1891
10.58 FILE: Judicial and Public Annual Files 1-81, IOR/L/PJ/6/312:
- Item: Emigration to Surinam; Appointment of a new Protector – ref. IOR/L/PJ/6/312, File 70 – date: 14 Jan 1892
- Item: Emigration to Surinam; Mr Barnett Lyon appointed new Immigration Agent-General – ref. IOR/L/PJ/6/314, File 269 & 271 – date: 15 Feb 1892
10.60 FILE: Judicial and Public Annual Files 471-576, IOR/L/PJ/6/317:
- Item: Emigration to Surinam; arrival of Mr Barnet Lyon, the new Immigration Agent General – ref. IOR/L/PJ/6/317, File 560 – date: 30 Mar 1892
10.61 Item: Emigration to Surinam; as to payment of the Consul’s visit to Demerara – ref. IOR/L/PJ/6/386, File 2148 – date: 12 Dec 1894
10.62 FILE: Judicial and Public Annual Files 1301-1400, IOR/L/PJ/6/402:
- Item: Emigration to Surinam; appointment of Assistant to the Agent General for Immigration – ref. IOR/L/PJ/6/402, File 1388 – date: 17 Aug 1895
10.63 Item: Emigration to Surinam; as to leave allowances of the interpreter – ref. IOR/L/PJ/6/369, File 487 – date: 17 Mar 1894
10.64 FILE: Judicial and Public Annual Files 21-99, 127, IOR/L/PJ/6/469:
Item: Emigration to Surinam; Payment of salary of the interpreter attached to the Consulate at Paramaribo – ref. IOR/L/PJ/6/469, File 27 – date: 16 Dec 1897-13 Dec 1898
10.65 FILE: Dutch Surinam; A bill of Exchange drawn by HM’s Consul at Paramaribo for wages of an interpreter – ref. IOR/L/PJ/6/539, File 855 – date: 3 Apr 1900
10.66 FILE: Judicial and Public Annual Files 1801-1899, IOR/L/PJ/6/520:
- Item: Surinam; bills of the Consul at Paramaribo on account of the salary of the interpreter – ref. IOR/L/PJ/6/520, File 1888 – date: 3 Oct 1899
10.67 FILE: Correction of name of Mr Grommers, emigration agent for Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/592, File 162 – date: 27 Jan 1902
10.68 FILE: Judicial and Public Annual Files 1461-1530, IOR/L/PJ/6/52:
Item: Emigration to Surinam (Dutch Guiana): Question of appointing a British Vice-Consul in addition to the Consul and allowing an interpreter for the Consulate – ref. IOR/L/PJ/6/52, File 1462 – date: 10 Sep 1881
XI. Casus Sukdai, casus Westmaas, erfenissen, onderwijs leprozen
11.1 Item: Emigration to Surinam; application from Mr Solomon for release of female emigrant, Sukdai – ref. IOR/L/PJ/6/378, Files 1325 & 1348 – date: 28 Jul-21 Aug 1894
11.2 FILE: Judicial and Public Annual Files 201-298, IOR/L/PJ/6/391:
- Item: Emigration to Surinam; application for release from contract by Sukdai, a female immigrant – ref. IOR/L/PJ/6/391, File 226 – date: 23 Jan 1895
11.3 FILE: Judicial and Public Annual Files 902-999, IOR/L/PJ/6/398:
Item: Emigration to Surinam; case of the Indian woman, Sukdai – ref. IOR/L/PJ/6/398, File 946 – date: 7 Jun 1895
| P/4766, pages 407-408 (Pro.no.4, File no.5 of 1895) | Jul 1895
11.4 |
Case of Sukdai, an Indian immigrant in Surinam
|
| P/4567, page 1053-1061 (Pro.no.7, File no.85) | Oct 1894
11.5 |
Case of Sukdai, an Indian immigrant in Surinam
|
| P/4766, pages 39-44 (Pros.nos.10 & 11, File no.5) | Jan 1895
11.6 |
Case of Sukdai, an Indian immigrant in Surinam
|
| P/4766, pages 181-183 (Pro.no.9, File no.21) | Mar 1895
11.7 |
Frauds committed on Indian immigrants in Surinam by a Mr Westmaas |
| P/4766, pages 405-406 (Pro.no.3, File no.21 of 1895) | Jul 1895
11.8 |
Frauds committed by Mr Westmaas on Indian immigrants in Surinam
|
| P/4567, pages 851-852 (Pro.no.9, File no.67)
|
Jul 1894
11.9 |
Frauds committed on Indian immigrants in Surinam by an Estate Manager named Westmaas
|
| P/4766, pages 527-528 (Pro.no.6, File no.21 of 1895) | Oct 1895
11.10 |
Frauds perpetrated on Indian immigrants in Surinam by Mr Westmaas |
11.11 FILE: Judicial and Public Annual Files 401-499, IOR/L/PJ/6/369:
- Item: Emigration to Surinam; defrauding of Indian labourers by Mr Westmaas, formerly manager of the Concordia estate – ref. IOR/L/PJ/6/369, File 409 – date: 9 Mar 1894
11.12 FILE: Judicial and Public Annual Files 901-999, IOR/L/PJ/6/374:
Item: Emigration to Surinam; frauds committed on coolies by an estate manager named Westmaas – ref. IOR/L/PJ/6/374, File 956 – date: 31 May 1894
11.13 FILE: Judicial and Public Annual Files 101-200, IOR/L/PJ/6/390: .Item: Emigration to Surinam; swindling of Indian labourers by Mr Westmaas – ref. IOR/L/PJ/6/390, File 162 – date: 29 Jan 1895
11.14.Item: Emigration to Surinam; swindling of Indian labourers by Mr Westmaas – ref. IOR/L/PJ/6/398, File 999 – date: 15 Jun 1895
Erfenissen
| L/PJ/3/206, pages 399 and 402 | 26 Jun 1886
11.15 |
Disposal of the estates of Indian immigrants dying intestate in the Colony of Surinam | |
| P/1307, pages 1-2 (Pros.nos.1-4, File 33) | Jul 1879
11.16 |
Estates of Emigrants dying in the Colonies | |
11.17 Item: Emigration to Surinam: Note to the Netherlands Minister for Foreign Affairs on the question of the disposal of the estates of Indian labourers dying intestate and without heirs in the Colonies; and making provision for helpless return immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/44, File 1034 – date: 14-20 Jul 1881
11.18 Emigration to Surinam: Note to the Netherlands Minister for Foreign Affairs on the question of the disposal of the estates of Indian labourers dying intestate and without heirs in the Colonies; and making provision for helpless return immigrants IOR/L/PJ/6/44, File 1034 14-20 Jul 1881
11.19 FILE: Judicial and Public Annual Files 35-85, IOR/L/PJ/6/61:
Item: Emigration to Surinam; Disposal of estates of Indians dying intestate and without heirs; provision for helpless returning coolies – ref. IOR/L/PJ/6/61, File 39 – date: 6 Jan 1882
11.20 FILE: Judicial and Public Annual Files 1021-1089, IOR/L/PJ/6/180:
- Item: Disposal of the estates of Indian immigrants dying intestate in Surinam and French colonies – ref. IOR/L/PJ/6/180, File 1035 – date: 26 Jun 1886
11.21 FILE: Judicial and Public Annual Files 1261-1379, IOR/L/PJ/6/183:
- Item: Emigration to Surinam and French colonies; disposal of estates of Indian immigrants dying intestate – ref. IOR/L/PJ/6/183, File 1324 – date: 7 Sep 1886
11.22 FILE: Judicial and Public Annual Files 1640-1722, IOR/L/PJ/6/186:
- Item: Emigration to Surinam; disposal of intestate estates – ref. IOR/L/PJ/6/186, File 1692 – date: 22 Oct 1886
11.23 FILE: Judicial and Public Annual Files 57-160, IOR/L/PJ/6/193:
- Item: Emigration to Surinam; estates of Indians dying intestate – ref. IOR/L/PJ/6/193, File 158 – date: 27 Jan 1887
11.24 FILE: Judicial and Public Annual Files 331-440, IOR/L/PJ/6/196:
- Item: Emigration to Surinam; procedure for estates of coolies dying intestate – ref. IOR/L/PJ/6/196, File 331 – date: 19 Feb 1887
11.25 FILE: Judicial and Public Annual Files 1241-1304, IOR/L/PJ/6/207:
Item: Emigration to Surinam; estates of coolies dying intestate – ref. IOR/L/PJ/6/207, File 1278 – date: 19 Jul 1887
Onderwijs
11.26 FILE: Judicial and Public Annual Files 1901-1999, IOR/L/PJ/6/289:
- Item: Emigration to Surinam; Indian native school books asked for by the British Consul – ref. IOR/L/PJ/6/289, File 1932 – date: 5 Nov 1890
11.27 Item: Emigration to Surinam; despatch on Indian immigrants’ schools – ref. IOR/L/PJ/6/306, File 1635 – date: 3 Oct 1891
11.28 Item: Emigration to Surinam; transmission of school books for the use of emigrants’ schools in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/322, File 978 – date: 31 May 1892
11.29 FILE: Judicial and Public Annual Files 126-185, IOR/L/PJ/6/4:
- Item: Copy of a telegram regarding emigration dates for Surinam and Demerara – ref. IOR/L/PJ/6/4, File 174 – date: 14 Jan 1880
11.30 Item: Emigration to Surinam; replies to despatches on Indian immigration – ref. IOR/L/PJ/6/302, File 1017 – date: 2 Jun 1891
11.31 FILE: Judicial and Public Annual Files 2001-2100, IOR/L/PJ/6/522:
- Item: Schools for the children of British Indian immigrants in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/522, File 2097 – date: 2 Nov 1899
11.32 FILE: Judicial and Public Annual Files 1602 – 1696, IOR/L/PJ/6/518:
Item: Emigration to Surinam; report on the education of the children of Indian coolies in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/518, File 1629 – date: 26 Aug 1899
11.33 FILE: Judicial and Public Annual Files 2206-2275, IOR/L/PJ/6/362: Item: Emigration to Surinam; proposed law for compulsory education – ref. IOR/L/PJ/6/362, File 2232 – date: 25 Oct 1893
11.34 FILE: Judicial and Public Annual Files 1531-1600, Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam): Visit of the British Consul to the placers on the Marowyne River – ref. IOR/L/PJ/6/53, File 1534 – date:17 Jun-11 Oct 1881
11.35 FILE: Judicial and Public Annual Files 1601-1700, IOR/L/PJ/6/54:
- Item: Emigration to Surinam: Despatch from G F Annerley on his accompanying the Immigration Agent General and the Medical Inspector on their annual inspection of estates employing coolies – ref. IOR/L/PJ/6/54, File 1619 – date: 22 Sep-25 Oct 1881
11.36 Item: Emigration to Dutch Guiana (Surinam): Renewal of question of objections to the appointment of Mr Buchan (agent to an employer of coolie labourers) as British Vice-Consul in Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/54, File 1638 – date: 28 Oct 1881
11.37 Item: Emigration to Surinam: visit of the British Consul to estates in the Marowyne River – ref. IOR/L/PJ/6/64, File 197 – date: 2 Feb 1882
11.38 Item: Emigration to Surinam; instructions sent to Acting-Consul, Surinam for a report of the proportion of females to males among Indian coolies in the Colony – ref. IOR/L/PJ/6/159, File 1405 – date: 3 Aug 1885
11.39 FILE: Judicial and Public Annual Files 1941-2058, IOR/L/PJ/6/190:
Item: Emigration to Surinam; FO acknowledges receipt of SOS letter on coolie immigration to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/190, File 1941 – date: 26 Nov 1886
11.40 Item: Emigration to Surinam Despatch on the poll tax affecting Indian immigrants in the colony who have completed their five years’ indenture – ref. IOR/L/PJ/6/100, File 1043 – date: 19 May-22 Jun 1883
11.41 Item: Emigration to Surinam; employment of steamers – ref. IOR/L/PJ/6/329, File 1683 – date: 10 Oct 1892
11.42 FILE: Judicial and Public Annual Files 1801 – 1900, IOR/L/PJ/6/288:
- Item: Emigration to Surinam; arrival of Javanese immigrants – ref. IOR/L/PJ/6/288, File 1815 – date: 16 Oct 1890
11.43 FILE: Judicial and Public Annual Files 1301-1400, IOR/L/PJ/6/378:
- Item: Treatment of Javanese coolies while under transport to Surinam – ref. IOR/L/PJ/6/378, File 1321 – date: 28 Jul 1894
11.44
| P/5442, pages 717-720 (Pro.no.7, File no.16 of 1898) | May 1898
9 |
Javanese immigration into Surinam and education of coolie children in that colony |
Leprozen
11.45 FILE: Judicial and Public Annual Files 1201-1280, IOR/L/PJ/6/281:
Item: Emigration to Surinam; Report on leprosy among British Indian immigrants
11.46
| IOR/L/PJ/8/310 | 1931-1935 1 | Coll 108/34 Indians in Surinam and Curacao |
- Published in BIBLIOTHEEK, Suriname
Hindostaanse contractarbeid en slavernij in Suriname vergeleken (aanvullend een reactie op prof. Ruben Gowricharn) – prof. Chan E.S. Choenni
Plantage in Suriname
De Hindostaanse contractarbeid is in Suriname geïntroduceerd na afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863. Vanaf juni 1873 werden de eerste lichtingen Hindostaanse contractarbeiders afkomstig uit India op de plantages tewerkgesteld. De Hindostaanse contractarbeiders deden grotendeels hetzelfde werk als de voormalige slaafgemaakten. Ten onrechte menen mede daarom sommigen dat de Hindostaanse contractarbeid een nieuwe vorm van slavernij was. Het gelijkstellen van de Hindostaanse contractarbeid aan de slavernij in Suriname is echter historisch beschouwd en ook feitelijk gezien, onjuist. Een dergelijke vergelijking miskent de grote wreedheden begaan tijdens de Surinaamse slavernij alsook de vele verschillen die er waren met de Hindostaanse contractarbeid. De langdurige slavernij die er geheerst heeft in Suriname en de desastreuze gevolgen die dat heeft gehad voor de slaafgemaakten en hun nakomelingen is immers bij lange na niet te vergelijken met de Hindostaanse contractarbeid en de gevolgen. Beweringen als ‘verkapte slavernij’ en de Hindostaanse contractarbeiders waren ‘nieuwe slaven’’ om de Hindostaanse contractarbeid te typeren, getuigen dan ook van onvoldoende kennis van deze geschiedenis. Er zijn echter ook auteurs die wel voldoende historische kennis bezitten en ook verdienstelijk onderzoek hebben verricht, maar desondanks dergelijke beweringen doen. De reden is dat zij een bepaald ideologisch denkkader hanteren. De historicus Sandew Hira, de alias / schuilnaam van Dew Baboeram, die bekend staat als ex–communist en ex-marxist behoort tot deze stroming. Hij heeft de Hindostaanse contractarbeid gekarakteriseerd als een nieuwe vorm van slavernij vanuit het zogeheten decolonizing the mind frame (zie: Sandew Hira (2009), Decolonizing the mind. Een fundamentele kritiek op het wetenschappelijk kolonialisme). Dr. R. Bhagwanbali, die gepromoveerd is op een onderzoek naar het ‘indentured-labour systeem’ stelde nog in 1996 dat het Hindostaanse contractarbeidsysteem niet beschouwd kon worden ‘als een perfect systeem of als een verkapte vorm van slavernij (R. Bhagwanbali, Contracten voor Suriname, 1996: 171). Hij kwam echter daarna onder invloed van het ideologisch denkkader van Sandew Hira, radicaliseerde en publiceerde na 14 jaar twee boeken. In 2010 verscheen het boek getiteld De nieuwe avatar van slavernij en in 2011, Tetary, de koppige. Het verzet van Hindoestanen tegen het Indentured Labour Systeem in Suriname, 1873-1916. Beide boeken zijn uitgegeven door uitgeverij Amrit van Sandew Hira. Hij heeft ook de inleidingen geschreven waarin hij de historische feiten zodanig interpreteert dat deze passen in zijn ideologische frame (denkkader).
