In Paramaribo staan veel gedenk­tekens die her­in­ne­ren aan de on­af­han­kelijkheid op 25 november 1975. Loop mee naar het Vaillants­plein, Fort Zee­landia, het On­afhan­ke­lijkheids­­­plein, de Mr. Dr. de Mirandastraat, de Kleine Combé­weg en de Palmen­tuin. Deze geschie­de­­nissen zijn gebaseerd op het boek ‘Oog in oog met Paramaribo. Verhalen over het herinne­rings­­erfgoed’.

Carillon op het Vaillantsplein

Op zaterdagmiddag 25 februari 1978 – ruim 2 jaar na de overhandiging van het schaalmodel –verzamelen zich duizenden belangstellenden op het Vaillantsplein voor het feestelijk in gebruik nemen van het carillon. Het is een geschenk van de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal, ter herinnering aan de onafhankelijkheid op 25 november 1975. Het carillon bestaat uit 24 klokken die in een stalen klokkenstoel hangen, gemaakt door klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts. De muziek begint en eindigt met het Surinaamse volkslied. In de loop van de jaren zijn het gebouw en carillon drie keer grondig gerenoveerd. Het onderhoud wordt uitgevoerd door Telesur.

I love SU bij Fort Zeelandia

Dit gedenkteken van de Surinaamse kunstenaar George Struikelblok herinnert aan 35 jaar onafhankelijkheid. Het oorspronkelijke werk is van hout en wordt op 25 november 2010 onthuld. Omdat het materiaal niet bestand is tegen het tropische klimaat staat er sinds 6 juli 2011 een betonnen exemplaar. Hoewel de plek waar het staat veel bezwaar oproept – in de historische binnenstad, de Unesco Werelderfgoedlijst – is het een toeristische attractie ge­worden. Binnen- en buitenlandse bezoekers maken foto’s en selfies.

40 jaar Staatkundige Onafhankelijkheid op het Onaf­hanke­lijk­heids­­plein

President Desi Bouterse en first lady Ingrid Bouterse-Waldring onthullen op 25 november 2015 de plaquette 40 jaar Staatkundige Onafhankelijkheid, die met vier bouten aan een granietblok is bevestigd. Het aandenken aan srefidensiligt recht tegenover het Presidentieel paleis op het Onafhankelijkheidsplein. Het is de plek waar in 1904 het borstbeeld van oud-gouverneur T.A.J. van Asch van Wijck stond en waar van 31 augustus 1923 tot 22 november 1975 het standbeeld van koningin Wilhelmina de omgeving domineerde. De plaquette is in 2017 fris, in 2019 verweerd, in 2022 vernield. Het wachten is op herstel.

Statuutboom, Wilhelmina, Jagernath Lachmon, Henck Arron, Trefossa

Het eerste signaal van een naderende onaf­hanke­lijk­heid is de afkondiging op 29 december 1954 van het Statuut van het Koninkrijk der Neder­landen. De over­zeese gebieds­delen, waaronder Suriname, krijgen meer zelfstandigheid en bepalen voortaan hun eigen binnenlands beleid en de financiën. Een gelijkwaardig rijksdeel, een oud-kolonie maar nog niet onafhankelijk. De Statuutboom, een groenhart die herinnert aan die gebeurtenis, staat in de Mr. Dr. J.C. de Mirandastraat.

In de nacht van vrijdag op zaterdag 22 november 1975 wordt het acht ton wegende beeld van Wilhelmina weggetakeld en overgebracht naar het Prins Bernhard Kampement. Dat niet iedereen het eens is met die actie vertelt dagblad Trouw met de kop Surinamers boos over weghalen beeld Wilhelmina. Het standbeeld staat sinds 31 augustus 1976 bij Fort Zeelandia, langs de oever van de Surinamerivier. Jagernath Lachmon en Henck Arron zijn de politieke hoofdrolspelers bij de onafhankelijkheid. Hun handdruk en brasa maken 25 november mogelijk. Het beeld van Lachmon (2002) bevindt zich op het Onafhankelijkheidsplein. Henck Arron (2008) staat 200 meter verderop, aan de Kleine Combéweg, bij de ingang van de Palmentuin. Het borstbeeld van Trefossa (2012) – srefidensi – heeft op een steenworp afstand zijn plek gevonden, op de hoek van de Kleine Combéweg en het Onafhankelijkheidsplein. De laatste drie werken zijn van de Surinaamse kunstenaar Erwin de Vries.

Jagernath Lachmon

Henck Arron

Trefossa

Foto’s: Eric Kastelein