Alle doeleinden die door een kleine bron worden gediend, kunnen ineens worden gediend door meren en zeeën (Bhagvad Gita, II.46)
10 december is de Dag van de Rechten van de Mens. Op deze datum in 1948 werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens door de Verenigde Naties (VN) aangenomen. Er zijn in VN-verband heel veel internationale dagen gewijd aan een bepaald onderwerp. De VN beschouwt zulke speciale dagen als een instrument voor het bevorderen van het internationale bewustzijn rond deze onderwerpen. Elke internationale dag biedt aan vele actoren de gelegenheid om bewustmakingsactiviteiten te organiseren. Niet alleen de VN-instellingen zelf, maar vooral ook regeringen, maatschappelijke organisaties, bedrijven, onderwijsinstellingen en individuele burgers. Alleen al in december hebben we behalve de Dag van de Rechten van de Mens onder meer ook Wereld AIDS dag (1 december), Internationale Dag voor Afschaffing van Slavernij (2 december), Anti-Corruptiedag, Internationale Dag voor Slachtoffers van Genocide (beide op 9 december) en Internationale Dag van de Bergen (11 december).

Illustratie Lawrence Gerner t.g.v. 50 jaar Universele Verklaring
Voor Suriname staat de decemberperiode sedert 1982 vanwege de moorden van 8 december op vijftien critici van het toenmalige militaire regime sowieso in het teken van mensenrechten. Maar ook dan blijft het belangrijk om daarnaast het bredere bewustzijn rond mensenrechten te bevorderen. Dit jaar is het thema van de VN voor 10 december: GELIJKHEID – Ongelijkheid verminderen. Dit thema is verbonden met artikel 1 van de Universele Verklaring dat als volgt luidt: Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkaar in een geest van broederschap te gedragen”
Ik heb bewust het hele artikel uitgeschreven om de verschillende (door mij onderstreepte) elementen van het gelijkheidsbeginsel die hierin zijn opgenomen, aan te geven. Het gelijkheidsbeginsel vormt de kern van de mensenrechten en al de genoemde elementen zouden eenieder met de paplepel moeten worden ingegoten. Daarmee wordt voorkomen dat mensen die zich vaak met goede bedoelingen inzetten voor de rechten van specifieke groepen, doorslaan naar het andere uiterste en hun rechten belangrijker vinden dan de rechten van anderen. Je ziet dit, bijvoorbeeld, bij de zogenaamde woke-beweging in westerse landen. ‘Woke’ is afgeleid van de verleden tijd van het Engelse woord ‘to wake’ (wakker worden/wakker maken). Deze mensen zijn zich nu bewust geworden van het belang van gelijkheid en non-discriminatie, maar bij het propageren van genderdiversiteit lijken zij mensen die gewoon een heterorelatie hebben bijna een complex te bezorgen. Hetzelfde doen ze met mensen die graag een stukje vlees eten, nu het belang om de aarde te redden op hun netvlies staat en ze vegetarisme propageren.
Naast gelijkheid, vrijheid en waardigheid zijn verstand, geweten en onderlinge verbondenheid belangrijke elementen voor de bescherming van mensenrechten. Dit geldt, bijvoorbeeld, ook voor de vrijheid van meningsuiting, persvrijheid of vrijheid van geloofsovertuiging. Zeer belangrijke vrijheden, maar deze moeten met verstand, geweten en een gevoel van verbondenheid worden uitgeoefend, zodat mensen beseffen dat zij anderen niet zomaar kunnen beledigen, hinderlijk volgen of hun geloof of overtuiging als minderwaardig wegzetten. Ook voor de bescherming van de aarde is het essentieel doordrongen te zijn van de onderlinge verbondenheid van alle wezens (mensen, dieren, planten) en de natuur. De Internationale Dag van de Bergen heeft dit jaar als thema duurzaam bergtoerisme met als doel mensen bewust te maken van het gevaar van ongebreideld bergtoerisme voor de biodiversiteit in de wereld, maar ook voor de bergbewoners (15% van de wereldbevolking) die direct afhankelijk zijn van de natuurlijke omstandigheden.
Als de elementaire beginselen voor de bescherming van mensenrechten van jongs af worden aangeleerd hoeft men niet pas op latere leeftijd ‘wakker te worden’ om de waarde ervan te beseffen en alle mensenrechten in het juiste perspectief te plaatsen. Alle Internationale Dagen hebben hun eigen specifiek belang, maar in essentie lijken ze alle het belang te benadrukken van vrijheid, gelijkheid, waardigheid en rechten van eenieder met inachtneming van onze verstandelijke vermogens, geweten en gevoel van onderlinge verbondenheid. Daarom staat 10 December voor mij bovenaan het lijstje van Internationale Dagen. Iedereen kan bijdragen aan bewustmaking. Mensen moeten niet denken dat dit alleen iets voor regeringen of NGO’s is. Zoals het bovenstaande citaat uit de Bhagvad Gita aangeeft, kunnen kleine initiatieven leiden tot grote campagnes.
Eleanor Roosevelt, echtgenote van Franklin D. Roosevelt die van 1933 tot 1945 president was van de Verenigde Staten van Amerika, speelde een belangrijke rol bij het opstellen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Zij verwoordde het belang van elke bijdrage aan bewustmaking, hoe klein ook, als volgt: “Waar beginnen de universele rechten van de mens tenslotte? Op kleine plaatsen, dicht bij huis — zo dichtbij en zo klein dat ze op geen enkele wereldkaart te zien zijn. […] Als deze rechten daar geen betekenis hebben, hebben ze nergens betekenis.”