Hindostaanse contractarbeiders vierden uitbundig het Muharram feest. Zowel moslims als hindoes droegen de tajiya (symbolische praalgraf) in optocht naar de rivieroever.
Zwartgallig beeld
Het denkkader van Hira en Bhagwanbali is primair gericht op het traceren en benadrukken van onderdrukking en uitbuiting en termen als kolonialisme en strijd komen regelmatig voor. Er worden vooral de negatieve aspecten van de Hindostaanse contractarbeid, zoals slechte behandeling en de straffen in beeld gebracht. Verschillende voorbeelden worden te berde gebracht en veralgemeniseerd alsof dit het algemene patroon zou zijn van de geschiedenis van Hindostaanse contractarbeid. Zij schetsen een zwartgallig beeld van de Hindostaanse contracttijd 1873-1920. Tevens worden bepaalde termen gebruikt die de toenmalige situatie niet correct weergeven. Zo typeert Sandew Hira de contractarbeid onterecht als ‘dwangarbeid’ en de Hindostaanse contractarbeiders als ‘dwangarbeiders’. Het overgrote deel van de Hindostaanse contractarbeider heeft echter vrijwillig een arbeidscontract getekend. Een klein deel is daarbij misleid (bharmái deis). Bovendien kwamen de meeste Hindostaanse contractarbeiders in eerste instantie naar Suriname om geld te verdienen en met medeneming van hun gespaarde geld weer terug te keren naar India. Slechts een kwart van hen is teruggekeerd naar India -ik toon dat straks aan- en de meesten met hun spaargeld! Over de grootte van de meegenomen bedragen en andere gegevens in dit artikel, verwijs ik naar mijn uitgebreide studie van 735 pagina’s uit 2016 getiteld Hindostaanse contractarbeiders.
Er was namelijk berekend dat de Hindostaanse contractarbeiders ruwweg de helft van hun loon konden sparen en meenemen naar India; anders had het immers geen zin om te gaan werken in het verre buitenland. Velen hebben ook geld gestuurd naar hun familie in India. Een deel heeft over en weer gecorrespondeerd met hun familie. Een deel van deze brieven is bewaard gebleven. Een ander deel van de Hindostaanse contractarbeiders had echter de banden verbroken met hun familie in India of zich onvindbaar gemaakt door valse namen aan te nemen. Het is dan ook zeer merkwaardig om te spreken over ‘dwangarbeid’ en ’dwangarbeiders’, maar het past wel in het ideologische keurslijf van Sandew Hira en zijn fixatie op uitbuiting en onderdrukking. Voorts wordt de term ‘werkkampen’ gebruikt voor de plantages. Deze term is ook onjuist, want het suggereert dat men niet vrij was. Er waren echter vastgestelde werktijden van 7 uur op het land en 10 uur in de fabriek. Na werktijd was men vrij en kon daarna werken op de eigen kostgrond die men gratis had gekregen. Men kon extra geld verdienen door verkoop van landbouwproducten. Ook was men op zondag en deels op zaterdag vrij. Men had veel vrije dagen In verband de religieuze feestdagen en kon elkaar bezoeken en ook naar Paramaribo gaan. Bhagwanbali maakt het nog erger: hij heeft het zelfs over ‘de plantagebeerput‘ en ‘vele migranten leefden in de ‘narak’ (de hel)’ (Bhagwanbali 2010: 225, 215). Maar veel vrijverklaarde tot slaafgemaakten en zogeheten vrije arbeiders (uitgediende contractarbeiders) bleven jarenlang nog op de plantages hetzelfde werk doen als de contractarbeiders, terwijl zij vrij waren. Zijn kwalificatie van de Surinaamse plantages gedurende de contracttijd is dan ook een voorbeeld van ideologische vooringenomenheid.
Het stoomschip Ganges ll waarmee Hindostaanse contractarbeiders naar Suriname kwamen.
Algemeen beeld
Bovendien doet de term werkkampen denken aan mensen in uniformen die gedwongen worden door superieuren om continu arbeid te leveren en die bewaakt worden door wachters achter prikkeldraad. Het geeft dan ook geen pas om het werken en leven van de Hindostaanse contractarbeiders op de plantages gelijk te stellen aan het regiem in werkkampen. Zo wordt willens en wetens een vervormd beeld gegeven.
Anderzijds hebben beide auteurs de neiging om uitsluitend de heldhaftigheid en de strijd tegen de onderdrukkers te benadrukken en zelfs te overdrijven. Sandew Hira en Bhagwanbali geven dan ook een onvolledige beschrijving van de Hindostaanse contractarbeid en een selectief beeld. Een evenwichtige beschrijving is daarom nodig van deze geschiedenis. Met andere woorden: het algemene patroon moet worden geduid bij deze (im)migrantengroep. De meerderheid van de Hindostaanse contractarbeiders was niet betrokken bij het verzet en heeft zich aangepast aan de omstandigheden en gebruik gemaakt van de mogelijkheden om vooruit te komen. Bij een migrantengroep is bijvoorbeeld een deel dat slecht presteert i.c. grote problemen ondervindt en een deel dat uitzonderlijk goed presteert en succesvol is. Het is onjuist om een van deze subgroepen als uitgangspunt te nemen en aan de hand daarvan de geschiedenis van de totale groep in bepaalde historische periode te schrijven. Tevens moet in dit verband ook oog zijn voor de verschillen tussen de koloniën. In dit kader moet worden opgemerkt dat de invloedrijke onderzoeker H. Tinker met zijn boek getiteld A new system of slavery gepubliceerd in 1974 de contractarbeid heeft gediskwalificeerd. Hij heeft zich echter vooral gebaseerd op negatieve ervaringen in Mauritius met contractarbeid, die daar, zeker in het begin van de immigratie, tot op zekere hoogte te vergelijken waren met een nieuwe vorm van slavernij. En een andere tegenstander van contractarbeid, Mahatma Gandhi heeft zich vooral gebaseerd op de negatieve ervaringen in Zuid-Afrika waar toen apartheid en onderdrukking heersten. Zijn medestanders hebben de negatieve arbeidsomstandigheden in Fiji gebruikt om te pleiten voor afschaffing van contractarbeid. In het Caraïbisch gebied en zeker in de Britse koloniën en vooral in Suriname waren de omstandigheden veel beter, aldus het gezaghebbende rapport van J. Mac Neill & Chimman Lal uit 1914, die deze koloniën hadden bezocht. Tinker was niet goed op de hoogte van Suriname en stelde ten onrechte dat de Hindostaanse taal in Suriname na enige tijd was verdwenen. De ontwikkelingen en gevolgen na de afschaffing van de contractarbeid kwalificeerde hij als ‘debris’ (puin, afval, rommel) van het arbeidssysteem dat overbleef. Dit is een affront (grove belediging) van de contractarbeiders en hun nakomelingen en getuigt van het denken in uitsluitend slachtofferschap.
Vervoer suikerriet vanaf plantage Mariënburg, de grootste plantage van Suriname. Het werd na de afschaffing van de slavernij gesticht. De grootste groep Hindostaanse contractarbeiders werd er tewerkgesteld.
Evenwichtige beschrijving
Anderzijds moeten wij ervoor waken dat wij ons niet uitsluitend dienen te focussen op het succes van contractarbeid en de succesvollen onder deze arbeiders. Er zijn velen bezweken tijdens de contractperiode en een klein deel is berooid teruggekeerd naar India. Ik heb in mijn boek over Hindostaanse contractarbeiders uit 2016 een evenwichtige benadering gehanteerd en de ontwikkeling van de totale groep beschreven. De Hindostaanse contractarbeiders hebben grotendeels hetzelfde werk gedaan als de tot slaafgemaakten in Suriname. Maar een deel van de Hindostaanse contractarbeiders heeft niet hetzelfde werk gedaan en onder dezelfde omstandigheden. Bij het fabriekswerk op de grootste suikerplantage Mariënburg die overigens pas na de slavernij was opgericht, werden modernere technieken gebruikt. Dus geen gevaarlijke suikermolens als tijdens de slavernij. Hindostaanse contractarbeiders hebben ook gewerkt op een bananenplantage en bananendrogerij te plantage Kroonenburg en op de rubberplantage in Slootwijk, die beide na de slavernij werden opgericht. Maar Hindostaanse contractarbeiders zijn eveneens uitgebuit en onderdrukt. Ook zijn sommigen zelfs wreed gestraft en bijvoorbeeld in kromboeien gezet. Het moet nogmaals worden benadrukt dat Hindostaanse contractarbeid plaatsvond in een andere historische periode dan de Surinaamse slavernij. Sterker nog: de Hindostaanse contractarbeid volgde na de afschaffing van de slavernij en het Staatstoezicht. Het zogeheten tienjarig Staatstoezicht voor de meeste vrijverklaarde slaafgemaakten duurde van 1 juli 1863 tot 1 juli 1873. De eerste lichting Hindostaanse contractarbeiders aangekomen met het zeilschip Lalla Rookh ontscheepte op 5 juni 1873 te Fort Nieuw –Amsterdam en zij werden daarna tewerkgesteld op de plantages.
De slaafgemaakten werden als haringen in een ton vervoerd.
Twintig verschillen
Beide arbeidssystemen met elkaar vergelijken die in opeenvolgende perioden hebben bestaan en dus niet gelijktijdig, is dus niet juist. Er waren bovendien ook veel verschillen. Ik behandel puntsgewijs twintig verschillen.
1 Sterke mensen uit (West) Afrika werden vanaf de 17de eeuw gevangen genomen of geroofd. Daarna ruilden de Afrikaanse leiders hen vaak voor geweren, spiegels, kralen en andere snuisterijen; de zogeheten slavenhalers boden die als ‘betaling’ aan. Deze gevangenen werd geketend overgebracht naar het Amerikaanse continent i.c. Suriname. Daar werden zij verkocht en tot slaafgemaakt. Daarom gebruiken wij niet de term slaven, maar tot slaafgemaakten. De Hindostaanse contractarbeider daarentegen was uit vrije wil een contract aangegaan, al is een heel klein deel misleid en onvoldoende geïnformeerd geweest. De Hindostaanse contractarbeiders werden bovendien streng geselecteerd en hadden bijvoorbeeld vier medische keuringen ondergaan alvorens ze mochten vetrekken uit India.
2 Tot slaafgemaakten werden in barre en onhygiënische omstandigheden met zeilschepen vervoerd; als haringen in een ton werden zij in het ruim ondergebracht. De Hindostaanse contractarbeiders zijn met grote zeilschepen of stoomschepen vervoerd met redelijk goede voorzieningen op de schepen. De Hindostaanse contractarbeiders hadden een slaapruimte van 1,80 meter hoogte en 3 meter breedte (artikel 15 van het Koelietractaat). Voor de Hindostaanse contractarbeiders was er ook ontspanning op de schepen. De sterfte op deze schepen was aanzienlijk lager: gemiddeld 2,1 %. Op de schepen van de slaafgemaakten lag de sterfte tussen 15% – 20%, terwijl de zeereis een derde korter was dan die van de Hindostaanse contractarbeiders!
De slaafgemaakten werden na de koop als bezit van de eigenaar gebrandmerkt.
3 Tot slaafgemaakten werden ontmenselijkt. Na verkoop werden zij eigendom van degene die hen had gekocht en werden zij gebrandmerkt. Zij waren bezit van de plantage-eigenaar en hoorden bij het onroerend goed van de plantage. Met andere woorden, de tot slaafgemaakten vielen onder het eigendomsrecht van de plantage-eigenaar. De Hindostaanse contractarbeiders waren gebonden voor een periode van 5 jaar en behielden hun menselijke waardigheid. Zij werden ‘gehuurd’ door de plantage-eigenaren. Na 5 jaar waren zij vrij en konden vrijelijk beslissen of zij een nieuw contract aangingen.
4 Tot slaafgemaakten kwamen halfnaakt aan in Suriname en hadden nauwelijks behoorlijke kleding daarna. De Hindostaanse contractarbeiders kregen kledij voordat zij uit de havenstad Calcutta vertrokken. Ook eigen eetgerei, waaronder een tinnen bord en een drlnkvat ter voorkoming van djuta (vervuiling); er werd rekening gehouden met hun gewoonten. Zij arriveerden met een buidelzak (ghatri) met hun eigen spullen -soms ook geld- en spullen die zij hadden ontvangen. De tot slaafgemaakten kwamen met lege handen aan.
5 Tot slaafgemaakten mochten hun Afrikaanse naam niet of nauwelijks behouden en kregen vaak Westerse namen. Ook werd naderhand hun taal verboden en het spreken van Sranantongo werd ontmoedigd. De Hindostaanse contractarbeiders behielden hun (geslachts)namen of namen valse Hindostaanse namen aan. Ook het behoud van hun taal -later Sarnámi– werd niet ontmoedigd. Er waren in de periode 1890 -1906 zelfs zogeheten koeliescholen, waar in het Hindi/Urdu werd onderwezen.
6 Bij de tot slaafgemaakten werden de band met Afrika vrijwel voorgoed doorgesneden en men kon niet meer terug naar Afrika. Hindostaanse contractarbeiders hadden recht op terugkeer naar India. De gratis terugkeer is gefaciliteerd door de Nederlandse regering en ongeveer een kwart is teruggekeerd naar India.
Bron: Wi Rutu 20, juli 2020
7 Tot slaafgemaakten hadden geen rechten en alleen plichten. Ze waren eigendom van particulieren (de plantage-eigenaars) of de overheid (gouvernementsslaven). De Hindostaanse contractarbeiders waren individuen met rechten (en plichten) op grond van het arbeidscontract en bleven tijdens de contractperiode Britse onderdanen. Contractarbeiders konden ook klachten indienen over de plantage-eigenaren (de ‘huurders’) en het leidinggevend personeel bij de overheid.
De wrede straf de Spaanse bok (Spansboko). Beeld: AKG-images/Lineair
8 Er was een zeer groot verschil in de mate van wreedheid en negatieve bejegening tijdens de slavernij in Suriname en tijdens de Hindostaanse contractarbeid. De tot slaafgemaakten werden vooral in Suriname als werkvee behandeld. De tot slaafgemaakten werden gestraft door hun eigenaren, vaak op zeer wreedaardige wijze, bijvoorbeeld gegeseld (Spaanse bok) en soms zelfs opgehangen. De behandeling en bejegening van Hindostaanse contractarbeiders waren iets humaner. De contractarbeiders waren namelijk een tijdelijke investering voor de plantage-eigenaren. Men moest rendement behalen en hen daarom zo goed mogelijk behandelen. Een slechte reputatie van de plantage-eigenaar en zijn medewerkers kon de werving negatief beïnvloeden en arbeidsprestaties verminderen. Tot slaafgemaakte vrouwen werden regelmatig seksueel geïntimideerd en vaak verkracht door de blanke bazen. Hindostaanse contractarbeidsters werden soms seksueel geïntimideerd en verkrachting door blanke leidinggevenden is af en toe voorgekomen. Vermeldenswaard is dat de seksuele intimidatie van Hindostaanse vrouwen door directeur James Mavor van plantage Mariënburg mede als reden werd aangevoerd voor brute moord op hem. De arrestatie van de daders ontaardde in de bloedige opstand in 1902.
