Belangrijke data en bijzondere ontwikkelingen met betrekking tot de Hindostaanse geschiedenis op een rij.

1863: Afschaffing van de slavernij op 1 juli in Suriname. Dit was een belangrijke reden voor de Hindostaanse immigratie.

1870: Totstandkoming van het Immigratie traktaat (koelietraktaat). Er werd toestemming verleend door de Brits-Indische regering aan de Nederlandse regering om Hindostaanse contractarbeiders te werven voor Suriname.

1873: Op 4 juni komt het eerste transportschip de Lalla Rookh met 410 Hindostaanse contractarbeiders aan in Suriname. Op 5 juni  volgt ontscheping te Fort Nieuw Amsterdam. Daarom werd 5 juni de datum van de viering en herdenking van de Hindostaanse immigratie.

1873-1916: Ruim 34.000 Hindostaanse contractarbeiders kwamen naar Suriname. Bijna 12.000 zijn teruggegaan naar India. Drieduizend Hindostanen uit het Caribisch gebied hebben zich tussen 1873-1920 gevestigd in Suriname.

1884: Opstand op suikerplantage Zorg en Hoop. Er worden zeven Hindostaanse contractarbeiders doodgeschoten, onder wie Janey Tetary.

1895: Besluit om Hindostanen die zich permanent willen vestigen in Suriname een stuk land (domeingrond) van 1,5 tot 2,0 hectare te geven en honderd gulden.

1902: Grote opstand op 30 juli van Hindostaanse contractarbeiders op de suikerplantage Mariënburg. Nadat Hindostaanse opstandelingen de directeur James Mavor hadden vermoord, werd een bloedbad aangericht door de militairen. Er waren uiteindelijk 22 doden te betreuren. Het massagraf werd met ongebluste kalk overdekt, waardoor de beenderen zijn vergaan.

Een fotoimpressie van 130 jaar ontwikkeling van Hindostanen van Brits-Indische emigranten via Suriname tot burgers van Nederland.

1910: Verijdeling van het Killinger complot. De Inspecteur van Politie, F. Killinger, wilde een staatsgreep plegen om de sociale noden van het Surinaamse volk te verlichten. De Hindostaanse politieagent Jatan zou hierbij betrokken zijn. Met een grote groep Hindostaanse láthi (gevechtsstokken) vechters zou de kazerne van Fort Zeelandia worden veroverd. Hoewel Jatan later ontkende betrokken te zijn, werden een groot aantal láthi’s gevonden in een werkplaats te Paramaribo. Killinger, Jatan en andere schuldigen werden veroordeeld, maar kregen later gratie.

1916: Het laatste transportschip, de stoomschip Dewa, kwam met 700 Hindostanen: 300 stapten uit in Suriname  en 400 in Jamaica. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog kwam de immigratie tot stilstand.

1916:De Hindostaanse politieke leider Jagernath Lachmon wordt geboren in Corantijnpolder in het rijstdistrict Nickerie. Hij verhuisde later naar Paramaribo voor zijn vervolgopleiding.

1917: Stopzetting van Indiase contractarbeid en per 1 januari 1918 volgt de officiële afschaffing. De afschaffing werd in Suriname betreurd, omdat men van mening was dat de Hindostanen in Suriname vergeleken met India het veel beter hadden. Er was vooral behoefte aan immigratie van Hindostaanse vrouwen vanwege het tekort. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam er evenwicht in het  aantal Hindostaanse mannen en vrouwen.

1920: De SIV (Surinaamse Immigranten Vereniging) gebruikt officieel de term Hindostanen/Hindostáni in plaats van Brits-Indiërs. De SIV beveelt de Hindostanen burgers te worden van Suriname en hun cultuur te behouden in plaats van terug te keren naar India.

1920: Hindostaanse delegatie met hoofdtolk Sitalpersad Dube, de zakenman Lutchmon Singh, de ambtenaar Harjalie Hajari en de arts Jang Bahadur Singh bezoekt India. Zij spreken met Mahatma K. Gandhi, de Ali Brothers en Chimman Lal (opsteller van een positief rapport over Hindostanen in Suriname) om de immigratie/contractarbeid te heropenen. Dat was tevergeefs.

2003: Cabaretier Melkman (Hansradj Sardjoe) naast de Immigratieboom. Deze boom werd in 1993 geplant aan het Hobbemaplein (Den Haag).

1927: De in Suriname geboren Hindostanen worden van rechtswege Nederlands onderdaan.

