Kanta Adhin
Vorige week bezocht ik de tentoonstelling In wat voor land leef ik eigenlijk? over Anil Ramdas in West Den Haag en het debat dat er plaatsvond over zijn gedachtegoed. Zijn denken over beschaving kwam veelvuldig ter sprake. Anil gaf hoog op over de westerse beschaving. Des te groter was zijn deceptie toen na de millenniumwisseling bleek dat die westerse beschaving niet wars was van rechts-extremistische denkbeelden en dat in Nederland een politieke partij als de PVV de grootste kon worden. Ik woonde destijds niet in Nederland en zijn denken en doen in die tijd zijn aan mij voorbijgegaan, zo ook zijn doem.
Toen ik weer thuis was dacht ik aan mijn ontmoeting met Anil in 1977 in Leiden, waar ik toen studeerde. Hij was net in Nederland aangekomen en was op bezoek bij iemand bij wie ik even langsging om iets af te geven. We kenden elkaar niet echt, maar in Suriname was er wel contact tussen onze families en hij zou trouwen met een nicht van mij. Ik bleef langer dan gepland omdat Anil honderduit begon te babbelen en mij op allerlei punten als het ware ondervroeg. Op een gegeven moment was op de radio het lied Love hurts van Nazareth te horen. Ik begon automatisch mee te neuriën. “Oh, vind je dit lied leuk?”, vroeg hij op een naar mijn gevoel afkeurende wijze. “Dan hou je zeker ook van I am sailing van Rod Stewart”, liet hij er wat betweterig op volgen. Hij noemde nog enkele andere nummers, die ik helemaal niet geweldig vond. Ik zei een beetje geïrriteerd dat hij niet voor mij kan bepalen welke liedjes ik leuk moet vinden. Elk genre heeft leuke, minder leuke tot slechte nummers. Niet omdat je er een leuk vindt, ben je fan van het hele genre.
Dat was eigenlijk de enige keer dat wij met elkaar in discussie waren. Ik kwam hem nog wel eens tegen, maar dan was het gewoon small talk. Ik feliciteerde hem met zijn succes in de jaren negentig. Daarna heb ik hem nauwelijks meer gesproken. Waar er binnen de Hindostaanse gemeenschap boosheid over hem was omdat hij zich negatief over de eigen groep uitliet, nam ik het nog wel eens voor hem op. Zelfreflectie is immers een gezonde eigenschap. Maar men vond dat hij doordraafde. Hetzelfde deed hij met PVV-stemmers die hij ‘white trash’ en ‘tokkies’ noemde. Een ongenuanceerde, harde mening.
Nu is het zo dat je juist met ongenuanceerdheid opvalt en het is supermakkelijk als je one-liners via sociale media wil verspreiden. Wie heeft zin in of tijd voor allerlei nuances? Toch zijn die van belang als het over principes gaat. Dan kun je niet tegen mensen zeggen dat als je voorstander van iets bent, je automatisch ook voorstander bent van iets wat ermee te maken heeft. Je kunt voor beperking van immigratie zijn, maar tegen discriminatie van migranten. Je kunt tegen terrorisme met de kreet Allahu Akbar zijn, maar voor vrijheid van godsdienst. Je kunt voor zelfverdediging van Israël zijn, maar tegen het uitmoorden van een hele bevolking. Je kunt tegen het Israëlische nederzettingenbeleid zijn, maar geen antisemiet zijn. Je kunt opkomen voor de bevolking in Gaza, maar tegen Hamas zijn. Je kunt tegen – zoals getypeerd door oud-president Wellink van de Centrale Bank- de ‘politiek/economische terrorist’ Trump zijn maar … nou ja, ga zo maar verder.
Hoe groot zou Anil Ramdas’ deceptie zijn nu leiders van zogeheten ‘beschaafde landen’ lak hebben aan alle regels van internationaal recht en er niet voor schromen met chantagepolitiek en ‘terroristische kreten’ als Make America Great Again de hele internationale rechtsorde te ondermijnen? Welke beschaving moet nu redding brengen? Jammer dat we niet meer in de gelegenheid zijn met iemand van zijn kaliber daarover te discussiëren.