9 De slavernij in Suriname heeft ruim meer dan 200 jaar geduurd. De Hindostaanse contractarbeid heeft minder dat 47 jaar geduurd (1873-1920). De slaafgemaakten waren eeuwig bezit van hun eigenaar en ook hun kinderen. De Hindostaanse contractarbeiders waren slechts vijf jaar gebonden. Kinderen beneden 10 jaar mochten niet werken. Bij slaafgemaakten ging de slavernij automatisch over op hun kinderen. Na vijf jaar was de contractarbeider vrij en kon zijn eigen leven vorm geven. Overigens heeft bijna een derde vrijwillig een hercontract gesloten; zo vreselijk was contractarbeid blijkbaar niet.
10 Er zijn ruwweg tussen 200.000 tot 350.000 tot slaafgemaakten naar Suriname overgebracht. Na de afschaffing van de slavernij in 1863 waren er niet meer dan maximaal 50.000 vrijverklaarden en ‘vrijen’ (36.000 vrijverklaarden, 5.000 Marrons en de rest gemengden) in Suriname. Er is dus sprake geweest van zeer hoge sterfte tijdens de slavernij. Na de afschaffing van de slavernij was er ook nauwelijks groei van de Afro-Surinaamse bevolking en pas na de jaren twintig nam deze bevolking toe. Onder Hindostaanse contractarbeiders was een veel lager sterfte gedurende hele migratie periode (1873-1916), namelijk 4.505 van 34.304 (15,8%). De Hindostaanse bevolking is enorm gegroeid en binnen 100 jaar meer dan vervijfvoudigd tot circa 142.000 in 1972. Wij moeten hierbij ook bedenken dat een deel is teruggekeerd naar India.
11 De slaafgemaakten kregen geen loon voor hun arbeid. Zij kregen gratis voedsel. Naast (bak)bananen werd voedsel geïmporteerd van meestal inferieure kwaliteit, zoals bakkeljauw, haring en gezouten vlees. Dit voedsel was bepaald niet gezond omdat er sprake was teveel zoutinname. Hindostaanse contractarbeiders kregen een loon dat hoger was dan sommige arbeiders toentertijd in Nederland per dag verdienden. Zij konden een deel van het loon sparen. Er werd reeds op het schip gezorgd voor een gezond menu en in Suriname werd voor hen rijst en blo(e)m (voor de bereiding van roti) geïmporteerd, die ze wel zelf moesten betalen.
De zogeheten koeliewoningen op plantage Mariënburg.
12 De huisvesting van slaafgemaakten was zeer belabberd; men woonde vaak in barakken en in krotten. Hindostaanse contractarbeiders hebben in de beginperiode in opgekalefaterde slavenbarakken gewoond. Nadat mede daarom eind 1875 de Hindostaanse immigratie werd stopgezet en weer opengesteld in 1877 pas na garantie op betere huisvesting. Er werden zogeheten koeliewoningen gebouwd met veranda en kookramen. In sommige van deze koeliewoningen in Zoelen, Mariënburg en Peperpot wonen nog steeds mensen.
13 De gezondheidsvoorzieningen voor tot slaafgemaakten waren eveneens belabberd; ook voor hun nakomelingen bestonden slechte voorzieningen. Hindostaanse contractarbeiders hadden goede gezondheidsvoorzieningen en er werd zelfs de geneeskundige school opgericht om gouvernementsartsen op te leiden. Zij hielden regelmatig spreekuur -vaak wekelijks- ten behoeve van Hindostaanse contractarbeiders in de districten. Er waren ook ziekenhuizen op de grote plantages. Er was bedongen dat ook de kinderen van Hindostaanse contractarbeiders recht hadden op gratis goede gezondheidszorg.
14 Tot slaafgemaakten kregen soms een kostgrondje en moesten de opbrengsten vaak overdragen aan de eigenaar. Tot slaafgemaakte ambachtslieden moesten ook hun inkomsten overdragen aan hun eigenaar. Tot slaafgemaakten moesten continu beschikbaar zijn voor arbeid en mede daarom werd het verbouwen van eigen voedsel minder gestimuleerd, maar juist houdbare koolhydraatrijk voedsel geïmporteerd. Hindostaanse contractarbeiders kregen een kostgrondje (20 x 50 meter). Na werktijd en op vrije dagen konden zij werken op hun kostgrondje en (pluim)vee houden. Zij konden ook producten verkopen en het geld sparen.
Hindostaanse contractarbeiders op het Gouvernementsplein te Paramaribo.
15 Tot slaafgemaakten mochten niet zomaar -zonder toestemming- hun plantage of werkplaats verlaten. Als zij dat toch deden was dat landloperij of vagebonderen en bestraft. Er werd wel toegestaan dat zij regelmatig mochten baljaren (feesten). Hindostaanse contractarbeiders waren vrij en op vrije dagen mochten ze elkaar opzoeken op de verschillende plantages. Vaak bezochten ze ook Paramaribo om de Agent-Generaal en anderen op te zoeken voor advies, boodschappen te doen of de ‘konverjari‘ te bezoeken. Alleen wanneer zij in werktijd de plantage wilden verlaten hadden zij een pas nodig.
16 De Nederlandse overheid was niet primair verantwoordelijk voor de tot slaafgemaakten, maar hun eigenaren. De Nederlandse overheid was wel verantwoordelijk voor de Hindostaanse contractarbeiders en stond garant voor een minimumloon. De contractarbeider had recht op dit loon gedurende vijf jaar. Als er geen werk was, dan moest de overheid daarvoor zorgen. Dat is bijvoorbeeld ook gebeurd na ziekte in de cacao-sector (de zogeheten krullotenziekte). Zo heeft Gouverneur C. Lely werkloos geworden Hindostaanse contractarbeiders ingeschakeld bij de aanleg van de Lawa Spoorlijn en ondermeer hen het Tout lui Faut kanaal laten graven (voor de afwatering) tegen betaling van het minimumloon.
17 De Afrikaanse cultuur werd als inferieur beschouwd en slaafgemaakten werd verboden bepaalde aspecten van hun cultuur te behouden, zoals de watramamadans. In de laatste fase van de slavernij (na 1830) is er een assimilatiepoging ondernomen om hen te verwesteren en te kerstenen (tot Christen te maken). De Hindostaanse cultuur mocht echter behouden blijven; ook omdat men vond dat het functioneel was voor hun agrarische oriëntatie, ijver en vooruitgangsstreven. Zij waren op hun religieuze feestdagen vrij. Hindoes hadden 32 religieuze feestdagen en moslims 16 dagen. Daarnaast waren zij ook vrij op de officiële feestdagen van Suriname en konden ten volle hun cultuur beleven.
Plantagewoningen
18 Tot slaafgemaakten werden bij werkweigering, overtreding en misdrijven gestraft door hun eigenaren en vertegenwoordigers. Vaak werden voor uitvoering van de straffen, zoals het toedienen van zweepslagen slaafgemaakte voormannen, de zogeheten basya’s ingezet. Hindostaanse contractarbeiders werden pas gestraft na een beslissing door de ommegaande rechter –uitzonderingen daargelaten. De plantage-eigenaren moesten eerst een klacht indienen bij districtscommissaris en na onderzoek werd dat al dan niet de klacht doorgeleid naar de rechter.
19 Tot slaafgemaakten hadden geen regeringen of vertegenwoordigers die voor hen opkwamen. Het heeft vrij lang geduurd voordat dat de slavernij in Suriname werd afgeschaft; namelijk 40 jaar later na de afschaffing ervan in de Britse koloniën in 1833. Hindostaanse contractarbeiders genoten bescherming van de Agent-Generaal namens de Nederlandse regering. De Hindostaanse contractarbeiders konden klachten indienen bij hem en vaak werd een onderzoek ingesteld. Hindostaanse contractarbeiders genoten als Brits onderdaan ook bescherming van de Britse consul die was gestationeerd in Paramaribo en via hem bemoeide de Brits-Indiase regering zich met lot van de contractarbeiders. De meeste Britse consuls hebben zich goed van hun taak gekweten. Er zijn onderzoeken geweest en rapporten geschreven over arbeids- en levensomstandigheden en verbeteringen doorgevoerd.
20 Na afschaffing van de slavernij kregen de plantage-eigenaren 300 gulden als compensatie voor elke tot slaafgemaakte. De tot slaafgemaakten ontvingen geen compensatie. Hindostaanse contractarbeiders konden met ingang 1895 een stuk land krijgen vrij van grondhuur voor zes jaren op een gouvernementsplaats. Zij konden ook land krijgen op zogeheten ‘wilde gronden‘ die zij wel moesten bebouwen. Ook ontvingen zij 100 gulden, namelijk de waarde van de terugreis naar India als zij zich in Suriname permanent vestigden. Overigens kon men toentertijd vrij gemakkelijk land verkrijgen tenminste als men het zelf wilde ontginnen, want de kleinlandbouw werd gestimuleerd. Helaas hebben veel vrijverklaarde tot slaafgemaakten en hun nakomelingen niet vaak gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Wel hebben velen in het Paragebied en in het district Coronie land in collectief eigendom verkregen of soms gekocht.
Overblijfselen van de machines van plantage Mariënburg.
Overgangsvorm
Het moge duidelijk zijn dat op grond van deze twintig verschillen de Hindostaanse contractarbeid niet te vergelijken is met de wrede slavernij die in Suriname heeft geheerst. De Hindostaanse contractarbeid is bovendien een arbeidssysteem dat later in de tijd is ingevoerd en daardoor eigenlijk niet te vergelijken is met het eerdere systeem. De Hindostaanse contractarbeid was dus geen nieuwe vorm of awatár (nieuwe gedaante) van de slavernij. De Hindostaanse contractarbeid was ook geen verkapte vorm van slavernij. Daarom is de conclusie die Bhagwanbali in 1996 in zijn proefschrift trok nog steeds geldig. Namelijk dat het niet aangaat om de contractarbeid: ‘als een verkapte vorm van slavernij te beschouwen. Een dergelijke interpretatie stoelt meer op een emotioneel oordeel vanuit eigentijdse maatschappelijke normen dan op een zorgvuldige vergelijking van de beide wervingssystemen op basis van het beschikbaar empirisch materiaal (Bhagwanbali 1996: 162).
Voor zover wij een vergelijking willen maken van arbeidssystemen dan was contractarbeid, in het continuüm van slavernij naar vrije arbeid, een overgangsvorm of vormde het een tussenfase. Op 21 november 2020 introduceerde Sandew Hira naar aanleiding van een studie van de brieven van Hindostaanse contractarbeiders de term ‘tot koelie gemaakten’. Ook in dit verband zien wij de impliciete vergelijking met slaafgemaakten. Maar de Hindostaanse contractarbeiders wilden en hun nakomelingen willen helemaal niet als ‘koelie’ gelabeld worden. Zij verwierpen deze term en hebben juist aangetoond zich niet als slachtoffer te gedragen.
Hindostaanse contractarbeiders en vrije arbeiders werkten zij aan zij op de plantages; ook Afro-Surinaamse vrouwen. Zij ontvingen hun loon van de skrifiman (de boekhouder).
Agency
Het is ook niet juist om de Hindostaanse contractarbeiders primair als slachtoffers te beschouwen. De meesten hebben ondanks onderdrukking en uitbuiting de kansen en mogelijkheden in Suriname gepakt om vooruit te komen. Ze hebben het stigma van ‘koelie’ van zich afgeschud en beschouwen de aanduiding ‘koelie’ als een scheldwoord. Het feit dat een deel van de Hindostaanse contractarbeiders juist in verzet is gegaan en strijd heeft gevoerd voor de verbetering van de arbeidsomstandigheden toont ook aan dat zij geen slachtoffergedrag aannamen. Zij hebben actief hun leven vorm gegeven en hard gewerkt om vooruit te komen. Integendeel. Dat wil zeggen dat zij juist agency hadden, namelijk actief gebruikmaakten van de mogelijkheden en kansen hoe beperkt die ook waren om hun leven en dat van hun nakomelingen goed vorm te geven. De Hindostaanse gemeenschap is over het algemeen dan ook trots op hun voorouders. De socioloog R. Gowricharn meent echter in zijn boek getiteld Miskend Verleden (2020) dat deze trots misplaatst is. Hij vindt dat veel behaalde succes op toeval berustte en de strijd om bestaan van de voorgaande generaties ellendig was. Gowricharn vindt dat de geschiedenis van de arme Hindostaanse boeren miskend is. Hij definieert echter niet precies wie dat zijn. Hij geeft geen bewijs van de schrijnende armoede en hij heeft hen en ook hun nakomelingen niet geïnterviewd! Evenmin heeft hij archiefonderzoek gedaan. Hij heeft een literatuurstudie verricht, maar ook daarbij is hij onvolledig. Gowricharn concludeert ten onrechte dat bij de geschiedschrijving over Hindostanen de tussenliggende periode na de afschaffing van de contractarbeid en de vestiging in Paramaribo is overgeslagen en constateert ‘dan wordt bijkans een eeuw overgeslagen’. Hij stelt voorts dat ‘de culturele behoeften, zoals de behoefte aan gemeenschapsvorming, geen aandacht heeft gekregen’ (Gowricharn 200: 277,289). Dit is kwalijk, omdat hij in dit verband herhaaldelijk is geattendeerd op de studie van G. Choenni & C. Choenni van 672 pagina’s, getiteld Sarnami Hindostani 1920-1960 die is gepubliceerd in 2012. De ondertitel van dit boek luidt: worteling, identiteit en gemeenschapsvorming. Een van de wetenschappelijke eisen is dat men bij de behandeling van een onderwerp eerst de bestaande kennis inventariseert en waar nodig bekritiseert en vervolgens feiten, eigen inzichten en bewijzen te berde brengt. Het willens en wetens negeren van voornoemde studie over het tijdvak 1920-1960 is dan ook met een bepaald doel geschied: namelijk een onjuiste voorstelling geven alsof hij de eerste is die over gemeenschapsvorming onder Hindostanen schrijft. Zijn wetenschappelijke integriteit is dit verband dan ook in het geding. Ik zal verder niet uitweiden over andere controversiële stellingen in zijn boek, maar volsta met een voorbeeld over de interpretatie van cijfermatige gegevens.
De sterfte in de migratieperiode 1873 -1916 bedroeg 5.404 en dat is 15,8% van in totaal 34.304 Hindostaanse immigranten. Is dit het bewijs van de erbarmelijke situatie en dat ze allen bezweken op de plantages? Deze sterfte op de plantages was niet uitsluitend te wijten aan ‘uitputting of uitbuiting’. Deze periode duurde 44 jaar en gedurende dit tijdsbestek zijn de eerste lichtingen mannen en vrouwen ouder geworden en velen zelfs boven 60 jaar. Dus sommigen stierven een natuurlijke dood, anderen bezweken aan de Spaanse griep, hadden een verdrinkingsdood of kwamen om door (onderling) geweld. En uiteraard bezweken velen aan (tropische) ziekten. Van de Hollandse boeren die in 1945 arriveerden in Suriname was bijvoorbeeld meer dan de helft bezweken door (tropische) ziekten!