1949: Oprichting van de Verenigde Hindostaanse Partij (VHP). De VHP wint 6 van de 21 zetels voor de Staten (het Surinaamse parlement) bij de algemene verkiezingen in 1949. De denigrerende term ‘koelie’ wordt afgewezen en steeds minder gebruikt om Hindostanen aan te duiden.

1958-1967: Bloeitijd van de zogeheten verbroederingspolitiek. De VHP onder leiding van Lachmon en de Creoolse NPS onder leiding van Johan Adolf Pengel vormen de regering en de relaties tussen de tweede grootste bevolkingsgroepen blijven ondanks toenemende concurrentie op economisch gebied vrij harmonieus.

1969-1973: De VHPregeert samen met een kleine Creoolse partij PNP, maar krijgt veel oppositie. Vooral Creolen sterk verenigd in vakbonden bestrijden de regering fel wanneer Hindostanen in het kader van representativiteit worden benoemd op belangrijke posten.

1971: Hindostanen worden officieel de grootste bevolkingsgroep (142.300 van de 384.900 inwoners oftewel 37%) volgens de algemene vierde volkstelling.

1973: De VHP verliest de verkiezingen. Henk Arron van de NPK ( Nationale Partij Kombinatie) wordt Premier en kondigt aan dat Suriname op 25 november 1975 onafhankelijk zal worden.

1973-1975: Grote aantallen Hindostanen emigreren naar Nederland in verband met de naderende onafhankelijkheid en uit angst voor de politieke instabiliteit in Suriname.

1975: Op 25 november wordt Suriname onafhankelijk na etnische spanningen en verzoening (een brasa) tussen de politieke leiders Lachmon en Arron.

 1980: Militaire staatsgreep in Suriname. Etnische politiek en tegenstelling tussen Hindostanen en Creolen wordt minder relevant in de politiek. Natievorming wordt belangrijk.

1982: In december worden prominente burgers, onder wie ook Hindostanen door militaire machthebbers doodgeschoten. De reden was volgens de militaire leiding dat zij een coup (machtsgreep) aan het beramen waren.

1982: F. Ramdat Missier wordt de eerste Hindostaanse (waarnemend) President van Suriname.

1987: Herstel van democratie. De VHP en samenwerkende partners winnen de verkiezingen. De Hindostaan R. Shankar wordt President van Suriname.

1996: Onthulling Baba en Mai monument ter herinnering aan de Hindostaanse contractarbeiders op het terrein van het koeliedepot (immigratiedepot) te Paramaribo.

2001: Overlijden van de belangrijkste Hindostaanse politieke leider Jagernath Lachmon in Nederland tijdens een werkbezoek.

2012: Er zijn 148.000 Hindostanen in Suriname volgens de zevende Algemene volkstelling. Het aandeel van Hindostanen in de totale bevolking (540.000) is gedaald tot 27 %, maar ze zijn nog steeds de grootste bevolkingsgroep in Suriname.

 2013: Er wonen in Nederland ongeveer 175.000 Hindostanen en dat is ruim1% van de Nederlandse bevolking. Ongeveer de helft van de Hindostanen is in Nederland geboren. Er wonen meer Hindostanen in Nederland dan in Suriname.

2015: Onthulling Mai-Baap monument in India te Kolkata (Calcutta) in wijk Matiaburz/Garden Reach ter herinnering van de Hindostaanse contractarbeiders die naar Suriname zijn vertrokken.

Onder de boom bevindt zich het immigratieplakkaat.

Op 31 augustus 2018 heeft professor Michiel van Kempen tijdens de Jit Narain lezing in Den Haag de vraag geopperd of 5 juni 1873 nog steeds als datum van  de Hindostaanse immigratie moet blijven gelden. Hij heeft namelijk gegevens gevonden van de immigratie van 17 Hindostanen die in mei 1868 met het schip Crikket zijn  overgebracht uit het Caribisch gebied (ingescheept op Barbados) om op een Surinaamse plantage te werken. Het is een grote verdienste van Van Kempen dat hij deze gegevens in het nationaal archief van Suriname heeft gevonden. Maar wij herdenken de immigratie vanuit India naar Suriname! Bovendien waren er ook andere Hindostanen al sinds 1868 vanuit Guyana naar Suriname geïmmigreerd. In mijn boek uit 2016 over Hindostaanse contractarbeiders (zie Choenni 2016: 238) had ik al hierop gewezen. Er woonden  al 112 Hindostanen in Suriname vóór 1873. De conclusie is dan ook dat 5 juni 1873 als dag waarop de Hindostaanse immigranten vertrokken uit India met het schip Lalla Rookh in Suriname  ontscheepten, de datum moet blijven van  de herdenking van de Hindostaanse immigratie!