Ook bij het cijfer over terugkeer, namelijk dat 11.341 van de 34.304 contractarbeiders terugkeerden is toelichting nodig. Een deel ging terug na vele verblijfsjaren om te sterven in hun geboorteland en 20% waren kinderen die in Suriname waren geboren. Dus dit aantal moet worden afgetrokken en dan blijkt dat 9.073 zijn teruggegaan. En circa 10% van de terugkeerders is weer teruggekomen naar Suriname. Dus in principe is ongeveer 8.000 daadwerkelijk teruggekeerd en dat is minder dan kwart van de Hindostaanse contractarbeiders. Dit alles staat in de studie Hindostaanse contractarbeiders 1873-1920, maar Gowricharn citeert alleen die gegevens uit deze studie die hem van pas komen. En nog eens 10% lukte het in andere koloniën terecht te komen. Ook in dit verband zijn eisen van wetenschappelijk integriteit van belang. Gowricharn zet een hele redenering op over aantal ‘in Suriname gebleven’ van slechts 17.563 oftewel 51%, terwijl het percentage 75% moet zijn (Gowricharn 2020: 27). Trouwens als het aantal ‘overgeblevenen’ veel kleiner was en er schrijnende armoede heerste en de landerijen te klein, dan moet hij verklaren hoe het komt dat de Hindostaanse groep zo enorm is gegroeid. En dat men bijna alle kinderen heeft kunnen voeden en vrijwel gezond groot kunnen bremgen. Daar gaat hij niet op in, maar sluit zijn boek af met de conclusie dat er ‘geen reden is voor trots, eerder voor verdriet en onthutsing’ (Gowricharn 2020: 296). Maar ik vind gelet op het voorgaande zijn boek onthutsend.
Engelse tijdschrift ter viering van Indian ARRIVAL DAY (Immigratiedag).
Viering en herdenking
Het is tot slot ook merkwaardig dat Bhagwanbali in zijn boek uit 2010 de viering van de Hindostaanse immigratie verwerpt: ‘Zij vieren en herdenken het begin van “de slavernij” van hun voorouders. Kan het nog erger?!?,’ zo vraagt hij zich af. (Bhagwanbali 2010: 228). Maar Hindostanen vieren terecht de immigratie van hun voorouders. Zij eren hun moedige voorouders die de stap hebben genomen om te emigreren uit India en dat er gaandeweg zich een succesvolle Hindostaanse gemeenschap heeft gevormd. Wie anders kon beter vergelijken dan zij zelf dat zij het beter hadden gekregen dan in India. In bijna alle voormalige koloniën viert men Indian Arrival Day. In 2018 heeft de literatuurwetenschapper M. van Kempen de vraag geopperd of 5 juni 1873 nog steeds als datum van Hindostaanse immigratie moet blijven gelden. Hij had namelijk gegevens gevonden van de immigratie van 17 Hindostanen die in mei 1868 met het schip Crikket waren overgebracht uit het Caribisch gebied (ingescheept op Barbados) om op een Surinaamse plantage te werken. Moet daarom 1868 het nieuwe jaartal worden van de Hindostaanse immigratie?, aldus zijn vraag. Wij herdenken echter de immigratie vanuit India naar Suriname! Bovendien waren ook andere Hindostanen al met ingang van 1868 vanuit Guyana naar Suriname geïmmigreerd. Vóór de immigratie van 1873 woonden al 112 Hindostanen in Suriname. Een groot deel woonde in het district Coronie (toen bekend als Opper Nickerie) op de plantage Leasowes die in de volksmond‘Koolie-Santie’ werd genoemd. Een aantal had relaties met Creoolse vrouwen en ook kinderen. De conclusie is dan ook dat 5 juni 1873, de dag waarop de Hindostaanse immigranten in Suriname ontscheepten, de datum moet blijven van de herdenking en viering van de Hindostaanse immigratie! Deze viering is gebaseerd op de overlevering en de vergelijking met de situatie in India en natuurlijk op het bereikte succes. Uiteraard moeten wij ook de slachtoffers herdenken. Bij elke immigratie van groepen zijn er nu eenmaal personen die het niet redden. Maar deze groep uitsluitend als maatstaf nemen voor geschiedschrijving getuigt van een fixatie uitsluitend op slachtofferschap. Dat typeert de Hindostaanse geschiedenis en ook de Hindostaanse gemeenschap juist allerminst. In dit verband is de conclusie van toepassing die dominee R. Karsten in 1930, tien jaar na de contracttijd trok:
‘Suriname mag zich gelukkig rekenen, dat het deze arbeidzame menschen onder zijn bewoners telt… De Britsch-Indiërs vormen op den duur in Suriname een bevolking, toegerust met de eigenschappen, welke een land vooruitbrengen… Uit economisch oogpunt zijn deze immigranten een zegen geworden voor de Kolonie.
Kortom: de Hindostaanse (im)migratie is een succes geweest, maar er waren ook verliezers. Daarom is zowel viering van het succes als herdenking van de slachtoffers op zijn plaats. Ruim honderd jaar na de aankomst van de laatste lichting Hindostaanse contractarbeiders in mei 1916 in Suriname zijn hun nakomelingen een succesvolle etnische groep. Zij vormen een gemeenschap van meer dan 300.000 mensen. Ongeveer 175.000 Hindostanen wonen in Nederland en ruim 150.000 in Suriname.
Gezien de grote verschillen tussen de Hindostaanse contractarbeid en de slavernij in Suriname was de integratiestijl van de nakomelingen, namelijk de Hindostaanse groep en de Afro-Surinaamse groep in de 20ste eeuw verschillend. Ook de houding en opstelling tegenover Nederland was verschillend. Hoe het de nakomelingen van de tot slaafgemaakten, in het bijzonder de Afro-Surinamers is vergaan in Suriname na de afschaffing van de slavernij in 1863 zal ik in 2021 rapporteren in mijn boek Afro-Surinamers 1863-1963.
Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.
AANVULLING
Naar aanleiding van bovenvermeld artikel heeft Gowricharn op de site van het Sarnamihuis (16 december 2020) een reactie Discussie over de Surinaamse geschiedschrijving geschreven op mijn opmerkingen naar aanleiding van zijn boek MISKEND VERLEDEN (2020). Hieronder vindt de lezer mijn commentaar op de reactie van Gowricharn op de site van het Sarnamihuis.
Ik zal kort ingaan op de opmerkingen van Ruben Gowricharn bij mijn artikel over Hindostaanse contractarbeid en slavernij in Suriname. Als eerste merk ik op dat mijn artikel in tegenstelling tot wat Gowricharn beweert, wel een vergelijking betreft. In presenteer twintig verschillen gebaseerd op vooral feiten. Ik heb in mijn artikel geen aanval gedaan op Gowricharn als persoon, maar slechts enkele omissies in zijn boek Miskend verleden blootgelegd. Als meelezer heb ik de conceptversie, waarin hij mij met naam en toenaam noemde en persoonlijke kritiek op mij formuleerde, becommentarieerd. Ik heb 40 opmerkingen, kritiekpunten en aanvullingen aan hem doen toekomen. Ik zal hier kort ingaan op de 12 punten die hij heeft aangestipt.
- Ik heb paragraaf 2.5 gelezen en kom geen definitie tegen van arme boeren. Wat wordt bedoeld met ‘arm’. Hoofdstuk 6 gaat over de kleine landbouw. Wordt met boeren hoogstwaarschijnlijk kleinlandbouwers bedoeld? Hoofdstuk 7 gaat over ‘homemaking’ en ook daar ben ik geen definitie tegengekomen van wie precies de arme boeren zijn? Met de term boeren wordt in Suriname doorgaans Hollandse boeren bedoeld.
- Er wordt wel armoede aan de orde gesteld en van alles beweerd over armoede, maar wat precies armoede is wordt niet duidelijk. Wat definieert Gowricharn als armoede (operationalisering dus)? Een bepaald inkomen dat ontoereikend is, de geringe koopkracht, gebrek aan voedsel, aan kleding, etc.? In paragraaf 8.6 stel hij dat er geen gebrek aan land was en dan stelt hij ‘ik heb deze armoede op verschillende plaatsen aangestipt.’ Op p. 192 stelt Gowricharn: De enige verklaring voor het uitblijven van een massale sterfte onder de boeren is dat zij dankzij de toegang tot de grond zelf hun voedsel konden verbouwen. Zo schrijnend was de armoede blijkbaar niet. Er was armoede, in de zin dat velen in een bepaalde periode niet of nauwelijks geld hadden om bijvoorbeeld kleding te kopen, maar dat soort voorbeelden noemt hij niet. De gezondheidszorg voor Hindostaanse contractarbeiders en hun kinderen was gratis. Hij geeft zelf een tabel dat velen naast uit de landbouw ook buiten de landbouw een inkomen hadden (p. 195)
- Naast interviews over contractarbeiders hebben mijn zus en ik interviews gedaan met hun kinderen. Velen waren kleinlandbouwers en de interviews waren meestal in het Sarnami. In het kader van ‘oral history’ heb ik bovendien (ego)documenten gebruikt zoals de autobiografie van Rahman Khan, Chandrasekhar Sharma, Sanadya en interviews die door anderen zijn gedaan met Hindostaanse contractarbeiders. Natuurlijk, herinneringen kunnen vervagen met het toenemen van de leeftijd. Deze gegevens worden gecombineerd met andere bronnen en data (triangulatie) om een adequaat beeld te vormen. De badinerende opmerking dat het zou gaan ‘verhaaltjes‘ laat ik voor zijn rekening. Gowricharn stelt dat cijfers en archieven beperkt zijn omdat deze vanuit het perspectief van de kolonisator zijn neergeslagen. Maar wanneer het hem goed uitkomt, gebruikt hij deze gegevens wel; zie de vele tabellen in zijn bijlage. Dat is arbitrair.
- Het boek Sarnami Hindostani 1920-1960 kwalificeert hij als bij elkaar ‘een geharkte verhalen’. Het boek behandelt echter een periode van 40 jaar met verschillende tabellen, ook in de noten. Bijvoorbeeld dat in 1950 het aantal levendgeborenen per 1000 personen onder Hindostanen 48,0 bedroeg, onder Creolen 41,5 en onder Javanen 23,1 (p.56). Als Gowricharn goed kennis had genomen van dit boek, zou hij wijzer zijn geworden.
- Gowricharn stelt dat hij dit boek ‘volstrekt onbruikbaar’ vindt en de vierde keer meent hij dat ik ‘geen jota’ van heb begrepen. Maar op p. 611 en 612 worden de producten genoemd die uit India zijn meegenomen: een thema die hij behandelt in zijn boek. Zoals ik eerder heb gesteld: het is gebruikelijk in de wetenschap dat je wel het boek noemt en vervolgens jouw kritiek formuleert. Dat heeft dus te maken met wetenschappelijke integriteit. Hij stelt echter nu pas dat het boek ‘volstrekt onbruikbaar’ is. Dat had hij liever direct in zijn boek moeten doen. Nu viel het velen op dat hij dit boek heeft genegeerd. Gowricharn stelt dat ik geen theorie heb. Ik heb de theorie van integratiestijlen geïntroduceerd en die wordt bijvoorbeeld gebruikt om de verschillende integratiestijlen van Hindostanen en Afro-Surinamers in een bepaalde periode te verklaren.
- Over wetenschappelijke integriteit gesproken. Ik heb wel verwezen naar zijn artikel uit 2008 in het boek Sarnami Hindostani. Hoofdstuk 7 over gaat verschillende aspecten van gemeenschapsvorming en over het neerkijken van stadshindostanen (Sahar) op districtshindostanen (boiti). Dat was punt 37 van mijn kritiek op zijn conceptversie. Hij beweert dan ook ten onrechte in zijn boek dat er geen aandacht was voor dit aspect.
- Gowricharn meent dat mijn boeken benedenmaats en onbruikbaar zijn en vraagt zich af wat zij toevoegen aan de bestaande kennis op dat terrein. Ik heb niet alleen kennis toegevoegd maar nieuwe inzichten naar voren gebracht, zoals de mythe van misleiding (bharmai deis) en dat Arkhatiya’s illegale wervers waren, naast de legale wervers.
- Gowricharn stelt dat hij een ‘vermijdstrategie’ heeft gehanteerd en mij toch gevraagd heeft om commentaar uit collegialiteit. Maar het zou niets veranderen aan zijn boek over Hindostaanse boeren. Hieruit blijkt de stijfkoppigheid van Gowricharn. Hij heeft de stelling dat de joint family een vertelling was niet veranderd. Hij heeft mijn kritiek dat de joint family wel een belangrijke samenlevingsvorm was niet overgenomen. Op p. 30 heeft hij het wel over de transformatie van joint family naar kerngezin. Dit staat trouwens ook in het boek Sarnami Hindostani. Maar hij heeft wel palwar banawe (punt 17 van mijn kritiek) overgenomen. Zijn boek is dus wel veranderd.
- Op p. 27 beweert Gowricharn dat het al opmerkelijk is dat bijna 40%, dus één op de tweeënhalf, is teruggegaan.“Was het in Suriname zoveel beter?, vraagt hij zich af. Dit cijfer klopt niet. Slechts een kwart van degenen die naar Suriname waren gekomen is teruggegaan. Bovendien waren zij gekomen om geld te verdienen en terug te gaan met spaargeld. Maar de meerderheid is in Suriname gebleven. Ja, het was voor velen veel beter in Suriname dan in het toenmalige India.
- Het percentage van 20% is gebaseerd op De Klerk 1953:152 en Nota Van Drimmelen 1906, nr.1153. Dat staat op pagina 497 van mijn boek Hindostaanse contractarbeiders uit 2016. Gowricharn verwijt mij dat ik niet goed lees, maar maakt zichzelf schuldig hieraan. Ook hier weer voor de vijfde keer ‘geen jota’. Hij citeert uit dit boek alleen wanneer het hem goed uitkomt.
- Gowricharn betwist de demografische statistieken maar gebruikt deze wel om zijn redenering te staven. Zie bijvoorbeeld tabel 2.1 op p.27. Over selectiviteit gesproken!
- Het is bekend dat zowel de sterfte na de contracttijd (na 1920) onder Hindostanen veel lager was dan bijvoorbeeld onder Creolen, alsook de kindersterfte. Gowricharn zegt dat hij cijfers over kindersterfte niet heeft gezien. Dat toont aan dat zijn kennis over de Surinaamse geschiedenis onvoldoende is. Prof. C. Flu en Dr. P.H.J. Lampe, bijvoorbeeld, geven cijfers. Er zijn ook andere bronnen. In 1928 was de sterfte binnen het eerste levensjaar per 1000 personen onder Creolen 100 en onder Hindostanen 54 (Verslagen openbare gezondheidsdienst). In 1925 was het verschil in sterfte per 1000 personen onder vrouwen als volgt; Inboorlingen (Creolen) 17,5 en Hindostanen 10,6 (Lampe 1927:298).
Gowricharn tracht met zijn reactie mijn wetenschappelijke integriteit in twijfel te trekken, maar hij lijkt mij niet de aangewezen persoon om dit te doen.
- Published in BIBLIOTHEEK, Migratiegeschiedenis, Suriname
Decembermoorden: plek in de Surinaamse geschiedenis
Noraly Beyer’s publicatie RECHT EN WAARHEID MAKEN VRIJ – de Decembermoorden herdacht is een bijdrage aan het collectieve geheugen van Suriname over wat er in 1982 is gebeurd. En dat is maar goed ook, als je hoort hoe zaken worden verdraaid door de inmiddels in eerste instantie veroordeelde Desi Bouterse en zijn klakkeloos napratende aanhang. Deze publicatie ligt vanaf 8 december in de winkel en bevat onder meer korte biografieën van de slachtoffers, getuigenissen van nabestaanden het veelbetekenende vonnis van de Krijgsraad van 29 november 2019 en herdenkingstoespraken.
De woorden Recht en Waarheid maken vrij, ontleend aan het Surinaamse volkslied, staan op het gedenkteken in het Fort Zeelandia in Paramaribo. Dat is de plek waar op 8 december 1982 vijftien mannen in de bloei van hun leven zonder vorm van proces door het militaire regime zijn doodgeschoten. Zij worden aangemerkt als prominente zonen van Suriname, omdat zij stonden voor vrijheid, recht en democratie. Hun liefde voor het land en de daaruit voortvloeiende drang zich uit te spreken tegen onderdrukking en vertrapping van deze waarden heeft hun het leven gekost. En hoe! Uit de verwondingen die op hun lichaam zijn aangetroffen kon worden vastgesteld dat zij eerst zijn gefolterd en vervolgens met meerdere kogels om het leven gebracht.
Tot nu toe blijven Bouterse en zijn napraters zich verdedigen met het argument dat de slachtoffers met buitenlandse mogendheden – Nederland voorop – heulden om een coup te plegen. Dit is de eeuwige paranoïde, koloniale reflex. Maar misschien niet vreemd als men het spreekwoord “Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten” voor ogen houdt. Op 25 februari 1980 werd door militairen, waaronder Bouterse, een coup gepleegd, naar is gebleken met hulp van een vertegenwoordiger van de voormalige kolonisator met wie hij innige banden had. Maar stel je voor dat de plannen voor deze coup waren uitgelekt. Zouden de ouders, partners, kinderen en andere dierbaren van de betrokken militairen het ook normaal hebben moeten vinden dat zij zouden zijn opgepakt, gemarteld en vermoord?
De Decembermoorden waren een uiting van pure machtswellust. De slachtoffers waren gevangen en ongewapend. Er is dan ook geen verdediging mogelijk uit hoofde van rechtgeaarde principes die in Suriname geworteld waren. In het begin wilde men ook niet geloven dat deze moorden door Surinamers waren begaan. Er deden wilde verhalen de ronde dat de daders Cubanen waren. Al gauw werd echter duidelijk dat de moorden waren gepleegd door Surinaamse militairen onder verantwoordelijkheid van Desi Bouterse die zich wederom had laten beïnvloeden door een buitenlandse vriend, de toenmalige premier van Grenada Maurice Bishop. Deze was in oktober 1982 op bezoek in Suriname en vond dat Bouterse te soft was tegenover tegenstanders van zijn regime.
In zijn tien jaren als president van Suriname heeft Bouterse ook niet kunnen aantonen dat hij een intrinsieke liefde voor het land en zijn inwoners heeft, anders verkeerde het land vandaag niet in de huidige abominabele situatie. Het is daarom niet verwonderlijk dat het voor zo iemand moeilijk te vatten is dat er mensen zijn die zich roeren uit eigen overtuiging, uit een diep geloof in collectieve waarden ten gunste van land en volk. Met zijn activiteiten ter ondermijning van het Decembermoordenproces en zijn totaal misplaatste, onoprechte (en mislukte) verzoeningsactie van enkele jaren geleden, heeft Bouterse zelfs laten zien er niet voor te schromen om Surinamers collectief verantwoordelijk te maken voor zijn misdaden. Zo iemand is waarlijk geen zoon, maar een vijand van Suriname.
In de herdenkingspublicatie van Beyer wordt terechte aandacht besteed aan ware zonen van Suriname die, als hun die mogelijkheid niet zo bruut was ontnomen, een daadwerkelijke positieve bijdrage aan Suriname hadden kunnen leveren. Het boek bevat ook prachtige illustraties van Raul Balai die ook een eigen verhaal heeft (Kumbat’tei) waarom hij nooit meer thuis kwam. De staatsgreep en de daaropvolgende Decembermoorden maakten ook de dromen van zijn ouders kapot.
RECHT EN WAARHEID MAKEN VRIJ
de Decembermoorden herdacht
Vanaf 8 december verkrijgbaar via:
webshop van ROSE stories • ISBN: 9789083063645 • 256 pag. • Prijs € 16,95 • www.rosestories.nl
Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.
- Published in BIBLIOTHEEK, Korte berichten, Nederland, NIEUWS, Suriname
Een balans na 45 jaar onafhankelijkheid Suriname – Prof. Chan E.S. Choenni
Suriname en de twee betwiste gebieden gearceerd.
Bijna een halve eeuw geleden werd Suriname een onafhankelijke staat. De republiek Suriname heeft daarna turbulente ontwikkelingen doorgemaakt. Er waren goede tijden en slechte tijden. Na 45 jaar onafhankelijkheid is het dan ook tijd voor reflectie en het trekken van conclusies. Ik beperk mij in dit artikel tot het trekken van tien conclusies. Ik sluit af met het actuele thema klimaatverandering. In dit verband doe ik vervolgens het voorstel om de zogeheten betwiste gebieden die Suriname deelt met de buurlanden Guyana en Frans Guyana te bestemmen tot natuurreservaten.
1 De overhaaste onafhankelijkheid op 25 november 1975 resulteerde in een grote emigratie van Surinamers. Voorafgaand aan de onafhankelijkheid koos een aanzienlijk deel van de Surinaamse bevolking voor een betere en zekere toekomst in Nederland. Suriname verloor een deel van zijn vitale bevolking. Voor velen was de onafhankelijkheid een trauma: men heeft voor een appel en ei zijn landerij en woning verkocht die met zweet en tranen waren opgebouwd. De twee voornaamste aanjagers van deze schele onafhankelijkheid, namelijk de politieke leiders Henck Arron en Eddy Bruma hebben toen nauwelijks iets ondernomen om de leegloop van het land te voorkomen. Arron heeft later wel toegegeven dat hij een verkeerde inschatting had gemaakt. De extreem-nationalistische en anti-Nederlandse politicus Bruma werd later echter niet meer opgenomen in de nieuwe coalitieregering, die in 1977 onder leiding van Arron opnieuw aantrad. Bruma had ten onrechte Arron beschuldigd van financiële malversaties. Beide politici hebben achteraf beschouwd, Suriname dan ook geen goede dienst bewezen. Bovendien werd de ontwikkelingshulp i.c. het bedrag ad 3,1 miljard gulden verbrast. Op 25 februari 1980 werd het regime van Arron c.s. als het ware weggeschoten. Als sterke man kwam de militair Desiree Delano Bouterse te voorschijn. Daarna volgden turbulente politieke ontwikkelingen in Suriname, waarvan Bouterse de voornaamste regisseur was. Mede door toedoen van de eminente politieke leider Jagernath Lachmon vond in 1987 een terugkeer naar de democratie plaats.
Er had zich door de tijd heen een zogeheten Surinaamse diaspora gevormd in Nederland. Op de Antillen, in de Verenigde Staten en in België ontstonden gaandeweg kleinere gemeenschappen van Surinamers. Thans zijn er ongeveer 1 miljoen Surinamers op de wereld. Ruim 560.000 in Suriname, bijna 400.000 in Nederland en de rest woont in de eerdergenoemde landen. Vermeldenswaard is dat deze diaspora van meet af aan de landgenoten in Suriname is blijven ondersteunen; niet alleen in materieel, maar ook in moreel opzicht. Terecht beschouwt de in 2020 aangetreden regering Santokhi-Brunswijk deze diaspora als onderdeel van de Suriname bevolking. Bovendien verkeert deze regering niet in vijandschap met de Nederlandse regering.
Het actief en effectief inschakelen van de Surinaamse diaspora en ook Nederland als voormalig kolonisator én Rijksdeel is geboden. Het talmen met een diasporabeleid door de Surinaamse regering -die is al ruim 3 maanden aan de macht- is dan ook niet bevorderlijk voor het draagvlak onder vooral de Surinaamse diaspora in Nederland.
2 Er was voorafgaand aan de onafhankelijkheid sprake van etnische polarisatie en politieke uitsluiting van de grootste bevolkingsgroep in Suriname. Op het laatste moment is een raciale burgeroorlog voorkomen. Achteraf beschouwd kan worden gesteld dat de toenmalige leidende politici zich zeer onverantwoordelijk hebben gedragen. Maar het moet worden geconstateerd: Suriname is na deze fase van etnische polarisatie er in multi-etnisch opzicht sterker uit gekomen. Dat is mede te danken aan de interventie door het militair regime en later de NDP (Nationale Democratische Partij). Alle bevolkingsgroepen werden betrokken bij het bestuur en etniciteit werd minder belangrijk in de politieke arena. In politiek opzicht was Suriname al grotendeels een harmonieuze multi-etnische samenleving, maar in 2020 is dat nog veel sterker het geval.
De huidige President Chandrikapersad Santokhi heeft niet alleen een cross-over persoonlijkheid, maar ook een breed mandaat en draagvlak onder alle bevolkingsgroepen. Hij verdient dan ook allerwegen ondersteuning om Suriname daadwerkelijk vooruit te helpen.
3 Ondanks enkele zwakke pogingen in het verleden om een assimilatiebeleid te voeren, is Suriname een multiculturele samenleving gebleven. De culturele diversiteit is behouden en wordt nu als kracht beschouwd. De verschillende bevolkingsgroepen koesteren hun cultuur en hebben ook relaties met de broncultuur landen, zoals Ghana, India, Indonesië en China. De Surinaamse culturele diversiteit wordt ook internationaal geëtaleerd en ingezet voor bevordering van het toerisme. De relaties met de eergenoemde landen zal ook bijdragen aan verdere ontwikkeling van Suriname. Er is sprake van wederzijds respect voor elkaars cultuur. Racisme wordt veroordeeld en verworpen in Suriname, zoals onlangs is gebleken in verband de publicatie van een racistische cartoon in het dagblad Suriname. In multicultureel opzicht is de Surinaamse samenleving dan ook een voorbeeld voor de wereld. Thans is ook de achtergestelde groep van Marrons in ruime mate medebestuurder van het land. Door de tijd heen heeft zich in dit verband een demografische verandering voltrokken. De Marrons vormen wat betreft bevolkingsomvang nu de tweede bevolkingsgroep in Suriname.
Laten wij hopen dat de huidige regering er in zal slagen de achtergestelde positie van deze groep alsook de Inheemsen (voorheen Indianen) op te heffen. Acceptatie en gelijkwaardig burgerschap van alle Surinamers blijft geboden.
4 Suriname heeft -helaas- te maken gehad met politiek geweld. Nadat op 25 februari 1980 al enkele militairen waren doodgeschoten, hebben Bouterse c.s. op 8 december 1982 vijftien tegenstanders op gewelddadige wijze vermoord, Daarna is ook een bloedige binnenlandse oorlog gevoerd met veel doden onder vooral de Marrons. Het politieke geweld is gelukkig afgezworen en er is nauwelijks sprake van omvangrijke haat en gewelddadige vergelding. Surinamers zijn echter merendeels vergevingsgezind en levenslustig gebleven en dit traumatische verleden lijkt grotendeels te zijn verwerkt. De rechtstaat is overeind gebleven. Rest nog de afwikkeling van kwestie Bouterse in verband met de zogeheten decembermoorden via de rechter.
Er heerst nu vrijheid van meningsuiting en de angst die er heeft geheerst lijkt langzamerhand te verdwijnen. Ondanks alle politieke strubbelingen is de bevolking niet cynisch geworden en is veerkrachtig gebleven. De toegenomen transparantie in het bestuur mede gefaciliteerd door de sociale media moet worden behouden en uitgebouwd.
5 Sterker nog: Suriname is een democratie gebleven en zeker geen failed state (mislukte staat) geworden. Dit jaar heeft de bevolking de NDP en vooral Bouterse via de verkiezingen massaal afgewezen. Tijdens de telling van de stemmen was duidelijk dat vele burgers hebben gewaakt om mogelijke verkiezingsfraude te voorkomen. De democratie is dan ook springlevend in Suriname. Er is nu een breed samengestelde en competente regering die ondanks enkele beginnersfouten en startproblemen (bijvoorbeeld -vermeend- nepotisme) voortvarend aan het werk is gegaan. Na 100 dagen zijn er al verschillende maatregelen getroffen en de corruptie die er heeft geheerst is blootgelegd.
Na bijna 45 jaar heeft Suriname eindelijk een integer, competent en daadkrachtig bestuur. President Chan Santokhi lijkt the right man on the right place and on the right time te zijn. Naar het zich laat aan zien zal Suriname na 45 jaar onafhankelijkheid zich eindelijk ontwikkelen in de vaart der volkeren, zoals het zo mooi heet.
6 Geconstateerd moet worden dat de verschillende regeringen de afgelopen 45 jaar er nauwelijks in zijn geslaagd om een groot deel van de bevolking te motiveren en te mobiliseren om op productieve wijze een bijdrage te leveren aan de opbouw van het land. Het ambtenarenapparaat dijde uit en vormde een waterhoofd voor de Surinaamse economie. Vaak fungeerde het als hindermacht in plaats van faciliterend te zijn voor ontwikkeling van het land. Bovendien bleef de winti wai, lanti sa pai (de overheid zal betalen voor de kosten) houding overeind. Vaak werd alles afgewenteld op de overheid en was men niet of nauwelijks actief als burger om een bijdrage te leveren aan het algemeen belang.
In het kader van actief burgerschap zal meer dan voorheen een appèl op de burgers moeten worden gedaan om naar vermogen een bijdrage te leveren aan de instandhouding en beheer van de infrastructuur van Suriname. De productieve sectoren van de economie en vooral de agrarische sector verdienen gerichte aandacht alsmede de opleiding en vorming van de burgers in deze richting.
7 De republiek Suriname heeft in economisch opzicht goede tijden en slechte tijden gekend. Er zijn perioden van economische groei geweest en van economische stagnatie. Er waren Governors van de Centrale Bank aan het roer die spaarzaam waren, zoals bijvoorbeeld de heer A. Telting. Het moet echter worden geconstateerd dat vooral Governors aangesteld door de NDP, zoals H. Goedschalk en R. Van Trikt corrupt bleken te zijn en de staatskas hebben leeggeroofd. Recent is gebleken dat de Bouterse-Adhin regering corrupt is geweest en Suriname met een grote schuldenlast heeft achtergelaten. Erger nog: de voormalige Governor van de Centrale Bank en Minister van Financiën, G. Hoefdraad was de verpersoonlijking van corrupt beleid. Hij is ondergedoken en voortvluchtig met medeneming van belangrijke gegevens. Dit is een blamage van formaat voor de NDP. Trouwens de beschuldigingen over corruptie zijn niet of nauwelijks weersproken door de NDP. De afgelopen maanden was er dan ook sprake van een deconfiture (de mislukking werd in beeld gebracht) van Bouterse c.s. en ontmaskering van corrupte NDP politici.
Hopelijk ontstaat een vernieuwing binnen de NDP en kan deze partij een constructieve oppositierol vervullen binnen de Surinaamse democratie. De huidige regering poogt voorzieningen te treffen van de schuldenlast af te komen. Naar verwachting zal vanaf volgend jaar (2021) met hulp van internationale fondsen, buitenlandse mogendheden en goed financieel beleid Suriname in financieel opzicht ‘gezond’ worden. Ook de Surinaamse diaspora moet worden ingeschakeld om in dit verband een bijdrage te leveren. De vooruitzichten in verband met de olievondsten en de exploitatie van de oliebronnen kunnen ook een belangrijke bijdrage leveren.
8 De afgelopen jaren is door de verschillende regeringen de ontwikkeling van de infrastructuur ter hand genomen. Een groot deel van het bewoonde gebied in Suriname is ontsloten. Er zijn nu plannen voor onder meer de bouw van twee bruggen, waardoor beide buurlanden nu over de weg bereikbaar zullen zijn. Maar wat betreft de gebouwde omgeving is er sprake geweest van groot achterstallig onderhoud. Er is ook achterstallig onderhoud van gedeeld erfgoed van Suriname en Nederland. Er kon vanwege van de vijandschap met de Nederlandse overheid niet of nauwelijks gewerkt worden aan onderhoud en herstel van het gedeeld erfgoed. Suriname was ook internationaal geïsoleerd vanwege het regiem van Bouterse c.s. Nu is de situatie ten goede veranderd.
Het is zaak om in samenwerking met Nederlandse overheden en internationale organisaties het achterstallig onderhoud en herstel van het gebouwd erfgoed ter hand te nemen. In verband met genoegdoening voor het slavernijverleden moeten Nederlandse steden/gemeenten als Amsterdam en Rotterdam worden betrokken bij onderhoud en herstel van het gedeeld erfgoed, zoals veel monumentale gebouwen in Paramaribo. Ook in dit verband moet de Surinaamse diaspora worden betrokken.
9 Suriname beschikt over veel bodemschatten en wordt beschouwd als (potentieel) het 17de rijkste land ter wereld. Vermeldenswaard is evenwel dat 100 jaar geleden -omstreeks 1920- een discussie woedde in hoeverre de landbouw dan wel de industrie/mijnbouw het belangrijkste trekpaard van de Surinaamse economie zou moeten zijn. De landbouwdeskundige J.J. Leys -naar wie de Leysweg is vernoemd- koos voor de landbouw. De eertijds bloeiende goud- en balata-industrie gingen namelijk toen vrijwel ten onder in Suriname. Gelukkig kwam daarna de bauxietindustrie op en Suriname kon zich met deze industrie lange tijd in economisch opzicht grotendeels redden. Nu wordt olie als nieuwe trekpaard beschouwd. Maar deze industrieën zijn onderhevig aan de wereldvraag en de prijzen schommelen. Bovendien zijn deze grondstoffen niet oneindig beschikbaar en dragen bij tot milieuverontreiniging. Ook blijkt vaak dat slechts een deel van bevolking daadwerkelijk profiteert van de gegeneerde welvaart.
In de jaren dertig is onder leiding van A.L. Waaldijk -naar wie de huishoudschool is vernoemd- het project Creola op plantage Uitkijk (grenzend aan Saramaccarivier) was opgezet om Afro-Surinamers terug te krijgen in de landbouwsector. Afro -Surinaamse landbouwers waren aan het eind van de 19de eeuw namelijk succesvol in de productie van cacao. Helaas werd door de zogeheten krullotenziekte (infectie van de bladeren) deze sector de das omgedaan. En helaas mislukte ook het project Creola door mismanagement. Suriname was echter als landbouwkolonie opgezet vanwege de vruchtbare grond. Vanwege de wrede slavernij is een landbouwtrauma ontstaat onder een deel van de bevolking alsook valse schaamte om in deze sector te werken. Maar juist de agrarische sector zou het trekpaard van de Surinaamse economie moeten worden. Er is een grote vraag naar voedsel en zoet water in het Caribisch gebied. Suriname kan daar ruimschoots in voorzien en goed geld verdienen. Bovendien kan een groot deel van de bevolking worden ingeschakeld. Voorts kunnen eigentijdse (‘state of the art’) technieken worden gebruikt bij de productie, waardoor de opbrengst wordt verhoogd en bepaalde inconveniënten (ongemakken), zoals werken onder de felle zon en in de hitte worden verholpen. Het uitbreiden van de extensieve rijstbouw en produceren van kruiden en medicinale planten, bloementeelt en andere landbouwproducten zijn enkele voorbeelden.
De agrarische sector en in het bijzonder duurzame landbouw zouden dan ook meer dan voorheen het trekpaard van de Surinaamse economie moeten worden. Het upgraden en promoten van deze sector en de bevolking daarbij betrekken, in het bijzonder ook de jeugd en scholen verdient krachtige ondersteuning.
10 Tenslotte zij vermeld dat Suriname behoort tot één van de groenste landen van de wereld. De Surinaamse natuur moet worden gekoesterd mede in relatie tot de klimaatverandering. De klimaatverandering resulteert in ondermeer de opwarming van de aarde. Suriname heeft daar ook last van. Vernietiging van het Amazonegebied, in het bijzonder het Amazonewoud versnelt dit proces. Het binnenland van Suriname maakt onderdeel uit van dit gebied. Suriname is rijk aan bos en zoet water. In dit licht is het natuurbehoud dan ook geboden. En voor zover de natuurlijke rijkdommen moeten worden geëxploiteerd, zal dat behoedzaam moeten plaatsvinden. Dat wil zeggen: op een duurzame wijze.
Het vernietigen van de natuur en de habitat voor de dieren in Suriname bijvoorbeeld door ongecontroleerde goudwinning is uit den boze. Gelukkig heeft Suriname 10% van het landareaal al bestemd tot Centraal natuurreservaat. Maar eigenlijk zou een groter gebied tot natuurreservaat moet worden bestemd.
De drie Guyana’s
Recent zijn er plannen ontvouwd voor een brug over de Corantijnrivier en een brug over de Marowijne rivier. De betekent dat de zogeheten drie Guyana’s over land met elkaar zullen worden verbonden. Suriname stond ook bekend als Nederlands Guyana/Dutch Guyana en is geologisch beschouwd onderdeel van het zogeheten Guyana schild. De ambitie van de regering Santokhi–Brunswijk is om al in hun regeerperiode (2020-2024) beide bruggen te realiseren. De verbinding over land zal niet alleen het onderlinge personenverkeer vergroten, maar ook de verdere ontwikkeling van de drie Guyana’s versnellen alsook de interdependentie. Suriname deelt met beide buurlanden echter grensgebieden die worden betwist. De laatste tijd is de discussie opgelaaid over het betwiste Tigri gebied. Veel Surinamers menen dat dit gebied rechtmatig tot Suriname behoort en voeren allerlei historische en juridische argumenten aan. Er was recent een bijeenkomst op Grun Djari van de politieke partij NPS (Nationale Partij Suriname) over een mogelijk proces bij het Internationaal Gerechtshof.
Is het wel verstandig en wijs om in het huidige tijdsgewricht en gelet op het voornemen voor samenwerking met Guyana en de bouw van een brug om op de proppen te komen met discussies over dit grensgeschil? Is er niet een elegantere oplossing te vinden in het voordeel van beide landen? Een win-win oplossing dus voor dit grensgeschil en ook voor het grensgeschil met Frans Guyana is geboden.
Het Tigri gebied
Tot 2014 ontbrak echter een gedegen en overzichtelijke studie over de Surinaamse grensgeschillen. De advocaat Lachman Soedamah heeft zijn proefschrift hieraan gewijd met de titel Suriname compleet? Een studie over de mogelijke bijdrage van het volkenrecht aan de oplossing van de Surinaamse grensgeschillen, Oisterwijk: Wolfpublishers. Ik maak hieronder gebruik van deze studie.
Met Guyana is een geschil over het gebied in de Zuidwesthoek van Suriname. Dit grensgebied rond ‘de Nieuwe Rivier Driehoek/New River Triangle’-in Suriname ook bekend als Tigri gebied- is gelegen tussen de bovenloop van de Corantijnrivier. Dat staat bekend als de Nieuwe rivier en de zijrivier Coeroeni vormt de westgrens en Brazilië de Zuidgrens. Dit betwiste gebied met Guyana is 15.603 vierkante kilometers groot. Het geschil heeft als grondslag dat historisch eerst de Coeroeni rivier werd beschouwd als de belangrijkste bronrivier van de Corantijnrivier. Dat was vastgesteld door de geograaf Robert Schomburgk tussen 1840-1844. Het werd dan ook als de zuidwestgrens van Suriname beschouwd. Maar in 1871 werd de Nieuwe Rivier ’ontdekt’. Deze rivier bleek breder en dieper te zijn dan de Coeroeni. Dus de Nieuwe Rivier moet de grens met Guyana zijn volgens Suriname: want dat is de belangrijkste bronrivier. Op de internationale kaarten werd echter meestal de Coeroeni rivier als grens aangeven, terwijl in geografisch opzicht Suriname het gelijk aan zijn zijde heeft. Maar hoogstwaarschijnlijk zal de historische gegroeide praktijk het winnen en lijkt mij -eerlijk-gezegd- de positie van Suriname in dit grensgeschil minder sterk dan van Guyana. Het is dan ook de vraag of het wijs is van Suriname om deze kwestie aan het Internationaal Gerechtshof voor te willen leggen.
Marowijne-Litani gebied
Met Frans Guyana heeft Suriname een grensgeschil over het gebied tussen de Litani-rivier en de Marowijnekreek en de Zuidgrens met Brazilië. Dit betwiste gebied ligt in de Zuidoosthoek van Suriname en is 3.439 km2 groot. Als de bronrivier van de Marowijnerivier de Marowijnekreek is, dan behoort het gebied aan Suriname. Als de Litani de bronrivier, dan valt het gebied toe aan Frans Guyana. Vermeldenswaard is dat in 1860 was van Franse zijde de vraag werd geopperd of de Lawa dan wel de Tapanahony als de hoofdrivier was te beschouwen. Een Frans-Nederlandse commissie nam in 1861 de beide rivieren op en kwam tot het besluit dat de Lawa de hoofdrivier was. Toen in 1885 in het gebied tussen de beide genoemde rivieren goud ontdekt werd, ontstond een grensgeschil. Om aan het geschil een einde te maken sloten de beide mogendheden op 29 november 1888 een overeenkomst, waarbij bepaald werd dat het geschil aan de uitspraak van een scheidsrechter zou worden onderworpen. Deze scheidsrechter, Tsaar Alexander III van Rusland, besliste dat de Lawa als de grensrivier moest worden beschouwd. Uit hoofde van deze scheidsrechterlijke uitspraak behoorde het grondgebied boven de samenvloeiing van Lawa en Tapanahony voortaan aan Nederland c.q. Suriname vanaf 1891. Nu was vastgesteld dat de Lawa de hoofdrivier is, begon de discussie over de vraag of de Litani dan wel de Marowijnekreek de voortzetting van de Lawa is. Dit grensgeschil is tot op heden nog niet opgelost.
De vraag is: hoe om te gaan met de beide betwiste gebieden. Soedamah geeft richtlijnen voor mogelijke oplossingen van de Surinaamse grensgeschillen, zoals het ‘’het kanaliseren van nationalistische gevoelens” en “het verbod op het gebruik van geweld”. Alvorens ik mijn voorstel doe, memoreer ik een gebeurtenis van ruim 50 jaar geleden.
‘Wij willen oorlog’
In 1969 was er sprake van grote politieke spanningen tussen Suriname en het buurland Guyana over het betwiste gebied Tigri. Aanleiding was ondermeer het verjagen van een groep Surinaamse arbeiders door het Guyanese leger en het plaatsje Tigri werd door Guyana bezet. In augustus 1969 leidde dat tot een bijzondere protestdemonstratie in Paramaribo. Ik zat toen op de C.R. Frowein (mulo) school in Paramaribo en hoorde tijdens de schoolpauze dat er een demonstratie binnen enkele uren zou plaatsvinden tegen (het buurland) Guyana. ‘’Ons grondgebied was aangevallen”, werd er geroepen. Een groep manlijke studenten (de term studenten werd toen gebruikt om actieve middelbare scholieren te duiden!) werd gemobiliseerd –aan vrouwelijke scholieren werd toentertijd niks gevraagd! Sensatiebelust als wij toen waren, besloten wij direct om mee te doen aan deze demonstratie. Er werden kartonnen verzameld en houtskool -Surinamers kunnen in dergelijke situaties goed improviseren. Op het schoolplein werden enkele kartonnen borden schots en scheef getimmerd aan houten stokken. Er verschenen oorlogszuchtige teksten op de kartonnen borden en één tekst luidde: Wij willen oorlog! Wij liepen weg van school en de stoet ‘studenten’ toog triomfantelijk en veel kabaal makend naar het zogeheten Kerkplein gelegen in het centrum van Paramaribo. Op het Kerkplein bleek dat opgeschoten (werkloze?) jongemannen van Paramaribo al een stoet hadden gevormd. De demonstratieleider Ronald H. was net overgekomen uit Nederland. Hij was de organisator en vuurde de demonstranten via een megafoon aan. Hij bevestigde desgevraagd herhaaldijk dat aan het eind van de demonstratie iedereen zou worden getrakteerd op “een koude soft” (een flesje frisdrank). Luid schreeuwend kwam de stoet in beweging en vrij snel werd de leuze: “Wij willen oorlog!” aangeheven. Met gebalde vuisten in de lucht scandeerden wij deze leuze en maakten een rondgang langs enkele belangrijke straten van Paramaribo om weer terug te keren naar het Kerkplein. Terwijl wij in de felle zon liepen keken de omstanders half geamuseerd naar ons, maar soms werden ook luidruchtige en ondersteunende kreten geuit, zoals mek deng kon, wo kier deng (Laat ze maar komen, wij zullen hen vermoorden). Opgewonden, bezweet en vooral dorstig keerden wij terug op het Kerkplein. Vooral de opgeschoten werkloze jonge mannen begonnen vrij agressief en verhit hun ‘’beloofde soft” op te eisen. Wij hadden natuurlijk ook erge dorst. De demonstratieleider koos echter ijlings het hazenpad. De stoet ging vloekend en tierend uit elkaar. In het Sranan werd allerlei verwensingen geuit richting het buurland Guyana, maar ook aan het adres van de demonstratieleider uit Nederland. Hij had zich immers niet aan zijn belofte had gehouden. In retrospectief was het natuurlijk jeugdige bravoure en sensatiezucht van de kant van de meeste jongemannen om te demonstreren en niet zozeer de wens om persoonlijk ten strijde te trekken. Het moet worden gememoreerd dat in de jaren voorafgaand aan de onafhankelijkheid zogeheten Surinaamse revolutionairen uit Nederland vrij gemakkelijk een deel van de inwoners van Paramaribo konden mobiliseren voor onbezonnen demonstraties.
Natuurreservaten
Nu is hier en daar zowel in Nederland als in Suriname te beluisteren dat men de betwiste gebieden voor Suriname moet opeisen. Maar gelet op het voornemen om samen met Guyana en Frans Guyana bruggen te bouwen geeft het geen pas om de grensgeschillen met beide landen opnieuw op te rakelen. Wij moeten juist te zoeken naar een win-win oplossing. Gezien de eerdergenoemde klimaatverandering en de behoefte aan duurzaam beheer van de natuur in deze landen is de beste oplossing om beide betwiste gebieden tot natuurreservaten te bestemmen. Deze worden ecologische gebieden in gemeenschappelijk beheer. Een agentschap (Authority) dat bilateraal is samengesteld kan het gebied beheren. De (illegale) activiteiten in deze gebieden moeten worden gestopt. Guyana en ook Frans Guyana zijn rijk genoeg en hebben de bodemschatten uit deze gebieden niet nodig voor het genereren van welvaart. Dat geldt naar het zich laat aanzien ook voor Suriname gelet op onder andere de recente olievondsten. De arcering van beide gebieden op de kaarten kan intact blijven en de nieuwe bestemming natuurreservaat worden vermeld. Er wordt dus een natuurreservaat van liefst in totaal 19.042 vierkante kilometer toegevoegd aan het reeds bestaande Centraal natuurreservaat van Suriname van circa 16.000 vierkante kilometer (10% van de oppervlakte van Suriname). Tijdens de opening van de beide bruggen kan de proclamatie van beide gebieden tot natuurreservaten formeel plaatsvinden. Intussen kan gewerkt worden aan technische uitwerking en vormgeving van de agentschappen. In een tijd van klimaatverandering en de aandacht voor ontbossing van het Amazonegebied is dit een duurzame oplossing tegen de klimaatverandering. Er wordt een extra areaal toegevoegd aan de reeds bestaande natuurreservaten in het Amazonegebied. Het zal van het Staatsmanschap van President Chandrikapersad Santokhi afhangen of voor deze win-win oplossing wordt gekozen. Over vijf jaar -in 2025- is Suriname een halve eeuw onafhankelijk. Laten wij hopen dat dan een welvaartstaat tot stand is gebracht met een fatsoenlijk inkomen en huisvesting voor alle burgers en goed onderwijs. De huidige regering heeft de piketpalen daartoe na 45 jaar onafhankelijkheid al geslagen.
Foto’s: Sampreshan, Eric Kastelein en Wikipedia
Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.
- Published in BIBLIOTHEEK, NIEUWS, Nieuws uit Suriname, Suriname
45 jaar Onafhankelijkheid van Suriname: Land of broken dreams – Dr. Hans Ramsoedh
Schrijven over vijfenveertig jaar onafhankelijkheid van Suriname [srefidensi] is schrijven over vijfenveertig jaar desillusies en broken dreams. Ik moet ook terugdenken aan het essay/boek van de Surinaamse journalist Rudi Kross (1938-2002) Anders maakt het leven je dood. De dreigende verdwijning van de staat Suriname uit 1987. Dit essay is een scherpzinnige analyse van het verdriet van Suriname waarin hij een hartstochtelijk pleidooi houdt om te zoeken naar wegen die de ongeveer een half miljoen sterke Surinaamse bevolking een kans in de toekomst geven. Kross is briljant in zijn analyse maar zijn oplossingen lopen echter vast in een woordenbrij van wetenschapsfilosofische aard.
Srefidensi is anno 2020 verworden tot een koortsdroom. De vorige maand overleden bekende Surinaamse historicus Eugène Gessel (1919-2020) zei eens dat hoop uitgestelde teleurstelling is. Deze uitspraak van hem is zeer zeker op Suriname van toepassing.
Hoopvolle start
De start bij de onafhankelijkheid op 25 november 1975 leek hoopvol. Als gevolg van de strijd tussen (Hindostaanse) oppositie en (Creoolse) coalitie rond de onafhankelijkheidskwestie waren tussen 1973 en 1975 de etnische spanningen tot een kookpunt gestegen. Een week vóór de onafhankelijkheid werd de kloof tussen regering en oppositie gedicht met als hoogtepunt de fameuze brasa [omhelzing] van premier Arron en oppositieleider Lachmon. Het was een gebaar van verzoening waar de Surinaamse samenleving lang naar had uitgekeken.
De start bij de onafhankelijkheid leek vooral hoopvol omdat Suriname een bedrag van € 1.2 miljard (destijds 3.5 miljard Nf) van Nederland meekreeg als afscheidsgeschenk of bruidsschat. Dit afscheidsgeschenk staat in schril contrast tot dat aan buurland Guyana dat van de Engelse regering bij de onafhankelijkheid in 1966 een afgereden brandweerauto als afscheidscadeau kreeg.
Het Nederlandse afscheidsgeschenk was omgerekend ongeveer € 4.000 (of US$ 4.600) per hoofd van de bevolking. Suriname gold in de jaren 1975-1980 dan ook als the rich man of the Caribbean. Landen in de regio keken met jaloezie naar de grote zak met geld die Suriname bij de onafhankelijkheid van de voormalige kolonisator had meegekregen.
Ondertekening onafhankelijkheidsakte door premier Den Uyl en premier Arron in de Hervormde kerk in Paramaribo op 25 november 1975 (Nationaal Archief).
Hoe anders is de situatie vijfenveertig jaar later. In 2020 bedraagt de geschatte totale binnen- en buitenlandse schuld van Suriname meer dan vier miljard USD (€ 3.4 miljard), omgerekend een schuld van ongeveer US$ 6.000 of € 5.100 per hoofd van de bevolking. Eind oktober 2020 werd bekend dat Suriname de rente van US$ 25,4 miljoen van de door de regering-Bouterse gesloten lening bij Oppenheimer van US$ 550 miljoen niet kon voldoen. Bij internationale kredietinstellingen heeft Suriname inmiddels de zogenoemde junkstatus waarbij lenen moeilijk wordt en alleen tegen zeer hoge rente. Het betekent ook dat Suriname te boek is komen te staan als een internationale wanbetaler.
Ondanks de riante financiële positie bij de onafhankelijkheid is de conclusie dan ook dat na vijfenveertig jaar er niet veel terecht is gekomen van ontwikkeling van het land. Suriname is inmiddels land of broken dreams. Het zijn op dit moment dan ook bittere tijden in Suriname.
Modeldekolonisatie
Betekent dit dat Suriname slechter af was met de verworven onafhankelijkheid? Velen zullen deze vraag wellicht bevestigend beantwoorden, maar zo simpel is het niet. Er bestaan namelijk geen criteria om vast te stellen wanneer een land wel of niet rijp is voor de onafhankelijkheid. De Nederlandse oud-minister Jan Pronk (Suriname. Van wingewest tot natiestaat 2020; 492) schreef dat er geen afgetekend moment van volwassenheid, ideaal moment, examen of absolute rijpheid bestaat voor landen die streven naar onafhankelijkheid. In het onafhankelijkheidsproces van veel landen is het altijd een (intellectuele) voorhoede geweest die het voortouw hierin heeft genomen en de massa heeft weten te enthousiasmeren voor onafhankelijkheid. Waar wel een uitspraak over kan worden gedaan is de wijze waarop de Surinaamse onafhankelijkheid tot stand is gekomen: die is met een minimale politieke meerderheid in het parlement in het geheim voorbereid en aan de bevolking opgedrongen.
Het linkse kabinet Den Uyl (1973-1977) greep de Surinaamse onafhankelijkheidsverklaring in 1973 met beide handen aan. Het zag de Surinaamse onafhankelijkheid als een ‘must’ voor een zich progressief noemend Nederland. Vanuit het idee van Nederland als gidsland maakten zij van de Surinaamse onafhankelijkheid een Nederlands prestigeobject: een modeldekolonisatie die in de geschiedenis van de dekolonisatie als uniek moest worden beschouwd met als ‘hoogtepunt’ een afscheidsgeschenk om daarmee hun koloniale schuld (slavernijverleden, kolonialisme en koloniale oorlog in Nederlands-Indië) af te lossen.
De Surinaamse politici die voorstanders waren van de onafhankelijkheid wisten dat de progressieven in Nederland heel veel geld over hadden voor de onafhankelijkheid van Suriname. Voor de Surinaamse delegatie die onderhandelde over de onafhankelijkheid werd de bruidsschat (hoogte van het afscheidsgeschenk) dan ook belangrijker geacht dan de bruid zelf (de onafhankelijkheid). De naam voor onafhankelijkheid in het Sranan Tongo [omgangstaal] werd trouwens rond 1973 ‘uitgevonden’. Tot dan bestond er hiervoor geen woord in deze taal. Het woord Srefidensi is bedacht door de dichter Trefossa, pseudoniem van Henri de Ziel. Srefi is ‘zelf’ en Densi betekent ‘doen’. Srefidensi kreeg de betekenis van onafhankelijkheid. Trefossa is trouwens ook de schrijver van het Sranan couplet van het Surinaamse volkslied.
Vanwege de gretigheid waarmee de progressieven in Nederland hebben meegewerkt aan de onafhankelijkheid kunnen we stellen dat feitelijk niet Suriname, maar Nederland onafhankelijk werd op 25 november 1975.
V.l.n.r. Premier Henck Arron, minister Olton van Genderen, prinses Beatrix, gouverneur Johan Ferrier en oppositieleider Jagernath Lachmon bij de viering van de onafhankelijkheid op 25 november 1975 (Nationaal Archief).
Vrije val Suriname
Met de in alle haast gerealiseerde onafhankelijkheid begon ook de vrije val van Suriname waaronder de dramatische omvang van de Surinaamse exodus naar Nederland met verregaande economische, bestuurlijke, sociale en psychologische gevolgen. Het Nederlandse afscheidsgeschenk bleek eerder een vloek dan een zegen te zijn. De beschikbaarstelling van ‘gratis’ ontwikkelingsgeld leidde tot graaien in de pot van ontwikkelingsgeld. Politici waren slechts gefocust op versterking van hun persoonlijke rijkdom en machtspositie. Het betekende dat er niet veel terecht kwam van pogingen om Suriname met behulp van de Nederlandse gouden handdruk een economische basis te verschaffen die het land minder afhankelijk had kunnen maken van het buitenland. Van een rechtvaardige verdeling van het nationaal inkomen kwam ook niet veel terecht. Een groot deel van de bevolking hield aan Srefidensi in de periode 1975-1980 een ‘psychische kater’ over.
De afloop na 1975 is alom bekend: de militaire staatsgreep op 25 februari 1980 en de daarop volgende militaire repressie in de periode 1980-1987 met als dieptepunt de Decembermoorden in 1982, de verwoestende binnenlandse oorlog (1985-1991), de telefooncoup in december 1990, de kapitaalcoup in 1996 waarbij Suriname via de politieke achterdeur een regering kreeg (regering-Wijdenbosch) die het niet gekozen had met Bouterse als een soort schaduwpresident en tenslotte Bouterse als president tussen 2010 en 2020. Al deze ontwikkelingen hebben een proces in gang gezet waarbij de staat werd gecriminaliseerd en de drugsmaffia onmiskenbaar greep kreeg op de politiek en de economie. Met name het presidentschap van Bouterse liet een gerampaneerd land achter: naast een economisch failliet Suriname, geërodeerde instituten, ondergraving van het maatschappelijk vertrouwen, de rechtsstaat en democratie en moreel-ethische uitholling van het land in naam van zijn zogeheten ‘revo-ideologie’. Daarnaast hebben Bouterse en zijn vertrouwelingen de staatsmacht aangewend om zichzelf te verrijken. Met Bouterse als president kreeg Suriname een maffiaregering (Surinostra) en werd het een gecriminaliseerde staat met banden met transnationaal georganiseerde misdaad die zich bezig hield met drugshandel, het witwassen van drugsgeld en grootschalige corruptie.
Bij de bevolking is inmiddels sprake van ontgoocheling en diepe teleurstelling over de ontwikkelingen na 1975. Illustratief voor de huidige stand van zaken in Suriname is de volgende trieste grap van de columnist Peter de Waard in de Volkskrant (28/10/20): ‘De leiders van de VS, Nederland en Suriname mogen een vraag aan God stellen. President Trump vraagt God: “Wanneer gaat het weer goed met de Amerikaanse economie?” God zegt: “Over vijf jaar”. Trump barst in huilen uit: “Maar dat maak ik niet meer mee”. Premier Rutte vraagt daarop: “En wanneer gaat het goed met de Nederlandse economie?” God zegt: “Hopelijk over tien jaar”. Ook Rutte begint te snikken: “Dan ben ik geen premier meer”. En dan mag president Santokhi dezelfde vraag stellen. Nu barst God in huilen uit: “Dat maak ik zelfs niet meer mee”.’
Het is niet zo dat Suriname met de onafhankelijkheid in het diepe is gegooid. Het zijn Surinaamse politieke leiders die verantwoordelijk zijn voor de huidige sociaaleconomische, financiële en morele ravage. Zij beschouwen het land als hun wingewest.
Wingewest Suriname
Veelzeggend in dit verband is de titel van een van de Suriname-boeken van de Nederlandse journalist John Jansen van Galen: Kapotte plantage. Suriname een Hollandse erfenis (1995, 1e druk). Het werd hem in Suriname niet in dank afgenomen dat hij het land bestempelde als een kapotte plantage, een broko pranasi, want een dergelijke kwalificatie van het land door een Nederlander werd beschouwd als aanmatigend. Wie de ontwikkelingen in Suriname na 1975 in ogenschouw neemt, kan onmogelijk volhouden dat Jansen van Galen met zijn kwalificatie overdrijft.
Suriname is in de zeventiende eeuw gesticht als een plantagekolonie en wingewest. Het is sindsdien een wingewest gebleven, dat wil zeggen een land dat voor de politieke elite het vehikel is voor particularistische belangen, graaizucht [nyan patu en zweef teki] en ongebreidelde zelfverrijking. In de ergste traditie van derdewereldlanden hebben zij het land als een persoonlijk wingewest beschouwd. Deze politici gedragen zich als de nieuwe kolonisatoren van de staat waarbij de maatschappelijke orde voor hen een bijkomstigheid is. De handel en wandel van deze politieke elite zijn de oorzaak van de existentiële politieke crisis waarin Suriname sinds 1975 is komen te verkeren.
Onafhankelijkheidsviering in 2005
Existentiële politieke crisis
Vertrouwen van de kiezer in politieke leiders en politieke instituties is van eminent belang voor de legitimiteit van een democratisch bestel. Een democratie kan niet functioneren zonder draagvlak, want wanneer burgers op grote schaal ontevreden zijn met het functioneren van de politieke instituties dan komt de legitimiteit van het democratische bestel in het geding. Vertrouwen in politieke leiders en politieke instituties zijn het begin en het einde van een fatsoenlijke samenleving. Beide aspecten bepalen in belangrijke mate ook het economische succes of falen van een land.
Uit diverse opiniepeilingen, commentaren, columns en ingezonden stukken in de dagbladen in Suriname blijkt dat een overgrote meerderheid van de burgers al decennialang geen vertrouwen heeft in de politiek en politici. Het politieke bestel in Suriname kampt met andere woorden met een legitimiteitsvraagstuk.
Als daarnaast de politiek van zijn idealisme en ethiek wordt ontdaan, dan prijst zij zichzelf uit de markt. Dit maakt ieder politiek systeem kwetsbaar voor criminalisering van de politiek en politiek avonturisme. De ‘omarming’ van Bouterse door het Surinaamse electoraat in 2010 is illustratief voor deze existentiële crisis waarin de Surinaamse politiek is komen te verkeren. Met Bouterse koos het Surinaamse electoraat voor een president die in Nederland wegens drugshandel was veroordeeld en tegen wie een justitieel proces liep voor zijn rol en aandeel in de Decembermoorden in 1982. Zijn coalitie met Brunswijk en Somohardjo in 2010 was een ‘bizar pact’ omdat de politieke leiding van Suriname in handen kwam van drie politieke leiders met een strafrechtelijk verleden. Een strafrechtelijk verleden vormde geen belemmering meer voor een politieke carrière. Het presidentschap van Bouterse had eigenlijk voor de kiezer, gelet op zijn track record, de kroniek van een aangekondigde ontgoocheling moeten zijn.
Kunstwerk Kurt Nahar 2015 (Ready Gallery)
Hierbij dient gelijk opgemerkt te worden dat de rol van kiezers bij de heersende politieke cultuur in Suriname niet onbelangrijk is omdat die cultuur slechts kan voortbestaan dankzij hun steun. Generaties lange armoede en uitzichtloosheid hebben een wijdverbreide cultuur van lethargie, het koesteren van slachtofferschap, afhankelijkheid, lijdelijkheid en een gebrek aan verantwoordelijkheid voortgebracht. Hierdoor heeft, zoals Kross schrijft (p. 48-54) de bevolking een buitensporige behoefte ontwikkeld aan een weldoende verlosser of gudu pa [weldoener] en een veiligheid biedende macht. Een cultuur van neks no fout [er is niets fout – leuze van Bouterse en zijn NDP] vond dan ook ingang. Bouterse werd de verpersoonlijking van deze cultuur. De oorsprong van deze cultuur begon op de plantages in de koloniale tijd, is later door eeuwen van kerkelijk paternalisme versterkt en heeft zich nadien voortgezet in parlementair-achtige partijen in de periode na 1945. Het betekende het ontstaan van leiderschap die men omschrijft als charismatisch of messiaans. Hiermee had Suriname niet de leiders die het verdiende, maar die het koos. Met andere woorden, een politieke cultuur kan niet veranderen zolang politici en het electoraat elkaar in een wurggreep houden bij de instandhouding van een corrupt status quo.
Wo set’en
Chan Santokhi en de VHP wierpen zich bij de afgelopen verkiezingen in mei 2020 op als de redder van Suriname. De belofte was een eind te maken aan tien jaar wanbeleid van de regering-Bouterse. Met de leuze Wo set’en [wij gaan orde op zaken stellen] wist hij een belangrijk deel van het electoraat te overtuigen dat hij weer orde op zaken zal stellen. Dat vertrouwen kreeg echter al vanaf het begin een ernstige deuk doordat hij accepteerde dat Ronnie Brunswijk, ondanks zijn veroordeling in Nederland en Frankrijk wegens handel in drugs, werd benoemd als vicepresident en dat zijn familieleden werden benoemd op belangrijke posities. Ook de president maakte zich schuldig aan nepotisme door zijn echtgenote te benoemen in verschillende functies. De first lady werd op sociale media mikpunt van spot, satire en sarcasme. Deze hele affaire kreeg ook nog het karakter van een familiesoap toen de zoon van de president op social media zijn misnoegen uitte over de vele functies van de first lady om vervolgens enkele weken later zijn verontschuldiging aan te bieden aan de president en zijn echtgenote. Scenarioschrijvers van Braziliaanse en Mexicaanse telenovela’s (soapseries) zouden met afgunst deze soap gevolgd hebben.
Santokhi op verkiezingscampagne in 2020
De verontwaardiging in de samenleving was dan ook groot over deze benoemingen. Het vertrouwen in de president werd er niet groter op toen hij verklaarde in zijn eerste regeerperiode een brug over de grensrivieren de Corantijn en de Marowijne te zullen bouwen, twee projecten die honderden miljoenen zullen kosten terwijl er niet eens geld is om salarissen en rente op leningen te betalen. Het zijn plannen die herinneringen oproepen aan de aangekondigde megalomane projecten van Bouterse in 2010 (de bouw van een diepzeehaven, de aanleg van dammen en waterkrachtcentrales, een brug over de Corantijnrivier, zuidwaarts een weg naar Brazilië, de aanleg van een tramlijn tussen Paramaribo en Onverwagt et cetera). Geen van deze plannen zijn gerealiseerd.
Veel Surinamers hebben langzamerhand het gevoel na het wegstemmen van de regering-Bouterse te maken hebben met een pur bruku wer bruku-scenario [lood om oud ijzer]. Het Surinaamse politieke bedrijf heeft dan ook veel weg van een toneelvoorstelling die keer op keer wordt herhaald met steeds andere acteurs.
Hoop
Betekent het dat er niets positiefs valt te melden over de afgelopen vijfenveertig jaar? Lichtpunten zijn er zeer zeker geweest. Er is hoop vanwege de relatieve etnische stabiliteit waarbij Suriname ondanks de politieke en sociaaleconomische malaise raciale strijd bespaard is gebleven. In het proces van relatieve vreedzame co-existentie in Suriname hebben politieke en religieuze leiders een belangrijke rol vervuld. Daarnaast kan genoemd worden de veerkracht van het maatschappelijk middenveld (vakbonden, werkgeversorganisaties, media, mensenrechtenorganisaties et cetera) bij het agenderen van sociaaleconomische en politieke vraagstukken en het verdedigen van de democratische rechtsstaat. Dit geldt ook voor het Hof van Justitie dat ondanks intimidatie en dreigementen de zittende president Bouterse in 2019 veroordeelde tot twintig jaar gevangenisstraf voor zijn aandeel in de Decembermoorden. Dit was geen geringe prestatie in een land waar de regering-Bouterse aan de poten van alle controlerende en rechtsprekende instituties heeft proberen te zagen.
Ontmoeting van president Ronald Venetiaan en echtgenote met paus Benedictus XVI in het Vaticaan in november 2009.
Voorts kan ook worden gewezen op de regeerperiodes van president Venetiaan. Hij heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de versterking van de democratische rechtsstaat en macro-economisch herstel in Suriname in de jaren 1991-1996 en 2000-2010, een opmerkelijke prestatie tegen de achtergrond van de failliete boedel die hij in 1991 en 2000 overnam. Venetiaan geldt ook als de politicus ‘met tien schone vingers’, in het corrupte politieke klimaat in Suriname een grote uitzondering. Van hem wordt verteld dat dat hij daags na zijn aftreden als president in 2010 naar het Kabinet van President reed om een pen terug te brengen die hij als staatsbezit beschouwde. Hoe anders was de situatie in juli 2020 toen de nieuw gekozen president Santokhi en zijn ministersploeg werden geconfronteerd met haast leeggedragen kantoren. President Santokhi was onaangenaam verrast toen hij op de eerste werkdag op zijn kabinet ontdekte dat er niet eens een computer en printer meer aanwezig waren voor brieven die de deur uit moesten.
Hoopvol is ook het huidig politiek activisme onder Surinaamse jongeren. Hun activisme leidde mede tot de onttroning van Bouterse en plaveide daarmee mede de weg voor de verkiezingswinst van Santokhi en zijn VHP. President Santokhi zal moet beseffen dat het politiek activisme onder jongeren inmiddels een krachtige onderstroom is in de Surinaamse samenleving. Het betekent dan ook dat het kiezersvertrouwen dat hij in mei 2020 kreeg niet onvoorwaardelijk is.
De Nederlandse VVD-minister van Buitenlandse Zaken (Stef Blok) zorgde in juli 2018 voor grote opschudding toen hij Suriname een failed State noemde vanwege de etnische opdeling. De minister etaleerde met zijn opvatting echter een enorm gebrek aan historisch besef. Suriname (en zijn multi-etniciteit) is een creatie van het Nederlandse kolonialisme. Als hij Suriname een failed state noemt dan dient hij te beseffen dat Nederland daar debet aan is. Bovendien is het hem ontgaan dat juist in Suriname etnische relaties over het algemeen niet conflictueus zijn verlopen. De Surinaamse regering eiste excuses van Nederland en vanwege de kritiek kon de minister niet anders dan per brief zijn excuses aanbieden aan de Surinaamse regering voor zijn denigrerende uitspraken. Suriname is geen failed state, maar heeft te maken met falend bestuur.
Rentmeesterschap
Van de regering Santokhi / Brunswijk mag niet worden verwacht dat zij over een magische toverstok beschikt om de door de regering-Bouterse achtergelaten Augiasstal plotsklaps op te ruimen. Wel dat zij een visie heeft over aanpak van de problemen: wat zijn haar drijfveren, waar gelooft zij in, hoe gaat zij het anders doen en welke resultaten verwacht zij van haar plannen? Want zoals een Bijbelcitaat luidt ‘waar het visioen ontbreekt, verwildert het volk’. In dit verband kan ook worden gewezen op het (christelijk) begrip rentmeesterschap als leidraad voor het politieke handelen. Het verwijst naar het ideaal van dienend, verantwoord leiderschap en beheer zodat toekomstige generaties daar ook profijt van kunnen hebben. Suriname is namelijk niet het particuliere wingewest van politici en hun familie. Het begrip rentmeesterschap impliceert ook een pleidooi voor een politiek-ethisch handelen als norm in de politiek. Alleen dan zal er vertrouwen zijn in de opruiming van de Augiasstal door de huidige regering.
Minister van Buitenlandse Zaken Albert Ramdin op werkbezoek bij de Nederlandse minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Sigrid Kaag in augustus 2020.
Nederland en Suriname
In politiek Den Haag werd opgelucht adem gehaald na het vertrek van Bouterse als president. Sinds de militaire staatsgreep in 1980 staat Suriname in ambtelijk Den Haag bekend als het ‘hoofdpijndossier’. De verhoudingen tussen beide landen werden tussen 1975 en 2000 getypeerd als een ‘belaste relatie’ die veroorzaakt werd door onder meer verschillen van inzicht met betrekking tot de besteding van de Nederlandse ontwikkelingshulp. Met Bouterse als president tussen 2010 en 2020 was tussen Suriname en Nederland sprake van een ‘koude oorlog in miniatuur’. Met het vertrek van Bouterse is de weg weer geopend voor normalisering van de betrekkingen. Vol verwachting wordt in Paramaribo na mei 2020 gekeken naar Den Haag voor hulp. Heeft Nederland een rol bij het helpen oplossen van de huidige sociaaleconomische problematiek van Suriname? Er is te veel Nederland in Suriname en te veel Suriname in Nederland om elkaar als willekeurige buitenland te beschouwen. Nederlandse hulp is uiteraard wenselijk, maar Suriname dient te beseffen dat de periode van Nederlandse sinterklazerij (ontwikkelingsgeld zonder voorwaarden) onder Joop Den Uyl en Jan Pronk tot het verleden behoort. De huidige generatie Nederlandse politici (Rutte c.s.) gaat niet gebukt onder de last van het Nederlandse koloniaal en slavernijverleden.
Tot slot
Niet de onafhankelijkheid in 1975 is de bron van het huidige verdriet van Suriname maar falend bestuur. Suriname zal zichzelf aan de eigen haren uit het moeras moeten trekken. Bij zijn inauguratie als president in juli 2020 zei Santokhi tegen het Surinaamse volk: ’Geef mij uw vertrouwen en ik geef u een prachtig land terug’. Zijn belofte van Wo set’en is alleen mogelijk met rentmeesterschap en politiek-ethisch leiderschap als leidraad in plaats van nepotisme en megalomanie. Anders is de vrees niet ondenkbeeldig dat ook onder deze regering Suriname een wingewest voor de politieke elite en land of broken dreams zal blijven.
Foto’s: Nationaal Archief en Ra1 Photography
NPO Radio 1 FOCUS (25 november 2020)
INTERVIEW met dr. Hans Ramsoedh: 45 jaar onafhankelijkheid, Suriname Land of Broken Dreams? https://www.nporadio1.nl/podcasts/dekennisvannu/434167-suriname-land-of-broken-dreams
Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.
- Published in BIBLIOTHEEK, NIEUWS, Nieuws uit Suriname, Suriname
Jagernath Lachmon (1916 – 2001): Hij was er altijd – Kanta Adhin
Jagernath Lachmon
Herdenkingsdienst in ’t Gemeentehuis van Den Haag
20 oktober 2001: Het stadhuis van Den Haag ziet zwart van de mensen. Toch heerst er een ingetogen stilte met op de achtergrond de klanken van bekende Hindostaanse bhajans. In zijn kist ligt Suriname’s markantste politicus, Jagernath Lachmon. Hij overleed op 19 oktober in zijn hotelkamer in Den Haag tijdens een officieel bezoek aan Nederland als leider van een Surinaamse parlementaire delegatie. Tijdens de herdenkingsdienst wordt hulde gebracht aan de voorzitter van het Surinaamse parlement, die in september nog zijn 85-ste verjaardag vierde. Aan Hindorama stond hij kort daarvoor zijn laatste, uitgebreide interview af. “Politiek is niet alles voor mij”, zei hij nog. Maar nu wordt hij voornamelijk herdacht als Suriname’s grootste politicus, die met zijn inherente drang naar democratie en zijn verbroederingspolitiek meer dan 50 jaar de Surinaamse politiek domineerde. De constante factor. Zoals Tweede-Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven het verwoordt: “Hij was er gewoon, altijd”. Niet alleen was hij de langstzittende parlementariër ter wereld, ook had hij de meeste ervaring als parlementsvoorzitter. Onverdroten droeg hij zijn idealen uit die waren gebaseerd op het vedantisch grondbeginsel vasudhaiv kutumbakam: allen zijn één, de wereld is één familie. Otmar Rodgers, fractievoorzitter van de regeringspartij Nieuw Front in het Surinaamse parlement, noemt hem – naar de betekenis van zijn voornaam – “de heer van de wereld”. Hij was er voor iedereen; voor hem bestond er geen onderscheid tussen mensen.
Tweede-Kamervoorzitter Van Nieuwenhoven
Onder de aanwezigen in het stadhuis, voor het grootste deel Hindostanen, zijn ook Creolen en Javanen om afscheid te nemen van Papa Lach, zoals hij liefkozend door alle Surinamers werd genoemd. Altijd bezig en nu in de uitoefening van zijn functie gestorven. Niet in “het harnas”, meent ondervoorzitter Van Eekelen van de Eerste Kamer. Dat woord past niet bij zijn tolerantie, openheid en toegankelijkheid. Dat kan Winston Kout, voorzitter van Stichting Kwakoe, beamen. “Ik kon hem van hieruit zo thuis opbellen en hij nam zelf op.” Lachmon was de spil in de goede betrekkingen met Nederland. Cynici noemden hem Lachmon van Oranje, omdat hij altijd een speciale band met Nederland voorstond, ook na de onafhankelijkheid van Suriname. De Surinaamse gemeenschap hier toont zich content dat, nu Lachmon in Nederland is overleden, zij op waardige wijze afscheid van hem heeft kunnen nemen.
Nederlandse regering goed vertegenwoordigd
In Suriname heerst grote verslagenheid. Indiaan, Marron, Creool, Hindostaan, Javaan, Chinees, Boeroe, jong, oud, politieke topper of straatventer, iedereen voelt de leegte. Ook heerst er beroering. Wat nu? Binnen zijn partij, de VHP, die hij vanaf de oprichting in 1949 onafgebroken heeft voorgezeten, is in de loop der tijd al heel wat te doen geweest rond mogelijke opvolgers. Leden van het hoofdbestuur benadrukken dat Lachmon altijd door zijn achterban als voorzitter, Sabhapati, is gedragen. Zijn opvolger zal op democratische wijze door het partijcongres worden gekozen. Hopelijk nog dit jaar. Bij sommigen in de partij heerst woede. Hoe kon het komen dat zo’n oude man alleen op zijn hotelkamer verbleef? In Suriname is hij geen minuut alleen! Lachmon zelf zou zich hier wellicht niet druk om maken. Hij had de laatste tijd meermalen signalen van een naderend einde afgegeven. Op zijn verjaardag en ook vlak voor zijn vertrek naar Nederland. Aan VHP-ondervoorzitter Adhin zei hij toen vooral alles te laten doorgaan ook al zou hij misschien niet meer terugkomen. Terugkomen doet hij wel, maar hoe! Men kan nauwelijks de emoties bedwingen wanneer zijn kist op zondag 21 oktober, bedekt met bloemen en de Surinaamse vlag, op Surinaamse bodem arriveert. Nog voor hij te Paramaribo op 24 oktober zal worden gecremeerd, zal zijn lichaam ter afscheid naar Nickerie, zijn geboortedistrict, worden gebracht. De polderjongen die als een groot staatsman stierf.
Herdenking in het parlementsgebouw van Suriname
Mw. Fouwziya Lachmon-Sovan
Een groot politicus krijgt nooit alleen lof toegezwaaid; er is ook kritiek. Zo ook op Lachmon. Niet alle Hindostanen stonden achter zijn verbroederingspolitiek. Zij zagen deze als lafheid, het uit angst toegeven aan de Creolen. Ook had hij nooit openlijk stelling genomen tegen de decembermoorden en gepleit voor vervolging en berechting van de daders, terwijl hij bijna 60 jaar het beroep van advocaat uitoefende. Voorts zou hij zijn partij met ijzeren hand regeren. Ondanks alles zijn vriend en vijand het erover eens dat hij meer dan een halve eeuw de stabiliserende factor in de Surinaamse politiek is geweest. Ook zal niemand kunnen betwisten dat de enige echte hulde die zijn persoon toekomt, is om het nieuw te bouwen parlementsgebouw in Paramaribo naar hem te vernoemen: Het Huis van Mahasabhapati Lachmon (de Grote Voorzitter). Hij was er altijd en hij zal er altijd zijn.
Foto’s: Hindorama, Ranjan Akloe e.a.
Eerder verschenen in tijdschrift Hindorama, november/december 2001
Uw reactie kunt u HIER naar toe sturen o.v.v. uw naam en het artikel waar u op reageert.
- Published in BIBLIOTHEEK, Nederland, Suriname